Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

‘Ivhani Na Tshivhindi, Ni Ite’

‘Ivhani Na Tshivhindi, Ni Ite’

‘Khwaṱhisa, U [vhe na tshivhindi, NW], U ite. U songo ofha, U songo tima-tima; ngauri Yehova u ḓo vha na iwe.’—1 KORON. 28:19.

NYIMBO: 60, 29

1, 2. (a) Ndi mushumo ufhio wa ndeme we Salomo a ṋewa wone? (b) Ndi ngani Davida o vha a tshi vhilaela nga ha Salomo?

SALOMO o vha o ṋewa mushumo wa ndeme vhukuma wa u vha mulavhelesi wa u fhaṱa thembele ya ngei Yerusalema. Yeneyo thembele yo vha i tshi fanela u vha “[yo nakaho vhukuma, NW], ine ya ḓo ḓihwa ya khoḓiwa kha mashango oṱhe.” Tsha ndeme vhukuma, thembele yo vha i tshi ḓo vha ‘nnḓu ya Yehova Mudzimu wa ngoho.’ Yehova o vha o amba uri Salomo u ḓo vha mulavhelesi wa wonoyo mushumo.—1 Koron. 22:1, 5, 9-11.

2 Khosi Davida o vha e na tshivhindi tsha uri Mudzimu u ḓo mu tikedza, fhedzi Salomo o vha a “tshee ṅwana, [a] tshee mutete.” Naa o vha a tshi ḓo vha na tshivhindi tsha u fhaṱa thembele? Naa onoyo ṅwana ane a kha ḓi vha mutete o vha a tshi ḓo mu hanela u ita nga u ralo? U itela uri a bvelele, Salomo o vha a tshi fanela u vha na tshivhindi na u shuma.

3. Salomo o guda mini kha khotsi awe nga ha u vha na tshivhindi?

3 Khamusi Salomo o guda zwinzhi kha khotsi awe nga ha u vha na tshivhindi. Musi a tshee muswa, Davida o lwa na zwivhanda zwa ḓaka zwe zwa vha zwo zhondongedza nngu dza khotsi awe. (1 Sam. 17:34, 35) O sumbedza u vha na tshivhindi musi a tshi kunda Goliata we a vha a tshi ofhisa nahone e na maanḓa. Davida o rwa Goliata nga tombo a tshi thuswa nga Mudzimu.—1 Sam. 17:45, 49, 50.

4. Ndi ngani Salomo o vha a tshi fanela u vha na tshivhindi?

4 Zwo vha zwo tea vhukuma uri Davida a ṱuṱuwedze Salomo uri a vhe na tshivhindi na u fhaṱa thembele! (Vhalani 1 Koronika 28:20.) Arali Salomo o vha a songo sumbedza u vha na tshivhindi, nyofho yo vha i tshi ḓo mu kula nungo nahone zwo vha zwi tshi ḓo ita uri a si kone u fhaṱa thembele.

5. Ndi ngani ri tshi fanela u vha na tshivhindi?

5 U fana na Salomo, ri ṱoḓa uri Yehova a ri thuse uri ri vhe na tshivhindi na u ita mushumo. Nga zwenezwo, kha ri haseledze nga ha dziṅwe tsumbo dza vhathu vha tshifhingani tsho fhiraho vhe vha sumbedza u vha na tshivhindi. Nahone ri nga humbula nga ha nḓila ine ra nga sumbedza ngayo tshivhindi na u khunyeledza mushumo washu.

TSUMBO DZA U VHA NA TSHIVHINDI

6. Ndi mini zwine zwa ni takadza nga ha nḓila ye Yosefa a sumbedza ngayo tshivhindi?

6 Ṱhogomelani nḓila ye Yosefa a sumbedza ngayo u vha na tshivhindi musi mufumakadzi wa Potifara a tshi lingedza u ita nae zwa vhudzekani. Khamusi o vha a tshi zwi ḓivha uri u ḓo sedzana na masiandoitwa a si avhuḓi arali a hana. Naho zwo ralo, nṱhani ha u ita honoho vhukhakhi, o sumbedza u vha na tshivhindi nahone a dzhia phetho ya vhuṱali.—Gen. 39:10, 12.

7. Ṱalusani nḓila ye Rahaba a sumbedza ngayo u vha na tshivhindi. (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

7 Na Rahaba o vha na tshivhindi. Musi ṱholi dza Isiraele dzi tshi dzhena muḓini wawe ngei Yeriko, o vha a tshi nga ofha nahone a vha pandela. Fhedzi ngauri o vha a tshi fulufhela Yehova, nga tshivhindi o dzumba vhenevho vhanna vhavhili nahone a vha thusa uri vha shavhe kha wonoyo muḓi vho tsireledzea. (Yosh. 2:4, 5, 9, 12-16) Rahaba o tenda uri Yehova ndi Mudzimu wa ngoho nahone o vha a tshi fulufhela uri nga ḽiṅwe ḽa maḓuvha Yehova u ḓo ṋea ḽeneḽo shango Vhaisiraele. O ita zwenezwo ngauri o vha a sa ofhi vhathu u katela na khosi ya Yeriko na vhathu vhayo. Nṱhani hazwo, o ita zwithu zwe nga murahu zwa tsireledza ene na vha muṱa wawe.—Yosh. 6:22, 23.

8. Nḓila ye Yesu a sumbedza ngayo u vha na tshivhindi yo kwama hani vhaapostola?

8 Vhaapostola vha Yesu vha fulufhedzeaho vho ri vhetshela tsumbo yavhuḓi ya u vha na tshivhindi. Vho vhona nḓila ye Yesu a sumbedza ngayo u vha na tshivhindi. (Mat. 8:28-32; Yoh. 2:13-17; 18:3-5) Zwenezwo zwo vha thusa uri vha vhe na tshivhindi. Musi vha tshi tovholwa nga Vhasadukei, vhaapostola a vho ngo litsha u funza nga ha dzina ḽa Yesu.—Mish. 5:17, 18, 27-29.

9. Luṅwalo lwa 2 Timotheo 1:7 lu ri thusa hani u pfesesa nḓila ine ra nga vha ngayo na tshivhindi?

9 Yosefa, Rahaba, Yesu na vhaapostola, vho sumbedza u vha na tshivhindi nahone zwenezwo zwo vha ṱuṱuwedza uri vha ite mishumo yavhuḓi. U vha havho na tshivhindi zwo vha zwi sa sumbedzi uri vha a ḓifulufhela vhone vhaṋe, fhedzi vho vha vha tshi ḓitika nga Yehova. Na riṋe ri sedzana na vhuimo vhune ha ṱoḓa uri ri vhe na tshivhindi. Nṱhani ha u ḓitika nga riṋe vhaṋe, ri fanela u ḓitika nga Yehova. (Vhalani 2 Timotheo 1:7.) Kha ri ṱolisise masia mavhili ane ra fanela u sumbedza tshivhindi: muṱani na tshivhidzoni.

HUNE RA FANELA U SUMBEDZA TSHIVHINDI

10. Ndi ngani vhaswa vha Vhakriste vha tshi fanela u vha na tshivhindi?

10 Vhaswa vha Vhakriste vha sedzana na vhuimo vhune ha ita uri vha sumbedze u vha na tshivhindi u itela u shumela Yehova. Vha nga guda na u tevhela tsumbo ya Salomo samusi o sumbedza u vha na tshivhindi musi a tshi dzhia phetho ya vhuṱali ya u fhaṱa thembele. Naho vhaswa vha Vhakriste vha tshi fanela u livhiswa nga vhabebi vhavho, fhedzi vha fanela u ḓidzhiela phetho dza ndeme. (Mir. 27:11) Phetho dzoṱhe dza vhuṱali dzine vha dzi dzhia malugana na u khetha khonani dzavhuḓi, vhuḓimvumvusi havhuḓi, vhuḓifari ho kunaho na u lovhedzwa, zwi ṱoḓa tshivhindi. Vhaswa vha fanela u vha na tshivhindi ngauri musi vha tshi ita nga u ralo vha vha vha tshi khou lwisana na Sathane ane a nyadza Mudzimu.

11, 12. (a) Mushe o ri vhetshela hani tsumbo ya u vha na tshivhindi? (b) Vhaswa vha nga edzisa hani tsumbo ya Mushe?

11 Iṅwe phetho ya ndeme ine vhaswa vha fanela u i dzhia ndi u ḓivhetshela zwipikwa. Kha maṅwe mashango, vhaswa vha tsikeledzwa uri vha livhise ṱhogomelo kha pfunzo ya nṱha na u wana mushumo u holelaho vhukuma. Huṅwe, vhuimo ha zwa ekonomi vhu nga ita uri vhaswa vha vhone u nga vha fanela u thusa miṱa yavho nga zwa masheleni. Arali na ḓiwana ni kha vhuṅwe ha honoho vhuimo, humbulani tsumbo ya Mushe. Samusi Mushe o aluswa nga ṅwananyana wa Farao, o vha a tshi nga ḓivhetshela zwipikwa zwa u ṱoḓa u pfuma kana bvumo. Edzani u humbula nḓila ye a vha a tshi nga vha o tsikeledzea ngayo musi muṱa wa hawe wa ngei Egipita, vhadededzi na vhaeletshedzi vha tshi mu ṱuṱuwedza uri a tovhole zwenezwo! Nṱhani ha u ita zwenezwo, nga tshivhindi Mushe o imela vhurabeli ho kunaho. Musi a tshi ṱutshela lupfumo lwa ngei Egipita, Mushe o fulufhela Yehova. (Vhaheb. 11:24-26) Zwenezwo zwo ita uri Yehova a fhaṱutshedze Mushe nahone a zwi timatimisi uri u ḓo wana dziṅwe phaṱhutshedzo nnzhi tshifhingani tshi ḓaho.

12 Nga hu fanaho, Yehova u ḓo fhaṱutshedza vhaswa vhane nga tshivhindi vha vhea zwithu zwa lwa muya na Muvhuso u thoma vhutshiloni havho. U ḓo vha thusa uri vha kone u ṱunḓela miṱa yavho. Ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha, Timotheo we a vha a tshee muswa o livhisa ṱhogomelo kha u ḓivhetshela zwipikwa zwa lwa muya nahone na inwi ni nga ita nga u ralo. *Vhalani Vhafilipi 2:19-22.

Naa no ḓiimisela u vha na tshivhindi kha masia oṱhe a vhutshilo? (Sedzani dziphara 13-17)

13. U vha na tshivhindi zwo thusa hani muṅwe muswa uri a swikelele zwipikwa zwawe?

13 Wahashu wa tshisadzini wa ngei Alabama kha ḽa U.S.A., o vha a tshi fanela u vha na tshivhindi u itela u ḓivhetshela zwipikwa zwa lwa muya. O ṅwala uri: “Musi ndi tshi aluwa ndo vha ndi na ṱhoni vhukuma. Zwo vha zwi tshi nkonḓela u amba na vhathu Holoni ya Muvhuso nahone zwi muhwalo u amba na vhathu vhane ndi si vha ḓivhe vhuḓinḓani ha nnḓu nga nnḓu.” A tshi thuswa nga vhabebi vhawe na vhaṅwe tshivhidzoni, onoyo muswa wa Mukriste o kona u swikelela tshipikwa tshawe tsha u vha muvulanḓila wa tshifhinga tsho ḓalaho. O ri: “Shango ḽa Sathane ḽi ṱuṱuwedza vhathu uri vha ḓivhetshele zwipikwa zwa u vha na pfunzo ya nṱha, bvumo, u vha na tshelede na u vha na zwithu zwinzhi zwi vhonalaho. Kanzhi vhathu a vha koni u swikelela zwenezwo zwipikwa nahone zwi ita uri vha vhe na mutsiko na mbilaelo. Naho zwo ralo, u shumela Yehova zwo ita uri ndi takale vhukuma nahone ndi pfa ndo fushea.”

14. Ndi kha vhuimo vhufhio vhune vhabebi vha Vhakriste vha fanela u vha na tshivhindi?

14 Vhabebi vha Vhakriste na vhone vha fanela u vha na tshivhindi. Sa tsumbo, tshifhinga tshoṱhe mutholi waṋu a nga ni humbela uri ni shume awara dzo engedzeaho nga madekwana na mafheloni a vhege—tshifhinga tshe na ḓivhetshela u ita vhurabeli ha muṱa, u ya vhuḓinḓani na u ya miṱanganoni ya Vhukriste. Hu ṱoḓea tshivhindi uri ni landule u ita zwenezwo u itela u vhetshela vhana vhaṋu tsumbo yavhuḓi. Kana khamusi vhaṅwe vhabebi vha si gathi tshivhidzoni vha tendela vhana vhavho vha tshi ita zwiṅwe zwithu zwine inwi na hanela ṅwana waṋu a tshi zwi ita. Vhenevho vhabebi vha nga vhudzisa uri ndi ngani ṅwana waṋu a sa iti zwenezwo zwithu. Naa ni nga vha na tshivhindi nahone nga vhuṱali na vha ṱalutshedza zwiitisi zwa phetho yaṋu?

15. Psalme ya 37:25 na Vhaheberu 13:5 dzi nga thusa hani vhabebi?

15 Musi ri tshi thusa vhana vhashu u ḓivhetshela zwipikwa na u zwi swikelela, zwi sumbedza u vha na tshivhindi. Sa tsumbo, vhaṅwe vhabebi vha nga timatima u ṱuṱuwedza vhana vhavho uri vha tovhole tshipikwa tsha u vha muvulanḓila, u shuma hune ha vha na ṱhoḓea khulwane, u dzhenela tshumelo ya Bethele kana u fhaṱa zwifhaṱo zwa lwa ṱaḓulu. Vhabebi vha nga ofha uri vhana vhavho vha nga si kone u vha ṱhogomela musi vho no vha vhalala. Naho zwo ralo, vhabebi vho ṱalifhaho vha sumbedza u vha na tshivhindi nahone vha na lutendo kha mafulufhedziso a Yehova. (Vhalani Psalme ya 37:25; Vhaheberu 13:5.) Iṅwe nḓila ine na sumbedza ngayo u vha na tshivhindi na u fulufhela Yehova ndi nga u thusa ṅwana waṋu uri a ite zwi fanaho.—1 Sam. 1:27, 28; 2 Tim. 3:14, 15.

16. Vhaṅwe vhabebi vho thusa hani vhana vhavho u ḓivhetshela zwipikwa zwa lwa muya, nahone zwenezwo zwo vha vhuyedza hani?

16 Vhaṅwe vhabebi vha ngei United States vho thusa vhana vhavho uri vha ḓivhetshele zwipikwa zwa lwa muya. Khotsi vho ri: “Musi vhana vhashu vha sa athu u kona u tshimbila na u amba, ro vha ri tshi amba nga ha dakalo ḽine ḽa hone nga u vha muvulanḓila na u shumela tshivhidzo. Zwino vha na tshipikwa tshenetsho. U vha na zwipikwa zwa lwa muya na u zwi swikelela zwo thusa vhana vhashu u kunda mitsiko ya ḽino shango ḽa Sathane na u livhisa ṱhogomelo kha zwithu zwa vhukuma—Yehova.” Muṅwe wahashu wa tshinnani ane a vha na vhana vhavhili o ri: “Vhabebi vhanzhi vha ḓiṋea tshifhinga tsha u thusa na u ṱuṱuwedza vhana vhavho uri vha swikelele zwipikwa zwi ngaho mitambo, u ḓimvumvusa na pfunzo ya nṱha. Zwi a pfesesea u ita vhuḓidini ha u thusa vhana vhashu u swikelela zwipikwa zwine zwa ḓo vha thusa u vha na vhushaka havhuḓi na Yehova. Zwo vha zwithu zwi takadzaho vhukuma u vhona vhana vhashu vha tshi swikelela zwipikwa zwa lwa muya na u shela navho mulenzhe kha u ita zwenezwo.” Ni nga vha na vhungoho ha uri Mudzimu u ḓo fhaṱutshedza vhabebi vhane vha thusa vhana vhavho u ḓivhetshela zwipikwa zwa lwa muya na u zwi swikelela.

U VHA NA TSHIVHINDI TSHIVHIDZONI

17. Ṋeani tsumbo ya nḓila ine ra vha ngayo na tshivhindi tshivhidzoni.

17 Zwi a ṱoḓea uri ri vhe na tshivhindi tshivhidzoni. Sa tsumbo, vhahulwane vha fanela u vha na tshivhindi musi vha tshi dzudzanya milandu mihulwane kana u thusa vhane vhutshilo havho ha vha khomboni nga nṱhani ha malwadze. Vhaṅwe vhahulwane vha dalela dzi dzhele u itela u guda na vhane vha vha na dzangalelo kana u fara miṱangano. Hu pfi mini nga vhahashu vha tshisadzini vha si ho mbinganoni? Zwino hu na zwibuli zwinzhi zwa uri vha ite zwo engedzeaho vhuḓinḓani nga u vha vhavulanḓila, u pfulutshela hune ha vha na ṱhoḓea khulwane, mushumo wa u fhaṱa na u ita khumbelo ya u ya Tshikoloni tsha Vhahuweleli vha Muvhuso. Vhaṅwe vha ya na Tshikoloni tsha Gilead.

18. Vhafumakadzi vhahulwane vha nga vha hani na tshivhindi?

18 U vha na vhafumakadzi vhahulwane tshivhidzoni ndi phaṱhutshedzo. Ri a vha funa vhukuma vhenevho vhahashu! Vhaṅwe vha nga vha vha si tsha kona u ita zwo engedzeaho tshumeloni ya Mudzimu u fana na mathomoni, fhedzi vha kha ḓi vha na tshivhindi nahone vha a shuma. (Vhalani Tito 2:3-5.) Sa tsumbo, wahashu wa tshisadzini o no aluwaho u fanela u vha na tshivhindi arali o humbelwa uri a ambe na wahashu wa tshisadzini ane a kha ḓi vha muswa nga ha kuambarele. A nga si ambe nga nḓila i si yavhuḓi na onoyo wahashu nga ha kuambarele kwawe, fhedzi u ḓo thusa onoyo muswa uri a ṱhogomele nḓila ine Kuambarele kwawe kwa kwama ngayo vhaṅwe. (1 Tim. 2:9, 10) Yeneyo nḓila ya lufuno i nga ita uri hu vhe na mvelelo dzavhuḓi.

19. (a) Vhahashu vho lovhedzwaho vha nga vha hani na tshivhindi? (b) Luṅwalo lwa Vhafilipi 2:13 na 4:13 lu nga thusa hani vhahashu u vha na tshivhindi?

19 Vhahashu vho lovhedzwaho vha fanela u vha na tshivhindi na u shuma. Vhahashu vha tshinnani vho ḓiimiselaho u hwala vhuḓifhinduleli ho engedzeaho ndi phaṱhutshedzo tshivhidzoni. (1 Tim. 3:1) Naho zwo ralo, vhaṅwe vha nga timatima u swikelela zwenezwo. Khamusi wahashu o no vhuya a ita vhukhakhi tshifhingani tsho fhiraho nahone u vhona u nga ho ngo fanelea u vha mushumeli kana muhulwane. Muṅwe wahashu a nga vhona u nga ha na vhukoni ha u ita wonoyo mushumo. Arali ni tshi ḓipfa nga yeneyo nḓila, Yehova a nga ni thusa u ri ni vhe na tshivhindi. (Vhalani Vhafilipi 2:13; 4:13.) Humbulani uri nga zwiṅwe zwifhinga, Mushe o vhuya a vhona u nga ha fanelei u ita mushumo. (Ek. 3:11) Naho zwo ralo, Yehova o mu thusa nahone nga u ya ha tshifhinga o vha na tshivhindi tsha u khunyeledza mushumo we a ṋewa. Wahashu o lovhedzwaho a nga vha na tshivhindi musi a tshi humbela thuso kha Yehova nga thabelo i bvaho mbiluni na u guda Bivhili tshifhinga tshoṱhe. A nga dovha a thuswa na nga u elekanya nga ha mafhungo a ambaho nga ha u vha na tshivhindi. Nga u ḓiṱukufhadza a nga humbela vhahulwane uri vha mu gudise na u humbela u thusa tshivhidzoni kha zwiṅwe na zwiṅwe zwine zwa ṱoḓea. Ri ṱuṱuwedza vhahashu vhoṱhe vha tshinnani vho lovhedzwaho uri vha vhe na tshivhindi na u shuma nga nungo dzoṱhe tshivhidzoni!

‘YEHOVA U NA IWE’

20, 21. (a) Davida o humbudza mini Salomo? (b) Ri fanela u vha na vhungoho ha mini?

20 Khosi Davida o humbudza Salomo uri Yehova u ḓo vha nae u swika a tshi fhedza mushumo wa u fhaṱa thembele. (1 Koron. 28:19) Salomo o dzula a tshi humbula nga ha maipfi a khotsi awe nahone ho ngo tendela u vha hawe muṱuku zwi tshi mu thivhela u ita mushumo. O sumbedza u vha na tshivhindi, a shuma nahone nga thuso ya Yehova o kona u fhedza thembele yo nakaho vhukuma nga miṅwaha ya sumbe na hafu.

21 Samusi Yehova o thusa Salomo, na riṋe a nga ri thusa uri ri vhe na tshivhindi na u khunyeledza mushumo washu, muṱani na tshivhidzoni. (Yes. 41:10, 13) Musi ri tshi sumbedza u vha na tshivhindi kha vhurabeli hashu kha Yehova, ri nga vha na fulufhelo ḽa uri u ḓo ri fhaṱutshedza zwino na tshifhingani tshi ḓaho. Nga zwenezwo, ‘ivhani na tshivhindi, ni ite.’

^ phar. 12 Ni ḓo wana nḓila dzi shumaho dza u ḓivhetshela zwipikwa kha thero “Shumisani Zwipikwa Zwa Muya U Itela U Ṋea Musiki Waṋu Vhugala,” kha Tshiingamo tsha ḽa 15 July 2004.