U Takala Hu Sa Londwi U Tovholwa
U Takala Hu Sa Londwi U Tovholwa
“Ni takale arali vhathu vha tshi ni sema nge na vha vhangá, vha tshi ni vhénga, vha tshi ni pomoka vhuvhi hoṱhe hú u zwifha.”—MATEO 5:11.
1. Ndi khwaṱhisedzo ifhio ye Yesu a i ṋea vhatevheli vhawe malugana na dakalo na u tovholwa?
MUSI Yesu a tshi thoma u ruma vhaapostola vhawe u huwelela nga ha Muvhuso, o vha sevha uri vha ḓo ṱangana na u pikiswa. O vha vhudza a ri: “Ni ḓo vha vhavhengiwa kha vhoṱhe hú u vhenga dzina ḽanga.” (Mateo 10:5-18, 22) Naho zwo ralo, mathomoni kha Pfunzo yawe ya Thavhani, o ṋea vhaapostola vhawe na vhaṅwe khwaṱhisedzo ya uri u tovholwa ho raloho a hu nga fhelisi tshoṱhe dakalo ḽavho. Zwi re zwone ndi uri, Yesu o ita na u amba uri dakalo ḽi a tshimbidzana na u tovholelwa u vha Vhakriste! U tovholwa hu nga bveledza hani dakalo?
U Tambula nga Ṅwambo wa u Luga
2. U ya nga Yesu na muapostola Petro, ndi u tambula hufhio hune ha bveledza dakalo?
2 A tshi amba nga ha tshiitisi tsha vhumalo tsha dakalo, Yesu o ri: “[Vha a takala, NW] vha vhengelwaho u luga, ngauri muvhuso wa ṱaḓulu ndi wa vhenevho.” (Mateo 5:10) U tambula nga zwone zwiṋe a zwi takadzi. Muapostola Petro o ṅwala a ri: “I tshee thendo-ḓe, ni tshi konḓelela u rwiwa nó ita zwivhi? Hone arali ni tshi konḓelela u ṱhuphiwa nó ita zwivhuya, ndi [zwavhuḓi, NW] kha Mudzimu.” O bvela phanḓa nga u ri: “Hu songo vha na muṅwe waṋu, ané a ṱhuphea ngauri a vha phondi, na ngauri a vha mbava, na ngauri a vha mu-ita-zwivhi, na ngauri a vha mudzia-u-dzhena zwa vhaṅwe. Hone arali a tshi ṱhuphea ngauri a vha Mukriste, a songo pfa ṱhoni, a rende Mudzimu nga dzina heḽo.” (1 Petro 2:20; 4:15, 16) U ya nga maipfi a Yesu, u tambula zwi bveledza dakalo musi muthu a tshi hu konḓelela u itela u luga.
3. (a) Zwi amba mini u tovholwa nga ṅwambo wa u luga? (b) U tovholwa ho kwama hani Vhakriste vha kale?
3 U luga ha ngoho hu wanala nga u ita zwine Mudzimu a funa na u tevhedza milayo yawe. Ngauralo, u tambula nga ṅwambo wa u luga, zwi amba u tambula nga ṅwambo wa uri muthu a lwisana na mutsiko wa u vunḓa zwilinganyo zwa Mudzimu. Vhaapostola vho tovholwa nga vharangaphanḓa vha Vhayuda nga ṅwambo wa uri vho hana u litsha u huwelela nga ha dzina ḽa Yesu. (Mishumo 4:18-20; 5:27-29, 40) Naa zwenezwi zwo fhelisa dakalo ḽavho kana u ita uri vha litshe u huwelela? Na kathihi! “[Vho] ṱuwa henefho tshivhidzoni vhó takala, vha takalela zwe vha rwelwa dzina ḽa Yesu, vha wana hú hone u huliswa. Huno a vho ngo litsha u funza nḓuni khethwa na nḓuni dza vhathu maḓuvha oṱhe, vha ḓivhadza mafhungo-maḓifha a Yesu Kristo.” (Mishumo 5:41, 42) Honohu u tovholwa ho vha ḓisela dakalo nahone ha vha thusa u vusulusa u fhisea havho kha mushumo wa u huwelela. Nga murahu, Vhakriste vha kale vho tovholwa nga Vharoma nga ṅwambo wa uri vho hana u gwadamela muvhusi.
4. Ndi zwifhio zwiṅwe zwiitisi zwine zwa ita uri Vhakriste vha tovholwe?
4 Ṋamusi, Ṱhanzi dza Yehova dzo tovholwa nga ṅwambo wa uri dza hana u litsha u huwelela nga ha “mafhungo-maḓifha a muvhuso.” (Mateo 24:14) Musi miṱangano yavho ya Vhukriste yo thivhelwa, vha a ḓiimisela u tambula nṱhani ha u litsha u kuvhangana nga tshavho samusi Bivhili i tshi vha laedza u ita nga u ralo. (Vha-Heberu 10:24, 25) Vho tovholwa nga ṅwambo wa u sa dzhia havho sia ha Vhukriste kana u hana havho u shumisa luvhi malofha. (Yohane 17:14; Mishumo 15:28, 29) Naho zwo ralo, u ima vho khwaṱha vha tshi itela u luga zwi ḓisela vhathu vha Mudzimu mulalo wa vhukuma na dakalo ḽa ngoho.—1 Petro 3:14.
U Semiwa nga Ṅwambo wa u vha vha Kristo
5. Ndi tshifhio tshiitisi tshihulwane tsha u tovholwa ha vhathu vha Yehova ṋamusi?
5 Tshiitisi tsha vhuṱahe tsha dakalo tshee Yesu a amba nga hatsho kha Pfunzo yawe ya Thavhani tshi dovha tsha tshimbidzana na u tovholwa. O ri: “Ni takale arali vhathu vha tshi ni sema nge na vha vhangá, vha tshi ni vhénga, vha tshi ni pomoka vhuvhi hoṱhe hú u zwifha.” (Mateo 5:11, vhambedzani NW.) Tshiitisi tshihulwane tshine tsha ita uri vhathu vha Yehova vha vhengiwe ndi tsha uri a vha tshipiḓa tsha ano maitele mavhi a zwithu. Yesu o vhudza vhafunziwa vhawe a ri: “Ngavhe ni vhe vha shango ḽino, ndi misi shango ḽi tshi funa vha re vhaḽo; hone ḽi a ni vhénga, ngauri a ni vha shango ḽino, ndo ni nanga na bva kha ḽone.” (Yohane 15:19) Nga hu fanaho, muapostola Petro o ri: “Zwino vha vhó vhona zwí zwiṅwe ní si tsha gidimela henengei huné u sa londa tshithu ha tevhukana hone, vha vho ni sema.”—1 Petro 4:4.
6. (a) Ndi ngani masalela na khonani dzavho vha tshi semiwa na u tovholwa? (b) Naa honoho u semiwa hu a fhelisa dakalo ḽashu?
6 Ro no zwi ṱhogomela uri Vhakriste vha kale vho tovholwa nga ṅwambo wa uri vha hana u litsha u huwelela malugana na dzina ḽa Yesu. Kristo o vhudza vhatevheli vhawe a ri: “Na vha dziṱhanzi dzanga . . . u swika nga mugumo wa shango.” (Mishumo 1:8) Masalela a fulufhedzeaho ane a vha vharathu vha Kristo vho ḓodzwaho, o shuma mushumo wao nga u fhisea a tshi thuswa nga khonani dzao, “vha gogo ḽihulu.” (Ndzumbululo 7:9) Ngauralo, Sathane a vusa “nndwa na vho salaho vha mbeu yawe [mbeu ya “musadzi,” tshipiḓa tsha ndangulo ya Mudzimu ya ṱaḓulu], vha faraho milayo ya Mudzimu, vha re na vhuṱanzi ha Yesu.” (Ndzumbululo 12:9, 17) Sa Ṱhanzi dza Yehova, ri ṱanziela nga ha Yesu, ane zwino a vha Khosi ya hulumeni wa Muvhuso, une wa ḓo fhelisa mivhuso ya vhathu yo thivhelaho shango ḽiswa ḽa Mudzimu ḽa u luga. (Daniele 2:44; 2 Petro 3:13) Ri semiwa na u tovholwa nga ṅwambo wa zwenezwi, fhedzi ri a takala nga uri ri tambudzelwa dzina ḽa Kristo.—1 Petro 4:14.
7, 8. Vhapikisi vho zwifha vha ri mini malugana na Vhakriste vha kale?
7 Yesu o amba uri vhatevheli vhawe vha ḓo dzula vho takala naho vhathu ‘vha tshi vha pomoka vhuvhi hoṱhe hú u zwifha’ hu u vhenga ene. (Mateo 5:11) Zwenezwo zwo vha zwo tou ralo kha Vhakriste vha kale. Musi muapostola Paulo a tshi valelwa ngei Roma, hu ṱoḓaho u vha nga 59-61 C.E., vharangaphanḓa vha Vhayuda vho amba zwi tevhelaho nga Vhakriste: “Iyo pfunzo ro i pfa zwauri i khou hanedzwa thungo dzoṱhe.” (Mishumo 28:22) Paulo na Silasi vho pomokwa mulandu wa u ‘fhiriṱanya mashango oṱhe,’ na wa u “hanedza mulayo wa Kesare.”—Mishumo 17:6, 7.
8 Musi a tshi ṅwala nga ha Vhakriste vha tshifhingani tsha Muvhuso wa Roma, muḓivhazwakale K. S. Latourette o ri: “Vho vha vha tshi pomokwa milandu yo fhambanaho vhukuma. Nga ṅwambo wa uri vho hana u dzhenelela kha vhuṱambo ha vhuhedeni, Vhakriste vho pomokwa uri a vha tendi uri Mudzimu u hone. Nga ṅwambo wa u sa ḓidzhenisa tshoṱhe kha zwithu zwa lushaka—zwi ngaho vhuṱambo ha vhuhedeni, na u ḓimvumvusa . . . vho dzhiiwa sa vhane vha vhenga vhathu. . . . Ho ambiwa uri Vhakriste vha vhanna na vha vhasadzi vha ṱangana vhusiku . . . na uri u ṱangana nga dzimbeu ha vhathu vhoṱhe hu a tendelwa. . . . U pembelela havho [Tshihumbudzo tsha lufu lwa Kristo] nga tshavho zwo ita uri hu vhe na mavhari-vhari a uri Vhakriste misi yoṱhe vha ita zwiṱhavhelo nga vhana vhaṱuku nahone vha a nwa malofha a hone na u ḽa ṋama ya hone.” Hafhu, nga ṅwambo wa uri Vhakriste vha kale vho hana u gwadamela muvhusi, vho pomokwa uri ndi maswina a Muvhuso.
9. Vhakriste vha ḓana ḽa u thoma ḽa miṅwaha vho aravha hani kha u pomokwa havho ha mazwifhi, nahone ṋamusi hu na zwiimo zwifhio?
9 U pomokwa ha mazwifhi a ho ngo thivhela Vhakriste vha kale uri vha sa tsha ita mushumo wavho wa u huwelela mafhungo maḓifha a Muvhuso. Nga 60-61 C.E., Paulo o kona u amba nga ha “mafhungo maḓifha” e a vha ‘a tshi khou bveledza zwivhuya shangoni ḽoṱhe’ na e “a huwelelwa kha zwivhumbwa zwoṱhe zwa tsini ha ḽiṱaḓulu.” (Vha-Kolosa 1:5, 6, 23) Na ṋamusi zwo tou ralo. Ṱhanzi dza Yehova dzi khou pomokwa mazwifhi u tou fana na Vhakriste vha kale. Naho zwo ralo, ṋamusi mushumo wa u huwelela nga ha mulaedza wa Muvhuso u khou itwa nahone u khou ḓisela vhathu vhane vha ṱanganela khawo dakalo ḽihulwane.
U Takalela u Tovholwa U fana na Vhaporofita
10, 11. (a) Yesu o phetha hani tshiitisi tshawe tsha vhuṱahe tsha u wana dakalo? (b) Ndi ngani vhaporofita vho tovholwa? Ṋeani tsumbo.
10 Yesu o phetha tshiitisi tshawe tsha vhuṱahe tsha u wana dakalo nga u ri: “Takalani . . . Huufha na vhaporofita vho ni rangaho phanḓa vho ḓi vha vhénga ngauralo.” (Mateo 5:12) Vhaporofita vhe Yehova a vha ruma uri vha ye u sevha Vhaisiraele vha sa fulufhedzei a vho ngo ṱanganedzwa zwavhuḓi nahone vho vha vha tshi anzela u tovholwa. (Yeremia 7:25, 26) Muapostola Paulo o khwaṱhisedza yeneyi mbuno musi a tshi ṅwala u ri: “Huno ndi kha ḓi ḓo bula afhio? Ndi nga ṱáhelwa nga tshifhinga ndá ri ndi bula a . . . vhaporofita, Vhe nga lutendo vha . . . hoiwa, vhaṅwe vha rwiwa nga dziphamba, vhaṅwe vha konḓelela vhó vhofhiwa vhe khothoni.”—Vha-Heberu 11:32-38.
11 Tshifhingani tsha vhuvhusi ha Khosi mmbi Ahaba na musadzi wawe Isabele, vhunzhi ha vhaporofita vha Yehova vho vhulahwa nga banga. (1 Dzikhosi 18:4, 13; 19:10) Muporofita Yeremia vho mu kwanya nga dzithanda nahone nga murahu vha mu posela dindini ḽa matope. (Yeremia 20:1, 2; 38:6) Muporofita Daniele o poselwa bakoni ḽa dzindau. (Daniele 6:16, 17) Vhenevha vhaporofita vhoṱhe vha tshifhingani tsha nga phanḓa ha Vhukriste vho tovholwa nga ṅwambo wa u lwela havho vhurabeli ha Yehova. Vhaporofita vhanzhi vho tovholwa nga vharangaphanḓa vha Vhayuda. Yesu o vhidza vhamaṅwalo na Vhafarisei uri ndi “vhana vha vho vhulahaho vhaporofita.”—Mateo 23:31.
12. Ndi ngani na riṋe samusi ri Ṱhanzi dza Yehova ri tshi zwi dzhia i ndugelo u tovholwa u fana na vhaporofita vha kale?
12 Ṋamusi, riṋe samusi ri Ṱhanzi dza Yehova ri anzela u tovholwa nga ṅwambo wa u fhisea hashu kha u huwelela mafhungo maḓifha a Muvhuso. Maswina ashu a ri pomoka mulandu wa u “kombetshedza vhathu u landula thendo dzavho,” fhedzi ri a zwi ḓivha uri na vharabeli vha Yehova vha tshifhingani tsho fhelaho vho ṱangana na honoho u sasaladzwa. (Yeremia 11:21; 20:8, 11) Ri dzhia zwenezwo i ndugelo, u tambula nga ṅwambo wa tshiitisi tshee na vhaporofita vha u thoma vha tambudzwa ngatsho. Mufunziwa Yakobo o ṅwala a ri: “Vharathu, tshifanyiso tshi dzhieni kha vhaporofita, vhaambi vha dzinani ḽa Murena, vhe vha ṱhuphea luvhi, vhé vha si fhele mbilu. Edzani u vhona, ri ri: Vha na mashudu vho konḓelelaho!”—Yakobo 5:10, 11.
Tshiitisi Tsho Khwaṱhaho Tsha u Takala
13. (a) Ndi ngani ri sa kulei nungo nga u tovholwa? (b) Ndi mini zwine zwa ri konisa u ima ro khwaṱha nahone zwenezwi zwi sumbedza mini?
13 Nṱhani ha u kulwa nungo nga u tovholwa, ri a khuthadzwa nga muhumbulo wa uri ri khou tevhela ṋayo dza vhaporofita, Vhakriste vha kale, na Kristo Yesu ene muṋe. (1 Petro 2:21) Ri wana u fushea huhulwane hu bvaho Maṅwaloni, u fana na ho ambiwaho nga muapostola Petro: “Vhafunwa, biko ḽi re kha inwi, ḽa u pfi ni lingwe ngaḽo’, ni songo ḽi tshenuwa, na nga no ḓelwa nga tshithu tshiswa. Arali ni tshi semelwa dzina ḽa Kristo, mashudu! Ngauri Muya wa vhurena, Muya wa Mudzimu, ndi hone wó thikha kha inwi. Kha vhone u a ṱambuludzwa, kha riṋe u a huliswa.” (1 Petro 4:12, 14) Ri a zwi ḓivha vhunga ro no ḓi zwi vhona kha tshenzhelo dza kale uri ri a kona u ima ro khwaṱha hu sa londwi u tovholwa nga ṅwambo wa uri muya wa Yehova u kha riṋe na uri u a ri khwaṱhisa. Thikhedzo ya muyamukhethwa ndi vhuṱanzi ha uri Yehova u a ri fhaṱutshedza, nahone zwenezwi zwi ri ḓisela dakalo.—Psalme ya 5:12; Vha-Filipi 1:27-29.
14. Ndi tshifhio tshiitisi tsha u takala naho ri tshi tovholelwa u luga?
14 Tshiṅwe tshiitisi tshine tsha ita uri u pikiswa na u tovholwa nga ṅwambo wa u luga zwi ri ḓisele dakalo ndi tsha uri u pikiswa zwi sumbedza uri ri khou tshila sa Vhakriste vha ngoho ro ḓikumedza tshoṱhe kha Mudzimu. Muapostola Paulo o ṅwala a ri: “Vhoṱhe vha funaho u tshila nga u ofha Mudzimu kha Kristo Yesu, vha ḓo ḓi tovholwa-vho.” (2 Timotheo 3:12) Ri a takala vhukuma nga muhumbulo wa uri u dzula hashu ri tshi fulufhedzea nga fhasi ha milingo zwi shonisa Sathane kha khaedu ye a i itela zwivhumbwa zwa Yehova musi a tshi ri zwi Mu shumela zwi tshi itiswa nga tseḓa. (Yobo 1:9-11; 2:3, 4) Ri a takala nga ṅwambo wa uri ri a ṱanganela kha u lwela naho hu nga nḓila ṱhukhu ha vhuvhusahoṱhe ha Yehova ha u luga.—Mirero 27:11.
Takalelani Malamba
15, 16. (a) Ndi tshifhio tshiitisi tshee Yesu a tshi ṋea tsha u takala? (b) Ndi malamba afhio o vhetshelwaho Vhakriste vho ḓodzwaho ngei ṱaḓulu, nahone khonani dzavho vha “dziṅwe nngu” vha ḓo lambedzwa hani na vhone?
15 Yesu o ṋea tshiṅwe tshiitisi tsha u takalela u tovholwa u fana na vhaporofita vha kale. U ya magumoni a tshiitisi tsha vhuṱahe o ri: “Takalani ni fulufhele ngauri malambá ané na ḓo a fhiwa ngei ṱaḓulu a ḓo vha manzhi.” (Mateo 5:12) Muapostola Paulo o ṅwala a ri: “Mulifho wa zwivhi ndi lufu, tshifhiwa tshiné ra ṋewa nga tshilidzi tsha Mudzimu ndi u tshila-tshoṱhe kha Kristo Yesu Murena washu.” (Vha-Roma 6:23) Ee, ‘malamba mahulwane’ ndi vhutshilo nahone a si muholo une ra nga u hola. Ndi tshifhiwa. Yesu o amba uri eneo malamba a wanalaho “ṱaḓulu” a bva kha Yehova.
16 Vhaḓodzwa vha wana “dzanga ḽa vhutshilo,” ḽine ḽa vha vhutshilo vhu sa fheli na Kristo ngei ṱaḓulu. (Yakobo 1:12, 17) Vhane vha vha na fulufhelo ḽa kha ḽifhasi, vha “dziṅwe nngu,” vha sedza phanḓa kha u wana vhutshilo vhu sa fheli kha ḽifhasi ḽa paradiso. (Yohane 10:16; Ndzumbululo 21:3-5) Zwenezwo zwigwada zwivhili a zwo ngo wana “malamba” nga u tou a shumela. Vhoṱhe vho ḓodzwaho na vha “dziṅwe nngu” vha ḓo fhiwa malamba avho nga “tshilidzi tsha Mudzimu tshihulu-hulu,” tshe tsha sudzulusela muapostola Paulo u amba u ri: “Mudzimu nga a livhuhiwe tshifhiwa tshawe tshi sá ambei.”—2 Vha-Korinta 9:14, 15.
17. Ndi ngani ri tshi nga takala na u ‘fhufha nga dakalo’ naho ri tshi khou tovholwa?
17 Kha Vhakriste, vhe vhaṅwe vhavho vha vha vha tshi kha ḓi tou bva u tovholwa lwa tshiṱuhu nga Muvhusi Nero, muapostola Paulo o vha ṅwalela a ri: “A ri zuwi izwo fhedzi, ri zuwa rí kha maṱhupho, rí tshi zwi ḓivha zwauri maṱhupho a ḓisa u konḓelela, U konḓelela ha ḓisa u fulufhedzea, u fulufhedzea ha ṋea fulufhelo. Huno fulufhelo a ḽi ṱhavhisi dziṱhoni.” O dovha a ri: “Vhunga ní na fulufhelo, takalani; vhuṱunguni ni si fhele mbilu.” (Vha-Roma 5:3-5; 12:12) Hu sa londwi uri fulufhelo ḽashu ḽi ṱaḓulu kana kha ḽifhasi, malamba ashu a u fulufhedzea hashu nga fhasi ha milingo ndi mahulwane vhukuma u fhira naho tshi tshini tshine ra nga tshi wana. Dakalo ḽashu ḽa tshilavhelelwa tsha u tshila tshoṱhe u itela u shumela na u renda Khotsi a re na lufuno, Yehova nga fhasi ha Khosi Yesu Kristo a ḽi na mukano. Ri a ‘fhufha nga dakalo’ nga lwa pfanyisedza.
18. Hu nga lavhelelwa mini kha dzitshaka musi ri tshi sendela tsini na vhufhelo, nahone Yehova u ḓo ita mini?
18 Kha maṅwe mashango, Ṱhanzi dza Yehova vho tovholwa nahone vha kha ḓi tovholwa. Kha vhuporofita hawe malugana na vhufhelo ha ano maitele a zwithu, Yesu o sevha Vhakriste vha ngoho a ri: “Ni ḓo vha vhavhengiwa kha tshakha dzoṱhe ni tshi vhengelwa dzina ḽanga.” (Mateo 24:9) Samusi ri tsini na vhufhelo, Sathane u ḓo lingedza u ita uri dzitshaka dzi vhenge vhathu vha Yehova. (Hesekiele 38:10-12, 14-16) Zwenezwi zwi ḓo sumbedza uri ndi tshifhinga tsha uri Yehova a dzhie vhukando. “Ndi hone ndi tshi ḓo ḓivhadza vhuhulu hanga na vhukhethwa hanga nda ḓihwa nga tshaka nzhi, dza ḓivha zwauri ndi Nṋe Yehova.” (Hesekiele 38:23) Ngauralo Yehova u ḓo khetha dzina ḽawe ḽihulwane nahone a phulusa vhathu vhawe kha u tovholwa. Nga zwenezwo, “[u ya takala, NW] munna ané a konḓelela mulingoni.”—Yakobo 1:12.
19. Samusi ro lindela ‘ḓuvha ḽihulu ḽa Yehova,’ ndi mini zwine ra fanela u zwi ita?
19 Samusi ḽeneḽo ‘ḓuvha ḽihulu ḽa Yehova’ ḽi tshi khou sendela tsini, kha ri takale ngauri ri a ‘huliswa’ nga ṅwambo wa dzina ḽa Yesu. (2 Petro 3:10-13; Mishumo 5:41) U fana na Vhakriste vha kale, u nga ri ri nga bvela phanḓa ri sa ‘litshi u funza na u ḓivhadza mafhungo maḓifha a Kristo’ na Muvhuso wawe musi ro lindela malamba shangoni ḽiswa ḽa Yehova ḽa u luga.—Mishumo 5:42; Yakobo 5:11.
Mvusuluso
• Zwi amba mini u tovholwa nga ṅwambo wa u luga?
• U tovholwa zwo kwama hani Vhakriste vha kale?
• Ndi ngani hu tshi nga ambiwa uri Ṱhanzi dza Yehova dzi khou tovholwa u fana na vhaporofita vha kale?
• Ndi ngani ri tshi nga ‘takalela’ u tovholwa?
[Mbudziso Dza Pfunzo]
[Zwifanyiso kha siaṱari 16, 17]
“Ni takale arali vhathu vha tshi ni sema nge na vha vhangá, vha tshi ni vhénga”
[Ṱhaluso ya Vhubvo ha Tshifanyiso]
Group in prison: Chicago Herald-American