Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

U Ṱoḓa Dakalo

U Ṱoḓa Dakalo

U Ṱoḓa Dakalo

MIṄWAHANI i si gathi yo fhiraho, vhathu vha ngei Fura, Dzheremane, Great Britain, na United States vho vhudziswa uri, “Ndi mini zwine zwa ṱoḓea u itela u takala?” Kha vho vhudziswaho, phesenthe dza 89 dzo amba uri zwi ṱoḓa u vha na mutakalo wavhuḓi, phesenthe dza 79 dzo amba nga ha mbingano i takadzaho kana u vha na mushumisani wavhuḓi; phesenthe dza 62 dzo amba nga malamba a vhabebi, nahone phesenthe dza 51 dzo humbula uri mushumo wavhuḓi u a ṱoḓea uri muthu a takale. Naho vhathu vha tshi anzela u funzwa uri tshelede a i ḓisi dakalo, vha phesenthe dza 47 vho vhudziswaho vho tenda uri i a ḽi ḓisa. Mafhungo a sumbedza mini?

Tsha u thoma, ṱhogomelani zwine zwa vhonala zwi tshi tshimbidzana vhukati ha tshelede na dakalo. Tsenguluso yo itwaho kha vhathu vha maḓana vho pfumaho vha ngei United States yo sumbedza uri vho vha vha songo takala u fana na vhathu zwavho. Zwiṅwe hafhu, naho vhanzhi ngei United States vho ṱoḓa u engedza kavhili kha thundu dzavho dzi vhonalaho mahumini a miṅwaha miraru yo fhiraho, vhaḓivhi vha zwa mutakalo wa muhumbulo vha amba uri a vho ngo tsha takala na luthihi u fana na u thomani. Zwi re zwone ndi uri muṅwe muvhigo wo ri: “Miṅwahani yeneyo, tshivhalo tsha vho tsikeledzeaho maḓipfele tsho engedzea. U ḓivhulaha ha vha re miṅwahani ya vhufumi ho engedzea kararu. Tshivhalo tsha muṱalano tsho engedzea kavhili.” Hu ṱoḓaho u vha kha mashango o fhambanaho a 50, vhaṱoḓisisi vhe vha guda nga ha u tshimbidzana ha tshelede na dakalo vho swikelela phetho ya uri tshelede i nga si ḓise dakalo.

Zwithu zwi ngaho mutakalo wavhuḓi, mbingano i takadzaho, na mushumo wavhuḓi ndi zwa ndeme lungafhani kha u ḓisa dakalo? Zwi re zwone ndi uri arali zwenezwi zwithu zwo vha zwi tshi ṱoḓea vhukuma u itela u takala, hu pfi mini nga vhathu vha dzimilioni vha si na mutakalo wavhuḓi na vhane vha si vhe na mbingano i takadzaho? Hu pfi mini nga vhavhingani vha si na vhana na vhanna na vhafumakadzi vhoṱhe vha si na mushumo wavhuḓi? Naa vhenevho vhathu vhoṱhe vha ḓo tshila vhutshilo vhu sa takadzi? Naa dakalo ḽa vhane zwino vha ḓiphina nga u vha na mutakalo wavhuḓi na mbingano i takadzaho ḽi ḓo bvela phanḓa arali zwiimo zwavho zwa shanduka?

Naa Ri khou ḽi Ṱoḓa Fhethu ho Teaho?

Muthu muṅwe na muṅwe u a ṱoḓa dakalo. Hezwi a zwi mangadzi nga ṅwambo wa uri Musiki wa vhathu o ṱaluswa sa “Mudzimu o takalaho,” nahone vhathu vho itwa nga tshifanyiso tsha Mudzimu. (1 Timotheo 1:11, NW; Genesi 1:26, 27) Nga zwenezwo, zwo ḓowelea uri vhathu vha ṱoḓe dakalo. Naho zwo ralo, vhanzhi vho wana uri u farelela kha dakalo zwi fana na u farelela kha muṱavha—zwoṱhe zwi suvha nga hu leluwaho.

Naho zwo ralo, naa hu nga vha hu uri vhaṅwe vha khou ṱoḓa dakalo nga nḓila yo kalulaho? Muḓivhi wa pfunzo dza maṱali dza matshilisano ane a pfi Eric Hoffer o humbula nga u ralo. O ri: “U ṱoḓa dakalo ndi tshiṅwe tsha zwiitisi zwihulwane zwa u sa takala.” Hezwo zwi tou vha ngoho arali ri tshi ṱoḓa dakalo fhethu hu songo teaho. Ri ḓo kulea nungo na u hanganea kha vhuimo ho tou raloho. U lingedza u pfuma; u lwela u vha na bvumo kana u dzhielwa nṱha; u fhisetshela zwa politiki, matshilisano, kana zwipikwa zwa ekonomi; kana u ḓitshilela iwe muṋe na u fusha nyemulo dzau nga u ṱavhanya, zwoṱhe zwo kundwa u ḓisa dakalo. Ndi ngazwo vhaṅwe vhathu vha tshi tenda mavhonele a muhoyo o ambiwaho nga muṅwe muṅwali we a ri: “Arali ri vhe ro litsha u lingedza u ḓitakadza ro vha ri tshi ḓo vha ro takala zwa vhukuma”!

Zwa ndeme vhukuma ndi uri tsenguluso yo bulwaho mathomoni kha yeneyi thero yo dovha ya sumbedza uri vhathu vha phesenthe dza 40 vha humbula uri dakalo ḽi vha hone nga u ita zwivhuya na u thusa vhaṅwe. Nahone phesenthe dza 25 dzo vhudziswaho dzo ombedzela uri lutendo na vhurereli ndi zwa ndeme vhukuma kha u takala. Zwi khagala uri ri fanela u ṱolisisa zwine zwa ṱoḓea uri ri takale. Thero i tevhelaho i ḓo ri thusa u ita nga u ralo.

[Zwifanyiso kha siaṱari 3]

Vhanzhi vha humbula uri tshelede, vhutshilo ha muṱa vhu takadzaho, kana mushumo wavhuḓi zwi ḓisa dakalo. Naa ni a zwi tenda?