1, 2. (a) U kundelwa u ḓifara zwi nga ita uri hu vhe na mvelelo dzifhio? (b) Ndi ngani ri tshi fanela u haseledza nga ha u ḓifara ṋamusi?

U ḒIFARA ndi pfaneleo ya Mudzimu. (Vhagal. 5:22, 23) Yehova u a ḓifara ngauri o fhelela. Naho zwo ralo, vhathu a vho ngo fhelela nahone zwi a vha konḓela u dzula vha tshi ḓifara. Vhukuma, vhunzhi ha thaidzo dzine vhathu vha vha nadzo ṋamusi dzi itiswa nga nṱhani ha uri a vha koni u ḓifara. Zwenezwo zwi nga ita uri muthu a si ite zwithu zwa ndeme na u sa shuma zwavhuḓi tshikoloni kana mushumoni. Zwi nga dovha zwa ita uri hu vhe na dzitsemano, u nwesa, u vusa dzikhakhathi, ṱhalano, u mbwandamela zwikolodoni, u vha na dzema, u valelwa dzhele, u pfa vhuṱungu kha maḓipfele, malwadze a vhangwaho nga zwa vhudzekani, u vhifha muvhilini zwi songo tea na zwiṅwe-vho.—Ps. 34:11-14.

² Zwi khagala uri vhathu vhane vha kundelwa u ḓifara vha vhangela vhaṅwe thaidzo u katela na vhone vhaṋe. Nahone thaidzo ya u kundelwa u ḓifara i khou ṋaṋa. Nga vho-1940 ho gudwa nga ha u ḓifara, fhedzi ngudo dza zwenezwino dzo sumbedza uri vhathu vha khou ṋaṋa u kundelwa u ḓifara. Zwenezwi a zwi ri mangadzi ngauri Ipfi ḽa Mudzimu ḽo dzula ḽo amba uri ri ḓo vhona nga vhathu “vha sa koni u ḓifara” uri ri khou tshila “maḓuvhani a vhufhelo.”—2 Tim. 3:1-3.

3. Ndi ngani Vhakriste vha tshi fanela u ṱahulela u ḓifara?

³ Ndi ngani ni tshi fanela u ṱahulela u ḓifara? Ṱhogomelani zwiitisi zwivhili zwa ndeme. Tsha u thoma, vhathu vhane vha kona u langa  nḓila ine vha ḓipfa ngayo a vha na thaidzo nnzhi. Vha a kona u langa nḓila ine vha ḓipfa ngayo, vha kona u vhumba vhukonani havhuḓi, a vha ṱavhanyi u sinyuwa nahone vha iledza u vhilaela nga ho kalulaho na u tsikeledzea. Tsha vhuvhili, u itela uri ri dzule ri khonani dza Mudzimu, ri fanela u iledza milingo na u langa nyemulo mmbi. Adamu na Eva vho kundelwa u ita nga u ralo. (Gen. 3:6) Nahone humbulani nga ha masiandoitwa a si avhuḓi e vhaṅwe vha sedzana nao nga nṱhani ha u kundelwa u ṱahulela yeneyi pfaneleo ya ndeme ya u ḓifara.

4. Ndi mini zwine zwa nga ṱuṱuwedza muṅwe na muṅwe ane a kundelwa u ḓifara?

⁴ A huna muthu a songo fhelelaho ane a kona u ḓifara nga ho fhelelaho. Yehova u a pfesesa uri vhashumeli vhawe vha a kundelwa u ḓifara nahone u ṱoḓa u vha thusa uri vha kone u langa nyemulo dzavho mmbi. (1 Dzikh. 8:46-50) Sa Khonani ine ya ri funa, u ṱuṱuwedza vhathu vho lugaho vhane vha ṱoḓa u mu shumela, fhedzi vhane vha wana zwi tshi konḓa u ḓifara. Kha ri ṱolisise tsumbo ye Yehova a ri vhetshela yone. Nga murahu, ri ḓo guda kha tsumbo dzavhuḓi na dzi si dzavhuḓi dze ha ṅwalwa nga hadzo Bivhilini. Nahone ri ḓo vusulusa nyeletshedzo dzi shumaho dzine dza nga ri thusa u ḓifara.

5, 6. Ndi tsumbo ifhio ye Yehova a ri vhetshela yone ya u ḓifara?

⁵ Yehova u sumbedza pfaneleo ya u ḓifara nga ho fhelelaho ngauri zwoṱhe zwine a zwi ita zwo fhelela. (Doit. 32:4) Naho zwo ralo, riṋe a ro ngo fhelela. U itela uri ri pfesese pfaneleo ya u ḓifara, ri fanela u ṱolisisa tsumbo ye Yehova a ri vhetshela yone uri ri kone u mu edzisa. Ndi vhufhio vhuṅwe vhuimo vhu swayeaho he Yehova a sumbedza hone u ḓifara?

⁶ Humbulani nga ha nḓila ye Yehova a sumbedza ngayo u ḓifara musi Sathane a tshi mu shandukela. Yehova o ḓifara. A zwi timatimisi uri vhushandukwa ha Sathane Diabolo ho ita uri zwivhumbiwa zwa Mudzimu zwi fulufhedzeaho zwi re ṱaḓulu zwi tshuwe, u sinyuwa na u sa takalela zwe Sathane a zwi ita. Khamusi ni ḓipfa nga nḓila i fanaho musi ni tshi humbula nga ha maṱungu oṱhe e a vhangwa nga Sathane. Naho zwo ralo, Yehova ho ngo ṱavhanya u sinyuwa. O ita zwithu nga nḓila yo teaho. Ho ngo ṱavhanya u sinyuwa nahone o sedzana na vhushandukwa ha Sathane nga nḓila yo teaho. (Ek. 34:6; Yobo 2:2-6) Ndi ngani? Yehova o tendela uri hu fhele tshifhinga ngauri ha ṱoḓi muthu na muthihi a tshi fheliswa, fhedzi “u tama vhoṱhe vha tshi rembuluwa.”—2 Pet. 3:9.

7. Ri nga guda mini kha tsumbo ya Yehova?

⁷ Tsumbo ya Yehova ya u ḓifara i ri gudisa uri na riṋe ri fanela u ṱhogomela nga vhuronwane zwine ra zwi amba na zwine ra zwi ita; a ro ngo fanela u ṱavhanyedza u ita zwithu. Musi ni tshi fanela u dzhia phetho ya ndeme, ḓiṋeeni tshifhinga tsha u humbula. Rabelelani uri ni vhe na vhuṱali kana uri ni ite zwo lugaho. (Ps. 141:3) Musi zwithu zwi kha ḓi tou bva u itea, zwi a konḓa u ḓifara. Vhunzhi hashu ro no ḓisola nga nṱhani ha u amba zwithu zwe ra vha ri songo ḓiimisela u zwi amba kana u ṱavhanyela u dzhia vhukando!—Mir. 14:29; 15:28; 19:2.

8. (a) Ri nga wana ngafhi tsumbo dzavhuḓi dza pfaneleo ya u ḓifara? (b) Ndi mini zwe zwa thusa Yosefa uri a ḓifare musi a tshi lingwa nga mufumakadzi wa Potifara? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

⁸ Ndi dzifhio tsumbo dzi re Bivhilini dzine dza sumbedza nḓila ine zwa vha zwa ndeme ngayo u ḓifara? A zwi timatimisi uri hu na tsumbo dzi si gathi Bivhilini dzine na dzi humbula dza vhathu vhe vha kona u ḓifara musi vha tshi lingwa. Iṅwe tsumbo ndi ya Yosefa murwa wa Yakobo. O ḓifara musi a tshi shuma muḓini wa Potifara we a vha e nduna ya dzimmbi dza musanda dza Farao. Mufumakadzi wa Potifara  o emula Yosefa, we a vha ‘e ndele, e na tshivhumbeo na tshifhaṱuwo tshavhuḓi,’ nahone o lingedza u mu kombetshedza uri a eḓele nae. Ndi mini zwe zwa thusa Yosefa uri a kunde wonoyo mulingo? A zwi timatimisi uri o ḓiṋea tshifhinga tsha u humbulisisa nga ha masiandoitwa e a vha a tshi ḓo vha hone arali o vha o tenda u kundwa nga wonoyo mulingo. Musi vhuimo vhu tshi ṋaṋa, Yosefa o shavha. O ri: “Ndi nga ita hani tshivhi tshingafha, nda tshinya phanḓa ha Mudzimu!”—Gen. 39:6, 9; vhalani Mirero 1:10.

9. Ni nga ḓilugiselela hani u kunda milingo?

⁹ Ri guda mini kha tsumbo ya Yosefa? Ri guda uri ri fanela u shavha milingo ine ya nga ita uri ri pfuke milayo ya Mudzimu. Tshifhingani tsho fhiraho, vhaṅwe vhane zwino vha vha Dziṱhanzi vho vha vha tshi kundelwa u ḓifara, vha tshi nwesa, u daha, u shumisa luvhi zwidzidzivhadzi, u ḓifara luvhi nga zwa vhudzekani na zwiṅwe-vho. Naho vho no lovhedzwa, nga zwiṅwe zwifhinga vha nga lingea u humela kha mikhuvha yavho ya kale. Naho zwo ralo, arali na nga vhuya na lingea u pfuka mulayo wa Yehova, ḓiṋeeni tshifhinga tsha u humbulisisa nga ha masiandoitwa a si avhuḓi ane na nga sedzana nao nga nṱhani ha u sa kona u ḓifara. Ni nga lingedza u humbula hu tshee nga phanḓa nga ha vhuimo vhune ha nga ni wedza milingoni na u dzhia phetho ine ya nga ni thusa u iledza honoho vhuimo. (Ps. 26:4, 5; Mir. 22:3) Arali na sedzana na wonoyo mulingo, humbelani Yehova uri a ni ṋee vhuṱali na u kona u ḓifara.

10, 11. (a) Ndi mini zwine vhaswa vhanzhi vha sedzana nazwo tshikoloni? (b) Ndi mini zwine zwa nga thusa vhaswa vha Vhakriste u iledza milingo ya u ḓifara luvhi?

¹⁰ Vhaswa vhanzhi vha Vhakriste vha sedzana na mulingo u fanaho na we Yosefa a sedzana nawo. Ṱhogomelani tsumbo ya Kim. Vhunzhi ha vhana vhe a vha a tshi dzhena navho tshikolo vho vha vha tshi ita zwa vhudzekani nahone nga murahu ha mafhelo a vhege vho vha vha tshi zuwa nga ha vhudzekani he vha vhu ita. Kim o vha e si na zwe a vha a tshi nga zuwa nga hazwo. O amba uri nga zwiṅwe zwifhinga, u sa fana na vhaṅwe vhana zwo vha zwi tshi ita uri a ḓipfe “o laṱea na u vha na vhuludu” nahone thangana dzawe dzo vha dzi tshi mu dzhia e tsilu ngauri o vha a sa iti zwa u funana. Naho zwo ralo, o vha a tshi ḓivha uri vhaswa vhanzhi vha sedzana na mutsiko muhulwane wa u ita zwa vhudzekani. (2 Tim. 2:22) Vhana vhe a vha a tshi dzhena navho tshikolo vho vha vha tshi dzula vha tshi mu vhudzisa arali o no vhuya a ita zwa vhudzekani. Zwenezwo zwo mu ṋea tshibuli tsha u vha ṱalutshedza uri ndi ngani a sa iti zwa vhudzekani. Ri ḓirwa khana nga vhaswa vha Vhakriste vhe vha ḓiimisela u kunda mutsiko wa u ḓifara luvhi nga zwa vhudzekani nahone na Yehova u a ḓirwa khana ngavho!

¹¹ Bivhili i ri ṋea tsumbo dza vhathu vhe vha kundelwa u ḓifara kha sia ḽa zwa vhudzekani. I dovha ya sumbedza masiandoitwa a si avhuḓi e a vha hone nga nṱhani ha honoho u ḓifara luvhi. Zwi ḓo vha zwavhuḓi uri muṅwe na muṅwe o sedzanaho na vhuimo vhu fanaho na ha Kim a elekanye nga ha zwe zwa itea kha muṅwe muṱhannga we ha ambiwa nga hae kha Mirero ndima ya 7. Dovhani ni humbule nga ha zwe zwa itwa nga Aminoni na masiandoitwa a si avhuḓi a vhuḓifari hawe. (2 Sam. 13:1, 2, 10-15, 28-32) Vhabebi vha nga thusa vhana vhavho uri vha kone u ḓifara na u vha na vhuṱali musi zwi tshi ḓa kha mafhungo a u funana, nga u haseledza navho nga ha enea mafhungo kha vhurabeli ha muṱa, vha tshi shumisa tsumbo dzi re Bivhilini dzo bulwaho afho nṱha.

12. (a) Yosefa o kona hani u ḓifara musi e na vhakomana vhawe? (b) Ri fanela u ḓifara musi ri kha vhuimo vhufhio?

¹² Kha tshiṅwe tshiitea, Yosefa o dovha a ri vhetshela tsumbo yavhuḓi ya u ḓifara. U itela uri a kone u pfesesa zwe vhakomana vhawe vha vha vha tshi khou zwi humbula, Yosefa ho ngo ḓiamba musi a tshi ṱangana navho ngei  Egipita vho ḓa u renga zwiḽiwa. Nahone musi a tshi vho thoma u kwamea, o mbo ḓi ya fhethu ho dzumbamaho a ṱhukhula tshililo. (Gen. 43:30, 31; 45:1) Arali Mukriste nga inwi kana muthu ane na mu funa a ni haṱula nga nḓila i songo teaho, u sumbedza u ḓifara hu fanaho na ha Yosefa zwi nga ni thusa u iledza u fhihamelwa. (Mir. 16:32; 17:27) Arali ni na mashaka o bviswaho tshivhidzoni, ni fanela u ḓifara u itela u iledza u davhidzana navho zwi songo tea. A zwi itei nga lwa vhuṱolo u ḓifara kha honoho vhuimo, fhedzi zwi ḓo ri lelutshela arali ra ṱhogomela uri zwine ra zwi ita zwi tshimbidzana na nyeletshedzo ya Mudzimu na u edzisa tsumbo yawe.

13. Ndi mini zwine ra nga zwi guda kha tsumbo ya Khosi Davida?

¹³ Bivhili i ri ṋea tsumbo yavhuḓi ya Khosi Davida. Musi Saulo na Simei vha tshi mu ṱokonya, ho ngo sinyuwa kana u shumisa luvhi maanḓa awe. (1 Sam. 26:9-11; 2 Sam. 16:5-10) Zwenezwo a zwi ambi uri Davida o vha a tshi ḓifara tshifhinga tshoṱhe, samusi ri tshi ḓivha nga ha tshivhi tshe a tshi ita na Batseba na nḓila ye a aravha ngayo musi Nabali a tshi mu dzima zwiḽiwa. (1 Sam. 25:10-13; 2 Sam. 11:2-4) Naho zwo ralo, ri nga guda zwithu zwa ndeme kha Davida. Tsha u thoma, vhalavhelesi vha vhathu vha Mudzimu vha fanela u ḓifara uri vha si shumise luvhi maanḓa ane vha vha nao. Tsha vhuvhili, hu songo vha na ane a ḓifulufhela nga ho kalulaho, a tshi humbula u nga a nga si vhuye a wela milingoni.—1 Vhakor. 10:12.

14. Ndi mini zwe zwa itea kha muṅwe wahashu, nahone ndi ngani zwi zwa ndeme uri na riṋe ri ḓifare nga nḓila i fanaho?

¹⁴ Ndi mini zwine na nga zwi ita uri ni kone u ḓifara? Ṱhogomelani tsumbo i tevhelaho. Iṅwe goloi yo thula goloi ya Luigi nga murahu. Hu sa londwi uri onoyo muthu o vha o khakha, o sema Luigi nahone o vha a tshi ṱoḓa u lwa nae. Luigi o humbela Yehova nga thabelo uri a mu thuse u ḓifara nahone a lingedza u dzikisa mbiti dza muthu we a mu thula—fhedzi zwe vhutoto. Luigi o ṅwala fhasi zwidodombedzwa zwa ndindakhombo zwa onoyo munna nahone a ṱuwa a mu sia a tshi khou semana. Nga murahu ha vhege, Luigi o vha a tshi khou ita nyendo ya u vhuyelela kha muṅwe mufumakadzi nahone a wana uri munna wa onoyo mufumakadzi ndi mureili we a mu thula! Onoyo munna o vha o shona nahone a humbela pfarelo kha zwe a zwi ita. O vhudza Luigi uri u ṱoḓa zwidodombedzwa zwa ndindakhombo yawe uri a ṱavhanye u badelwa. Onoyo munna o shela mulenzhe kha pfunzo ya Bivhili nahone o dzhiela nṱha vhukuma zwe zwa vha zwi tshi khou haseledzwa. Luigi o ṱhogomela uri zwo vha zwi zwa ndeme uri a ḓifare musi a tshi thulwa nahone ho vha hu tshi ḓo vha na masiandoitwa a si avhuḓi arali o vha o kundelwa u ḓifara.—Vhalani 2 Vhakorinta 6:3, 4.

15, 16. U guda Bivhili zwi nga thusa hani inwi na vha muṱa waṋu u ṱahulela u ḓifara?

¹⁵ U guda Bivhili tshifhinga tshoṱhe na u elekanya nga hayo zwi nga thusa Vhakriste uri vha ṱahulele u ḓifara. Humbulani nga ha zwe Mudzimu a zwi vhudza Yoshua: “Bugu hei ya Mulayo i songo ṱuwa mulomoni wau; U i elekanye masiari na vhusiku; uri U tevhedze U ite zwoṱhe zwe zwa ṅwaliwa khayo’; ngauri ndi hone dzinḓila dzaṋu dzi tshi ḓo vulea; ndi hone U tshi ḓo ita zwi ḓivhaleaho.” (Yosh. 1:8) U guda Bivhili zwi nga ni thusa hani u ṱahulela u ḓifara?

¹⁶ Samusi ro zwi ṱhogomela, Bivhili i na tsumbo dzine dza ri sumbedza nḓila ine ra vhuyelwa ngayo musi ri tshi ḓifara na masiandoitwa a vhuḓifari hashu. Yehova u na tshiitisi tsha uri hu ṅwalwe enea mafhungo Bivhilini. (Vharoma 15:4) Zwi sumbedza vhuṱali vhukuma musi ri tshi a vhala, u elekanya nga hao na u guda nga hao! Lingedzani u pfesesa nḓila ine a shuma ngayo kha inwi na vha muṱa waṋu.  Humbelani Yehova uri a ni thuse u shumisa zwine na zwi guda Ipfini ḽawe. Arali na ṱhogomela uri a ni koni u ḓifara kha maṅwe masia, tendani. Nga zwenezwo, rabelani nga hazwo nahone ni ite zwoṱhe zwine na nga kona u itela u khwinisa. (Yak. 1:5) A zwi timatimisi uri u ita ṱhoḓisiso kha khandiso dzashu dza Vhukriste zwi nga ni thusa u wana mafhungo ane a nga ni thusa.

17. Vhabebi vha nga thusa hani vhana vhavho uri vha ṱahulele u ḓifara?

¹⁷ Ni nga thusa hani vhana vhaṋu uri vha kone u ḓifara? Vhabebi vha a zwi ḓivha uri vhana vhavho a vho ngo bebwa vhe na yeneyi pfaneleo. Nahone samusi hu na dziṅwe pfaneleo dzine vhana vhavho vha fanela u dzi guda, vhabebi vha fanela u vha vhetshela tsumbo. (Vhaef. 6:4) Nga zwenezwo, arali na vhona uri vhana vhaṋu vha khou kundelwa u ḓifara, ḓivhudziseni arali ni tshi khou vha vhetshela tsumbo yavhuḓi. Ni nga vha vhetshela tsumbo yavhuḓi nga u shela mulenzhe vhuḓinḓani tshifhinga tshoṱhe, u ya miṱanganoni na u vha na vhurabeli ha muṱa. Ni songo ofha uri hai, kha vhana vhaṋu musi zwi tshi ṱoḓea! Yehova o vhetshela Adamu na Eva mikano—yeneyo mikano yo vha i tshi ḓo vha thusa uri vha gude u ṱhonifha vhuvhusi hawe. Nga nḓila i fanaho, musi vhabebi vha tshi kaidza vhana vhavho na u vha vhetshela tsumbo yavhuḓi, zwi nga gudisa vhana vhavho u ḓifara. U funa Mudzimu na u ṱhonifha zwilinganyo zwawe ndi zwiṅwe zwa zwithu zwa ndeme vhukuma zwine na nga thusa vhana vhaṋu uri vha zwi ṱahulele.—Vhalani Mirero 1:5, 7, 8.

18. Ndi ngani ri tshi fanela u khetha khonani nga vhuṱali?

¹⁸ Vhukuma, hu sa londwi uri ni mubebi kana hai, a no ngo fanela u dzhiela fhasi nḓila ine zwa vha zwa ndeme ngayo u khetha khonani nga vhuṱali. Vhumbani vhukonani na vhathu vhane vha ḓo ni ṱuṱuwedza uri ni ḓivhetshele zwipikwa zwa ndeme na u iledza dzikhakhathi. (Mir. 13:20) Tsumbo yavho yavhuḓi i ḓo vha na ṱhuṱhuwedzo yavhuḓi kha inwi nahone zwi ḓo ita uri ni edzise tsumbo yavho ya u ḓifara. Nahone a zwi timatimisi uri vhuḓifari haṋu havhuḓi vhu ḓo ṱuṱuwedza khonani dzaṋu. U ḓifara ndi zwa ndeme ngauri zwi ḓo ri thusa u takalelwa nga Mudzimu, u ḓiphina nga vhutshilo na u ita zwithu zwavhuḓi na vhane na vha funa.