U Ṱalula Ḽivhanda Na Luswayo Lwaḽo

NAA ni a takalela u piringulula zwithu zwi konḓaho? U ita ngauralo, ni ṱoḓa zwithu zwine zwa nga ni fha luvhonela lwa u piringulula zwenezwo zwithu. Ipfini ḽawe ḽo hevhedzwaho, Mudzimu u ṋea luvhonela lu ṱoḓeaho malugana na nomboro 666, dzina, kana luswayo, lwa ḽivhanda ḽi re kha Ndzumbululo ndima ya 13.

Kha ino thero, ri ḓo haseledza nga mbuno nṋa dzine dza nga ri thusa kha yeneyi mbudziso—thuso dza ndeme—dzine dza ḓo ri thusa u dzumbulula zwine luswayo lwa ḽivhanda lwa amba zwone. Ri ḓo haseledza (1) nḓila ine madzina a Bivhilini a khethwa ngayo nga zwiṅwe zwifhinga, (2) zwine ḽivhanda ḽa vha zwone, (3) zwine u vha ha 666 “mbalo dza muthu” zwa amba zwone na (4) ndeme ya nomboro ya 6 na uri ndi ngani yo ṅwaliwa kararu, zwine zwa vha, 600 yo ṱanganywa na 60 ya dovha ya ṱanganywa na 6, kana 666.—Ndzumbululo 13:18.

Madzina A Bivhilini—Ha Sokou Vha Luswayo

Kanzhi madzina a Bivhilini a na ndeme yo khetheaho, zwihuluhulu musi o ṋewa nga Mudzimu. Sa tsumbo, nga ṅwambo wa uri Abramu o vha a tshi ḓo vha khotsi wa dzitshaka, Mudzimu o shandula dzina ḽa musimulalushaka ḽa vha Abrahamu, zwine zwa amba “khotsi ya tshakha nzhi.” (Genesi 17:5) Mudzimu o vhudza Yosefa na Maria uri ṅwana wavho ane vha ḓo mu beba vha mu rine dzina ḽa Yesu, zwine zwa amba uri “Yehova Ndi Mutshidzi.” (Mateo 1:21 ṱhaluso i re magumoni a siaṱari kha NW; Luka 1:31) U tendelana na ḽeneḽo dzine ḽa ndeme, nga vhuḓinḓa na lufu lwa tshiṱhavhelo zwa Yesu, Yehova o ita uri zwi konadzee uri ri tshidzwe.—Yohane 3:16.

Nga ho teaho, u ṋea ha Mudzimu dzina ḽa nomboro 666 zwi fanela u sumbedza zwe Mudzimu a zwi dzhia zwi pfaneleo dza ḽivhanda. Nga ho ḓoweleaho, u itela u pfesesa dzenedzo pfaneleo, ri fanela u ṱalula ḽivhanda ḽone ḽine na u guda nga ha mishumo yaḽo.

Ḽivhanda Ḽi A Bvukululwa

Bugu ya Bivhili ya Daniele i ri ṋea mafhungo manzhi nga ha zwine ḽivhanda ḽa pfanyisedzo ḽa amba zwone. Ndima ya 7 i na ṱhaluso i pfalaho ya “mavhanda maṋa”—ndau, ḽivhingwi, nngwe, na ḽivhanda ḽi ofhisaho ḽa maṋo a tsimbi. (Daniele 7:2-7) Daniele u ri vhudza uri enea mavhanda a imela “mahosi,” kana mivhuso ya politiki, e a vhusa nga u tevhekana mivhusoni yo fhambanaho.—Daniele 7:17, 23.

Malugana na ḽivhanda ḽi re kha Ndzumbululo 13:1, 2, The Interpreter’s Dictionary of the Bible yo amba uri ḽi “na zwiito zwoṱhe zwa mavhanda maṋa a bono ḽa Daniele . . . Nga ho teaho, ḽeneḽi ḽivhanda ḽa u thoma [ḽa kha Ndzumbululo] ḽi imela mmbi dzo ṱanganaho dza vhuvhusi hoṱhe ha politiki vhu lwaho na Mudzimu fhano shangoni.” Anea maambiwa a khwaṱhisedzwa nga zwo ambiwaho nga Ndzumbululo 13:7, ine ya amba zwi tevhelaho nga ha ḽivhanda: “Ḽa ṋewa maanḓa kha tshakha na khoro na ndimi na vhathu vhoṱhe.” *

 Ndi ngani Bivhili i tshi shumisa mavhanda u imela vhuvhusi ha vhathu? Hu na zwiitisi zwi ṱoḓaho u vha zwivhili. Tsha u thoma, nga ṅwambo wa rekhodo ya u shululwa ha malofha hu fanaho na hu itwaho nga mavhanda he mivhuso ya hu ita maḓanani a miṅwaha. Vhaḓivhazwakale vhane vha pfi Will na Ariel Durant vho ṅwala vha ri: “Nndwa ndi tshithu tshe tsha dzula tshi tshi khou bvelela kha ḓivhazwakale yoṱhe nahone yo ḓi bvela phanḓa na nga murahu ha tshanduko kana demokirati.” Ndi ngoho vhukuma uri “misi muthu a tshi vhusa muthu muṅwe [u] a mu tshinya.” (Muhuweleli 8:9) Tshiitisi tsha vhuvhili ndi tsha uri “ḽiḽa ḽigweṋa [Sathane] ḽa ṋekedza maanḓa aḽo na khuluṋoni yaḽo ḽiḽa ḽivhanda, na nungo khulu.” (Ndzumbululo 12:9; 13:2) Nga zwenezwo, mivhuso ya vhathu yo thomiwa nga Diabolo, lune ya sumbedza mahumbulele awe a ngaho a ḽivhanda kana a ḽigweṋa.—Yohane 8:44; Vha-Efesa 6:12.

Naho zwo ralo, a zwi ambi uri muvhusi muṅwe na muṅwe ndi tshishumiswa tsha Sathane. Zwi re zwone ndi uri mivhuso ya vhathu i shuma sa “mulanda wa Mudzimu,” i tshi ita uri hu vhe na vhudziki vhathuni, lune arali i vhe i siho ho vha hu tshi ḓo vha hu muḽano. Nahone vhaṅwe vhavhusi vho tsireledza ndugelo dza vhathu, u katela na ndugelo ya u vha na vhurereli ha ngoho—tshithu tshine Sathane a si tshi fune. (Vha-Roma 13:3, 4; Esera 7:11-27; Mishumo 13:7) Naho zwo ralo, nga ṅwambo wa ṱhuṱhuwedzo ya Diabolo, a huna muthu kana dzangano ḽa muthu zwe zwa vhuya zwa kona u ḓisa mulalo wa tshoṱhe na u tsireledzea vhathuni. *—Yohane 12:31.

“Mbalo Dza Muthu”

Tshiṅwe tshithu tsha vhuraru tshine tsha nga ri thusa u pfesesa zwine mbalo ya 666 ya amba zwone ndi mbuno ya uri i vhidzwa “mbalo dza muthu.” Hezwi zwi nga si ambele kha muthu muthihi, samusi Sathane—hu si muthu naho e ufhio—a tshi vhusa ḽivhanda. (Luka 4:5, 6; 1 Yohane 5:19; Ndzumbululo 13:2, 18) Nṱhani hazwo, u vha ha ḽivhanda na “mbalo dza muthu,” kana luswayo, zwi sumbedza uri ḽi tshila sa muthu, hu si muya kana dimoni, na uri ḽi sumbedza pfaneleo dza muthu. Dzenedzi pfaneleo ndi dzifhio? Bivhili i a fhindula nga uri: “[Vhathu] vho tshinya vhoṱhe, vhoṱhe vho ṱáhela vhurena ha Mudzimu.” (Vha-Roma 3:23) Nga zwenezwo, u vha “mbalo dza muthu” ha ḽivhanda zwi sumbedza uri mivhuso i sumbedza tshiimo tsha vhathu tsho tshinyalaho, tshi sumbedzwaho nga tshivhi na nga u sa fhelela.

Ḓivhazwakale i ṋea vhuṱanzi ha zwenezwi. We a vha e Muṅwaleli wa Muvhuso wa United States, Henry Kissinger, o ri: “Tshanduko dzoṱhe dze dza vhuya dza vha hone a dzo ngo bvelela. Ḓivhazwakale i ṱanziela vhuḓidini he ha kundelwa,  fulufhelo ḽe ḽa si ḓadzee . . . Ngauralo, sa muḓivhazwakale, muthu u fanela u ṱanganedza vhuṱungu vhu sa iledzei.” Mavhonele a fulufhedzeaho a Kissinger a khwaṱhisedza mafhungo-ngoho a Bivhili a mutheo ane a ri: “Muthu dzinḓila dzawe ha dzi vhusi; munna hune a ya ha ḓi-isi na̗ u̗ kanda a khwaṱhisa.”—Yeremia 10:23.

Samusi zwino ro ṱalula ḽivhanda na u wana nḓila ine Mudzimu a ḽi dzhia ngayo, zwino ro lugela u ṱolisisa tshipiḓa tsha u fhedza tsha mbudziso yashu i konḓaho—mbalo ya rathi na uri ndi ngani yo ṅwaliwa kararu—ine ya vha, 666, kana 600 yo ṱanganywa na 60 ya dovha ya ṱanganywa na 6.

Rathi Yo Ṱanganywa Kararu—Ndi Ngani?

Maṅwaloni, dziṅwe mbalo dzi na zwine dza imela zwone. Sa tsumbo, sumbe kanzhi i imela tshithu tsho fhelelaho phanḓa ha Mudzimu. Sa tsumbo, vhege ya tsiko ya Mudzimu yo vha i na ‘maḓuvha’ a sumbe, kana tshifhinga tshilapfu, tshifhinga tshee Mudzimu a fhedza tshoṱhe zwe a vha a tshi khou ṱoḓa u zwi sika kha ḽifhasi. (Genesi 1:3–2:3) “Ma-amba” Yehova a fana na musuku u bvaho “ṋanḓoni ka-ṱanu na ka-vhili,” zwine zwa sumbedza u ṋanguludzwa nga ho fhelelaho. (Psalme ya 12:6; Mirero 30:5, 6) Naemani we a vha e na mapele o vhudzwa uri a ṱambe lwa sumbe Mulamboni wa Yorodane nahone a fhola tshoṱhe.—2 Dzikhosi 5:10, 14.

Rathi ndi ṱhuku kha sumbe. Naa a zwo ngo fanela uri i imele tshithu tshi songo fhelelaho, kana tshi songo teaho, phanḓa ha Mudzimu? Vhukuma zwo ralo! (1 Koronika 20:6, 7) Zwiṅwe hafhu, u ṅwala rathi kararu, sa 666, zwi ombedzela u sa fhelela huhulwane. Zwine zwa tikedza uri enea ndi mavhonele one ndi mbuno ya uri 666 ndi “mbalo dza muthu,” samusi ro no zwi haseledza. Nga zwenezwo, ḓivhazwakale ya ḽivhanda, “mbalo [dzaḽo] dza muthu,” na mbalo 666 zwoṱhe zwi ri swikisa kha phetho nthihi i songo khakheaho—vhutshinyi vhuhulwane na u kundelwa phanḓa ha Yehova.

U sumbedzwa ha u sa fhelela ha ḽivhanda zwi ri humbudza zwe zwa ambiwa nga ha Khosi Belesatsara wa Babele ḽa kale. A tshi shumisa Daniele, Yehova o vhudza onoyo muvhusi a ri: “Wo elwa tshileme wa wanwa U tshi leluwa.” Vhusikuni honoho Belesatsara a vhulahwa, nahone Muvhuso muhulwane wa Babele wa fheliswa. (Daniele 5:27, 30) Nga hu fanaho, khaṱulo ya Mudzimu kha ḽivhanda ḽa politiki na vha re na luswayo lwaḽo i sumbedza u fheliswa haḽo na vhatikedzi vhaḽo. Naho zwo ralo, kha tshenetshi tshiitea, Mudzimu ha nga ḓo fhelisa maitele mathihi fhedzi a politiki, fhedzi na vhuṱala hoṱhe ha vhuvhusi ha vhathu. (Daniele 2:44; Ndzumbululo 19:19, 20) Nga zwenezwo, ndi zwa ndeme lungafhani u iledza u vha na luswayo lwa ḽivhanda lu ḓisaho lufu!

Luswayo Lu A Ṱaluswa

Nga u ṱavhanya nga murahu ha u amba nga mbalo ya 666, Ndzumbululo yo amba nga ha vhatevheli vha 144 000 vha Ngwana, Yesu Kristo, vho ṅwaliwaho dzina ḽawe na ḽa Khotsi awe, Yehova, kha phanḓa dzavho. Eneo madzina a vha  ṱalula sa vhane vha wela siani ḽa Yehova na ḽa Murwa wawe, vhane vha ṱanziela nga havho vho takala. Nga hu fanaho, vhane vha vha na luswayo lwa ḽivhanda vha sumbedza khagala u shumela havho ḽivhanda. Nga zwenezwo, luswayo, lu re kha tshanḓa tsha u ḽa kana kha phanḓa, nga luambo lwa pfanyisedzo, lu swaya muthu a re nalwo sa ane a tikedza nga u rabela maitele a politiki a ngaho ḽivhanda a ḽino shango. Vhane vha vha na luswayo vha ṋea “khosi” zwi re zwa Mudzimu. (Luka 20:25; Ndzumbululo 13:4, 8; 14:1) Nga nḓila-ḓe? Nga u rabela muvhuso wa politiki, zwiga zwawo, na maanḓa awo a mmbi, zwithu zwine vha sedza khazwo u itela u wana fulufhelo na u tshidzwa. Mudzimu vha mu rabela nga mulomo fhedzi.

U fhambana na zwenezwo, Bivhili i ri ṱuṱuwedza uri: “Ni songo fulufhedza mahosi; ndi vhana vha vhathu; kha vhone a huna mutshidzi. Muya wavho u a ṱuwa; vha vhuyelela mavuni avho; ḓuvha ḽeneḽo na maano avho o lovha.” (Psalme ya 146:3, 4) Vhathu vhane vha thetshelesa yeneyo tsevho ya vhuṱali a vha kulei nungo musi mivhuso i tshi kundelwa u ḓadzisa mafulufhedziso ayo kana musi murangaphanḓa a re na maanḓa a tshi xelelwa nga vhuimo hawe.—Mirero 1:33.

Fhedzi hezwi a zwi ambi uri Vhakriste vha ngoho vha sokou dzula vha puta zwanḓa nga ha vhuimo ha vhathu. Nṱhani hazwo, vha a huwelela nga u fhisea nga ha muvhuso une wa ḓo piringulula vhuleme ha vhathu—Muvhuso wa Mudzimu, une vha u imelela.—Mateo 24:14.

Muvhuso Wa Mudzimu—Fulufhelo Ḽithihi Fhedzi Ḽa Vhathu

Musi e kha ḽifhasi, Yesu o ita uri Muvhuso wa Mudzimu u vhe tshithu tshihulwane tsha u huwelela hawe. (Luka 4:43) Kha thabelo yawe ya tsumbo, ine nga zwiṅwe zwifhinga ya vhidzwa Thabelo ya Murena, Yesu o funza vhatevheli vhawe u rabelela uri Muvhuso u ḓe na uri zwine Mudzimu a zwi funa zwi itwe fhano kha ḽifhasi. (Mateo 6:9, 10) Muvhuso ndi hulumeni ine ya ḓo vhusa ḽifhasi ḽoṱhe, hu si u kha musanda wa fhano kha ḽifhasi, fhedzi u ḓo vha u ṱaḓulu. Ndi ngazwo Yesu o u vhidza “muvhuso wa ṱaḓulu.”—Mateo 11:12.

Ndi nnyi ane a fanelea u vha Khosi ya wonoyo Muvhuso nga nnḓa ha Yesu Kristo, ene we a fela vhathu vhane a ḓo vha vhusa tshifhingani tshi ḓaho? (Yesaya 9:6, 7; Yohane 3:16) Hu si kale onoyu Muvhusi o fhelelaho, ane zwino avha muthu wa muya a re na maanḓa, u ḓo posa ḽivhanda, khosi dzaḽo, na mmbi dzaḽo “dzivhani ḽa mulilo ḽi dugaho nga tsevhela,” zwine zwa sumbedza u fheliswa ha tshoṱhe. Fhedzi a zwi fheleli henefho. Yesu u ḓo dovha a fhelisa na Sathane, tshithu tshine a huna na muthu na muthihi ane a nga tshi ita.—Ndzumbululo 11:15; 19:16, 19-21; 20:2, 10.

Muvhuso wa Mudzimu u ḓo ḓisa mulalo kha vhalanda vhawo vha thetshelesaho. (Psalme ya 37:11, 29; 46:8, 9) Na zwililo, vhuṱungu, na lufu zwi ḓo vha zwi si tsheeho. Ndi tshilavhelelwa tshavhuḓi lungafhani kha vhane vha dzula vhe si na luswayo lwa ḽivhanda!—Ndzumbululo 21:3, 4.

[Ṱhaluso dzi re magumoni a siaṱari]

[Bogisi kha siaṱari 5]

U Thuswa U Pfesesa Zwine Mbalo Ya 666 Ya Amba Zwone

1. Kanzhi madzina a Bivhilini a amba nga ha vhuvha kana kutshilele kwa muthu, samusi zwo ralo kha Abrahamu, Yesu, na vhaṅwe vhanzhi. Nga hu fanaho, dzina ḽa nomboro ḽa ḽivhanda ḽi sumbedza vhuvha haḽo.

2. Buguni ya Bivhili ya Daniele, mavhanda o fhambanaho a imela mivhuso ya vhathu i tshi khou tevhekana. Ḽivhanda ḽo dzhielaho mavhanda oṱhe ḽi re kha Ndzumbululo 13:1, 2 ḽi imela maitele a politiki a shango ḽoṱhe, a ṋewaho maanḓa na u langiwa nga Sathane.

3. U vha ha ḽivhanda na “mbalo dza muthu” zwi sumbedza uri ndi muthu hu si dimoni. Naho zwo ralo, ḽi sumbedza u tshinya ha muthu hu bveledzwaho nga tshivhi na nga u sa fhelela.

4. Kha Mudzimu, samusi rathi i ṱhuku kha sumbe, ine ya dzhiiwa i mbalo yo fhelelaho Bivhilini, i sumbedza u sa fhelela. Luswayo lwa 666 lu ombedzela honoho u sa fhelela kararu.

[Zwifanyiso kha siaṱari 6]

Vhuvhusi ha vhathu ho sumbedza u kundelwa, vhu tshi imelwa zwavhuḓi nga mbalo 666

[Ṱhaluso ya Vhubvo ha Tshifanyiso]

Starving child: UNITED NATIONS/Photo by F. GRIFFING

[Zwifanyiso kha siaṱari 7]

Yesu Kristo u ḓo ḓisa vhuvhusi ho fhelelaho kha ḽifhasi