Vhangwaniwapo Vha Mexico Vha Pfa Mafhungo Maḓifha

NGA ḽa 10 November, 2002, tshigwada tsha Vhamixe, tshigwada tsha vhangwaniwapo vha Mexico, tsho kuvhangana ngei San Miguel, Quetzaltepec. Henefha ndi ḓoroboni yo nakaho i re tshipembe ha Oaxaca. Tshenetsho tshigwada tsho vha tsho ḓa buthanoni ḽa tshiṱiriki ḽa Ṱhanzi dza Yehova. Tshithu tshihulwane vhukuma tshe tsha vha tshi kha mbekanyamushumo nga matsheloni eneo tsho vha tshi ḽitambwa ḽa Bivhili.

Vhathetshelesi vho vha vho tshenuwa musi vha tshi thoma u pfa maipfi a u thoma a ḽitambwa ḽa Bivhili. Vho aravha nga u vhanda zwanḓa, vhunzhi havho vha tshi khou tsengisa miṱodzi. Ḽeneḽo ḽitambwa ḽo vha ḽi nga luambo wa Lumixe! Musi ḽi tshi fhela, vhathu vhanzhi vho sumbedza u livhuha nga ha yeneyi mpho ye vha vha vha songo i lavhelela. Muṅwe o ri: “Ho vha hu lwa u tou thoma u pfesesa ḽitambwa. Ḽo swikelela mbilu yanga.” Muṅwe na ene a ri: “Naho nda fa ṋamusi, ndi ḓo vha ndo takala nga uri Yehova o ita uri ndi pfe ḽitambwa nga luambo lwanga.”

Ḽitambwa ḽa eneo matsheloni ḽo vha ḽi tshipiḓa tsha vhuḓidini vhuhulwane he ha itwa nga Ṱhanzi dza Yehova dza ngei Mexico ha u swikelela vhadzulapo nga mafhungo maḓifha a Muvhuso.—Mateo 24:14; 28:19, 20.

Yehova u Thetshelesa Dzithabelo

Hu na vhangwaniwapo vha fhiraho 6 000 000 ngei Mexico—tshivhalo tsho linganaho u vhumba lushaka lwavho, lwa mvelelo dzo vhalaho na nyambo dza 62 dzo fhambanaho. Nyambo dza 15 dza dzenedzo dzi ambiwa nga vha vhathu vha fhiraho 100 000. Vhathu vha fhiraho 1 000 000 vha vhangwaniwapo a vha ambi Lupania, luambo lu re mulayoni lwa Mexico. Nahone vhathu vhane vha amba Lupania, vhunzhi havho vha a kona u guda ngoho ya Bivhili nga luambo lwavho. (Mishumo 2:6; 22:2) Vhaṅwe vho guda Bivhili nahone ndi kale vha tshi khou ya miṱanganoni ya Vhukriste nga u fulufhedzea, fhedzi pfeseso yavho a yo ngo ṱanḓavhuwa. Ngauralo vho vha vha tshi rabelela u wana mulaedza wa Bivhili nga luambo lwavho lwa ḓamuni.

U itela u sedzana na honoho vhuleme, ofisi ya davhi ya Ṱhanzi dza Yehova dza ngei Mexico yo thoma ndugiselelo nga 1999 ya u fara miṱangano nga nyambo dza vhangwaniwapo. Ho dovha ha vhumbiwa na zwigwada zwa u ṱalutshedzela. Nga ṅwaha wa 2000, ḽitambwa ḽa buthanoni ḽa tshiṱiriki ḽo tambiwa nga Lumaya nahone nga murahu na nga dziṅwe nyambo.

Vhukando vhu tevhelaho ho vha hu ha u ṱalutshedzela bugu dzi thusaho u guda Bivhili dza Ṱhanzi dza Yehova. Ho thomiwa nga u ṱalutshedzelwa bugwana ine ya pfi Ḓiphineni nga Vhutshilo kha Ḽifhasi nga hu sa Fheli! nga Luhuave, Lumaya, Lumazatec, Lutotonac, Lutzeltal, Lutzotzil. Ha tevhela dziṅwe khandiso nnzhi, u katela na nzudzanyo ya tshifhinga tshoṱhe ya Vhuḓinḓa Hashu ha Muvhuso nga Lumaya. Ho dovha ha bveledzwa dzikhasethe dza dziṅwe khandiso. U itela u thusa vhangwaniwapo u vhala na u ṅwala nga luambo lwavho, ho shumisa bugwana ine ya pfi Apply Yourself to Reading and Writing. Zwa zwino khandiso dza Bivhili dzi khou bveledzwa nga nyambo dza vhangwaniwapo dza 15, nahone dziṅwe khandiso dzo engedzeaho dzi nḓilani.

 “U Ita Vhuḓidini Hoṱhe”

Mushumo wa u ṱalutshedzela a wo ngo leluwa. Tshiṅwe tshiitisi ndi tsha uri hu na khandiso dza shango dzi si gathi dzo gandiswaho nga nyambo dza vhangwaniwapo vha Mexico. Tshifhinga tshinzhi zwo vha zwi tshi konḓa u wana dzi ṱhalusamaipfi. Nahone hu dovha ha vha na dzinyambo ṱhuku dzo fhambanaho kha dziṅwe dza dzenedzi dzinyambo. Sa tsumbo, Luzapotec fhedzi, lu na dzinyambo ṱhuku ṱhanu dzine dza ambiwa henefho. Dzenedzi nyambo ṱhuku dzo fhambana vhukuma lune Vhazapotec vha bvaho kha vhuṅwe vhupo a vha koni u pfa zwine zwa ambiwa nga vha bvaho kha vhuṅwe vhupo.

Zwiṅwe hafhu, fhethu he ha vha hu si na milayo yo vhewaho ya luambo, vhaṱalutshedzeli vho vha vho tea u ḓivhetshela yone. Hezwo zwo ṱoḓa u ita tsedzuluso khulwane. Ndi ngazwo zwi sa mangadzi uri vhanzhi vho ḓipfa nga nḓila i fanaho na ya Élida, wa tshigwada tsha Luhuave! U ri: “Musi ndi tshi rambiwa uri ndi ḓe ofisini ya davhi ya Ṱhanzi dza Yehova ngei Mexico u ita mushumo wa u ṱalutshedzela, ndo vha ndi na maḓipfele mavhili—dakalo na nyofho.”

Vhaṱalutshedzeli vho vha vha tshi fanela u dovha hafhu vha guda vhutsila ha u shumisa khomphyutha, u dzudzanya mushumo, na vhutsila ha u ṱalutshedzela. Vhukuma, wonoyo mushumo wo vha u u konḓaho khavho. Vho ḓipfa hani nga zwenezwo? Gloria, muraḓo wa tshigwada tsha Lumaya, o ri: “Dakalo ḽashu ndi ḽihulwane vhukuma nge ra kona u ṱanganela kha u ṱalutshedzela khandiso dza Bivhili nga Lumaya, luambo lwashu lwa ḓamuni.” Nahone mulavhelesi wa Muhasho wa u Ṱalutshedzela o ṱhogomela zwi tevhelaho nga ha vhaṱalutshedzeli: “Lutamo lwa u vha na khandiso dza Bivhili nga luambo lwavho ndi luhulwane lune vha khou ita vhuḓidini hoṱhe ha u kunda vhuleme.” Naa zwenezwo zwo vha vhuyedza?

“Ndi a u Livhuha Yehova!”

Phaṱutshedzo dza Yehova kha mushumo wa tsimuni ya vhangwaniwapo dzo vha dzi tshi khou vhonala. Tshivhalo tsha vhathu vha ḓaho miṱanganoni ya Vhukriste na maguvhanganoni tsho engedzea vhukuma. Sa tsumbo, nga 2001, Ṱhanzi dzi ambaho Lumixe dza 223 dzo ṱangana u itela u pembelela Tshihumbudzo tsha lufu lwa Kristo. Naho zwo ralo, mbalo guṱe ya vhe vha vha vhe hone yo vha i 1 674—vhathu vha sumbe na hafu vha tshi andiswa na tshivhalo tshoṱhe tsha Dziṱhanzi!

Vhaṅwe vhathu vhe vha ṱanganedza mafhungo-ngoho zwino vha kona u i pfesesa hafhu nga vhuḓalo. Mirna u kha ḓi humbula zwe zwa bvelela khae nga phanḓa ha musi miṱangano i tshi farwa nga Lumaya. U ri: “Ndo lovhedzwa nga murahu ha miṅwedzi miraru ndi tshi khou guda Bivhili. Ndo vha ndi tshi zwi ḓivha uri ndi fanela u lovhedzwa, fhedzi ngoho ndi ya uri ndo vha ndi sa pfesesi mafhungo-ngoho a Bivhili nga nḓila ye nda vha ndo tea u a pfesesa ngayo. Ndi humbula uri tshiitisi ndi tsha uri luambo lwanga lwa ḓamuni ndi Lumaya, nahone ndo vha ndi sa pfesesi Lupania zwavhuḓi. Zwo ndzhiela tshifhinga u pfesesa zwavhuḓi mafhungo-ngoho.” Ṋamusi, ene na munna wawe vho takala u vha tshipiḓa tsha tshigwada tsha u ṱalutshedzela tsha Lumaya.

Kha vhathu vhoṱhe zwivhidzoni, vho takala vhukuma u wana khandiso dzavho nga luambo lwavho. Musi hu tshi bviswa bugwana ine ya pfi Ḓiphineni nga Vhutshilo kha Ḽifhasi nga hu sa Fheli ye ya vha i kha ḓi tou bva u ṱalutshedzelwa nga Lutzotzil, muṅwe musadzi we a vha o no thoma u ḓa  miṱanganoni ya Vhukriste o i kuvhatedza nahone a ri: “Ndi a u livhuha Yehova!” Mivhigo i sumbedza uri vhagudiswa vhanzhi vha Bivhili vho ita mvelaphanḓa nga u ṱavhanya ya u lovhedzwa, vhahuweleli vho fholaho vho dovha vha vusuluswa, nahone vhahashu vhanzhi vha tshinnani zwino vha ḓipfa vha tshi fanelea u ṱanganedza vhuḓifhinduleli ha tshivhidzo. Vhaṅwe vhoṋemiḓi vha takalela vhukuma u ṱanganedza khandiso dza Bivhili nga luambo lwavho na u dzi guda.

Nga tshiṅwe tshifhinga, Ṱhanzi yo ya u fara pfunzo ya Bivhili, fhedzi mugudiswa o vha e siho hayani. Musi munna wawe a tshi ḓa muṋangoni, a mu humbela arali a tshi nga mu vhalela bugwana. A ri: “A thi ṱoḓi tshithu.” Wahashu wa tshisadzini a amba nae nga Lutotonac uri yeneyo bugwana yo vha i nga luambo lwavho. A tshi pfa zwenezwo, onoyo munna a kokodza bannga nahone a dzula fhasi. Musi wahashu a tshi khou mu vhalela, onoyo munna o dzulela uri, “Hezwo ndi ngoho. Ee, ndi ngoho.” Zwino u a ḓa miṱanganoni ya Vhukriste.

Ngei Yucatán, munna o vhingaho Ṱhanzi o vha a tshi pikisa mafhungo-ngoho nahone nga zwiṅwe zwifhinga o vha a tshi mu rwa musi a tshi vhuya hayani a tshi bva miṱanganoni. Musi hu tshi thoma u vha na miṱangano nga Lumaya, Ṱhanzi ya phetha u ramba munna wayo. A ḓa nahone a ḓiphina ngayo vhukuma. U a ḓa miṱanganoni misi yoṱhe, u khou guda Bivhili nahone, ha tsha rwa musadzi wawe.

Munna a ambaho Lutotonac o vhudza Ṱhanzi mbili uri ha athu vhuya a rabela nga uri mufunzi wa Katolika o mu vhudza uri Mudzimu u thetshelesa thabelo dza Lupania fhedzi. Zwi re zwone ndi uri o vha a tshi badela mufunzi uri a rabelele vhathu vha ambaho Lutotonac. Dzenedzo Ṱhanzi mbili dza ṱalusa uri Mudzimu u thetshelesa thabelo  dza nyambo dzoṱhe, nahone vha mu ṋea bugwana nga Lutotonac, ye a i ṱanganedza nga dakalo ḽihulu.—2 Koronika 6:32, 33; Psalme ya 65:2.

“Kualtsin Tajtoua”

Nge vha takadzwa nga dzenedzi mvelaphanḓa, vhunzhi ha vhahuweleli vha Muvhuso vha khou lwela u guda luambo lwa vhangwaniwapo kana u khwinisa nḓivho yavho kha luṅwe lwa dzenedzo nyambo. Hezwi ndi zwine mudaleli wa zwivhidzo we a shuma miṅwaha miṱanu zwivhidzoni zwi ambaho Lunahuatl a khou zwi ita. U ri: “Vhana vhe vha vha vho ḓowela u eḓela miṱanganoni vha dzula vho tsha nahone vho thetshelesa nga vhuronwane musi ndi tshi khou amba nga Lunahuatl. Vhufheloni ha muṅwe muṱangano, muṅwe mutukana wa miṅwaha miṋa o ḓa kha nṋe nahone a ri: ‘Kualtsin tajtoua’ (Vho amba zwavhuḓi) Hezwo zwo ita uri ndi vhone uri vhuḓidini hanga ho bvelela.”

Ee, vhukuma tsimu ya luambo lwa vhangwaniwapo ‘yo tshena, yo lugela khaṋo,’ nahone vhoṱhe vhane vha ṱanganela khayo vha ḓipfa vho ṱuṱuwedzea vhukuma. (Yohane 4:35) Roberto, ane a shuma u dzudzanya zwigwada zwa u ṱalutshedzela, o pfufhifhadza nga haya maipfi: “Ndo ṱangana na zwithu zwi sa hangwei musi ndi tshi vhona vhathu vha tshi khou tsengisa miṱodzi ya dakalo zwifhaṱuwoni zwa vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini musi vha tshi thetshelesa mafhungo-ngoho nga luambo lwavho lwa ḓamuni nahone nda kona u lu pfesesa. Musi ndi tshi humbula nga hazwo ndi a tsengisa miṱodzi.” A zwi timatimisi uri u thusa vhenevha vhathu u dzhia vhukando ha Muvhuso zwi dovha zwa takadza mbilu ya Yehova.—Mirero 27:11.

[Bogisi kha siaṱari 10]

U Ḓivha Nga Ha Vhaṅwe vha Ṱalutshedzeli

● “Vhabebi vhanga vho mpfunza mafhungo-ngoho u bva ndi tshee muṱuku vhukuma. Zwi ṱungufhadzaho ndi uri musi ndi na miṅwaha ya 11, khotsi anga vho mbo ḓi ṱutshela tshivhidzo tsha Vhukriste. Nga murahu ha miṅwaha mivhili, mme anga vha ṱuwa vha ri sia. Samusi ndo vha ndi muhulwane wa vhana vhaṱanu, ndo vha ndo tea u thoma u dzhia vhuḓifhinduleli ha mme anga, naho ndo vha ndi kha ḓi ya tshikoloni.

“Ro wana thikhedzo ya lufuno i bvaho kha vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini vha muya, fhedzi vhutshilo ho vha vhu tshi khou konḓa. Nga zwiṅwe zwifhinga nda ḓi vhudzisa uri: ‘Ndi ngani i zwi zwithu zwi tshi khou bvela kha nṋe? Ndi tshee muṱuku vhukuma!’ Ndo kona u konḓelela nga thuso ya Yehova. Musi ndi tshi fhedza tshikolo tsha nṱha, ndo vha muḓinḓa wa tshifhinga tshoṱhe, nahone zwenezwo zwa nthusa vhukuma. Musi hu tshi vhumbiwa tshigwada tsha u ṱalutshedzela tsha Lunahuatl, nda rambiwa u vha tshipiḓa tshatsho.

“Zwino khotsi anga vho vhuya tshivhidzoni, nahone khaladzi dzanga na vharathu vhanga vha khou shumela Yehova. U dzula ndi tshi fulufhedzea kha Yehova zwo vhuyedza vhukuma. O fhaṱutshedza muṱa wa hashu vhukuma.”—Alicia.

● “Ṱhanzi ye nda vha ndi tshi dzhena nayo tshikolo yo ṋea nyambo nga ha vhubvo ha vhutshilo. Ndo vha ndi songo ya kilasini yeneyo nahone nda vhilaela uri a thi nga ḓo kona u fhindula dziṅwe mbudziso mulingoni, ngauralo nda mu humbela uri a nṱalutshedze nga ha yeneyo thero. Tshifhinga tshoṱhe ndo vha ndi tshi vhilaela uri ndi ngani vhathu vha tshi fa. Musi a tshi nṋea bugu ine ya pfi Creation * na u ṱoḓa u guda Bivhili na nṋe, nda tenda. Ndo vha ndo kwamea vhukuma nga ndivho na lufuno zwa Musiki.

“Musi ndi tshi fhedza tshikolo, ndo vha na tshibuli tsha u vha mudededzi wa nyambo mbili, Lupania na Lutzotzil. Fhedzi hezwo zwo vha zwi tshi ḓo ṱoḓa uri ndi pfulutshele kule vhukuma, ndi tshi ya tshikoloni mafheloni a dzivhege, nahone nda kundelwa u ya miṱanganoni ya Vhukriste. Nṱhani hazwo, nda vha mufhaṱi. Khotsi anga, vhe vha vha vhe si Ṱhanzi, a vho ngo takalela phetho yanga na khathihi. Nga murahu, musi ndi muvulanḓila, ho vhumbiwa tshigwada tsha u ṱalutshedzela khandiso dza Bivhili nga Lutzotzil. Nda takalela u ṱanganela khatsho.

“Ndi a zwi vhona uri u vha na khandiso nga luambo lwavho zwi ita uri vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini vha ḓipfe vho dzhielwa nṱha na u huliswa. Hezwo zwi a fusha vhukuma. Ndi ḓipfa ndi na ndugelo khulwane nga mushumo une nda khou ita.”—Humberto.

● “Mme anga vho ri ṱutshela musi ndi na miṅwaha ya rathi. Musi ndi miṅwahani yanga ya vhufumi, khotsi anga vha thoma u guda na Ṱhanzi dza Yehova. Ḽiṅwe ḓuvha muṅwe wahashu wa tshisadzini a humbela u guda na nṋe Bivhili hune ha katela na ndayo ya vhaswa. Samusi ndo vha ndi muswa wa miṅwahani ya vhufumi a si na mme, ndo humbula uri zwenezwi ndi zwe nda vha ndi tshi khou zwi ṱoḓa. Nda lovhedzwa musi ndi na miṅwaha ya 15.

“Nga 1999, khotsi anga vha vhulahwa nga vhaṅwe vhathu vhavhi vhe vha vha vha tshi khou ṱoḓa tsimu yavho. Ndo pfa ndo kulea nungo vhukuma. Nda farwa nga mutsiko muhulwane nahone nda ṱoḓa u ḓi vhulaha. Fhedzi nda bvela phanḓa ndi tshi rabela Yehova uri a nṋee maanḓa. Mulavhelesi a dalelaho zwivhidzo na musadzi wawe vho nṱuṱuwedza vhukuma. Nga u ṱavhanya nda vha muvulanḓila wa tshifhinga tshoṱhe.

“Nga muṅwe musi nda sedza vhaṅwe vhathu vhe vha tshimbila awara dza rathi u itela u thetshelesa nyambo ya mimunithi ya 20 nga Lutotonac, naho zwiṅwe zwipiḓa zwoṱhe zwa muṱangano zwo vha zwi nga Lupania, lwe vha vha vha sa lu pfesesi. Nga zwenezwo, ndo vha ndo takala musi ndi tshi rambiwa uri ndi ye u thusa kha u ṱalutshedzela khandiso dza Bivhili nga Lutotonac.

“Ndo vha ndi tshi dzulela u vhudza khotsi anga uri ndi na lutamo lwa u ya u shuma ofisini ya davhi ḽa Ṱhanzi dza Yehova. Vha mmbudza uri zwenezwi zwi nga si leluwe kha musidzana a songo vhingwaho wa miṅwahani i fanaho na yanga. Vha ḓo takala lungafhani musi vha tshi vuswa vha tshi ḓivha uri ndo kona u ita nga u ralo, na u ṱalutshedzela khandiso dza Bivhili nga luambo lwashu!”—Edith.

[Ṱhaluso dzi re magumoni a siaṱari]

[Tshifanyiso kha siaṱari 9]

Miraḓo ya tshigwada tsha u ṱalutshedzela tsha Lutzotzil i khou haseledza ipfi ḽine ḽa konḓa u ṱalutshedzela