‘Mudzimu Ha Dzuli Nḓuni Yo Fhaṱiwaho Nga Zwanḓa’

A ZWI timatimisi uri muapostola Paulo o vha a tshi ḓivha zwavhuḓi thembele dza Athena samusi dzo vha dzi tshi wanala kha ḓorobo nnzhi dze a dzi dalela tshifhingani tsha nyendo dzawe dza vhurumiwa. U ya nga Encyclopædia Britannica, Athena wo vha u si na bvumo ḽa mudzimukadzi wa nndwa na vhuṱali fhedzi, fhedzi wo vha u tshi “dovha wa vha wa vhutsila na mulalo.”

Parthenon yo vha i thembele ya Athena i re na bvumo, yo fhaṱiwaho ngei Athene, ḓorobo ye ya ṋewa dzina ḽa mudzimukadzi. Samusi yo vha i tshi dzhiiwa i iṅwe ya thembele khulwanesa dza shango ḽa kale, Parthenon yo vha i na tshieletshedzi tsha Athena tsha mithara dza 12 tsho itwaho nga musuku na maṋanga a nḓou. Musi Paulo a tshi dalela Athene, yeneyi thembele ya ngilasi yo vha yo no vha na bvumo ḽa miṅwaha i ṱoḓaho u vha 500.

E na tshifanyiso tsha Parthenon, Paulo o huwelela kha tshigwada tsha Vhaathene nga ha ‘Mudzimu a sa dzuli nḓuni yo fhaṱwaho nga zwanḓa.’ (Mishumo 17:23, 24) Khamusi lunako lwa thembele ya Athene kana vhuhulwane ha midzimu yayo ya zwifanyiso zwo ita uri i vhonale i tshi swayea vhukuma kha vhaṅwe vhathetshelesi vha Paulo u fhirisa Mudzimu a sa vhonali ane vha si mu ḓivhe. Naho zwo ralo, samusi Paulo o zwi amba, a ho ngo fanela u humbulwa uri Musiki wa vhathu “u nga zwifanyiso izwo zwa musuku na tsimbi-tseṱha na zwa matombo, zwo itwaho nga vhutsila ha vhathu.”—Mishumo 17:29.

Midzimu na midzimukadzi i ngaho Athena—hune vhugala hayo ha ḓitika nga dzithembele na zwieletshedzi—yo vha hone nahone ya ngalangala. Tshieletshedzi tsha Athena tsho ngalangala ngei Parthenon nga ḓana ḽa vhuṱanu ḽa miṅwaha C.E., nahone ho sala thembele dzatsho dzi si gathi. Ndi vhafhio vhane vha ṱoḓa vhulivhisi kha Athena?

O fhambana vhukuma na Yehova, “wa kale na kale” ane ha athu vhonwa nga muthu. (Vha-Roma 16:26; 1 Yohane 4:12) Vharwa vha Kora vho ṅwala vha ri: “Zwiné na zwi vhona ndi zwa Mudzimu washu; Ene u ḓo ḓi ri tshimbidza lini na lini.” (Psalme ya 48:14) Iṅwe nḓila ya u ḓiphina nga vhulivhisi ha Yehova Mudzimu ndi nga u guda Ipfi ḽawe, Bivhili, na u shumisa nyeletshedzo yayo vhutshiloni hashu.