U Wana Nyeletshedzo I Vhuyedzaho Vhukuma

VHUTSHILO havhuḓi vhu a tamisa vhukuma. Nyeletshedzo i vhuyedzaho na lutamo lwa u tshila u tendelana nayo ndi tshithu tshihulwane tsha u swikelela vhutshilo ho raloho kha ḽino shango ḽo serekanaho. Naho zwo ralo, tshifhinga tshoṱhe vhathu a vha takaleli u thetshelesa nyeletshedzo i vhuyedzaho. Vhathu vhanzhi vha amba uri muthu u fanela u tshila nga nḓila ine a funa ngayo. Zwi re zwone ndi uri mafhungo a Bivhili a sumbedza uri Sathane, swina ḽa u thoma ḽa Mudzimu muvhusahoṱhe, o ṋea vhuḓilangi vhathu vha u thoma. Genesi 3:5 i na mafhungo awe e a a vhudza Eva ane a ri: “Mudzimu a tshi ralo u ḓivha zwauri musi nó ḽa wone, maṱo aṋu a ḓo bonyolowa, na ḓo nga Mudzimu, na ḓo ḓivha vhuḓi na vhuvhi.”

Naa nga murahu ha zwenezwo Adamu na Eva vho tshila vhutshilo vhu bvelelaho hu si na mvelelo dzi vhavhaho, vha tshi livhiswa tshoṱhe nga mihumbulo yavho? Na khathihi. Vho kulea nungo nga u ṱavhanya nga mvelelo dza u ḓiita u nga ri vha ḓivha vhuḓi na vhuvhi. Mudzimu ho ngo tsha vha ṱanganedza zwo tea nahone vha thoma u tshila vhutshilo vhu si havhuḓi sa vhathu vha songo fhelelaho, nahone vha fheleledza nga u fa. (Genesi 3:16-19, 23) Lufu lwo ri kwama roṱhe. Bivhili i ri: “Vhunga zwivhi zwó dzhena shangoni nga muthu muthihi [Adamu], zwivhi zwa ḓisa lufu, lufu lwo vhuya lwa ṱanganya vhathu vhoṱhe nge vhoṱhe vha tshinya.”—Vha-Roma 5:12.

Naho ho vha na mvelelo dzi si dzavhuḓi dza u ḓikhethela ha Adamu na Eva, vhathu vhanzhi vha kha ḓi hanedza vhuṱali ha u shumisa nyeletshedzo i bvaho kha Musiki wa vhathu. Naho zwo ralo, Bivhili i amba uri yo ‘hevhedzwa nga Mudzimu nahone i a vhuyedza,’ nahone i nga thusa uri muthu “a vhe o nakaho, o nakiselwaho mishumo mivhuya yoṱhe.” (2 Timotheo 3:16, 17) Ri ḓo takala vhukuma arali ra tevhela nyeletshedzo ya Bivhili. Vhutshiloni ha muṱa ndi fhethu ha ndeme hune zwenezwi zwa shuma hone.

U Fulufhedzea Mbinganoni

U ya nga Bivhili, Mudzimu o amba uri mbingano ndi ya tshoṱhe. (Genesi 2:22-24; Mateo  19:6) Zwiṅwe hafhu, Maṅwalo a amba uri ‘malalo a tea u sa vha na tshika,’ zwine zwa amba uri ho ngo tea u tshikafhadzwa nga u ḓifara luvhi ha u ṱangana nga dzimbeu nga nnḓa ha mbingano. (Vha-Heberu 13:4) Naho zwo ralo, khamusi ni a zwi ḓivha uri mbingano nnzhi ṋamusi a dzi swikeleli honohu vhuimo. Vhaṅwe vhathu vha a tamba nga lufuno hune vha shuma hone na vhathu vha songo vhinganaho navho. Vhaṅwe vha zwifhela miṱa yavho u itela u fhedza tshifhinga na vhaṅwe vhathu nga nnḓa ha vhavhingani vhavho. Vhaṅwe vha ṱutshela vhavhingani vhavho u itela u yo vhinga vhaṅwe vha kha ḓivhaho vhaswa, vha tshi amba uri yeneyi nḓila i ita uri vha ḓipfe vha tshee vhaswa nahone vho takala, samusi zwo bvelela kha Verónica o ambiwaho theroni yo fhelaho.

Naho zwo ralo, u ḓiimisela u ḓitakadza hu sa londwi mvelelo zwi nga si ḓise dakalo ḽa tshoṱhe. Ronald a nga khwaṱhisedza zwenezwo. A tshi humbula uri u ḓo wana vhutshilo ha khwine, o ṱutshela musadzi wawe u itela u vha na muṱa muswa na muṅwe musadzi we a vha a tshi khou pfana nae tshiphirini miṅwaha ya rathi nahone o vha o no ḓivha na vhana vhavhili nae. Naho zwo ralo, nga murahu ha tshifhinga musi o no fhelisa mbingano yawe, mufunwa wawe a mu ṱutshela! Ronald a fheleledza o ya u dzula na vhabebi vhawe. O ṱalusa honoho vhuimo sa vhu “nyadzisaho.” Heyi i tou vha tsumbo nthihi. Honoho vhuḓifari ho bveledzwaho nga lutamo lwa tseḓa ho bveledza ṱhalano na u pwashea ha miṱa yo vhalaho vhukuma, zwa bveledza vhuṱungu kha vhathu vhanzhi—vhahulwane na vhaṱuku.

Kha ḽiṅwe sia, u tevhela nyeletshedzo ya Bivhili zwi ḓisa dakalo ḽa vhukuma. Hezwi zwo tou ralo kha Roberto, we a ri: “Ndi livhuha nyeletshedzo ya Bivhili, a tho ngo xelelwa nga musadzi wanga. A ri ṱoḓi dakalo ḽa vhukuma nga u dzhena mulingoni na muthu ri songo vhinganaho nae, naho onoyo muthu a tshi nga vhonala e ṱhase. Pfunzo ya Bivhili yo nthusa u dzhiela nṱha musadzi wanga, we a ntikedza miṅwaha minzhi.” Nyeletshedzo ya Bivhili ‘ya u litsha u laṱa musadzi wa vhuswa hau’ yo vha i ya ndeme vhutshiloni ha Roberto. (Maleaxi 2:15) Ri nga dovha ra vhuyelwa nga nyeletshedzo ya Mudzimu kha ḽiṅwe sia ḽifhio?

Kha u Alusa Vhana

Miṅwahani ya mahumi yo fhelaho ho vha ho phaḓalala muhumbulo wa uri musi vhabebi vha tshi alusa vhana vhavho, a vho ngo fanela u vhea mikano minzhi. Zwo vhonala zwi tshi pfala u tendela vhana vha tshi ḓiitela phetho dzavho nga ha nḓila ine vha humbula na u ḓifara ngayo. Tshipikwa tsho vha tshi tsha u iledza u pwanyeledza nyaluwo yavho. Kha maṅwe mashango, hu na madzudzanyele a maitele a pfunzo, hune zwiṅwe zwao ha ambiwa uri vhana vha tshikolo vha nga ḓikhethela  arali vha tshi ṱoḓa u ya kilasini kana hai nahone vha nga ḓikhethela uri vha ṱoḓa u ḓiphina lungafhani kana ndi pfunzo nngafhani ine vha ṱoḓa u i wana. Maṅwe maitele a tshiṅwe tshikolo tshi fanaho na tshenetshi o vha e a u “tendela vhana vha tshi sumbedza maḓipfele avho vha sa sasaladzwi na u dzhenelelwa nga vhathu vhahulwane.” Ṋamusi, vhaṅwe vhaeletshedzi vha vhuḓifari ha vhathu vha kha ḓi hanedzana na mbuyelo dza u shumiswa ha dziṅwe ndayo, na hune vhabebi vha vhona zwo tea u ṋea ndayo ya lufuno.

Ho vha na mvelelo dzifhio? Hu na vhathu vhanzhi vhane vha tenda uri u litshelela vhana musi vha tshi khou aluwa zwi ita uri vha vhe na mbofholowo khulwane vhukuma. Ngauralo vha humbula uri ndi zwone zwine zwa engedza vhuvemu na u shumiswa luvhi ha zwidzidzivhadzi. Ṱhoḓisiso ya kha ḽa United States yo sumbedza uri vhathu vha phesenthe dza 70 vho amba uri vhana na vhaswa a vha wani vhulivhisi ha ndayo ine vha fanela u i wana. Musi vha tshi lingedza u wana tshiitisi tsha u thuntshiwa ha zwikoloni na vhuṅwe vhuvemu ho kalulaho hu itwaho nga vhaswa vha miṅwahani ya vhufumi, vhanzhi vha vhea mulandu “vhabebi vha sa ṱhogomeli.” Naho nga tshiṅwe tshifhinga hu tshi nga vha na mvelelo dzi sa pfisiho vhuṱungu, vhabebi na vhana vha welwa nga mvelelo dzi si dzavhuḓi dza u sa alusa ṅwana nga nḓila yo teaho.

Bivhili i ri mini nga ha enea mafhungo? Nyeletshedzo ya Maṅwalo ndi ya uri maanḓa a vhabebi ho ngo tea u shumiswa fhedzi nga lufuno, fhedzi u fanela u dovha a khwaṱhisa tshanḓa. Bivhili i ri: “Vhutsilu vhu konana na mbilu ya mutuka; vhu pandelwa nga ṱhamu ya tsolo.” (Mirero 22:15) Vhukuma, ndayo ya vhabebi i fanela u tendelana na zwiimo. Nyeletshedzo i fanela u ṋewa nga vhulenda, u ḓifara na nga u humbulela. Hezwo zwi ḓo sumbedza u vha na lufuno. U kaidza ha vhabebi hu re na lufuno, hu si nga u tou semana zwi nga ita uri vhabebi vha bvelele.

Hu vha na mvelelo dzavhuḓi kha u shumisa yeneyi nyeletshedzo. Arturo, munna wa miṅwaha ya 30 wa ngei Mexico ane a kha ḓi tou bva u vhinga, uri: “Khotsi anga vho zwi vhea khagala kha nṋe na kha murathu na mukomana wanga uri vhone na mme anga ndi vhone vho no vhusa muṱani. A vho ngo vhuya vha timatima u ri ṋea ndayo. Fhedzi tshifhinga tshoṱhe vho vha vhe na tshifhinga tsha u amba na riṋe. Zwino samusi ndo no vha mualuwa, ndi dzhiela nṱha vhutshilo havhuḓi vhune nda ḓiphina ngaho, nahone ndi a zwi ḓivha uri ndi mvelelo dza vhulivhisi havhuḓi he nda vhu wana.”

 Dzhielani Nṱha Nyeletshedzo i Vhuyedzaho Vhukuma

Ipfi ḽa Mudzimu, Bivhili, ḽi na nyeletshedzo i vhuyedzaho vhukuma kha vhathu. Nyeletshedzo yayo a i fheleli muṱani fhedzi. I ri thusa u ri shomedzela nga nḓila nnzhi ngauri i ri funza nga ha nḓila ine ra fanela u tshila ngayo shangoni ḽine vhathu vhanzhi vha sa ṱoḓe u ṱanganedza Tshisima tshihulwane tsha vhuṱali tshi tshi livhisa vhutshilo havho u itela uri vha ḓivhuyedze.

Yehova Mudzimu, Musiki wa vhathu, u ṋea khwaṱhisedzo i tevhelaho a tshi shumisa mupsalme Davida: “Ndi ḓo U funza nda U sumbedza nḓila iné wa pfi U i fare; ndi ḓo U dededza nga maṱo anga.” (Psalme ya 32:8) Naa ni nga humbula nga uri zwi amba mini u vha na Musiki we a ri lavhelesa u itela uri ri sa wele milingoni? Fhedzi mbudziso ine ra fanela u ḓivhudzisa yone ndi heyi: ‘Naa ndi ḓo ṱanganedza nga u ḓiṱukufhadza vhulivhisi vhu tsireledzaho ha Yehova?’ Ipfi ḽawe ḽi ri vhudza nga lufuno ḽa ri: “Fulufhedza Mudzimu nga mbilu yau yoṱhe; U songo ḓi-tika nga u ri: Ndi a ṱalukanya. Dzinḓilani dzau dzoṱhe ḓivha Ene, u ḓo U lugisela hune wa tshimbila.”—Mirero 3:5, 6.

U ḓivha Yehova zwi ṱoḓa vhuḓidini na u ḓiṋekedza, fhedzi vhathu vha nga zwi swikelela nga u shumisa Bivhili. Nḓila ya kutshilele ine a i themendela i “na mbavhalelo ya kha vhuno vhutshilo na kha vhu ḓaho.” I a vhuyedza vhukuma musi ro sedza mbuyelo dzine ya dzi ṋea.—1 Timotheo 4:8; 6:6.

Arali na kungwa nga vhuṱali vhune Bivhili ya vhu ṋea na nga phaṱutshedzo dzine dza wanala nga u tshila u tendelana nayo, itani uri u vhala na u elekanya nga Ipfi ḽa Mudzimu zwi ḓe u thoma vhutshiloni haṋu. U ita nga u ralo zwi ḓo ni thusa u sedzana nga hu bvelelaho na vhuleme ha ṋamusi na vhune na nga ṱangana naho tshifhingani tshi ḓaho. Zwiṅwe hafhu, ni ḓo vha na fulufhelo ḽa u tshila shangoni ḽiswa ḽa Mudzimu, hune vhoṱhe vha ḓo funzwa nga Yehova nahone mulalo wavho u ḓo vha munzhi.—Yesaya 54:13.

[Tshifanyiso kha siaṱari 5]

Nyeletshedzo ya Bivhili i nga khwaṱhisa mbofho ya mbingano

[Tshifanyiso kha siaṱari 6]

Nyeletshedzo ya Bivhili ndi mutheo wa buḓo ḽo teaho, fhedzi i a tendela ri tshi ḓiphina

[Zwifanyiso kha siaṱari 7]

Vhane vha shumisa nyeletshedzo ya Bivhili vha nga ḓiphina nga vhutshilo ho linganyiselwaho