Fulufhelani Kristo Murangaphanḓa Washu
“Murangaphanḓa waṋu ndi muthihi, ndi Kristo.”—MAT. 23:10.
1, 2. Ndi khaedu dzifhio dze Yoshua a sedzana nadzo musi Mushe a tshi fa?
YOSHUA o vha a tshi khou pfa maipfi a Yehova ane a ri: “Mushe muḓinḓa wanga o fa. Zwino takuwa U wele uyu mulambo wa Yorodane, iwe na holu lushaka lwoṱhe; ni wetshele kha shango ḽe Nṋe nda vha ṋea.” (Yosh. 1:1, 2) Yoshua o vha e mushumeli wa Mushe lwa miṅwaha i ṱoḓaho u vha 40 nahone yo vha i tshanduko khulwane vhukuma khae!
2 Yoshua a nga vha o ḓivhudzisa arali vhathu vha Isiraele vha tshi ḓo takalela vhurangaphanḓa hawe, sa izwi Mushe o vha e murangaphanḓa wavho lwa tshifhinga tshilapfu. (Doit. 34:8, 10-12) U ya nga Yoshua 1:1, 2, iṅwe ṱhalutshedzelo ya Bivhili yo amba uri zwifhinga zwi konḓaho na zwa khombo ndi musi muṅwe a tshi dzhiela muṅwe tshidulo tsha vhurangaphanḓa hu sa londwi uri ndi tshifhingani tsho fhiraho kana zwino.
3, 4. Ri zwi ḓivha hani uri Yoshua o fulufhela Mudzimu nga ho fhelelaho, nahone ri nga ḓivhudzisa mbudziso ifhio?
3 Yoshua o vha e na tshiitisi tshi pfalaho tsha u ofha fhedzi nga murahu ha maḓuvha a si gathi, o dzhia phetho ya ndeme. (Yosh. 1:9-11) O fulufhela Mudzimu nga ho fhelelaho. Samusi Bivhili yo zwi sumbedzisa, Yehova o shumisa muruṅwa u itela u livhisa Yoshua na Vhaisiraele. Zwi a pfala uri onoyo muruṅwa o vha e Murwa wa Mudzimu wa tanzhe ane a pfi Ipfi.—Ek. 23:20-23; Yoh. 1:1.
4 Vhaisiraele vho kona u tshimbidzana na yeneyo tshanduko ya uri Yoshua a vhe murangaphanḓa wavho vha tshi thuswa nga Yehova. Na riṋe ri khou tshila zwifhingani zwine ha vha na tshanduko nahone zwi nga ita uri ri ḓivhudzise uri, ‘Samusi ndangulo ya Yehova i tshi khou kandela phanḓa, naa ri na zwiitisi zwi pfalaho zwa u fulufhela Yesu sa Murangaphanḓa washu o ḓodzwaho?’ (Vhalani Mateo 23:10.) Ṱhogomelani nḓila ye Yehova a vha ngayo murangaphanḓa a fulufhedzeaho tshifhingani tsho fhiraho musi hu tshi vha na tshanduko.
U RANGA VHATHU VHA MUDZIMU PHANḒA MUSI VHA TSHI YA KANANA
5. Yoshua o ṱangana na mini musi a tsini na Yeriko? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)
5 Yoshua o ṱangana na zwithu zwe a vha a songo zwi lavhelela musi Vhaisiraele vha tshi pfuka Mulambo wa Yorodane. Musi e tsini na Yeriko, o ṱangana na munna we a vha o fara pfumo. Nga nṱhani ha uri Yoshua o vha a sa ḓivhi onoyo munna, o mu vhudzisa uri: “U wa hashu, kana U swina ḽashu?” Yoshua o vha o mangala musi onoyo munna a tshi ḓiṱalusa. O vha e “nduna ya dzimmbi dza Yehova” ye ya vha yo ḓiimisela u lwela vhathu vha Mudzimu. (Vhalani Yoshua 5:13-15.) Naho huṅwe fhethu Maṅwaloni hu tshi nga ambiwa uri ndi Yehova we a amba na Yoshua, fhedzi a zwi timatimisi uri Mudzimu o amba a tshi shumisa muruṅwa, samusi o vha a tshi ita nga u ralo na tshifhingani tsho fhiraho.—Ek. 3:2-4; Yosh. 4:1, 15; 5:2, 9; Mish. 7:38; Vhagal. 3:19.
6-8. (a) Ndi ngani vhuṅwe ha vhulivhisi ha Yehova vhu tshi vhonala vhu si havhuḓi kha vhathu? (b) Ri zwi ḓivha hani uri vhulivhisi ho vha ho tea nahone hu tshifhingani? (Sedzani ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.)
6 Yoshua o vhudzwa mafhungo a pfalaho nga muruṅwa a nḓila ine a fanela u kunda ngayo muḓi wa Yeriko. Mathomoni, dziṅwe dza nḓila dze a vhudzwa dzone dzo vha dzi tshi vhonala dzi si dzavhuḓi. Sa tsumbo, Yehova o laedza uri vhanna vhoṱhe vha fumbiswe, zwenezwo zwo vha zwi tshi ḓo ita uri vha si kone u lwa, lwa maḓuvhanyana. Naa tshenetsho tsho vha tshi tshifhinga tsho teaho tsha u fumbisa maswole?—Gen. 34:24, 25; Yosh. 5:2, 8.
7 Khamusi eneo maswole a Vhaisiraele a nga vha o ḓivhudzisa uri a ḓo tsireledza hani miṱa yao arali maswina a nga vutshela gammba yavho. Fhedzi nga u bonya ha iṱo, ho vha na muvhigo wa uri muḓi wa Yeriko wo “dzula wó valiwa phanḓa ha Vha-Isiraele.” (Yosh. 6:1) Tshenetsho tshiitea tshi songo lavhelelwaho tsho ita uri vha vhe na fulufhelo ḽo khwaṱhaho kha vhulivhisi ha Mudzimu.
8 Zwiṅwe hafhu, Vhaisiraele vho vhudzwa uri vha songo vutshela muḓi wa Yeriko nṱhani hazwo vha tou mona nawo luthihi nga ḓuvha lwa maḓuvha a rathi, nga ḓuvha ḽa vhu sumbe vha u mone lwa sumbe. Maṅwe maswole a nga vha o humbula uri, ‘Zwenezwo zwithu ndi u ḓifhedzela tshifhinga!’ Fhedzi Murangaphanḓa wa Vhaisiraele a sa vhonali o vha a tshi ḓivha zwe a vha a tshi khou ita. Tshenetsho tshiitea a tsho nga khwaṱhisa lutendo lwa Vhaisiraele fhedzi, fhedzi zwo dovha zwa ita uri vha kone u vutshela maswole a Yeriko.—Yosh. 6:2-5; Vhaheb. 11:30. *
9. Ndi ngani ri tshi fanela u tevhela vhulivhisi vhune ra vhu ṋewa ndanguloni ya Mudzimu? Ṋeani tsumbo.
9 Ri guda mini kha enea mafhungo? Nga zwiṅwe zwifhinga ri nga vha ri sa pfesesi tshanduko ntswa dzo itwaho ndanguloni. Sa tsumbo, ri nga vha ro ḓivhudzisa arali zwi vhuṱali uri ri shumise zwishumiswa zwa elekitironiki musi ri tshi ita ngudo ya muthu nga eṱhe, ri vhuḓinḓani na musi si ri miṱanganoni. Fhedzi zwino ri vho vhona mbuyelo dzavhuḓi dza u zwi shumisa. Naho ro thoma ri tshi timatima, musi ri tshi vhona mvelelo dzavhuḓi, ri a vha na lutendo lwo khwaṱhaho na u vha na vhuthihi.
NḒILA YE KRISTO A RANGA PHANḒA ḒANANI ḼA U THOMA ḼA MIṄWAHA
10. Ndi nnyi we a ita uri hu vhe na muṱangano wa ndeme we wa farwa nga tshigwada tshi langaho ngei Yerusalema?
10 Nga murahu ha miṅwaha i ṱoḓaho u vha 13 Koronelio o fara nyambedzano na Vhayuda, vhaṅwe Vhayuda vho vha vha tshi kha ḓi ṱuṱuwedza u fumbiswa. (Mish. 15:1, 2) Musi hu tshi vha na khanedzano ngei Antiokia, ho itwa nzudzanyo ya uri Paulo a vhudzise tshigwada tshi langaho eneo mafhungo ngei Yerusalema. Fhedzi ndi nnyi we a vha a tshi khou livhisa eneo mafhungo? Paulo o ri: “Ndo vha ndo dzumbululelwa uri ndi ye.” Zwi tou vha khagala uri Kristo o vha a tshi khou livhisa eneo mafhungo u itela uri tshigwada tshi langaho tshi kone u tandulula eneo mafhungo.—Vhagal. 2:1-3.
Nḓila ye Kristo a ranga ngayo phanḓa ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha yo ṋea vhuṱanzi (Sedzani dziphara 10, 11)
11. (a) Ndi mini zwe vhaṅwe Vhakriste vha Vhayuda vha vha vha tshi zwi tenda nga ha u fumba? (b) U ḓiimisela ha Paulo u tikedza vhahulwane vha Yerusalema zwo lingwa hani? (Sedzani ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.)
11 Musi tshigwada tshi langaho tshi tshi khou livhiswa nga Kristo, tsho zwi bvisela khagala uri Vhakriste vhane vha si vhe Vhayuda a vha faneli u fumbiswa. (Mish. 15:19, 20) Nga murahu ha ṅwaha musi ho no itwa yeneyo phetho, Vhayuda vhanzhi vhane vha vha vhatendi vho bvela phanḓa vha tshi rubisa vhana vhavho. Musi vhahulwane vha Yerusalema vha tshi pfa mavhari-vhari a uri Paulo ha khou tevhela Mulayo wa Mushe, vho mu ṋea vhuṅwe vhulivhisi a songo zwi lavhelela. * (Mish. 21:20-26) Vho mu vhudza uri a ṱuwe na vhanna vhaṋa thembeleni u itela uri vhathu vha kone u amba uri u khou “tevhedza Mulayo.” Paulo a nga kha ḓi vha o ḓivhudzisa arali zwo vha zwi vhuṱali uri vha mu vhudze zwine a fanela u zwi ita nahone a nga kha ḓi vha o humbula uri Vhakriste vha Vhayuda vhane vha si pfesese nga ha u fumbiswa ndi vhone vhane vha vha na thaidzo. U itela u tikedza lutamo lune vhahulwane vha vha vhe nalwo lwa uri hu vhe na vhuthihi, Paulo o ḓiṱukufhadza a ita zwe a vhudzwa. Ri nga ḓivhudzisa uri, ‘Ndi ngani Yesu o tendela eneo mafhungo a tshi fhedza tshifhinga tshilapfu a sa tandululwi ngeno lufu lwawe lwo fhelisa Mulayo wa Mushe?’—Vhakol. 2:13, 14.
12. Ndi ngani Yesu o tendela uri hu fhele tshifhinga tshilapfu a sa athu tandulula thaidzo ya u fumbiswa?
12 Kha vhaṅwe, zwi a dzhia tshifhinga uri vha tshimbidzane na tshanduko. Vhakriste vha Vhayuda vho vha vha tshi ṱoḓa tshifhinga uri vha shandule nḓila ye vha vha vha tshi humbula ngayo. (Yoh. 16:12) Vhaṅwe vho wana zwi tshi vha konḓela u pfesesa uri u fumbiswa a zwi tsha vha tshiga tsha uri vha vhe na vhushaka ho khetheaho na Mudzimu. (Gen. 17:9-12) Vhaṅwe vho vha vha tshi ofha uri Vhayuda vha nga vha tovhola nga nṱhani ha uri a vha imi navho. (Vhagal. 6:12) Nga u ya ha tshifhinga, Kristo o vha ṋea vhulivhisi ho engedzeaho a tshi shumisa marifhi e a ṅwalwa nga Paulo.—Vharoma 2:28, 29; Vhagal. 3:23-25.
KRISTO U KHA ḒI RANGA PHANḒA TSHIVHIDZO TSHAWE
13. Ndi mini zwine zwa nga ri thusa uri ri dzhiele nṱha vhurangaphanḓa ha Kristo musalauno?
13 Musi ri sa pfesesi nga vhuḓalo dziṅwe dza tshanduko dzine dza khou itwa ndanguloni, ri fanela u humbula nga ha nḓila ye Kristo a shumisa ngayo maanḓa awe musi a tshi ranga phanḓa tshifhingani tsho fhiraho. Misini ya Yoshua kana ya vhaapostola, Kristo o ṋea vhulivhisi vhune ha tsireledza vhathu vha Mudzimu, u vha khwaṱhisa lutendo na u ita uri vha dzule vhe na vhuthihi.—Vhaheb. 13:8.
14-16. Vhulivhisi vhune ra ṋewa nga “mulanda a fulufhedzeaho na wa vhuṱali” vhu sumbedza hani uri Yesu u na ndavha na riṋe?
14 Ri a kona u zwi vhona uri Yesu u a ri funa na uri u na ndavha na riṋe musi ri tshi vhona vhulivhisi vhu re tshifhingani vhune ra ṋewa nga “mulanda a fulufhedzeaho na wa vhuṱali.” (Mat. 24:45) Marc a re na vhana vhaṋa o ri: “Sathane u lingedza u ṱhasela miṱa u itela u kwashekanya zwivhidzo. Ndugiselelo ya u fara vhurabeli ha muṱa vhege iṅwe na iṅwe i ita uri zwi vhe khagala uri ṱhoho dza miṱa dzi fanela u tsireledza miṱa yadzo!”
15 Musi ri tshi tevhela vhulivhisi ha Kristo, ri a kona u zwi vhona uri u na dzangalelo kha u ita uri ri vhe na vhushaka havhuḓi na Mudzimu. Patrick ane a vha muhulwane wa tshivhidzo, o ri: “U thomani, vhaṅwe vho vha vha tshi wana zwi tshi vha kula nungo u ṱangana sa zwigwada zwiṱuku u itela u shuma tsimu nga mafhelo a vhege. Pfaneleo khulwanesa ine Yesu a vha nayo ya u vha na ndavha na vhaṅwe, i vhonala kha yeneyi ndugiselelo. Vhahashu vhane vha ḓiṱukufhadza na vhane vha shona vha pfa vhe vha ndeme nahone nga nṱhani ha zwenezwo vha na vhushaka ho khwaṱhaho na Mudzimu.”
16 Kristo uri thusa uri ri dzule ro livhisa ṱhogomelo kha mushumo wa ndeme une wa khou itwa u mona na shango ḽoṱhe ṋamusi. (Vhalani Marko 13:10.) André ane a kha ḓi tou bva u vha muhulwane wa tshivhidzo, u dzulela u thetshelesa vhulivhisi vhune ha bva ndanguloni ya Mudzimu. O ri: “U fhungudziwa ha vhathu vhane vha shuma ofisini ya davhi zwi ri humbudza uri mushumo wo ṱavhanyiswa na zwa uri ri fanela u shumisa maanḓa ashu u itela u ita mushumo wa u huwelela.”
TIKEDZANI VHURANGAPHANḒA HA KRISTO NGA U FULUFHEDZEA
17, 18. Ndi ngani zwi tshi vhuyedza u humbula nga mbuyelo dze ra dzi wana nga u tshimbidzana na tshanduko dzo itwaho?
17 Vhulivhisi vhune ra vhu ṋewa nga Yesu Kristo, Khosi yashu ine ya khou vhusa vhu ḓo ri thusa zwino na tshifhingani tshi ḓaho. Nga zwenezwo, kha ri takale nga nṱhani ha mbuyelo dzine ra dzi wana nga u tshimbidzana na tshanduko dzo itwaho. Zwi nga ni ṱuṱuwedza u haseledza nga ha nḓila ine dzenedzi tshanduko dza nga ni vhuyedza ngayo kha miṱangano ya vhukati ha vhege kana vhuḓinḓani. Ri nga haseledza zwenezwi nga tshifhinga tsha vhurabeli ha muṱa.
Naa ni khou thusa muṱa waṋu na vhaṅwe uri vha tshimbile na ndangulo ya Yehova? (Sedzani dziphara 17, 18)
18 Arali ra humbula uri u tevhela vhulivhisi vhu bvaho ndanguloni ya Yehova zwi ḓisa mvelelo dzavhuḓi, zwi ḓo ri lelutshela u tevhela honoho vhulivhisi ro takala. U fhungudzwa ha dzikhandiso na u shumisa zwishumiswa zwa thekinolodzhi zwo vhulunga tshelede nnzhi nahone zwi ita uri ri ite zwo engedzeaho kha mushumo wa u huwelela u mona na shango ḽoṱhe. Ri na zwenezwo muhumbuloni, ri nga kona u shumisa khandiso dzine dza vha kha zwishumiswa zwa elekitironiki nga nḓila i bvelelaho arali zwi tshi konadzea. Yeneyi ndi nḓila ine ra nga tikedza ngayo Kristo, ane a ṱoḓa ri tshi shumisa zwishumiswa zwa ndangulo nga nḓila yavhuḓi.
19. Ndi ngani ri tshi fanela u tevhela vhulivhisi ha Kristo?
19 Musi ri tshi tevhela vhulivhisi ha Kristo nga ho fhelelaho, ri ita uri vhaṅwe vha vhe na lutendo lwo khwaṱhaho na u ita uri hu vhe na vhuthihi. André o amba zwi tevhelaho musi a tshi khou humbula nga ha u fhungudzwa ha vhathu muṱani wa Bethele: “Nḓila ye vhathu vhe vha vha vha tshi shuma Bethele vha sumbedza ngayo uri vha funa Mudzimu na u tshimbidzana na tshanduko, zwo ita uri ndi vhe na fulufhelo na ṱhonifho. Vha tshimbila na goloi ya Yehova nga u takalela mushumo muṅwe na muṅwe une vha ṋewa wone.”
IVHANI NA LUTENDO NI FULUFHELE MURANGAPHANḒA WASHU
20, 21. (a) Ndi ngani ri tshi nga vha na fulufhelo kha Kristo Murangaphanḓa washu? (b) Ri ḓo fhindula mbudziso ifhio kha thero i tevhelaho?
20 Yesu Kristo ane a vha Murangaphanḓa washu, u ḓo“khunyeledza gundo ḽawe” na u “[ita] zwi ofhisaho” hu si kale. (Nzumb. 6:2; Ps. 45:4) Fhedzi zwino u khou lugiselela vhathu vha Mudzimu uri vha dzule vho lugela uri musi ano maitele a zwithu a tshi fhela vha kone u shela mulenzhe kha u funza vhathu vhane vha ḓo vuswa vhafuni na u lugisa ḽifhasi uri ḽi vhe Paradiso.
21 Khosi yashu yo ḓodzwaho i ḓo kona uri livhisa shangoni ḽiswa arali ra dzula ri tshi i fulufhela hu sa londwi zwine zwa nga itea. (Vhalani Psalme ya 46:1-3.) Nga zwiṅwe zwifhinga zwi nga ri konḓela u tshimbidzana na tshanduko, zwihuluhulu musi ri tshi ṱangana na zwithu zwe ra si zwi lavhelela vhutshiloni. Fhedzi ri nga dzula hani ri na mulalo na u vha na lutendo kha Yehova? Yeneyo mbudziso i ḓo fhindulwa kha thero i tevhelaho.
^ phar. 8 Musi muḓi wa Yeriko wo no kwashekanywa, dzi-archaeologist (vhagudi vha zwo fukulwaho mavuni) dzo wana goroi nnzhi ye ya kaṋiwa fhedzi i si ḽiwe. Zwenezwo zwi tikedza mafhungo ane a vha Bivhili, ane a amba uri u govhelwa ho vha ha tshifhinganyana na uri Vhaisiraele a vho ngo fanela u dzhena Yeriko u itela u ḽa goroi. Ho vha hu tshifhinga tshavhuḓi tsha uri Vhaisiraele vha govhele muḓi samusi ho vha hu tshifhinga tsha khaṋo.—Yosh. 5:10-12.
^ phar. 11 Sedzani bogisi ḽine ri “Paulo O Sedzana Na Mulingo Nga U Ḓiṱukufhadza” kha Tshiingamo tsha ḽa 15 March 2003, siaṱ. 24.
