Nganeavhutshilo

U Bva Dzhele Ye Ya Vha I Fhasi Ha Mavu Nda Ya Dzithavhani Dza Swiss

MUANETSHELI NDI LOTHAR WALTHER

Nga murahu ha u fhedza miṅwaha miraru ye ya vha i tshi vhonala i tshi khou fhela nga u ongolowa ndi dzhele dze dza vha dzo fhaṱwa nga fhasi ha mavu dza Vhukomonisi ngei Dzheremane Vhubvaḓuvha, ndo vha ndo ḓiimisela u ḓiphina nga mbofholowo na vhukonani ha lufuno na muṱa wanga.

NAHO zwo ralo, ndo vha ndi songo lavhelela u vhona murwa wanga ane a pfi Johannes wa miṅwaha ya rathi o mangala. O vha e na miṅwaha miraru a sa athu vhona khotsi awe. Ndo vha ndi tshi tou vha mutsinda tshoṱhe khae.

U fhambana na murwa wanga, musi ndi tshi kha ḓi vha ṅwana ndo vha ndi tshi ḓiphina nga vhukonani ha lufuno ha vhabebi vhanga. Ho vha hu na lufuno hayani ha hashu ngei Chemnitz, Dzheremane, he nda bebelwa hone nga 1928. Khotsi anga vho vha vha tshi zwi sumbedza zwavhuḓi uri vha a vhenga zwa vhurereli. Vho humbula uri tshifhingani tsha Nndwa ya Shango ya u Thoma, maswole a “Vhakriste” o vha a tshi “Tamelana Khirisimusi Yavhuḓi” nga ḽa 25 December, fhedzi a tshi dovha a vhulahana nga ḓuvha ḽi tevhelaho. Khavho, vhurereli ho vha hu tshi tou vha muhoyo wo fhelelaho.

U Kulea Nungo hu Dzhielwa Vhudzulo nga Lutendo

Ndo takala nga uri honoho u kulea nungo a ho ngo bvelela kha nṋe. Nndwa ya Shango ya Vhuvhili yo fhela ndi na miṅwaha ya 17, nahone nda ponyoka nga lubuli lwa ṋeleṱe uri ndi si ṅwaliswe kha vhuswole. Naho zwo ralo, ndo vha ndo tsikeledzea nga mbudziso dzi vhilaedzisaho dzi ngaho ‘Ndi ngani hu na u vhulahana nga u rali? Ndi nga fulufhela nnyi? Ndi nga wana ngafhi tsireledzo ya ngoho? Dzheremane Vhubvaḓuvha, he nda vha ndi tshi dzula hone, ho mbo ḓi vhuswa nga Soviet. Maitele a Vhukomonisi a khaṱulokwayo, u eḓana, vhuthihi, na vhukonani ha mulalo zwo takadza  vhe vha vha vho neta nga ṅwambo wa nndwa i tshinyadzaho. Nga u ṱavhanya vhunzhi ha vhenevha vhathu vha mbilu dzavhuḓi vho vha vha nga si kulwe nungo nga vhurereli, fhedzi nga politiki.

Ho vha hu tshifhingani tsha u ṱoḓa phindulo dzi fushaho lwe mme-muhulu wanga, vhe vha vha vhe Ṱhanzi ya Yehova, vha mmbudza nga ha lutendo lwavho. Vho nṋea khandiso yo thewaho Bivhilini ye ya nṱuṱuwedza u vhala lwa u tou thoma u bva tsheetsho—ndima yoṱhe ya vhu-24 ya Mateo. Ndo kwamiwa nga ṱhaluso dzi pfalaho na dzi ṱuṱuwedzaho dza yeneyo bugu, ye ya ṱalusa zwifhinga zwashu sa “vhufhelo ha ano maitele a zwithu” na u bvisela khagala tshiitisi tshihulwane tsha vhuleme ha vhathu.—Mateo 24:3, NW; Ndzumbululo 12:9.

Nga u ṱavhanya nda ṱanganedza khandiso dza Ṱhanzi dza Yehova, nahone musi ndi tshi khou dzi vhala nga mafulufulu, nda zwi ṱhogomela uri ndo wana ngoho ye nda vha ndi tshi khou i ṱoḓa nga mbilu yoṱhe. Zwo vha zwi tshi nyanyula u guda uri Yesu Kristo o vhewa khuluṋoni ya ṱaḓulu nga 1914, na uri hu si kale u ḓo fhelisa maitele a sa ofhi Mudzimu u itela u ḓisa phaṱhutshedzo kha vhathu vha thetshelesaho. Tshiṅwe tshithu tshihulwane tshe nda tshi ṱhogomela ho vha hu u pfesesa zwavhuḓi tshirengululi. Zwo nthusa u rabela Yehova Mudzimu zwi tshi bva mbiluni, ndi tshi humbela pfarelo. Ndo vha ndo kwamiwa vhukuma nga u rambiwa ha vhulenda hu re kha Yakobo 4:8: “Sendelani tsini ha Mudzimu, na ene a sendele tsini haṋu.”

Hu sa londwi u fhisetshela hanga lutendo lwanga luswa, vhabebi vhanga na khaladzi anga vho thoma nga u hanedza zwe nda vha vhudza. Naho zwo ralo, zwenezwo a zwo ngo fhelisa lutamo lwanga lwa u ya miṱanganoni ya Vhukriste ye ya vha i tshi farelwa tsini na Chemnitz nga tshigwada tshiṱuku tsha Dziṱhanzi. Ndo mangala musi vhabebi vhanga na khaladzi anga vha tshi ṱuwa na nṋe muṱanganoni lwa u thoma! Zwenezwo zwo itea nga vhuriha ha 1945/46. Nga murahu, musi hu tshi vhumbwa tshigwada tsha pfunzo ya Bivhili ngei Harthau, he ra vha ri tshi dzula hone, muṱa wahashu wa thoma u ṱanganela tshifhinga tshoṱhe.

“Ndi Tshee Mutukana”

U guda mafhungo-ngoho a Bivhili na u ṱanganela misi yoṱhe na vhathu vha Yehova zwo nṱuṱuwedzela u ṋekedza vhutshilo hanga kha Yehova, nahone nda lovhedzwa nga ḽa 25 May, 1946. Ndo vha ndo takala vhukuma musi miraḓo ya muṱa wahashu na yone i tshi bvela phanḓa muyani, nahone mafheleloni vhuraru havho vha mbo ḓi vha Ṱhanzi dzi fulufhedzeaho. Khaladzi anga u kha ḓi vha muraḓo a fhiseaho wa tshiṅwe tsha zwivhidzo zwa ngei Chemnitz. Mme anga na khotsi anga vho shuma nga u fulufhedzea u swika vha tshi fa nga u tevhekana nga 1965 na nga 1986.

Nga murahu ha miṅwedzi ya rathi musi ndo lovhedzwa, nda thoma u vha muvulanḓila o khetheaho. Nga tshenetsho tshifhinga nda thoma tshumelo ya vhutshilo hoṱhe nga “tshifhinga tsho ḓaho na tshi songo ḓaho.” (2 Timotheo 4:2) Nga u ṱavhanya ha mbo ḓi vha na zwiṅwe zwibuli zwa tshumelo. Ho vha hu na ṱhoḓea ya vhaevangeli vha tshifhinga tshoṱhe fhethu hu re kule ngei Dzheremane vhubvaḓuvha. Nṋe na iṅwe Ṱhanzi ra ḓiṅwalisela wonoyo mushumo, fhedzi nda ḓipfa uri a thi na tshenzhelo kana u lugela vhuḓifhinduleli ha wonoyo mushumo. Nga ṅwambo wa uri ndo vha ndi na miṅwaha ya 18, ndo vha ndi tshi ḓipfa nga nḓila ye Yeremia a ḓipfa ngayo musi  a tshi ri: “Yawee, . . . Yehova; a thi athu u ḓivha u amba; ngauri ndi tshee mutukana.” (Yeremia 1:6) Hu sa londwi u timatima hanga, vhahashu vha re na vhuḓifhinduleli vha ri humbela uri ri lingedze u shuma henefho. Nga zwenezwo, ra rumelwa Belzig, ḓorobo ṱhukhu ya muvhuso wa Brandenburg.

Zwo vha zwi tshi konḓa u huwelela kha yeneyo tsimu, fhedzi ndo guda zwithu zwa ndeme. Nga u ya ha tshifhinga, vhoramabindu vha vhafumakadzi vha ḓivheaho vha ṱanganedza mulaedza wa Muvhuso nahone vha vha Ṱhanzi dza Yehova. Naho zwo ralo, u ima havho vho khwaṱha, ho vha ho fhambana na u farelela ha vhadzulapo vhaṱuku vho khwaṱha kha masialala na u sa fulufhela tshithu naho tshi tshifhio tsho fhambanaho na zwenezwo. Vhafunzi vha Vhaporotesitante na Vhakatolika vho ri pikisa vho khwaṱha nahone vha ri pomoka luvhi nga ha mushumo washu wa u huwelela. Samusi ro vha ri tshi fulufhela Yehova u itela vhulivhisi na u tsireledzwa, ro kona u thusa vhathu vha re na dzangalelo vha ṱoḓaho u vha 15 u wana mafhungo-ngoho.

U Engedzea ha Mavhonele a u sa Konḓelela

Nga 1948 ndo wana phaṱhutshedzo na u ṱangana na vhuleme zwi songo lavhelelwaho. Tsha u thoma, ndo ṱanganedza mushumo wa vhuvulanḓila ngei Rudolstadt, Thuringia. Henefho nda ḓowelana na vhahashu vhanzhi vha tshinnani na vha tshisadzini vha fulufhedzeaho, nahone nda ḓiphina nga vhukonani havho. Iṅwe phaṱhutshedzo khulwane yo vha hone nga July nga wonoyo ṅwaha. Ndo vhinga Erika Ullmann, mufumakadzi wa Mukriste a fulufhedzeaho na a fhiseaho we nda mu ḓivha u bva tshee nda ya miṱanganoni ya Tshivhidzo tsha Chemnitz. Ra thoma roṱhe tshumelo ya vhuvulanḓila ngei Harthau, muḓihaya wahashu. Naho zwo ralo, nga u ya ha tshifhinga Erika o vha a si tsha kona u bvela phanḓa na tshumelo ya tshifhinga tshoṱhe nga ṅwambo wa vhuleme ha mutakalo na nga ṅwambo wa zwiṅwe zwiitisi.

Zwenezwo zwo vha zwi zwifhinga zwi konḓaho kha vhathu vha Yehova. Muhasho wa Vhashumi ngei Chemnitz wo ita uri garaṱa yanga ya u wana zwiḽiwa i si tsha shuma u tshi khou lingedza uri ndi litshe mushumo wa u huwelela nahone ndi wane mushumo wa u ḓitshidza wa tshifhinga tshoṱhe. Vhahashu vha re na vhuḓifhinduleli vho shumisa zwe zwa bvelela kha nṋe u itela u humbela u ṱhogomelwa nga lwa mulayo nga Muvhuso. Yeneyo khumbelo ya haniwa, nahone nga ḽa 23 June, 1950, nda haṱulelwa u badela ndifhiso kana u fhedza maḓuvha a 30 ndi dzhele. Ra humbela uri yeneyo phetho i dovhe i ṱolisiswe, fhedzi khothe khulwane ya landula yeneyo khumbelo nahone nda iswa dzhele.

Tshenetsho tshiitea tsho vha tshi tshi sokou vha luswayo lwa u engedzea nga zwiṱuku nga zwiṱuku ha u pikiswa na vhuṱungu vhune ha ḓo vha hone. Nga murahu ha musi hu sa athu fhela ṅwedzi, nga September 1950, musi ho no thoma fulo ḽa u ri tshinya dzina kha zwirathisi zwa mafhungo, muvhuso wa Vhukomonisi wa thivhela mushumo washu. Nga ṅwambo wa u engedzea hashu nga u ṱavhanya na u sa dzhia hashu sia, ro dzhiiwa sa ṱholi dza Vhukovhela dzine dza khou ita “mushumo u timatimisaho” ro ḓidzumba nga vhurereli. Nga ḓuvha ḽeneḽo ḽa u thivhelwa musi nṋe ndi dzhele, musadzi wanga a beba murwa washu e hayani, ane a pfi Johannes. Hu sa londwi u pikisa ha mubebisi, Vhashumeli vha Muvhuso vha tsireledzo vho kombetshedza u dzhena mahayani hashu nahone vha ṱoḓa u itela uri vha wane vhuṱanzi ha u khwaṱhisedza u pomoka havho. Vhukuma, vho bva nga ḽitswu. Naho zwo ralo, nga murahu vho bvelela nga u ita uri hu vhe na ṱholi tshivhidzoni tshashu. Zwenezwo zwo ita uri hu farwe vhahashu vhoṱhe vha re na vhuḓifhinduleli, u katela na nṋe, nga October 1953.

Ndi Dzhele i re Fhasi ha Mavu

Musi ro no waniwa mulandu na u haṱulwa miṅwaha miraru u ya kha ya rathi, ra ṱangana na vhahashu vhe vha vha vhe dzhele i nengisaho ngei Osterstein Castle, ngei Zwickau. Hu sa londwi zwiimo zwi si zwavhuḓi henefho, ro ḓiphina vhukuma nga u konana na vhahashu vho vhibvaho. U sa  vha hashu na mbofholowo a zwo ngo amba u ṱahelelwa nga zwiḽiwa zwa muya. Naho Tshiingamo tsho vha tshi tshi vhengiwa nahone tsho thivhelwa nga muvhuso, tsho vha tshi ḓiswa dzhele nga tshiphiri nahone tsha sikwa seleni dzashu! Nga nḓila-ḓe?

Vhaṅwe vha vhahashu vho vha vha tshi khou shuma mugodini wa malasha, he vha vha vha tshi ṱangana na Ṱhanzi dze dza vha dzi songo valelwa dzhele dze dza vha ṋea dzimagazini. Nga zwenezwo vhahashu vho kona u ḓisa dzenedzo magazini dzhele nga tshiphiri nahone nga vhuṱali vha kona u fhirisela zwenezwo zwiḽiwa zwa muya zwi ṱoḓeaho vhukuma kha riṋe roṱhe. Ngauralo ndo vha ndo takala vhukuma na u ṱuṱuwedzea nga u vhona u ṱhogomelwa na u livhiswa nga Yehova nga yeneyi nḓila!

Mafheloni a 1954, ra iswa dzhele ye ya vha i si na bvumo ḽavhuḓi ngei Torgau. Ṱhanzi dza henefho dzo ri ṱanganedza dzo takala. U swikela zwenezwo, dzo dzula dzo khwaṱha muyani nga u dovholola zwe dza vha dzi tshi nga kona u zwi humbula zwe zwa vha zwi kha khandiso dza kale dza Tshiingamo. Dzo vha dzo ṱulutshelwa vhukuma u wana zwiḽiwa zwi re tshifhingani! Ngauralo ho vha hu vhuḓifhinduleli hashu uri ri vha vhudze mafhungo-ngoho a Bivhili e ra a guda ngei Zwickau. Fhedzi ro vha ri tshi nga zwi itisa hani zwenezwo samusi ro vha ro thivhelwa vhukuma u amba nga tshashu musi ri lwendoni lwashu lwa ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe? Nga zwenezwo, vhahashu vho ri ṋea nyeletshedzo dza ndeme nga ha nḓila ine ra nga bvela ngayo phanḓa, nahone tshanḓa tsha Yehova tshi re na maanḓa tshi tsireledzaho tsho vha tshi na riṋe. Hezwi zwo ri funza ndeme ya u guda Bivhili nga mafulufulu na u elekanya musi ri na mbofholowo na tshibuli tsha u ita nga u ralo.

Tshifhinga tsha u Ita Phetho dza Ndeme

Nga thuso ya Yehova, ro dzula ro khwaṱha. Zwe zwa ri mangadza vhukuma ndi uri vhunzhi hashu ro vhofhololwa mafheloni a 1956. Zwi a konḓa u ṱalusa u takala hashu musi ri tshi vhofhololwa dzhele! Nga tshenetsho tshifhinga, murwa wanga o vha e na miṅwaha ya rathi, nahone ndo vha ndo tou takala na zwikunwane u dovha nda vhonana na musadzi wanga na u ṱanganela kha u alusa ṅwana washu. Lwa tshifhinganyana Johannes o vha a tshi ndzhia ndi mutsinda, fhedzi nga u ṱavhanya ha thoma u vha na mbofho ya lufuno vhukati hashu.

Ṱhanzi dza Yehova ngei Dzheremane Vhubvaḓuvha dzo vha dzi tshi khou sedzana na tshifhinga tshi konḓaho vhukuma. U engedzea ha u pikiswa ha vhuḓinḓa hashu ha Vhukriste na u sa dzhia hashu sia ro khwaṱha zwo vha zwi tshi amba uri ri khou fanela u tshila ri khomboni tshifhinga tshoṱhe—vhutshilo ho ḓalaho nga khombo, mbilaelo, na u neta. Nga zwenezwo, nṋe na Erika ro vha ri tshi fanela u ṱolisisa vhuimo hashu zwavhuḓi nga thabelo, nahone ra vhona ṱhoḓea ya u pfuluwa u itela u tshila zwiimoni zwavhuḓi vhukuma u itela uri ri sa tsikeledzwe nga u vhilaela. Ro vha ri tshi ṱoḓa u vha na mbofholowo ya u shumela Yehova na u swikelela zwipikwa zwa muya.

Nga tshimedzi tsha 1957, ha vha na tshibuli tsha u pfulutshela ngei Stuttgart, Dzheremane Vhukovhela. Mushumo wa vhuevangeli wo vha u songo thivhelwa henefho, nahone ro vha ri tshi nga kona u ṱanganela na vhahashu ro vhofholowa. Thikhedzo yavho ya lufuno yo vha i khulwane. Ro fhedza miṅwaha ya sumbe ri na tshivhidzo tsha ngei Hedelfingen. Miṅwahani yeneyo, murwa washu o thoma tshikolo nahone a ita mvelaphanḓa yavhuḓi kha mafhungo-ngoho. Nga September 1962, ndo ḓiphina nga ndugelo ya u ya Tshikoloni tsha Vhuḓinḓa ha Muvhuso ngei Wiesbaden. Henefho nda ṱuṱuwedzwa uri ndi pfuluwe na muṱa wanga u itela u shuma he ha vha hu tshi khou ṱoḓea vhagudisi vha Bivhili vha ambaho Ludzheremane. Zwenezwi zwo vha zwi tshi katela na vhuṅwe vhupo ha Dzheremane na Switzerland.

U ya Dzithavhani dza Swiss

Nga zwenezwo, nga 1963 ra pfulutshela Switzerland. Ra rumelwa u shuma na tshivhidzo tshiṱuku ngei Brunnen, kha Dzivha ḽavhuḓi ḽa Lucerne, tshipiḓani tshi re vhukati ha Thavha dza Swiss. Kha riṋe, zwo vha zwi tshi tou fana na u vha paradisoni. Ro vha ri tshi fanela u ḓowelana na nyambo ṱhukhu dza Dzheremane dze dza vha dzi tshi ambiwa henefho, matshilele a vhathu vha henefho, na mavhonele avho. Naho zwo ralo, ro ḓiphina nga u shuma na u huwelela vhukati ha vhathu vha funaho mulalo. Ro fhedza miṅwaha ya 14 ri ngei Brunnen. Murwa washu o alutshela henefho.

 Nga 1977, ndi na miṅwaha i ṱoḓaho u vha 50, ra rambiwa uri ri ḓe ri shume Bethele ya Swiss ngei Thun. Ro zwi dzhia u mushumo wo khetheaho nahone ra u ṱanganedza nga u livhuha. Nṋe na musadzi wanga ro fhedza miṅwaha ya ṱahe ri tshumeloni ya Bethele, zwine ra zwi humbula sa tshiitea tshi swayeaho kha vhutshilo hashu ri Vhakriste na kha mvelaphanḓa yashu ya muya. Ro dovha ra ḓiphina nga u huwelela na vhahuweleli vha henefho Thun na kha vhupo ha tsini, ri tshi ḓiphina nga u vhona “mishumo i mangadzaho” ya Yehova, thavha khulwane dza Bernese dzo tibedzwaho nga mahaḓa.—Psalme ya 9:1.

U Dovha ra Pfuluwa

Ro dovha ra pfuluwa mathomoni a ṅwaha wa 1986. Ro humbelwa uri ri vhe vhavulanḓila kha tsimu khulwane vhukuma ye ya vha yo avhelwa Tshivhidzo tsha Buchs tshipiḓani tsha vhubvaḓuvha tsha Switzerland. Ro vha ri tshi fanela u dovha ra ḓowelana na matshilele o fhambanaho. Naho zwo ralo, ri tshi ṱuṱuwedzwa nga lutamo lwashu lwa u shumela Yehova huṅwe na huṅwe hune ra nga shumiswa khwine, ra tenda wonoyo mushumo muswa nahone a ri fhaṱutshedza. Nga zwiṅwe zwifhinga ndo vha ndi tshi vha muthusi wa mulavhelesi a dalelaho zwivhidzo, ndi tshi dalela na u khwaṱhisa zwivhidzo. Ho fhela miṅwaha ya 18, nahone ro vha ri na zwithu zwinzhi zwi takadzaho zwe ra ṱangana nazwo ri tshi khou huwelela kha honoho vhupo. Ho vha na nyengedzeo tshivhidzoni tsha Buchs, nahone ra ḓiphina nga u ṱanganela Holoni yavhuḓi ya Muvhuso, yo ṋekedzwaho miṅwahani miṱanu yo fhiraho.

Yehova o ri ṱhogomela nga nḓila khulwane vhukuma. Ro fhedza vhunzhi ha tshifhinga tshashu ri vhuḓinḓani ha tshifhinga tshoṱhe, nahone a ro ngo shaya tshithu. Ro ḓiphina na u fushea nga u vhona murwa washu, musadzi wawe, na vhana vhavho, u katela na miṱa ya vhaḓuhulu vhashu, i tshi tshimbila nga u fulufhedzea nḓilani ya Yehova.

Vhukuma, musi ndi tshi sedza murahu, ndi ḓipfa uri ro shumela Yehova “tshifhingani tsho ḓaho na tshi songo ḓaho.” U futelela hanga vhuḓinḓani ha Vhukriste zwo ita uri ndi bve swiswini ḽa dzhele dza Vhukomonisi ndi ye dzithavhani dzavhuḓi dza Swiss. Nṋe na muṱa wanga a ro ngo vhuya ra ḓisola nga u farelela vhuḓinḓani ha Vhukriste.

[Bogisi kha siaṱari 28]

“Vhathu vhe vha Sengiswa Luvhili kha Mulandu Muthihi” Vho Ima vho Khwaṱha Musi vha Tshi Tovholwa

Nga fhasi ha Riphabuliki ya Vhudemokirati ya Dzheremane, ine ya dovha ya ḓivhiwa nga u ri Dzheremane Vhubvaḓuvha, Ṱhanzi dza Yehova dzo tsikeledzwa lwa tshiṱuhu. Rekhodo dzi sumbedza uri Ṱhanzi dzi fhiraho 5 000 dzo rumelwa gammbani dza tshengedzo na u valelwa dzhele nga ṅwambo wa vhuḓinḓa hadzo ha Vhukriste na u sa dzhia sia.—Yesaya 2:4.

Vhaṅwe vha vhenevho vho ṱaluswa sa “vhe vha sengiswa luvhili kha mulandu muthihi.” Vhaṅwe vhavho vha 325 vho valelwa gammbani dza tshengedzo dza Nazi na kha dzidzhele. Nga zwenezwo, nga vho-1950, vho tovholwa na u valelwa dzhele nga tshigwada tsha Stasi, tshe tsha tsha tshi tsha Tshumelo ya Tsireledzo ya Muvhuso wa Riphabuliki ya Vhudemokirati ya Dzheremane. Na dziṅwe dzhele dzo shumiswa nga tshigwada tsha Nazi na tsha Stasi.

Tshifhingani tsha miṅwaha ya fumi ya u thoma ya u tovholwa lu vhavhaho, u bva nga 1950 u ya nga 1961, tshivhalo tsha Ṱhanzi dza 60—vhanna na vhafumakadzi—dzo fa dzhele nga ṅwambo wa u farwa luvhi, vhushayapfushi, malwadze, na nga vhulala. Ṱhanzi dza 12 dze dza vha dzo haṱulelwa u dzula dzhele vhutshilo hadzo hoṱhe nga murahu dzo haṱulelwa u dzula dzhele miṅwaha ya 15.

Ṋamusi, ngei he ha vha hu ofisini khulwane ya tshigwada tsha Stasi ngei Berlin, hu na luswayo lu sumbedzaho u tovholwa ha Ṱhanzi dza Yehova miṅwaha ya 40 he ha vha hu mulayoni ngei Vhubvaḓuvha Dzheremane. Zwifanyiso na maṅwe mafhungo o ṱaniwaho henefho a ṋea vhuṱanzi nga ha tshivhindi na u khwaṱha muyani ha dzenedzo Dziṱhanzi dze dza tovholwa nga ṅwambo wa u fulufhedzea.

[Mapa kha siaṱari 24, 25]

(U itela uri ni vhone nḓila ye mafhungo a dzudzanywa ngayo nga vhuḓalo, sedzani khandiso)

DZHEREMANE VHUBVAḒUVHA

Rudolstadt

Belzig

Torgau

Chemnitz

Zwickau

[Tshifanyiso kha siaṱari 25]

The Osterstein Castle, ngei Zwickau

[Ṱhaluso ya Vhubvo ha Tshifanyiso]

Fotosammlung des Stadtarchiv Zwickau, Deutschland

[Tshifanyiso kha siaṱari 26]

Ndi na musadzi wanga, Erika