Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

Ni Nga Ita Uri Mudzimu A Takale

Ni Nga Ita Uri Mudzimu A Takale

Ni Nga Ita Uri Mudzimu A Takale

NAA vhukuma ri nga kwama maḓipfele a Mudzimu? Naa Mudzimu u a takala? Vhaṅwe vha amba uri Mudzimu u sokou vha maanḓa zwao. Fhedzi naa ri nga lavhelela uri maanḓa a sa tshili a nga takala? Na khathihi. Naho zwo ralo, ṱhogomelani zwine Bivhili ya zwi amba nga ha Mudzimu.

Yesu Kristo o ri: “Mudzimu ndi muya.” (Yohane 4:24) Muya ndi maitele a vhutshilo vhune ha fhambana na ha vhathu. Naho vhathu vha sa koni u u vhona, muya u na muvhili—‘wa muya.’ (1 Vha-Korinta 15:44; Yohane 1:18) I tshi shumisa figara ya muambo, Bivhili i dovha ya amba uri Mudzimu u na maṱo, nḓevhe, zwanḓa, na zwiṅwe-vho. * Mudzimu u dovha a vha na dzina—Yehova. (Psalme ya 83:18) Nga zwenezwo, Mudzimu wa Bivhilini ndi muthu wa muya. (Vha-Heberu 9:24) Ndi “Mudzimu a tshilaho, Khosi ya lini na lini.”—Yeremia 10:10.

Samusi e muthu wa vhukuma a tshilaho, Yehova u a kona u humbula na u dzhia vhukando. U sumbedza pfaneleo na maḓipfele, zwine a zwi funa na zwine a si zwi fune. Zwi re zwone ndi uri Bivhili i na mibulo minzhi vhukuma i sumbedzaho zwine zwa mu takadza kana u mu sinyusa. Midzimu yo itwaho nga vhathu na zwifanyiso zwi sumbedza fhedzi pfaneleo dza vhathu vho zwi itaho, fhedzi Mudzimu ramaanḓaoṱhe, Yehova, ndi Musiki wa maḓipfele e a a dzhenisa kha vhathu.—Genesi 1:27; Yesaya 44:7-11.

A zwi timatimisi uri Yehova ndi “Mudzimu o takalaho.” (1 Timotheo 1:11, NW) Ha takaleli fhedzi zwithu zwe a zwi sika, fhedzi u dovha a takalela u khunyeledza ndivho yawe. A tshi shumisa muporofita Yesaya, Yehova o ḓivhadza a ri: “Ndi ita zwoṱhe zwine nda funa. . . . Zwe nda amba ndi ḓo zwi ḓisa; zwe nda vhamba maano azwo ndi ḓo zwi ita.” (Yesaya 46:9-11) Mupsalme o imba a ri: “Yehova nga a takalele zwivhumbiwa zwawe.” (Psalme ya 104:31) Fhedzi hu kha ḓi vha na tshiṅwe tshithu tshi takadzaho Mudzimu. U ri: “Ṅwana’nga, ṱalifha, U takadze mbilu yanga.” (Mirero 27:11) U humbula nga ha zwine zwenezwo zwa amba zwone—ri nga takadza Mudzimu!

Nḓila Ine Ra Nga Takadza Ngayo Mbilu Ya Mudzimu

Ṱhogomelani nḓila ye musimulalushaka Noaxe a takadza ngayo mbilu ya Yehova. ‘Mudzimu o fara Noaxe nga vhuhwavho’ nga ṅwambo wa uri “o vha e munna muvhuya o lugaho kha vha lushaka lwawe.” Nge a fhambana vhukuma na vhathu vhavhi vha tshenetsho tshifhinga, Lutendo na u thetshelesa zwa Noaxe zwo takadza Mudzimu lwe ha ambiwa uri ‘Noaxe o pfana na Mudzimu.’ (Genesi 6:6, 8, 9, 22) “Nga lutendo Noaxe . . . a renda Mudzimu, a fhaṱa gungwa ḽa u tshidza vha nnḓu yawe.” (Vha-Heberu 11:7) Yehova o takadzwa nga Noaxe nahone a mu fhaṱutshedza khathihi na muṱa wawe na u vha tshidza tshifhingani tshi konḓaho tsha ḓivhazwakale ya vhathu.

Musimulalushaka Abrahamu na ene o takadza Yehova. U ḓivha hawe nḓila ine Mudzimu a humbula ngayo zwo vhonala vhukuma musi Yehova a tshi mu vhudza uri Sodoma na Gomora hu ḓo fheliswa nga ṅwambo wa u ḓifara havho luvhi. Abrahamu o vha a tshi ḓivha Yehova zwavhuḓi lwe a phetha nga uri a zwi pfali uri Mudzimu u ḓo vhulaha vhathu vhavhuya khathihi na vhavhi. (Genesi 18:17-33) Nga murahu ha miṅwaha, a tshi thetshelesa vhulivhisi ha Mudzimu, Abrahamu ‘o ṱoḓa u ita Isaka tshidzimu,’ nge ‘a elekanya a ri: Mudzimu na lufuni a nga mu dzamulusa.’ (Vha-Heberu 11:17-19; Genesi 22:1-18) Abrahamu o vha a tshi ḓivha maḓipfele a Mudzimu nahone a sumbedza lutendo lwo khwaṱhaho na u thetshelesa lwe “a vho pfi ṱhama ya Mudzimu ngazwo’.”—Yakobo 2:23.

Muṅwe munna we a lwela u takadza mbilu ya Mudzimu ndi Khosi Davida wa Isiraele ḽa kale. Mulugana nae, Yehova o ri: “Ndo wana Davida murwa wa Isai, munna ané mbilu yanga ya mu takalela; ndi ene ane a ḓo ita zwiné nda zwi funa.” (Mishumo 13:22) Musi a sa athu ya u lwa na Goliata wa muswonḓa, Davida o vhea fulufhelo ḽawe ḽoṱhe kha Mudzimu nahone a vhudza Khosi ya Isiraele, Saulo, a ri: “Yehova we a mpilelela dziṋala dza ndau na tshivhingwi, u ḓo ndamulela na zwanḓani zwa hoyu Mu-Filisita.” Yehova o fhaṱutshedza u fulufhela ha Davida Khae, a ita uri Davida a kone u vhulaha Goliata. (1 Samuele 17:37, 45-54) Davida o ṱoḓa uri ‘fhungo ḽa mulomo wawe, na zwiné mbilu yawe ya zwi elekanya zwi vhe zwi takadzaho phanḓa ha Yehova,’ u katela na zwiito zwawe.—Psalme ya 19:14.

Hu pfi mini nga riṋe? Ri nga takadza hani Yehova? Musi ri tshi guda nga ho engedzeaho nga maḓipfele a Mudzimu, ri thoma u ṱhogomela zwine ra nga zwi ita u itela u takadza mbilu ya Mudzimu. Nga zwenezwo, musi ri tshi vhala Bivhili, ndi zwa ndeme u ita vhuḓidini ha u guda nga nḓila ine Mudzimu a ḓipfa ngayo u itela uri ri ‘ḓadzwe nḓivho ya u ḓivha zwiné a zwi funa, ri vhe na vhuṱali hoṱhe na ṱhalukanyo ya u ṱalukanya zwa Muya. . . . uri ri tshimbile lwo fanelaho vha Murena, hu vhe u ḓi mu takadza.’ (Vha-Kolosa 1:9, 10) Nga zwenezwo, nḓivho i ḓo ri thusa u fhaṱa lutendo. Hezwi ndi zwa ndeme ngauri “Mudzimu ha takadzwi nga a sí na lutendo.” (Vha-Heberu 11:6) Ee, nga u ita vhuḓidini ha u fhaṱa lutendo lwo khwaṱhaho na u tshila u tendelana na zwine Yehova a zwi funa, ri nga takadza mbilu yawe. Nga hu fanaho, ri fanele u ṱhogomela uri ri sa vhaise maḓipfele a Yehova.

Ni Songo Vhaisa Mudzimu

Tsumbo ya nḓila ine maḓipfele a Yehova a nga vhaiswa ngayo i wanala kha mafhungo a misini ya Noaxe. Nga tshenetsho tshifhinga, “shango ḽa ḓi ṋaṋisa u tshinya ḽi tshi ya Mudzimu a tshi zwi vhona, ha ḓala zwa mavemu shangoni. Huno Mudzimu a tshi vhona shango a wana ló tshinyala, ṋama yoṱhe yó fara nḓila ya u tshinya.” Mudzimu o ḓipfa hani musi a tshi vhona u ḓifara luvhi na vhuvemu? Bivhili i ri: “Muthu ndo mu vhumbela’ni fhano shangoni? A ralo, mbilu yawe yó sinyuwa.” (Genesi 6:5, 6, 11, 12) Mudzimu o ḓisola lwe vhuḓifari ha vhathu he ha vha ho no vha vhuvhi vhukuma ha shandula mavhonele awe malugana na murafho wa nga phanḓa ha Maḓi Mahulu. Nga ṅwambo wa u sa takalela vhuvhi havho, Mudzimu o fhelisa vhathu vhe a vha sika.

Yehova o dovha a ḓipfa o tsikeledzea musi vhathu vhawe, lushaka lwa kale lwa Isiraele, vha tshi bvela phanḓa vha tshi nyadza maḓipfele awe na vhulivhisi hawe ha lufuno. Mupsalme o ri: “Ndi ka-nzhi vha tshi mu vutshela henengei sogani, vha tshi mu levhela henengei phangani. Vha ḓi dovha vha linga Mudzimu, vha ṱungufhadza Mukhethwa wa Isiraele.” Fhedzi, “Mudzimu Ene ndi wa khathutshelo, u hangwela mulandu, ha laṱi tshoṱhe; u ḓi dovha a dzima mbiti, ha vusi vhuhali hawe hoṱhe.” (Psalme ya 78:38-41) Naho Vhaisiraele vho vutshelaho vho tambula mvelelo dza vhuvhi havho, Bivhili i ri vhudza uri “hoṱhe he vha vhaisala, [Mudzimu] o pfa a tshi vhaisala-vho.”—Yesaya 63:9.

Hu sa londwi vhuṱanzi vhu re khagala ha uri Mudzimu u a vha pfela vhuṱungu, vhathu vha Isiraele “vha vha vha u goḓa vhaḓinḓa vha Mudzimu, vha u nyadza zwe a amba, na vha u tamba nga vhaporofita vhawe; vhuhali ha Yehova ha vhuya ha duga ó sinyutshela vhathu vhawe, hu si tsha kona u dzivhelwa.” (2 Koronika 36:16) Mafheleloni, nga u vutshela havho nga tshipimbi “vha ṱungufhadza Muya wawe mukhethwa” lwe vha fheleledza vha si tsha takalelwa nga Yehova. (Yesaya 63:10) Ha vha na mvelelo dzifhio? Mudzimu ho ngo tsha vha thetshelesa zwo tea, nahone vha tambudzwa nga Vhababele musi vha tshi kunda Yuda nahone vha fhelisa Yerusalema. (2 Koronika 36:17-21) Zwi ṱungufhadza lungafhani musi vhathu vha tshi khetha u tevhela buḓo ḽa tshivhi ḽine ḽa sinyusa na u ṱungufhadza Musiki wavho!

Bivhili i zwi vhea khagala uri Mudzimu u a pfa vhuṱungu vhukuma nga u vhuḓifari vhu si havhuḓi. (Psalme ya 78:41) Zwithu zwine zwa sinyusa—na u ṋengisa—kha Mudzimu zwi katela u ḓikukumusa, u zwifha, u vhulaha, u ita madambi, u vumba, u gwadamela vhomakhulukuku, u ḓifara luvhi, vhusawana, u sa fulufhedzea mbinganoni, u ita zwa vhudzekani na shaka ḽa tsini-tsini, na u tsikeledza vhashai—Levitiko 18:9-29; 19:29; Doiteronomio 18:9-12; Mirero 6:16-19; Yeremia 7:5-7; Maleaxi 2:14-16.

Yehova u ḓipfa hani nga ha u gwadamela midzimu i sili? Ekisodo 20:4, 5 i ri: “U songo ḓi-vhaḓela mudzimu kana tshifanyiso tsha zwa ṱaḓulu kana zwa fhano fhasi kana zwa maḓini na zwi re nga ḓasi ha ḽifhasi. Zwenezwo U songo zwi gwadamela kana wa zwi rabela.” Ndi ngani? Nga uri midzimu i sili ‘ndi i nengisaho kha Yehova.’ (Doiteronomio 7:25, 26) Muapostola Yohane o sevha a ri: “Vhana’nga, thanyelani midzimu i sili!” (1 Yohane 5:21) Nahone muapostola Paulo o ṅwala a ri: “Vhafunwa vhanga, shavhelani kule ha u shumela midzimu i sili.”—1 Vha-Korinta 10:14.

Ṱoḓani U Ṱanganedzwa Nga Mudzimu

Mudzimu u “konana na vhane vha luga.” U “takalela vha nḓilani ya u luga.” (Mirero 3:32; 11:20) Nga ho fhambanaho, vhane vha bvela phanḓa vha tshi sinyusa Mudzimu nga u nyadza kana u pfuka nga swili maḓipfele awe o lugaho hu si kale vha ḓo ṱangana na mvelelo dza u mu sinyusa havho. (2 Vha-Thesalonika 1:6-10) Vhukuma, hu si kale u ḓo fhelisa vhuvhi hoṱhe ho ḓalaho ṋamusi.—Psalme ya 37:9-11; Tsefanya 2:2, 3.

Naho zwo ralo, Bivhili i zwi ita zwa pfala uri Yehova “ha funi vhaṅwe vha tshi xela, u funa vhoṱhe vha tshi ḓa vha rembuluwa.” (2 Petro 3:9) U ḓo takalela u sumbedza lufuno vhathu vho lugaho vhane vha mu funa nṱhani ha u sumbedza u takalela vhane vha si ṱoḓe u rembuluwa. Yehova ha ‘takaleli lufu lwa mu-ita-zwivhi; tshine a tshi takalela ndi u huma hawe o laṱa nḓila mmbi yawe nahone a hanya.’—Hesekiele 33:11.

Ngauralo a huna muthu ane a ṱoḓa u welwa nga mbiti dza Yehova. “Murena u na vhunzhi ha khathutshelo na mbilu tshilidzi.” (Yakobo 5:11) Ni na fulufhelo ḽo khwaṱhaho kha maḓipfele a Mudzimu, “dzimbilaelo dzaṋu dzoṱhe dzi laṱeleni kha ene, ngauri ndi ene ane a ni vhilaelela.” (1 Petro 5:7) Ivhani na vhungoho ha uri vhane vha takadza mbilu ya Mudzimu vha na tshilavhelelwa tshavhuḓi tsha u ḓiphina nga u ṱanganedzwa ngae na u vha na vhukonani nae. Nga zwenezwo, zwa zwino zwo ṱavhanyiswa u fhira naho hu lini u “dzul[a] ni tshi elekanya zwauri tshi takadzaho Murena ndi tshifhio.”—Vha-Efesa 5:10.

Zwi mangadza lungafhani uri Mudzimu nga tshilidzi tshawe tshi songo ri fanelaho o dzumbulula pfaneleo na maḓipfele zwawe zwihulwane! Nahone ni nga kona u takadza mbilu yawe. Arali ni tshi ṱoḓa u ita nga u ralo, ri ni ṱuṱuwedza uri ni kwamane na Ṱhanzi dza Yehova dza hune na dzula hone. Dzi ḓo takalela u ni sumbedza zwe vha wana zwi tshi shuma na u swikelelea kha u lwela havho u takadza Mudzimu.

[Ṱhaluso dzi re magumoni a siaṱari]

^ phar. 3 Sedzani bogisi ḽi re na tshiṱoho tshine tsha ri “Ndi Ngani Bivhili I Tshi Ṱalusa Mudzimu Sa Muthu?”

[Bogisi kha siaṱari 7]

Ndi Ngani Bivhili I Tshi Ṱalusa Mudzimu Sa Muthu?

Samusi ‘Mudzimu e muya,’ a ri koni u mu vhona nga maṱo ashu a ṋama. (Yohane 4:24) Nga zwenezwo Bivhili i shumisa figara ya muambo, u fana na mafanyisi, mametafore, na mafayamuthu u itela u ri thusa u pfesesa vhuhulwane, na mishumo ya Mudzimu. Ḽifanyamuthu (tshivhumbeo tsha muthu nga Lugerika) ndi ḽine ḽa ṋea zwiṱaluli zwa muthu tshithu tshine tshi sa vhe muthu. Ngauralo, naho ri sa ḓivhi uri muvhili wa muya wa Mudzimu u hani, Bivhili i amba uri Mudzimu u na maṱo, nḓevhe, zwanḓa, minwe, milenzhe, na mbilu.—Genesi 8:21; Ekisodo 3:20; 31:18; Yobo 40:9; Psalme ya 18:9; 34:15.

Lwonolo luambo lu ṱalulaho a lu ambi uri muvhili wa muya wa Mudzimu u na zwipiḓa zwi fanaho na zwa mivhili ya vhathu. A ro ngo tea u dzhia ḽifanyamuthu ḽi tshi amba zwithu zwa vhukuma. Ḽi ri thusa fhedzi u pfesesa Mudzimu khwine. Nga nnḓa ha dzenedzi figara dza muambo, zwi nga konḓa, kana u sa konadzea, u konḓela vhathu zwavho u pfesesa zwine Mudzimu a vha zwone. Naho zwo ralo, hezwo a zwi ambi uri vhumuthu ha Yehova Mudzimu ho thomiwa nga vhathu. Bivhili i ṱalusa zwavhuḓi uri muthu o sikwa nga tshivhumbeo tsha Mudzimu—hu si Mudzimu nga tshivhumbeo tsha muthu. (Genesi 1:27) Nga ṅwambo wa uri vhaṅwali vha Bivhili vho “hevhedzwa-nga-Mudzimu,” ṱhaluso yavho ya vhumuthu ha Mudzimu ndi ya vhukuma—pfaneleo dzi fanaho na dze a dzi dzhenisa u ya nga u fhambana kha vhathu vhe a vha sika. (2 Timotheo 3:16, 17) Nṱhani ha uri dzi vhe pfaneleo dza vhathu kha Mudzimu, vhukuma ndi pfaneleo dza Mudzimu dzi re kha vhathu.

[Tshifanyiso kha siaṱari 4]

Noaxe o takalelwa nga Mudzimu

[Tshifanyiso kha siaṱari 5]

Abrahamu o takadza Mudzimu

[Tshifanyiso kha siaṱari 6]

Davida o fulufhela tshoṱhe Yehova

[Tshifanyiso kha siaṱari 7]

Musi ni tshi khou vhala Bivhili, ni nga guda nḓila ya u ita uri Mudzimu a takale

[Ṱhaluso ya Vhubvo ha Tshifanyiso kha siaṱari 4]

Courtesy of Anglo-Australian Observatory, photograph by David Malin