Yehova Ndi Muthusi Washu
Yehova Ndi Muthusi Washu
“Thuso yanga i bva ha Yehova, Mu-sika-ḽiṱaḓulu na shango.”—PSALME YA 121:2.
1, 2. (a) Ndi ngani hu tshi nga ambiwa uri roṱhe ri a ṱoḓa thuso nga zwiṅwe zwifhinga? (b) Yehova ndi Muthusi wa mufuda-ḓe?
NDI nnyi kha riṋe a sa ṱoḓi thuso? Zwi re zwone ndi uri roṱhe nga zwiṅwe zwifhinga ri a ṱoḓa thuso—u itela u sedzana na vhuleme vhuhulwane, u konḓelela vhuṱungu ha u felwa, na u konḓela milingo i konḓaho. Kanzhi vhathu vha ya kha khonani i ṱhogomelaho musi vha tshi ṱoḓa thuso. U vhudza khonani yaṋu vhuleme haṋu zwi nga ita uri zwi leluwe u vhu konḓelela. Fhedzi hu na mukano kha zwine vhathu nga riṋe vha nga zwi ita u itela u ri thusa. Zwiṅwe hafhu, vhaṅwe vha nga si ni thuse tshifhinga tshoṱhe musi ni tshi ṱoḓa thuso.
2 Naho zwo ralo, hu na Muthusi a re na maanḓa na zwishumiswa zwinzhi. Zwiṅwe hafhu, u a ri khwaṱhisedza uri a nga si ḓo vhuya a ri laṱa. Ndi Ene we a ṱaluswa nga mupsalme we a amba e na fulufhelo a ri: “Thuso yanga i bva ha Yehova.” (Psalme ya 121:2) Ndi ngani onoyo mupsalme o vha e na vhungoho ha uri Yehova u ḓo mu thusa? U itela u fhindula yeneyo mbudziso, kha ri ṱolisise Psalme ya 121. U ita nga u ralo zwi ḓo ri thusa u vhona uri ndi ngani na riṋe ri tshi nga fulufhela Yehova sa Muthusi washu.
Tshisima Tsha Thuso i sa Fheli
3. Mupsalme a nga vha o vha o sedza dzithavhani dzifhio, nahone ndi ngani?
3 Mupsalme o thoma nga u ṱalutshedza u vha ha Yehova musiki wa zwithu zwoṱhe sa mutheo wa fulufhelo ḽawe musi a tshi ri: “Ndo liladza maṱo anga dzithavhani. Thuso yanga i bva ngafhi? Thuso yanga i bva ha Yehova, Mu-sika-ḽiṱaḓulu na shango.” (Psalme ya 121:1, 2, vhambedzani NW.) Mupsalme o vha a tshi khou ambela kha thavha dzo khetheaho. Musi enea maipfi a tshi ṅwaliwa, thembele ya Yehova yo vha i Yerusalema. Wonoyo muḓi we wa vha u nṱha ha dzithavha dza Yuda, wo vha u fhethu ha pfanyisedzo he Yehova a vha a tshi dzula hone. (Psalme ya 135:21) Mupsalme a nga vha o sedza dzithavhani dza Yerusalema he ha vha ho fhaṱiwa thembele ya Yehova, e na vhungoho ha u thuswa nga Yehova. Ndi ngani mupsalme o vha e na vhungoho ha uri Yehova u ḓo mu thusa? Nga ṅwambo wa uri Ndi “Mu-sika-ḽiṱaḓulu na shango.” Zwi re zwone ndi uri mupsalme o vha a tshi khou amba uri, ‘Vhukuma a huna tshithu tshine tsha nga thivhela uri Musiki ramaanḓaoṱhe a si nthuse!’—Yesaya 40:26.
4. Mupsalme o zwi sumbedza hani uri Yehova u dzula a tshi ṱhogomela ṱhoḓea dza vhathu vhawe, nahone ndi ngani zwenezwo zwi tshi khuthadza?
4 Mupsalme o dovha a ṱalutshedza uri Yehova u dzula o fhaṱutshela ṱhoḓea dza vhashumeli vhawe a tshi ri: “Ha nga tendi mulenzhe wau u tshi redzemuwa, u U linda á sa eḓeli. Nga ngoho, Mu-linda-Isiraele ha eḓeli, ha ḓivhi khofhe.” (Psalme ya 121:3, 4) A zwi konadzei uri Mudzimu a tendele vhane vha mu fulufhela vha tshi “redzemuwa” kana u welwa nga zwithu zwine zwa ḓo vha kunda. (Mirero 24:16) Ndi ngani? Nga ṅwambo wa uri Yehova u fana na mulisa o fhaṱuwaho ane a linda nngu dzawe. Naa zwenezwo a si zwithu zwi khuthadzaho? A nga si ḓo vhuya a litsha u livhisa ṱhogomelo kha ṱhoḓea dza vhathu vhawe. U vha linda vhusiku na masiari.
5. Ndi ngani hu tshi ambiwa uri Yehova u kha “tsha u ḽa”?
5 E na fulufhelo ḽa uri Yehova ndi Mutsireledzi a fulufhedzeaho wa vhathu vhawe, mupsalme o ṅwala a ri: “Yehova u ḓo U linda. Yehova ndi murunzi wau; u thungo ya tsha u ḽa tshau. Masiari ḓuvha a ḽi nga U ṱhavhi, nangwe ú ṅwedzi vhusiku.” (Psalme ya 121:5, 6) Ngei Vhubvaḓuvha-kati, hu vha na mirunzi ine ya tsireledza muthu ane a khou tshimbila kha ḓuvha ḽi vhavhulaho. Yehova u fana na murunzi kha vhathu vhawe, u tsireledza vhathu vhawe kha khombo dzine dza nga vha huvhadza dzi fanaho na ḓuvha ḽi vhavhulaho. Ṱhogomelani uri hu ambiwa uri Yehova u kha “tsha u ḽa.” Nndwani dza kale, tshanḓa tsha u ḽa tsha swole tsho vha tshi tshi vha tshi songo tsireledzwa nga tshiṱangu, tshe tsha vha tshi tshi fariwa nga tsha monde. Khonani i fulufhedzeaho yo vha i tshi nga tsireledza nga u ima na u lwa i kha tsha u ḽa tsha swole. U fana na yeneyo khonani, Yehova u ima nga u fulufhedzea nga thungo ha vhagwadameli vhawe, tshifhinga tshoṱhe o ḓilugisela u vha thusa.
6, 7. (a) Mupsalme u ri khwaṱhisedza hani uri Yehova a nga si ḓo vhuya a litsha u thusa vhathu vhawe? (b) Ri nga vha hani na fulufhelo ḽi fanaho na ḽa mupsalme?
6 Naa Yehova u ḓo vhuya a litsha u thusa vhathu vhawe? Zwi nga si ḓo vhuya zwa itea zwenezwo. Mupsalme o phetha nga u ri: “Yehova u ḓo U linda, wa vha kule na vhuvhi hoṱhe; u ḓo linda muya wau. Yehova u ḓo linda u bva hau na u dzhena hau zwino na lini na lini.” (Psalme ya 121:7, 8) Kha ndimana ya 5, mupsalme o ri: ‘Yehova u khou ni linda,’ zwine zwa vha tshifhingani tsha zwino. Fhedzi kha dzenedzi ndimana, mupsalme o ṅwala a ri: “Yehova u ḓo ni linda,” zwine zwa vha zwa tshifhingani tshi ḓaho. Nga zwenezwo vhagwadameli vha ngoho vha khwaṱhisedzwa uri Yehova u ḓo vha linda tshifhingani tshi ḓaho. Hu sa londwi hune vha ya hone, hu sa londwi khombo ine vha sedzana nayo, u ḓo dzulela u vha thusa.—Mirero 12:21.
7 I ngoho, muṅwali wa Psalme ya 121 o vha e na fulufhelo ḽa uri Musiki ramaanḓaoṱhe u ḓo ṱhogomela vhashumeli vhawe u fana na mulisa a re na vhulenda na u vha tsireledza u fana na mulindi o fhaṱuwaho. Ri na zwiitisi zwinzhi zwa u vha na fulufhelo ḽi fanaho na ḽa mupsalme, nga ṅwambo wa uri Yehova ha shanduki. (Maleaxi 3:6) Naa zwenezwi zwi amba uri tshifhinga tshoṱhe ri ḓo tsireledzwa ṋamani? Hai, arali ri tshi mu ṱoḓa sa Muthusi washu, u ḓo ri tsireledza kha zwithu zwoṱhe zwine zwa nga ri tshinyadza muyani. Zwo ḓowelea u vhudzisa uri, ‘Yehova uri thusa nga nḓila-ḓe?’ Kha ri ṱolisise nḓila nṋa dzine a ri thusa ngadzo. Kha yeneyi thero, ri ḓo haseledza nḓila ye a thusa ngayo vhashumeli vhawe zwifhingani zwa Bivhili. Kha thero i tevhelaho, ri ḓo ṱhogomela nḓila ine a thusa ngayo vhathu vhawe ṋamusi.
U Thuswa nga Vharuṅwa
8. Ndi ngani zwi sa mangadzi uri vharuṅwa vha na dzangalelo ḽihulwane kha mutakalo wa vhashumeli vha Mudzimu vha re kha ḽifhasi?
8 Yehova u na vharuṅwa vha ṱoḓaho u vha maḓana na maḓana. (Daniele 7:9, 10) Vhenevha vharwa vha muya vha ita zwine a zwi funa nga u fulufhedzea. (Psalme ya 103:20) Vha a zwi ḓivha zwavhuḓi uri Yehova u a funa vhukuma vhagwadameli vhawe vha vhathu na uri u ṱoḓa u vha thusa. Ndi ngazwo zwi sa mangadzi uri vharuṅwa vha na dzangalelo ḽihulwane kha mutakalo wa vhashumeli vha Mudzimu vha re kha ḽifhasi. (Luka 15:10) Nga zwenezwo, vharuṅwa vha fanela u vha vha tshi takalela u shumiswa nga Yehova u itela u thusa vhathu. Ndi nga nḓila dzifhio he Yehova a shumisa vharuṅwa u itela u thusa vhashumeli vhawe vha zwifhingani zwa kale?
9. Ṋeani tsumbo ya nḓila ye vharuṅwa vha ṋewa ngayo maanḓa nga Mudzimu u itela u tsireledza vhathu vha fulufhedzeaho.
9 Vharuṅwa vho ṋewa maanḓa nga Mudzimu a u tsireledza na u phulusa vhathu vha fulufhedzeaho. Vharuṅwa vhavhili vho thusa Loto na vhananyana vhawe u ponyoka u lozwiwa ha Sodoma na Gomora. (Genesi 19:1, 15-17) Muruṅwa muthihi o vhulaha maswole a 185 000 a Vhaasuri e a vha a tshi khou ḓa u lwa na Yerusalema. (2 Dzikhosi 19:35) Musi Daniele a tshi posiwa bakoni ḽa dzindau, Yehova o “ruma muḓinḓa wawe, a fara milomo ya dzindau.” (Daniele 6:22, 23) Muruṅwa o vhofholola muapostola Petro khothoni. (Mishumo 12:6-11) Bivhili yo amba nga dziṅwe tsumbo nnzhi dza u tsireledzwa nga vharuṅwa, dzine dza khwaṱhisedza maipfi a re kha Psalme ya 34:7 ine ya ri: “Muruṅwa wa Yehova u dzula a tshi linda vhané vha mu ofha; u ḓo vha lwela.”
10. Yehova o shumisa hani muruṅwa u ṱuṱuwedza muporofita Daniele?
10 Nga tshiṅwe tshifhinga, Yehova o shumisa vharuṅwa u ṱuṱuwedza na u khwaṱhisa vhathu vha fulufhedzeaho. Tsumbo i ṱuṱuwedzaho i wanala kha Daniele ndima ya 10. Khamusi nga tshenetsho tshifhinga Daniele o vha e tsini na u vha na miṅwaha ya 100. Muporofita o vha o kulea nungo, khamusi nga ṅwambo wa u tshinyadzwa ha Yerusalema na u lenga ha u fhaṱiwa ha thembele. O dovha a ṱungufhadzwa nga u vhona bono ḽi re na maanḓa. (Daniele 10:2, 3, 8) Mudzimu o ruma muruṅwa nga lufuno uri a mu ṱuṱuwedze. Lunzhi-lunzhi, muruṅwa o humbudza Daniele uri o vha a tshi ‘funiwa’ nga Mudzimu. Mvelelo ya vha ifhio? Muporofita wa mulala o vhudza muruṅwa a ri: ‘Ndi pfa ndi na maanḓa.’—Daniele 10:11, 19.
11. Ndi ifhio iṅwe tsumbo ya nḓila ye vharuṅwa vha shumiswa ngayo u livhisa mushumo wa u huwelela mafhungo maḓifha?
11 Yehova o dovha a shumisa vharuṅwa u livhisa mushumo wa u huwelela mafhungo maḓifha. Muruṅwa o livhisa Filipo u huwelela nga ha Kristo kha munna wa Etiopia, we a lovhedzwa nga murahu. (Mishumo 8:26, 27, 36, 38) Nga murahu ha tshifhinganyana, Mudzimu a ita uri mafhungo maḓifha a huwelelwe kha Vhannḓa vha songo rubaho. A tshi khou ḽora, muruṅwa o bvelela kha Koronelio wa Vhannḓa a ofhaho Mudzimu, a laedza uri a vhidze muapostola Petro. Musi vhaḓinḓa vha Koronelio vha tshi wana Petro, vho ri: “Koronelio . . . o laiwa nga Muruṅwa mukhethwa ha pfi a vhidzele iwe nḓuni yawe, a pfe mafhungo a bvaho ha iwe.” Petro a ṱanganedza khumbelo, nahone nga zwenezwo Vhannḓa vha songo rubaho vha thoma u vha tshipiḓa tsha tshivhidzo tsha Vhukriste. (Mishumo 10:22, 44-48) Edzani u humbula nḓila ye na vha ni tshi ḓo vha no ḓipfa ngayo nga u ḓivha uri muruṅwa o ni thusa u ṱangana na muthu wa mbilu yavhuḓi!
U Thuswa nga Muyamukhethwa
12, 13. (a) Ndi ngani vhaapostola vha Yesu vho vha vhe na tshiitisi tsha u tenda uri muyamukhethwa u nga vha thusa? (b) Ndi nga nḓila ifhio he muyamukhethwa wa thusa ngayo Vhakriste vha ḓana ḽa u thoma ḽa miṅwaha?
12 Nga phanḓanyana ha u fa hawe, Yesu o khwaṱhisedza vhaapostola vhawe uri ha nga ḓo vha sia vhe si na thuso. Khotsi o vha a tshi ḓo vha ṋea “muthusi, Muya mukhethwa.” (Yohane 14:26, NW) Vhaapostola vho vha vhe na tshiitisi tshavhuḓi tsha u tenda uri muyamukhethwa u ḓo vha thusa. Zwiṅwe hafhu, Maṅwalo o hevhedzwaho o ḓala nga tsumbo dza nḓila ye Yehova a shumisa ngayo muyamukhethwa, maanḓa a fhiraho oṱhe, u itela u ri thusa vhathu vhawe.
13 Kha zwiitea zwinzhi, muyamukhethwa wo shumiswa u itela u ṋea vhathu maanḓa a u ita zwine Yehova a zwi funa. Muyamukhethwa wo ṋea Vhahaṱuli maanḓa a u phulusa Vhaisiraele. (Vhahaṱuli 3:9, 10; 6:34) Wonoyo muya wo ṋea maanḓa Vhakriste vha ḓana ḽa u thoma ḽa miṅwaha a u bvela phanḓa vha tshi huwelela nga tshivhindi hu sa londwi u tovholwa naho hu hufhio. (Mishumo 1:8; 4:31) U bvelela havho kha u ḓadzisa vhuḓinḓa havho zwo ṋea vhuṱanzi vhu khwaṱhisedzaho ha u shuma ha muyamukhethwa. Ndi mini zwine zwa nga ṱalusa ‘nḓila ye vhathu zwavho vha songo funziwaho maṅwalo vha kona u huwelela ngayo mulaedza wa Muvhuso fhethu hoṱhe nga tshenetsho tshifhinga?—Mishumo 4:13; Vha-Kolosa 1:23.
14. Yehova o shumisa hani muyamukhethwa u itela uri vhathu vhawe vha pfesese?
14 Yehova o dovha a shumisa muya wawe mukhethwa u itela uri vhathu vhawe vha pfesese vhukuma. A tshi thuswa nga muya wa Mudzimu, Yosefa o kona u ṱalusa miḽoro ya vhuporofita ya Faraho. (Genesi 41:16, 38, 39) A tshi shumisa muya wawe, Yehova o dzumbulula ndivho dzawe kha vhathu vha ḓiṱukufhadzaho nahone a dzi dzumbela vha ḓihudzaho. (Mateo 11:25) Nga zwenezwo, malugana na zwithu zwe Yehova a zwi lugisela “vha mu funaho,” muapostola Paulo o ri: “Mudzimu o ri dzumbululela nga Muya.” (1 Vha-Korinta 2:7-10) Ndi nga u thuswa fhedzi nga muyamukhethwa hune muthu a nga pfesesa zwa vhukuma zwine Mudzimu a zwi funa.
U Thuswa nga Ipfi ḽa Mudzimu
15, 16. Yoshua o vhudzwa uri a ite mini u itela u ita zwithu nga vhuṱali?
15 Ipfi ḽa Yehova ḽo hevhedzwaho ḽi “a lamulela, kha u funza,” nahone ḽi thusa vhashumeli vha Mudzimu u itela u vha ‘vho nakaho, vho nakiselwaho mishumo mivhuya yoṱhe.’ (2 Timotheo 3:16, 17) Bivhili i na tsumbo nnzhi dza nḓila ye vhathu vha Mudzimu zwifhingani zwa kale vha thuswa ngayo nga ndimana dza Ipfi ḽawe dze dza vha dzo no ṅwaliwa.
16 Maṅwalo a thusa u ṋea vhulivhisi havhuḓi vhagwadameli vha Mudzimu. Musi Yoshua o ṋewa vhuḓifhinduleli ha u ranga phanḓa Vhaisiraele, o vhudzwa u ri: “Bugu hei ya Mulayo [yo ṅwaliwaho nga Mushe] i songo ṱuwa mulomoni wau; U i elekanye masiari na vhusiku; uri U tevhedze U ite zwoṱhe zwe zwa ṅwaliwa khayo’; ngauri ndi hone dzinḓila dzaṋu dzi tshi ḓo vulea; ndi hone U tshi ḓo ita zwi ḓivhaleaho.” Ṱhogomelani uri Mudzimu ho ngo fulufhedzisa u ṋea Yoshua vhuṱali nga lwa vhuṱolo. Nṱhani hazwo, arali Yoshua o vhala na u elekanya nga ‘bugu ya mulayo,’ nga zwenezwo o vha a tshi ḓo ita zwithu nga vhuṱali.—Yoshua 1:8; Psalme ya 1:1-3.
17. Daniele na Khosi Yosia vho thuswa hani nga zwipiḓa zwa Maṅwalo zwe vha vha vhe nazwo?
17 Ipfi ḽa Mudzimu ḽo ṅwaliwaho ḽo dovha ḽa thusa u dzumbulula zwine a zwi funa na ndivho yawe. Sa tsumbo, Daniele o vhona kha maṅwalo a Yeremia uri Yerusalema u ḓo fhedza tshifhinga tshingafhani u shubi. (Yeremia 25:11; Daniele 9:2) Dovhani ni ṱhogomele, zwe zwa bvelela tshifhingani tsha vhuvhusi ha Khosi Yosia wa Yuda. Nga tshenetsho tshifhinga, lushaka lwo vha lwo kheluwa kha Yehova, nahone mahosi o vha o kundwa u ḓiitela kopi ya Mulayo na u u shumisa. (Doiteronomio 17:18-20) Fhedzi musi thembele i tshi khou vusuluswa, ho ‘waniwa bugu ya mulayo,’ zwi tshi tou vha khagala uri yo vha yo ṅwaliwa nga Mushe. Khamusi ḽeneḽi ḽo vha ḽi ḽiṅwalwa ḽa u thoma, ḽe ḽa fhedziwa miṅwaha i ṱoḓaho u vha 800 yo fhiraho. Musi o no pfa mafhungo a hone a tshi vhaliwa, Yosia o ṱhogomela nḓila ye lushaka lwa pambuwa ngayo kha zwine Yehova a zwi funa, nahone khosi yo dzhia vhukando u itela u ita zwe zwa vha zwo ṅwaliwa buguni. (2 Dzikhosi 22:8; 23:1-7) Naa a zwi pfali uri vhathu vha Mudzimu vha zwifhingani zwa kale vho thuswa nga zwipiḓa zwa Maṅwalo Makhethwa e vha vha vhe nao?
U Thuswa nga Vhatendi nga Riṋe
18. Ndi ngani ri tshi nga amba uri Yehova u na vhuḓifhinduleli musi vhagwadameli vha ngoho vha tshi thusana?
18 Thuso ine Yehova a i ṋea kanzhi i bva kha vhatendi nga riṋe. Vhukuma, Mudzimu ndi ene ane a ita uri vhagwadameli vhawe vha thusane. Ndi ngani ri tshi nga amba nga u ralo? Nga zwiitisi zwivhili. Tsha u thoma, muyamukhethwa wa Mudzimu u a katelwa. Wonoyo muya u bveledza zwiaṋwiwa, zwi katelaho lufuno na vhulenda, kha vhane vha ṱoḓa thuso yawo. (Vha-Galata 5:22, 23) Zwiṅwe hafhu, musi muṅwe wa vhashumeli vha Mudzimu a tshi sudzulusea u thusa muṅwe, zwenezwi ndi vhuṱanzi ha uri muya wa Yehova u khou shuma. Tsha vhuvhili, ro itwa nga tshifanyiso tsha Mudzimu. (Genesi 1:26) Hezwi zwi amba uri ri na vhukoni ha u sumbedza pfaneleo dzawe, u katela vhulenda na u pfela vhuṱungu zwawe. Ngauralo musi mushumeli wa Yehova a tshi thusa muṅwe, Tshisima tsha vhukuma tsha yeneyo thuso ndi muthu ane ha khou sumbedziwa tshifanyiso tshawe.
19. U ya nga zwo ambiwaho Bivhilini, Yehova o ṋea hani thuso a tshi shumisa vhatendi ngavho?
19 Zwifhingani zwa Bivhili, Yehova o vha a tshi ṋea hani thuso nga u shumisa vhatendi ngae? Yehova o vha a tshi anzela u ita uri muṅwe wa vhashumeli vhawe a ṋee nyeletshedzo muṅwe, u fana na musi Yeremia a tshi ṋea Baruki nyeletshedzo i tshidzaho. (Yeremia 45:1-5) Zwifhinga zwoṱhe, vhagwadameli vha ngoho vho vha vha tshi sudzulusea u ṋea thuso ya zwithu zwi vhonalaho kha vhatendi ngavho, samusi na Vhakriste vha ngei Makedonia na Axaya vho sumbedza u vha na mafulufulu a u thusa vhahavho vha shayaho vha ngei Yerusalema. Muapostola Paulo o zwi ṱhogomela uri eneo mafunda o bveledza zwo tea ‘u livhuhiwa ha Mudzimu.’—2 Vha-Korinta 9:11.
20, 21. Muapostola Paulo o khwaṱhiswa nga vhatendi vha Roma nga fhasi ha zwiimo zwifhio?
20 Mafhungo a ṱuṱuwedzaho vhukuma ndi a nḓila ine vhashumeli vha Yehova vha ita ngayo vhuḓidini u itela u khwaṱhisana na u ṱuṱuwedzana. Ṱhogomelani tsumbo i katelaho muapostola Paulo. Musi e nḓilani ya u ya Roma e tshivhotshwa, Paulo o tshimbila nḓilani khulwane ya Roma ine ya pfi Appia. Lwendo lwa u fhedza a lwo ngo vha lwavhuḓi nga ṅwambo wa uri vho vha vha tshi fanela u tshimbila fhethu hu re na matope, hu re fhasi. * Vhatendi vha tshivhidzoni tsha Roma vho vha vha tshi zwi ḓivha uri Paulo u khou ḓa. Vho vha vha tshi ḓo ita mini? Naa vho vha vha tshi ḓo lindela vho ḓigeḓa mahayani avho u swika Paulo a tshi swika nahone nga murahu vha ḓa vha mu lumelisa?
21 Muṅwali wa Bivhili Luka, we a vha e na Paulo kha lwonolwo lwendo, u a ri vhudza zwe zwa bvelela: “Vhatendi vha hone [Roma] vha tshi ri pfa, vha bva vha ri ṱanganedza ri tshi ḓa Apiforo na Tiretaberene.” Naa ni nga kona u vhona tshenetsho tshiitea nga maṱo a muhumbulo? Musi vha tshi ṱhogomela uri Paulo u khou ḓa, tshigwada tsha vhatendi tsha fara lwendo u bva Roma u itela u mu ṱanganedza. Tshiṅwe tshigwada tsho vha tsho lindela Apiforo, fhethu hu re na bvumo he vhaendi vha vha tshi awela hone hu ṱoḓaho u vha khilomithara dza 74 nnḓa ha Roma. Vhaṅwe vhatendi vhoṱhe vho lindela ngei Tiretaberene, vhuawelo vhu ṱoḓaho u vha khilomithara dza 58 nnḓa ha muḓi. Paulo o aravha hani? Luka u a vhiga: “Paulo a tshi vha vhona a livhuha Mudzimu a vha na fulufhelo.” (Mishumo 28:15) Edzani u humbula u sokou vhona vhenevho vhatendi vhe vha ita vhuḓidini ha u fara lwonolwo lwendo vha vha tshisima tsha maanḓa na u khuthadza kha Paulo! Nahone Paulo o livhuha nnyi kha yeneyo thuso? O livhuha muthu a re na vhuḓifhinduleli, Yehova Mudzimu.
22. Ndi ifhio ndimana yashu ya ṅwaha wa 2005, nahone ndi zwifhio zwine zwa ḓo ṱhogomelwa kha thero i tevhelaho?
22 Zwi khagala uri mishumo ya Mudzimu yo ṅwaliwaho Bivhilini i sumbedza uri Yehova ndi muthusi. Muthusi a sa vhambedzwi na tshithu. Nga zwenezwo, ndimana ya ṅwaha ya 2005 ya Ṱhanzi dza Yehova i ḓo shumisa maipfi a re kha Psalme ya 121:2 ine ya ri: “Thuso yanga i bva ha Yehova.” Fhedzi Yehova u ri thusa hani ṋamusi? Hezwi zwi ḓo ṱhogomelwa theroni i tevhelaho.
[Ṱhaluso dzi re magumoni a siaṱari]
^ phar. 20 Murendi Horace wa Muroma (65—8 B.C.E.), we a tshimbila lwendo lu fanaho na lwonolwo, o amba nga ha u sa vha havhuḓi ha lwendo. Horace o ṱalusa Apiforo sa “ho ḓalaho vhaalavhi na vhalindi vha taberene vhane vha vha dzi ṅame.” O gungula nga ha “vhunyunyu na zwiḓula” na nga maḓi “a songo kunaho.”
Ni A Zwi Elelwa?
Ndi nga nḓila dzifhio he Yehova a ṋea thuso—
• nga u shumisa vharuṅwa?
• nga u shumisa muyamukhethwa?
• nga u shumisa Ipfi ḽawe ḽo hevhedzwaho?
• nga u shumisa vhatendi ngavho?
[Mbudziso Dza Pfunzo]
[Maipfi o ṱumbulwaho kha siaṱari 15]
Ndimana ya ṅwaha wa 2005 i ri: “Thuso yanga i bva ha Yehova.”—Psalme ya 121:2, NW.
[Tshifanyiso kha siaṱari 16]
Paulo o livhuha Mudzimu nga ṅwambo wa u thuswa nga vhatendi Vharoma