Ro Ṋewa Maanḓa A U Lwisana Na Milingo Na U Sedzana Na U Tsikeledzea
Ro Ṋewa Maanḓa A U Lwisana Na Milingo Na U Sedzana Na U Tsikeledzea
“Ni ḓo dzhia maanḓa musi Muya-mukhethwa [u] tshi ḓa kha inwi.”—MISH. 1:8.
1, 2. Yesu o fulufhedzisa vhafunziwa vhawe uri u ḓo vha ṋea thuso ifhio, nahone ndi ngani vho vha vha tshi ḓo i ṱoḓa?
YESU o vha a tshi zwi ḓivha uri vhafunziwa vhawe vha nga si kone u ita zwoṱhe zwe a vha laedza zwone nga maanḓa avho. Musi a tshi ṱhogomela uri mushumo wa u huwelela wo vha u muhulwane vhukuma, uri maswina avho o vha e na maanḓa, uri vho vha vhe na vhushayanungo ṋamani, zwo vha zwi tshi tou vha khagala uri vho vha tshi ḓo ṱoḓa maanḓa ane a fhira a muthu. Nga zwenezwo, musi a sa athu gonya ṱaḓulu, Yesu o khwaṱhisedza vhafunziwa vhawe a ri: “Ni ḓo dzhia maanḓa musi Muya-mukhethwa [u] tshi ḓa kha inwi na vha dziṱhanzi dzanga ngei Yerusalema na kha ḽoṱhe ḽa Yudea na Samaria na swika nga mugumo wa shango.”—Mish. 1:8.
2 Fulufhedziso ḽeneḽo ḽo ḓadzea lwa u thoma nga Pentekoste ya 33 C.E. musi muya mukhethwa u tshi ṋea vhatevheli vha Yesu Kristo maanḓa u itela uri vha kone u huwelela kha ḽoṱhe ḽa Yerusalema. Vhapikisi vho vha vha sa koni u zwi thivhela. (Mish. 4:20) Ho vha hu tshi ḓo vha na ṱhoḓea yo ṱavhanyiswaho ya uri vhatevheli vha Yesu vha fulufhedzeaho, u katela na riṋe, vha ṱoḓe maanḓa a bvaho ha Mudzimu “misi yoṱhe u swika vhufheloni ha ḽifhasi.”—Mat. 28:20.
3. (a) Ṱalutshedzani phambano i re hone vhukati ha muya mukhethwa na maanḓa? (b) Maanḓa a bvaho ha Yehova a nga ri thusa u ita mini?
3 Yesu o fulufhedzisa vhafunziwa vhawe uri vha ‘ḓo dzhia maanḓa musi muya-mukhethwa u tshi ḓa khavho.’ Maipfi “maanḓa” na “muya” a amba zwithu zwi sa fani. Muya wa Mudzimu une wa vha maanḓa awe a shumaho, u ṱaluswa sa maanḓa ane a fhiriselwa kha vhathu kana kha zwithu u itela u khunyeledza zwine Mudzimu a funa zwi tshi itwa. Naho zwo ralo, maanḓa a nga ṱaluswa sa “vhukoni ha u ita kana ha u bveledza tshithu.” A nga vha hone a sa vhonali kha muthu kana kha tshithu u swikela hu tshi vha na ṱhoḓea ya uri hu bveledzwe tshiṅwe tshithu. Nga zwenezwo, muya mukhethwa u nga fanyiswa na maanḓa a muḓagasi ane a ita uri beṱiri i dovhe i shume, ngeno ri sa koni u vhona maanḓa eneo. Maanḓa ane Yehova a ṋea vhashumeli vhawe nga muya mukhethwa, a ṋea muṅwe na muṅwe washu vhukoni ha uri a ite zwe a ḓiṋekedzela zwone sa Mukriste, nahone musi zwi tshi ṱoḓea maanḓa eneo a mu thusa u lwisana na milingo ine ra sedzana nayo.—Vhalani Mixa 3:8; Vha-Kolosa 1:29.
4. Ndi mini zwine ra ḓo zwi haseledza kha ino thero, nahone ndi ngani?
4 Maanḓa ane ra a ṋewa nga muya mukhethwa a nga vhonala hani kha riṋe? Muya mukhethwa u nga ri ṱuṱuwedzela u ita mini kana uri ri aravhe nga nḓila-ḓe? Samusi ri tshi ṱoḓa u shumela Mudzimu nga u fulufhedzea, ri sedzana na zwithithisi zwinzhi zwine ra nga zwi ḓiselwa nga Sathane, nga maitele awe a zwithu, kana nga u sa fhelela hashu. Ndi zwa ndeme uri ri kunde zwithithisi zwenezwo u itela uri sa Vhakriste ri kone u konḓelela, u ṱanganela vhuḓinḓani tshifhinga tshoṱhe, na u dzula ri na vhushaka havhuḓi na Yehova. Kha ri haseledze nga ha nḓila ine muya mukhethwa wa ri thusa ngayo u lwisana na milingo na u konḓelela musi ro neta, na musi ro kulea nungo.
Ro Ṋewa Maanḓa A U Lwisana Na Milingo
5. U rabela zwi nga ri ṋea maanḓa nga nḓila-ḓe?
5 Yesu o funza vhatevheli vhawe uri musi vha tshi rabela vha ri: “U si ri ise milingoni; huno U ri phuluse vhuvhini.” (Mat. 6:13) Yehova a nga si vhuye a laṱa vhashumeli vhawe vha fulufhedzeaho vhane vha mu humbela zwenezwo. Kha tshiṅwe tshiitea, Yesu o ri: “Khotsi wa ṱaḓulu . . . vha mu humbelaho u ḓo vha fha Muya-mukhethwa.” (Luka 11:13) Zwi ri khwaṱhisa lungafhani uri Yehova o ri fulufhedzisa u ri ṋea muya mukhethwa, maanḓa ane a ḓo ri thusa u ita zwo lugaho! I ngoho, zwenezwi a zwi ambi uri Yehova u ḓo thivhela uri ri songo lingwa. (1 Vha-Kor. 10:13) Fhedzi nga tshifhinga tsha musi ro sedzana na milingo, ri fanela u rabela vhukuma.—Mat. 26:42.
6. Phindulo dza Yesu dza musi a tshi lingwa nga Sathane dzo vha dzo thewa kha mini?
6 Musi Yesu a tshi lingwa nga Diabolo, o fhindula nga u redza maṅwalo. Yesu o vha a tshi ḓivha zwavhuḓi Ipfi ḽa Mudzimu nahone musi a tshi fhindula o ri: “Ho ṅwaliwa u pfi . . . Na hone ho ṅwalwa u pfi . . . Ṱuwa, Sathane! ngauri zwo ṅwaliwa u pfi: Gwadamela Murena Mudzimu wau, U shumele Ene fhedzi.” U funa Yehova na Ipfi ḽawe zwo ṱuṱuwedza Yesu uri a si tende u kundwa nga milingo ye Mulingi a mu ḓisela yone. (Mat. 4:1-10) Musi Yesu o no kunda milingo yeneyo lunzhi-lunzhi, Sathane o mu ṱutshela.
7. Bivhili i ri thusa hani uri ri kone u lwisana na milingo?
7 Samusi Yesu o ḓitika nga Maṅwalo u itela u lwisana na milingo ya Diabolo, na riṋe ri fanela u ita nga u ralo nga ho engedzeaho. Vhukuma, u itela uri ri kone u lwisana na Diabolo na vhalanda vhawe, ri fanela u thoma nga u ḓiimisela u ḓivha zwilinganyo zwa Mudzimu na u zwi nambatela nga vhuḓalo. Vhathu vhanzhi vho sudzuluselwa u tshila u tendelana na zwilinganyo zwa Bivhili musi vha tshi guda Maṅwalo na u pfesesa vhuṱali ha Mudzimu na u luga hawe. Vhukuma, “ipfi ḽa Mudzimu” ḽi na maanḓa ane a kona u ṱalukanya “zwiné mbilu ya fhima ya elekanya zwone.” (Vha-Heb. 4:12) Musi muthu a tshi vhala na u elekanya nga ha Maṅwalo tshifhinga tshoṱhe, ndi hone a tshi ḓo ‘fhaṱutshela mafhungo-ngoho a Yehova.’ (Dan. 9:13) Samusi zwo ralo, zwi ḓo vha zwavhuḓi arali ri tshi elekanya nga ha maṅwalo ane a tshimbidzana na vhushayanungo hashu.
8. Ri nga wana hani muya mukhethwa?
8 Yesu o vha a tshi kona u lwisana na milingo ngauri o vha a tshi ḓivha Maṅwalo nahone o vha “ó ḓala Muya mukhethwa.” (Luka 4:1) U itela u vha na maanḓa na vhukoni vhu fanaho na honoho, ri fanela u sendela tsini na Yehova nga u shumisa nga vhuḓalo ndugiselelo dzoṱhe dze a ri itela dzone u itela uri ri ḓale muya wawe. (Yak. 4:7, 8) Dziṅwe dza ndugiselelo dzenedzo ndi u guda Bivhili, u rabela, na vhukonani hashu na vhaṅwe vhatendi. Vhanzhi vha dovha vha takalela uri vha a vhuyelwa musi vha tshi dzula vha tshi ita mishumo ya Vhukriste, ine ya vha thusa uri vha dzule vha tshi humbula nga ha zwithu zwa muya zwi fhaṱaho.
9, 10. (a) Ndi milingo ifhio yo ḓoweleaho hune na dzula hone? (b) U elekanya na thabelo zwi nga ni ṋea hani maanḓa a u sedzana na milingo naho ni tshi ḓipfa no neta?
9 Ndi ifhio milingo ine na fanela u lwisana nayo? Naa no no vhuya na ḓiwana ni tshi khou tamba nga lufuno na muthu ane a si vhe mufarisi waṋu wa mbingano? Arali ni siho mbinganoni, naa no no vhuya na ṱoḓa u funana na muthu ane a si vhe mutendi? Musi vho ṱalela thelevishini kana musi vha tshi khou shumisa Inthanethe, Vhakriste vha nga kha ḓi lingea uri vha sedze zwithu zwi songo kunaho. Naa zwenezwo zwo no itea kha inwi, arali zwo ralo, no aravha hani? Zwi ḓo vha vhuṱali arali na nga elekanya nga ha nḓila ine nyito ya vhutsilu ya nga ita ngayo uri ni fheleledze no ita vhukhakhi vhuhulwane. (Yak. 1:14, 15) Humbulani nga ha nḓila ine u sa fulufhedzea haṋu zwa ḓo ṱungufhadza ngayo Yehova, tshivhidzo, na vha muṱa waṋu. Kha ḽiṅwe sia, luvalo lwo kunaho lu nga ita uri muthu a dzule a tshi fulufhedzea kha Mudzimu. (Vhalani Psalme ya 119:37; Mirero 22:3.) Tshifhinga tshoṱhe musi ni tshi sedzana na milingo yeneyi, ḓiimiseleni u rabela u itela u wana maanḓa a u lwisana nayo.
10 Hu na zwiṅwe zwithu zwine na fanela u zwi humbula nga ha milingo ya Diabolo. Sathane o linga Yesu musi o no fhedza maḓuvha a 40 a tshi khou ḓidzima sogani. A zwi timatimisi uri Diabolo o humbula uri tshenetsho tsho vha tshi “tshifhinga” tsho teaho tsha u linga u fulufhedzea ha Yesu. (Luka 4:13) Sathane u ṱoḓa tshifhinga tsho teaho u itela u linga u fulufhedzea hashu. Nga zwenezwo, ndi zwa ndeme uri ri dzule ro khwaṱha muyani. Sathane u anzela u ri vutshela musi ro kulea nungo. Nga zwenezwo, tshifhinga tshoṱhe musi ri tshi ḓipfa ro neta kana ro kulea nungo, ri fanela u ḓiimisela vhukuma u humbela Yehova uri a ri thuse na u ri tsireledza nga muya wawe mukhethwa.—2 Vha-Kor. 12:8-10.
Ro Ṋewa Maanḓa A U Sedzana Na U Neta Na U Kulea Nungo
11, 12. (a) Ndi ngani vhathu vhanzhi vha tshi ḓipfa vho tsikeledzea ṋamusi? (b) Ndi mini zwine zwa nga ri ṋea maanḓa a u iledza u kulea nungo?
11 Samusi ri vhathu vha songo fhelelaho, nga zwiṅwe zwifhinga ri a kulea nungo. Ri nga ḓipfa nga nḓila yo raloho zwihuluhulu zwino samusi ri tshi khou tshila tshifhingani tshi tsikeledzaho vhukuma. Khamusi tshifhinga tshine ra khou tshila khatsho ndi tshi lemelaho u fhira zwoṱhe zwe zwa vhuya zwa tshenzhelwa nga vhathu. (2 Tim. 3:1-5) Samusi Haramagedo i tshi khou sendela, mitsiko ya zwa dzitshelede, ya maḓipfele, na miṅwe-vho i khou engedzea. Nga zwenezwo, a zwo ngo fanela u ri mangadza uri vhaṅwe vha wana zwi tshi vha konḓela vhukuma u ḓadzisa vhuḓifhinduleli havho ha u ṱhogomela miṱa yavho nga zwithu zwi vhonalaho. Vha ḓipfa vho neta, vho tsikeledzea nahone vho kulea nungo. Arali na inwi no sedzana na vhuimo ho raloho, ni nga kona hani u sedzana na mutsiko wonoyo?
12 Humbulani uri Yesu o khwaṱhisedza vhafunziwa vhawe uri o vha a tshi ḓo vha ṋea muimeleli—muya mukhethwa wa Mudzimu. (Vhalani Yohane 14:16, 17.) Muya wonoyo ndi maanḓa mahulwane vhukuma fhethu hoṱhe. A tshi shumisa wonoyo muya Yehova u a kona u ri ṋea maanḓa ‘ane a fhira oṱhe’ u itela uri ri kone u konḓelela na u sedzana na milingo naho i ifhio. (Vha-Ef. 3:20) Muapostola Paulo o amba uri musi ri tshi ḓitika nga muya wonoyo, ri ḓo wana “u hulesa ha maanḓa” naho ‘ro pwanyeledzwa hoṱhe.’ (2 Vha-Kor. 4:7, 8) Yehova ha ri fulufhedzisi uri u ḓo fhelisa mitsiko, fhedzi u a ri khwaṱhisedza uri u ḓo shumisa muya wawe u itela u ri ṋea maanḓa a u sedzana nayo.—Vha-Fil. 4:13.
13. (a) Muṅwe wahashu a re muswa o ṋewa hani maanḓa a u sedzana na vhuimo vhu konḓaho? (b) Naa ni a ḓivha dziṅwe tsumbo dzi fanaho na yeneyi?
13 Ṱhogomelani tsumbo ya Stephanie, muvulanḓila wa tshifhinga tshoṱhe a re na miṅwaha ya 19. Musi e na miṅwaha ya 12, o oma lurumbu nahone a wanala e na bundu ḽa khentsara kha vhuluvhi. U bva tsheetsho o no itwa miaro luvhili lwoṱhe, a fanela u itwa radiation u itela u alafhiwa khentsara, nahone o dovha a oma lurumbu luvhili, zwe zwa ita uri lurumbu lwawe lwa monde lu si tsha shuma na uri a si tsha kona u vhona zwavhuḓi. Stephanie u fanela u ṱhogomela uri a songo netesa u itela uri a kone u shumisa maanḓa awe kha mishumo ine a i dzhia i ya ndeme, i ngaho u ya miṱanganoni ya Vhukriste na tshumeloni ya tsimu. Naho zwo ralo, u vhona u nga muya wa Yehova ndi wone une wa mu thusa uri a kone u konḓelela nga nḓila nnzhi. Khandiso dzo thewaho Bivhilini dzi re na tshenzhelo dza vhaṅwe Vhakriste dzo mu ṋea maanḓa musi o kulea nungo. Vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini vho mu tikedza nga u mu rumela marifhi kana nga u amba nae nga nḓila i ṱuṱuwedzaho musi miṱangano i sa athu thoma na musi yo no fhela. Na vhathu vha re na dzangalelo vho sumbedza uri vha dzhiela nṱha vhukuma zwe Stephanie a vha a tshi khou vha funza zwone ngauri vho vha vha tshi ya hayani hawe u itela uri a kone u guda navho Bivhili. Stephanie u livhuha vhukuma Yehova nga ṅwambo wa zwenezwi zwoṱhe. Ndimana ya Bivhili ine a i funesa vhukuma ndi Psalme ya 41:3, ine a vha na vhungoho ha uri yo no ḓadzea khae.
14. Ndi mini zwine ra fanela u zwi iledza musi ro kulea nungo, nahone ndi ngani?
14 Musi ro neta kana ro tsikeledzea, a ro ngo fanela u vhuya ra humbula uri nḓila ya khwine ya u sedzana na milingo yeneyo ndi u litsha u ita zwithu zwa muya. Arali ra ita nga u ralo, ri ḓo vha ri tshi khou ita vhukhakhi vhuhulwane vhukuma. Ndi ngani? Ndi nga ṅwambo wa uri u ita mishumo i ngaho u fara pfunzo ya Bivhili ya muthu nga eṱhe na ya muṱa, u ya tshumeloni ya tsimu, u vha hone miṱanganoni ndi yone nḓila ine ra wana ngayo muya mukhethwa u homolosaho. Mishumo ya Vhukriste i a homolosa tshifhinga tshoṱhe. (Vhalani Mateo 11:28, 29.) Vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini vha anzela u ḓa miṱanganoni vho neta vhukuma, fhedzi musi vha tshi vhuyelela hayani vha vha vho homoloswa vhukuma nga lwa muya.
15. (a) Naa Yehova o fulufhedzisa uri vhutshilo ha Vhakriste vhu ḓo leluwa? Ṱalutshedzani u ya nga Maṅwalo. (b) Ndi mini zwe Mudzimu a ri fulufhedzisa zwone nahone zwi ita uri ri ḓivhudzise mbudziso ifhio?
15 Zwenezwi a zwi ambi uri dzhogo ya Vhukriste ya u vha mufunziwa a i lemeli. Hu ṱoḓea vhuḓidini u itela uri muthu a vhe Mukriste a fulufhedzeaho. (Mat. 16:24-26; Luka 13:24) Naho zwo ralo, Yehova o shumisa muya mukhethwa u itela u ṋea o netaho maanḓa. Muporofita Yesaya o ṅwala uri: “Hone, vho fulufhedzaho Yehova vha wana maanḓa maswa, vha takuwa nga phapha sa goni, vha gidima vhá sa ṋoki, vha tshimbila vhá sa neti.” (Yes. 40:29-31) Samusi zwo ralo, zwi ḓo vha zwavhuḓi arali ra ḓivhudzisa uri, Ndi mini zwine zwa ita uri ri vhone u nga mishumo ya Vhukriste i a ri netisa?
16. Ndi mini zwine ra nga zwi ita u itela u fhungudza zwiṅwe zwithu zwine zwa nga ri netisa kana u ri kula nungo?
16 Ipfi ḽa Yehova ḽi a ri ṱuṱuwedza musi ḽi tshi ri “ni nanganye zwo fhambanaho,” kana uri ri ite vhungoho ha uri ndi zwifhio zwi re zwa ndeme. (Vha-Fil. 1:10) Samusi o vha o hevhedzwa, muapostola Paulo o fanyisa buḓo ḽa vhutshilo ha Vhukriste na lwendo lulapfu lune muthu a vha a tshi khou tshimbila, nahone o ṱuṱuwedza a ri: “Kha ri laṱe muhwalo woṱhe . . . ri konḓelele ri tshi lwa nndwa yo ri fanelaho.” (Vha-Heb. 12:1) O vha a tshi khou amba uri ri fanela u iledza u tovhola zwithu zwi sa vhuyedzi kana u hwala mihwalo i si ya ndeme ine ya ḓo ri netisa. Khamusi vhaṅwe vhashu vha khou lingedza u ita zwithu zwinzhi-zwinzhi. Nga zwenezwo, arali ni tshi anzela u ḓipfa no neta nahone ni tshi ḓipfa no tsikeledzea, zwi nga vha zwavhuḓi uri ni ṱolisise uri ni fhedza tshifhinga tshingafhani ni mushumoni wa u ḓitshidza, no fara nyendo dza u ḓitakadza, kha mitambo kana kha miṅwe mishumo ya u ḓimvumvusa. U shumisa ṱhalukanyo na u ḓiṱukufhadza zwi fanela u ri sudzulusela uri ri ṱhogomele uri ri na vhushayanungo nahone ri fhungudze miṅwe mishumo i si ya ndeme.
17. Ndi ngani vhaṅwe vha tshi ḓipfa vho kulea nungo, fhedzi ndi khwaṱhisedzo ifhio ine Yehova a ri ṋea yone malugana na enea mafhungo?
17 Khamusi vhaṅwe vhashu vha ḓipfa vho tsikeledzea nga ṅwambo wa uri vhufhelo ha ano maitele a zwithu a vhu khou swika nga u ṱavhanya u ya nga he vha vha vho zwi lavhelela ngaho. (Mir. 13:12) Naho zwo ralo, muthu naho e ufhio ane a ḓipfa nga nḓila yeneyo a nga ṱuṱuwedzwa nga maipfi ane a vha kha Habakuku 2:3 ane a ri: “Ngauri bono ḽo vhetshelwa tshifhinga tshaḽo; ḽi bula zwa vhufhelo, a ḽi zwifhi; ḽá lenga, U ḽi lindele; ngauri U ḓa ḽi ḓo ḓa, a ḽi nga shaei.” Ri khou khwaṱhisedzwa nga Yehova uri vhufhelo ha ano maitele a zwithu vhu ḓo swika nga tshifhinga tshee tsha dzudzanywa ngae.
18. (a) Ndi mafulufhedziso afhio ane a ri ṋea maanḓa? (b) Thero i tevhelaho i ḓo ri vhuyedza nga nḓila-ḓe?
18 Vhukuma, vhashumeli vhoṱhe vha Yehova vha fulufhedzeaho vho lavhelela tshifhinga tshine u neta na u kulea nungo zwa ḓo vha zwi si tsheeho, musi vhoṱhe vha tshilaho vha tshi ḓo ḓiphina nga u vhuyelela “maḓuvhani a vhutuka.” (Yobo 33:25) Na zwino muya mukhethwa u nga ri ṋea maanḓa nga ngomu hashu musi ri tshi ṱanganela kha mishumo ya muya i homolosaho. (2 Vha-Kor. 4:16; Vha-Ef. 3:16) Ni songo tendela maneto a tshi ni thivhela u wana phaṱhutshedzo dza nga hu sa fheli. Hu sa londwi uri milingo ine ra sedzana nayo yo itiswa nga u sokou lingea-vho, nga u neta, kana nga u kulea nungo—yoṱhe i ḓo fhela nahone arali ya sa fhela nga u ṱavhanya i ḓo fhela shangoni ḽiswa ḽa Mudzimu. Kha thero i tevhelaho, ri ḓo haseledza nḓila ine muya mukhethwa wa ṋea ngayo Vhakriste maanḓa a u konḓelela u tovholwa, a u lwisana na khombo ya mutsiko wa thangana ya murole, na u konḓelela musi ro sedzana na maṱungu manzhi.
Ni Ḓo Aravha Hani?
• U vhala Bivhili zwi ri ṋea maanḓa nga nḓila-ḓe?
• U rabela na u elekanya zwi ri ṋea maanḓa nga nḓila-ḓe?
• Ni nga iledza hani zwithu zwine zwa nga kha ḓi ni kula nungo?
[Mbudziso dza Pfunzo]
[Tshifanyiso kha siaṱari 24]
Miṱangano ya Vhukriste i nga ri vusulusa nga lwa muya