Ni A Zwi Humbula?

Naa no takalela u vhala thero dza zwenezwino dza Tshiingamo? Arali zwo ralo, vhonani arali ni tshi nga fhindula mbudziso dzi tevhelaho:

• Ndi mini zwine zwa sumbedza uri Yesu o vha e na vharathu na dzikhaladzi?

Bivhili i amba nga u ralo kha Mateo 13:55, 56 na kha Marko 6:3. Ipfi ḽa Lugerika (adelphos) ḽi wanalaho kha dzenedzo ndimana ḽi a shumiswa u itela u sumbedza “vhushaka ha muthu na vhaṅwe, u vha vhana vha vhabebi vhathihi, kana murathu.” (The Catholic Biblical Quarterly, January 1992)—12/15, siaṱari 3.

• Ndi mini tshine tsha sumbedza uri tshiimo tsha nndwa tsho shanduka, nahone ndi mini tshine tsha anzela u vha tshiitisi?

Miṅwahani ya zwenezwino nndwa dzo tshinyadzaho vhathu zwihuluhulu ndi nndwa dza vhadzulapo—dzinndwa vhukati ha zwigwada zwa vhadzulapo zwi pikisanaho zwi dzulaho shangoni ḽithihi. Vengo ḽa murafho na ḽa tshitshavha, phambano dza vhurereli, tshikhetho, na nndwa dza politiki zwoṱhe ndi zwiṱuṱuwedzi zwihulwane. Tshiṅwe tshiitisi tshihulwane ndi vhupangwa ha u ṱoḓa u vhusa na tshelede.—1/1, masiaṱari 3-4.

• Ri zwi ḓivha hani uri Yesu o vha a sa khou ṱoḓa Vhakriste vha tshi rwela ngomani maipfi a thabelo ya tsumbo?

Yesu o ṋea yeneyi thabelo ya tsumbo kha Pfunzo yawe ya Thavhani. Nga murahu ha miṅwedzi ya 18, o dovholola mbuno dza ndeme dza nyeletshedzo ye a vha ṋea yone u thomani nga ha u rabela. (Mateo 6:9-13; Luka 11:1-4) Ndi zwa ndeme uri ho ngo shumisa ipfi nga ipfi, zwine zwa sumbedza uri o vha a si khou amba uri thabelo i rwelwe ngomani.—2/1, siaṱari 8.

• Nga murahu ha Maḓi Mahulu, ḽiivha ḽo wana ngafhi ṱari ḽa muṱwari ḽe ḽa vhuya naḽo gungwani?

A ri ḓivhi nga ha muṋo kana themperatsha, zwa maḓi mahulu. Fhedzi hu ḓivhiwa uri muṱwari u a dovha wa simuwa musi wo remiwa. Ngauralo miṅwe i nga vha yo ponyoka maḓi mahulu nahone ya simuwa maṱari nga murahu.—2/15, siaṱari 31.

• Tshifhingani tsha nndwa ya vhadzulapo vha Nigeria, musi ho thivhiwa bada ngei Biafra, Ṱhanzi dza Yehova dzo wana hani zwiḽiwa zwa muya henefho fhethu?

Muṅwe mushumeli wa muvhuso o ṋewa poswo ngei Yuropa nahone muṅwe a ṋewa mushumo vhuimabufho ngei Biafra. Vhoṱhe vho vha vhe Dziṱhanzi. Vho ṱanganedza mushumo u vheaho vhutshilo khomboni wa u isa zwiḽiwa zwa muya ngei Biafra, zwe zwa vhuyedza vhahashu vhanzhi u swika nndwa i tshi fhela nga 1970.—3/1, siaṱari 27.

• Ndi mini zwe zwa swikelelwa nga Mulalo wa Westphalia, nahone vhurereli ho katelwa hani?

Vhurereli ha Reformation ho mbo ḓi fhandekana ha vha zwipiḓa zwa lutendo zwiraru—tsha Katolika, tsha Luṱere, na tsha Calvin. Ho vhumbwa Dzangano ḽa Porotesitante na ḽa Katolika mathomoni a ḓana na ḽa miṅwaha ḽa vhu-17. Nga zwenezwo ha vha na nndwa ya vhurereli ngei Bohemia nahone ya engedzea ya vha nndwa ya u wana maanḓa a politiki na kha maṅwe mashango. Vhavhusi vha Katolika na vha Porotesitante vho lwela u wana maanḓa a politiki na tshelede. Mafheleloni, ho thomiwa u reriwa nga ha mulalo ngei vunḓuni ḽa Dzheremane kha ḽa Westphalia. Nga murahu ha miṅwaha i ṱoḓaho u vha miṱanu, ho sainiwa Thendelano nga 1648, zwa fhelisa Nndwa ya Miṅwaha ya Furaru nahone zwa swaya u thoma ha Yuropa ḽa musalauno sa dzhango ḽi re na mashango ane a ḓivhusa.—3/15, masiaṱari 20-23.

• Lufayo kana dzina ḽa “ḽivhanda,” mbalo ya 666, zwi amba mini?

Lwonolu lufayo lwo buliwa kha Ndzumbululo 13:16-18. Ḽivhanda ḽiimela vhavhusi vha vhathu, nahone u vha haḽo na “mbalo dza muthu” zwi sumbedza uri mivhuso i tevhela vhathu vha songo fhelelaho. U ṱanganywa ha 6 na 60 ya dovha ya ṱanganywa na 600 zwi sumbedza u sa fhelela tshoṱhe phanḓa ha Mudzimu. Vhoṱhe vhane vha vha na lwonolu luswayo vha rabela muvhuso wa politiki, kana u u fulufhela u itela u tshidzwa.—4/1, masiaṱari 4-7.