1-2. Musi Yehova a tshi ri sika, ndi ngani o ita uri ri takale musi ri tshi ṋea vhaṅwe?

 RI A takala vhukuma musi ri tshi ṋea vhaṅwe u fhira musi ri tshi ṋewa. Yehova o ri sika ro tou ralo. (Mish. 20:35) Naa zwenezwo zwi amba uri a ri takali musi ri tshi ṋewa zwifhiwa? Hai. Ri a zwi ḓivha uri ri a takala musi ri tshi wana zwifhiwa. Naho zwo ralo, ri a takala zwihulu musi ri tshi ṋea vhaṅwe. Nahone ndi zwavhuḓi uri Yehova o ri sika nga yeneyo nḓila. Ndi ngani?

² Nga nṱhani ha uri Yehova o ri sika nga yeneyi nḓila, riṋe vhaṋe ri a kona u engedza dakalo ḽashu. Ri nga engedza dakalo ḽashu nga u ṱoḓa zwibuli zwo engedzeaho zwa u ṋea vhaṅwe. Ndi zwavhuḓi vhukuma uri Yehova o ri sika nga yeneyi nḓila.​—Ps. 139:14.

3. Ndi ngani ri tshi nga ri Yehova ndi “Mudzimu o takalaho”?

³ Bivhili i amba uri u ṋea vhaṅwe zwi ita uri ri takale, ndi ngazwo hu tshi pfi Yehova ndi “Mudzimu o takalaho.” (1 Tim. 1:11) Ndi ene muthu wa u tou thoma u ṋea nahone a hu na muthu ane a nga ṋea u fana nae. Yehova ndi ene o ri ṋeaho vhutshilo nahone ri “tshimbila na u vha hone ngae.” (Mish. 17:28) Zwavhuḓivhuḓi, “zwifhiwa zwoṱhe zwavhuḓi na zwo fhelelaho” zwi bva ha Yehova.​—Yak. 1:17.

4. Ndi mini zwine zwa nga ita uri ri takale nga ho engedzeaho?

⁴ Zwi tou pfala uri roṱhe ri a ṱoḓa u takala nga ho engedzeaho. Ri nga wana ḽeneḽo dakalo nga u edzisa nḓila ine Yehova a vha ngayo na mafunda. (Vhaef. 5:1) Kha ino thero, ri ḓo guda nga ha nḓila dzo fhambanaho dzine Yehova a ṋea ngadzo na u vhona uri ri nga ita mini arali ri tshi vhona u nga vhaṅwe a vha khou livhuwa zwine ra khou vha itela zwone. Zwenezwo zwi ḓo ri thusa uri ri dzule ri tshi ṋea na uri ri dzule ro takala.

EDZISANI NḒILA INE YEHOVA A VHA NA MAFUNDA NGAYO

5. Ndi zwifhio zwiṅwe zwa zwithu zwine Yehova a ri ṋea zwone?

⁵ Ndi dzifhio dziṅwe nḓila dzine Yehova a sumbedza ngadzo  uri u na mafunda? Kha ri haseledze nga ha tsumbo dzi si gathi. Yehova u ri ṋea zwine ra zwi ṱoḓa uri ri kone u tshila. Ri nga vha ri sa dzuli ri na zwithu zwa vhuphuvhephuvhe vhutshiloni hashu, fhedzi Yehova u ri ṋea zwoṱhe zwine ra zwi ṱoḓa uri ri kone u tshila. Sa tsumbo, u ri ṋea zwiḽiwa, zwiambaro na vhudzulo. (Ps. 4:8; Mat. 6:31-33; 1 Tim. 6:6-8) Yehova u vha a sa khou tou kombetshedzea u ri ṋea zwenezwi zwithu zwoṱhe. Nga zwenezwo, ndi ngani Yehova a tshi ri ṋea zwenezwo zwithu?

6. Ndi mini zwine ra zwi guda kha Mateo 6:25, 26?

⁶ Yehova u ri ṋea zwithu zwa ndeme zwine ra zwi ṱoḓa uri ri kone u tshila ngauri u a ri funa. Kha ri haseledze nga ha maipfi a Yesu ane a wanala kha Mateo 6:25, 26. (Vhalani.) Kha dzenedzi ndimana, Yesu o amba nga ha tsiko. Musi a tshi khou amba nga ha zwiṋoni, o ri: “A zwi zwali mbeu, a zwi kaṋi kana u kuvhanganyela maḓuluni.” Naho zwo ralo, ṱhogomelani uri o amba mini nga murahu, o ri: “Khotsi aṋu wa ṱaḓulu u a zwi ṋea zwiḽiwa.” Nga murahu, Yesu o vhudzisa a ri: “Naa a ni vha ndeme u zwi fhira?” O vha a tshi khou ṱoḓa u ri gudisa uri Yehova u dzhia vhagwadameli vhawe vhe vha ndeme vhukuma u fhira zwipuka. Nga zwenezwo, arali Yehova a tshi ṱhogomela zwipuka, ri nga vha na vhungoho ha uri na riṋe u ḓo ri ṱhogomela. Yehova u tou fana na khotsi ane a ṱhogomela vha muṱa wawe ngauri u a vha funa.​—Ps. 145:16; Mat. 6:32.

7. Ndi ifhio iṅwe nḓila ine ra nga edzisa ngayo nḓila ine Yehova a vha na mafunda ngayo? (Sedzani tshifanyiso.)

⁷ Ri nga edzisa Yehova nga u ṋea vhaṅwe zwithu zwa ndeme zwine vha zwi shaya ri tshi ṱuṱuwedzwa nga lufuno. Sa tsumbo, naa hu na muṅwe wahaṋu ane na mu ḓivha ane a khou shaya zwiḽiwa kana zwiambaro? Yehova a nga shumisa inwi u itela u mu thusa. Vhathu vha Yehova vha ḓivhelwa u vha na mafunda, zwihuluhulu musi ho vha na khombo. Sa tsumbo, nga tshifhinga tsha dziedzi ḽa COVID-19 vhahashu vho ṋea vhahavho zwiḽiwa, zwiambaro na zwiṅwe zwithu zwa ndeme zwe vha vha vha tshi zwi ṱoḓa nga tshenetsho tshifhinga. Vhanzhi vho ita na u ṋeela nga mafunda kha mushumo wa shango ḽoṱhe. Yeneyo miṋeelo yo thusa u phalala vhahashu u mona na shango ḽoṱhe. Vhenevho vhahashu vhe vha sumbedza u vha na mafunda vho tevhedza zwi re kha Vhahevheru 13:16 ine ya ri: “Ni songo hangwa u ita zwivhuya na u kovhela vhaṅwe, ngauri Mudzimu u takadzwa nga zwenezwo zwiṱhavhelo.”

8. Yehova u ri ṋea maanḓa a u ita mini? (Vhafilipi 2:13)

⁸ Yehova u a ri ṋea maanḓa. Yehova u na  maanḓa a sa fheli nahone u dzula o lugela u ṋea vhashumeli vhawe maanḓa. (Vhalani Vhafilipi 2:13.) Naa no no vhuya na rabela na humbela Yehova maanḓa a u kunda mulingo kana a uri ni kone u u konḓelela? Ni nga vha no no vhuya na rabela na humbela uri a ni ṋee maanḓa a u tou konḓelela lwa ḽeneḽo ḓuvha fhedzi. Musi a tshi fhindula thabelo yaṋu, ni nga vha no tendelana na muapostola Paulo we a ri: “Zwoṱhe ndi zwi koniswa nga ane a nṋea maanḓa.”​—Vhafil. 4:13.

9. Ri nga edzisa hani nḓila ine Yehova a shumisa ngayo maanḓa awe? (Sedzani tshifanyiso.)

⁹ Naho ri na tshivhi, ri nga kona u edzisa nḓila ine Yehova a shumisa ngayo maanḓa awe. Ndi ngoho uri a ri koni u ṋea vhaṅwe vhathu maanḓa, fhedzi ri nga shumisa maanḓa ane ra vha nao u itela u vha thusa. Sa tsumbo, ri nga thusa vhalala kana vhahashu vhane vha si vhe na mutakalo wavhuḓi nga u vha itela miṅwe mishumo ya hayani kana nga u tenda musi vha tshi ri ruma uri ri ye u vha rengela zwiṅwe zwithu mavhengeleni. Ri nga dovha ra thusa nga u kunakisa na u lugisa Holo dzashu, arali vhuimo hashu vhu tshi ri tendela. Arali ra shumisa maanḓa ashu nga yeneyo nḓila, ri nga kona u thusa vhahashu nga nḓila nnzhi.

10. Ri nga khwaṱhisa hani vhaṅwe nga zwine ra zwi amba?

¹⁰ Ni nga dovha na khwaṱhisa vhaṅwe nga zwine na zwi amba. Humbulani nga ha muthu ane a nga pfa o ṱuṱuwedzea vhukuma arali na mu vhudza nḓila ine na dzhiela ngayo nṱha mushumo une a khou ita. Ni nga dovha na humbula nga ha muthu ane na vhona uri u khou ṱoḓa u khuthadzwa. Ni ite vhuḓidini ha uri ni vhudze onoyo muthu uri ni na ndavha nae. Ni nga kha ḓi mu dalela, u mu founela kana na mu rumela khadi, email kana mulaedza nga founu. Ni songo vhilaela nga ha uri ni ḓo amba mini na onoyo muthu. Maipfi maṱukuṱuku ane na nga a amba a nga kwama onoyo wahashu a mu thusa uri a bvele phanḓa a tshi fhulufhedzea kana uri a vhe na mavhonele avhuḓi nga ha vhuimo vhune a vha khaho.​—Mir. 12:25; Vhaef. 4:29.

11. Yehova u ita mini nga vhuṱali hawe?

¹¹ Yehova u ri ṋea vhuṱali. Yakobo o ri: “Ane a shaya vhuṱali, nga a dzule a tshi humbela Mudzimu, u ḓo mu ṋea, ngauri u ṋea vhoṱhe nga mbilu yoṱhe a sa gunguli.” (Yak. 1:5) Eneo maipfi a sumbedza uri Yehova o ḓiimisela u ṋea vhaṅwe vhuṱali. Ṱhogomelani uri Yakobo o ri Yehova u ri ṋea vhuṱali “a sa gunguli.” Yehova ha ṱoḓi uri ri ḓivhone mulandu nga nṱhani ha uri ro mu humbela uri a ri ṋee vhuṱali. Zwavhuḓivhuḓi, u ṱoḓa ri tshi mu humbela uri a ri ṋee vhuṱali.​—Mir. 2:1-6.

12. Ndi zwibuli zwifhio zwine ra vha nazwo zwa u gudisa vhaṅwe zwine ra zwi ḓivha?

 ¹² Ri nga edzisa hani nḓila ine Yehova a ri ṋea ngayo vhuṱali? (Ps. 32:8) Vhathu vha Yehova vha na zwibuli zwinzhi zwa u gudisa vhaṅwe zwe vha zwi guda. Sa tsumbo, ri nga kha ḓi gudisa vhane vha kha ḓi vha vhaswa ngohoni musi ri tsimuni. Vhahulwane vha thusa vhashumeli na vhahashu vha tshinnani vho lovhedzwaho u ita mishumo yavho tshivhidzoni nahone vha vha thusa vha sa vha fheleli mbilu. Vhane vha vha na tshenzhelo kha mushumo wa u fhaṱa na u ṱhogomela zwifhaṱo zwa ndangulo, vha thusa vhane vha si vhe na tshenzhelo u ita yeneyo mishumo.

13. Ri nga edzisa hani Yehova musi ri tshi gudisa vhaṅwe?

¹³ Lingedzani u edzisa Yehova musi ni tshi gudisa vhaṅwe. Ni songo hangwa uri Yehova u ri ṋea vhuṱali a sa gunguli. Nga zwenezwo, na riṋe ri gudisa vhaṅwe zwine ra zwi ḓivha ri sa gunguli. A ri litshi u gudisa vhaṅwe nga nṱhani ha u ofha uri vha nga ri dzhiela mushumo une ra khou ita. Kana ra ri: ‘Na nṋe a tho ngo gudiswa hoyu mushumo! Na ene u tea u tou ḓivhonela.’ Vhathu vha Yehova a vho ngo tea u ita nga u ralo. Nṱhani hazwo, ri gudisa vhaṅwe zwine ra zwi ḓivha na u ‘ḓikumedzela uri ri vha thuse.’ (1 Vhathes. 2:8) Ri vha ri tshi khou ṱoḓa “uri na vhone vha kone u funza vhaṅwe.” (2 Tim. 2:1, 2) Arali ra vha na mafunda ra gudisa vhaṅwe zwine ra zwi ḓivha, roṱhe ri ḓo takala.

MUSI VHAṄWE VHA SA RI LIVHUWI

14. Vhunzhi ha vhathu vha ita mini musi ri tshi vha itela zwiṅwe zwithu?

¹⁴ Kanzhi vhahashu vha a ri livhuwa musi ri tshi vha fha zwiṅwe zwithu. Vha nga kha ḓi ri rumela khadi vha ri vhudza uri vho livhuwa kana vha ri livhuwa nga dziṅwe nḓila. (Vhakol. 3:15) Musi vha tshi ri livhuwa, zwi ita uri ri ṋaṋe u takala.

15. Ri tea u ita mini musi ri tshi vhona u nga vhaṅwe a vha livhuwi zwine ra vha itela zwone?

¹⁵ U tou amba ngoho, a si tshifhinga tshoṱhe tshine vhathu vha ḓo livhuwa musi ri tshi vha itela zwiṅwe zwithu. Tshiṅwe tshifhinga zwi nga vhonala u nga vhathu a vha dzhieli nṱha zwine ra vha itela zwone, hu sa londwi uri ro shumisa tshifhinga tshashu, nungo dzashu kana zwine ra vha nazwo. Arali zwenezwo zwa nga itea kha inwi, ni nga ita mini uri ni dzule no takala? Ni humbule maipfi a re kha Mishumo 20:35. Dakalo ḽine ra ḽi wana musi ri tshi ṋea vhaṅwe a ḽi ḓitiki nga zwine vhathu vha ita u itela u sumbedza uri vha a livhuwa zwine ra vha itela zwone. Ri nga khetha u takala naho zwi tshi vhonala u nga vhaṅwe a vha livhuwi zwine ra vha itela zwone. Ndi mini zwine zwa nga thusa uri ri takale? Kha ri ambe nga ha zwiṅwe zwazwo.

16. Ri nga edzisa hani Yehova musi ri tshi ṋea?

¹⁶ Ni humbule uri musi ni tshi ṋea, ni vha ni tshi khou edzisa Yehova. Yehova u ri ṋea zwithu zwavhuḓi hu sa londwi uri ri a zwi livhuwa kana a ri zwi livhuwi. (Mat. 5:43-48) Yehova u fhulufhedzisa uri arali ra ṋea vhaṅwe ri sa lavheleli uri vha ri fhe-vho, u ḓo ri ‘ṋea malamba manzhi.’ (Luka 6:35) Nga zwenezwo, ni songo kulea nungo musi vhathu vha sa ni livhuwi nga zwiṅwe zwifhinga. Ni songo hangwa uri Yehova u ḓo ni lambedza nga nṱhani ha uri ni muthu ane “a ṋea o takala.”​—Mir. 19:17; 2 Vhakor. 9:7.

17. Ri nga shumisa hani zwi re kha Luka 14:12-14?

¹⁷ Iṅwe nḓila ine ra nga edzisa Yehova ngayo musi ri tshi ṋea ndi nga u ita zwe Yesu a zwi amba kha Luka 14:12-14. (Vhalani.) A zwo ngo khakhea u sumbedza mafunda kana u ramba vhathu vhane na vhone vha nga ri ramba. Fhedzi ri tea u ita mini arali ra ṱhogomela uri  ri ṋea vhaṅwe zwithu ri tshi khou lavhelela uri na vhone vha ri itele-vho zwiṅwe zwithu? Ri tea u ita zwine ra nga kona uri ri ite zwe Yesu a zwi amba. Ri nga ramba na vhathu vhane ra ḓivha uri a vha nga ri iteli zwiṅwe zwithu kana vha ri ramba-vho. Musi ri tshi edzisa nḓila ine Yehova a ṋea ngayo, zwi ḓo ita uri ri takale. Ri ḓo takala nga maanḓa arali ri tshi ṋea vhaṅwe ri sa lavheleli uri na vhone vha ri fhe zwiṅwe zwithu kana vha ri livhuwe.

18. Ndi mini zwine zwa nga ri thusa uri ri si humbule uri vhaṅwe a vha livhuwi?

¹⁸ Ni songo humbula uri vhaṅwe vhathu a vha livhuwi. (1 Vhakor. 13:7) Arali vhaṅwe vha sa ni livhuwa musi no vha itela zwiṅwe zwithu, ni nga ḓivhudzisa uri: ‘Naa vha tou vha vha sa livhuwi kana vho tou hangwa u nndivhuwa?’ Khamusi hu nga vha ho itea zwiṅwe zwithu zwe zwa ita uri vha si ri livhuwe nga nḓila ye ra vha ro lavhelela ngayo. Vhaṅwe vha nga vha vho ri livhuwa mbiluni, fhedzi zwa vha konḓela u zwi amba. Vha nga vha vha tshi khou shona ngauri ndi vhone vhe vha thusa vhaṅwe tshifhingani tsho fhiraho, fhedzi zwino ndi vhone vhane vha khou ṱoḓa thuso. Hu sa londwi uri zwiitisi ndi zwifhio, arali ri tshi funa vhahashu zwa vhukuma, a ri nga humbuli uri a vha livhuwi nahone ri ḓo bvela phanḓa ri tshi ṋea ro takala.​—Vhaef. 4:2.

19-20. Ndi ngani u sa fhela mbilu zwi zwa ndeme? (Sedzani tshifanyiso.)

¹⁹ Ni songo fhela mbilu. Musi zwi tshi ḓa kha u sumbedza mafunda, Khosi Salomo o ri: “Posa vhurotho hau maḓini, ngauri u ḓo dovha wa vhu wana nga murahu ha maḓuvha manzhi.” (Muh. 11:1) Zwe Salomo a zwi amba zwi ri gudisa uri tshiṅwe tshifhinga vhaṅwe vhathu vha nga ri livhuwa nga murahu ha tshifhinga tshilapfu. Kha ri haseledze nga ha tsumbo ine ya zwi bvisela khagala.

²⁰ Miṅwahani minzhi yo fhiraho, mufumakadzi wa mulavhelesi o ṅwalela Sandra vhurifhi a tshi kha ḓi tou bva u lovhedzwa. O mu vhudza uri ndi zwa ndeme lungafhani u dzula ri tshi fhulufhedzea kha Yehova. Nga murahu ha miṅwaha ya malo, Sandra o fhindula honoho vhurifhi a ri: “Ndi khou tama u tou livhuwa nḓila ye vha nthusa ngayo nga maanḓa kha  heyi miṅwaha yo fhiraho, naho vho vha vha sa zwi ḓivhi. Nḓila ye vha ṅwala ngayo hovhu vhurifhi i sumbedza uri vha na vhuthu nahone a tho ngo vhuya nda hangwa luṅwalo lwe vha lu shumisa khaho.” a Nga murahu Sandra a amba nga ha thaidzo dze a ṱangana nadzo. Musi o no amba nga hadzo a ri: “Nga zwiṅwe zwifhinga, ndo ṱoḓa na u tou litsha u vha Ṱhanzi. Fhedzi nda humbula luṅwalo lwe vha lu ṅwala kha honoho vhurifhi, lwa nthusa uri ndi kone u bvela phanḓa ndi tshi fhulufhedzea. Kha yeneyi miṅwaha yoṱhe, a hu na na tshithu na tshithihi tshe tsha nkhuthadza u fana na honoho vhurifhi he vha nṅwalela na luṅwalo lwe lwa vha lu khaho.” Humbulani nḓila ine mufumakadzi wa mulavhelesi a nga vha o takala ngayo musi a tshi wana honoho vhurifhi nga murahu ha miṅwaha minzhi-minzhi. Na riṋe muṅwe muthu a nga ri livhuwa ho no fhela tshifhinga tshilapfu ro mu itela zwiṅwe zwithu.

21. Ndi ngani no ḓiimisela u bvela phanḓa ni tshi edzisa nḓila ine Yehova a vha na mafunda ngayo?

²¹ Samusi ro zwi haseledza, Yehova o ri sika ri na vhukoni ho khetheaho. Ndi ngoho uri ri a takala musi ri tshi ṋewa zwifhiwa, fhedzi ri wana dakalo ḽo engedzeaho musi ri tshi ṋea vhaṅwe. Ri pfa ro takala vhukuma musi ri tshi thusa vhatendi nga riṋe. Ri dovha ra takala musi vha tshi sumbedza u livhuwa zwine ra vha itela zwone. Naho zwo ralo, hu sa londwi uri vha a ri livhuwa kana hai, ri a takala ngauri ri vha ro ita zwo teaho. Ni songo hangwa uri, hu sa londwi uri ri ṋea vhaṅwe mini, ‘Yehova a nga kona u ri ṋea zwi fhiraho zwenezwo.’ (2 Koron. 25:9) Yehova u ḓo dzula a tshi ri ṋea zwi fhiraho zwine ra zwi ṋea vhaṅwe. A hu na zwine zwa takadzesa u fhira u lambedzwa nga Yehova. Kha ri ḓiimisele u bvela phanḓa ri tshi edzisa nḓila ine Khotsi ashu wa ṱaḓulu a vha na mafunda ngayo.