Naa Ni Ḓo Tevhela Vhulivhisi Ha Yehova Ha Lufuno?
Naa Ni Ḓo Tevhela Vhulivhisi Ha Yehova Ha Lufuno?
“Ndi . . . hana nḓila dzoṱhe dza mazwifhi.”—PS. 119:128.
1, 2. (a) Musi ri tshi ṱoḓa vhulivhisi kha khonani u itela u swika huṅwe fhethu, ndi tsevho ifhio ine ra nga i takalela, nahone ndi ngani? (b) Ndi dzifhio tsevho dzine Yehova a dzi ṋea vhane vha mu shumela, nahone ndi ngani?
EDZANI u humbula ni tshi khou fanela u fara lwendo. U itela u ḓivha nḓila, ni humbela khonani yaṋu uri a ni livhise. Musi a tshi khou ni ṋea zwidodombedzwa zwa nḓila ine na fanela u fara yone, a nga kha ḓi ri: “Ni ṱhogomele ngauri hangei phanḓa hune na ḓo khona hone hu na tshiga tsha badani tshi sa vhonali zwavhuḓi. Tshi xedza vhanzhi.” Naa ni ḓo mu livhuha nahone na ita zwe a ni vhudza zwone? Yehova u a fana na khonani yo raloho. U ri ṋea vhulivhisi hoṱhe ha nḓila ine ra ḓo swikelela ngayo vhutshilo vhu sa fheli, fhedzi u dovha a ri sevha nga ha ṱhuṱhuwedzo mmbi dzine dza nga ita uri ri fare nḓila i si yone.—Doit. 5:32; Yes. 30:21.
2 Kha thero yeneyi na i tevhelaho ri ḓo haseledza nga ha dziṅwe ṱhuṱhuwedzo dzine Khonani yashu Yehova Mudzimu a ri sevha nga hadzo. Ri fanela u zwi humbula uri Yehova u ri ṋea tsevho dzo raloho nga nṱhani ha uri u a ri londa na u ri funa. U ṱoḓa ri tshi tshila tshoṱhe. Zwi a mu pfisa vhuṱungu u vhona vhathu vha tshi kundwa nga ṱhuṱhuwedzo mmbi nahone vha litsha u mu shumela. (Hesek. 33:11) Kha thero yeneyi, ri ḓo haseledza nga ha ṱhuṱhuwedzo mmbi tharu. Ya u thoma ndi ine ya vhangwa nga vhaṅwe vhathu, ya vhuvhili ndi ine ya vhangwa nga riṋe vhaṋe. Ya vhuraru i vhangwa nga zwithu zwi si zwa vhukuma, fhedzi i na khombo khulwane. Ri fanela u ḓivha ṱhuṱhuwedzo dzenedzi na u ḓivha zwine Khotsi ashu wa ṱaḓulu a ri funza zwone u itela uri ri kone u dzi iledza. Muṅwe mupsalme o hevhedzwaho o vhudza Yehova a ri: “Ndi . . . hana nḓila dzoṱhe dza mazwifhi.” (Ps. 119:128) Naa ni ḓipfa nga yeneyo nḓila? Kha ri haseledze nga ha nḓila dzine ra nga ḓiimisela ngadzo u iledza “nḓila dzoṱhe dza mazwifhi.”
Ni Songo Tevhela “Hu Yaho Vhanzhi”
3. (a) Ndi ngani ri tshi nga dzhena khomboni nga u tevhela vhaṅwe musi ri sa ḓivhi hune ra khou ya hone? (b) Ndi afhio maitele a ndeme ane ra a wana kha Ekisodo 23:2?
3 Arali no vha ni tshi ḓo fara lwendo lulapfu, no vha ni tshi ḓo ita mini arali ni sa ḓivhi zwavhuḓi nḓila ine na fanela u fara yone? Ni nga kha ḓi lingea u tevhela vhaṅwe—zwihuluhulu arali ni tshi vhona vhathu vhanzhi vha tshi fara nḓila yeneyo. Zwenezwo zwi nga ni dzhenisa khomboni. Zwi re zwone ndi uri vhenevho vhathu vha nga vha vha sa khou ya hune inwi na khou ya hone, kana na vhone vha nga kha ḓi vha vho xela. Malugana na zwenezwi, ṱhogomelani maitele a mutheo a muṅwe mulayo we wa vha wo ṋewa Vhaisiraele vha kale. Vhe vha vha vhe vhahaṱuli kana ṱhanzi dzi shumiswaho kha mafhungo a khaṱulo, vho vha vho sevhiwa nga ha khombo ya u “tevhela hu yaho vhanzhi.” (Vhalani Ekisodo 23:2.) A zwi timatimisi uri zwi a leluwa uri vhathu vha songo fhelelaho vha kundwe nga mutsiko wa thangana ya murole, wa u sa vha na khaṱulokwayo. Naho zwo ralo, naa maitele a u sa tevhela hu yaho vhanzhi a shuma kha mafhungo a khaṱulo fhedzi? Na kathihi.
4, 5. Yoshua na Kalebe vho tsikeledzwa hani uri vha tevhele hu yaho vhanzhi, fhedzi ndi mini zwe zwa vha thusa u lwisana na mutsiko wonoyo?
4 Ndi ngoho uri ri nga ṱuṱuwedzwa nga mutsiko wa u “tevhela hu yaho vhanzhi tshifhinga tshiṅwe na tshiṅwe.” U nga vha hone ri songo zwi lavhelela, nahone ri nga wana zwi tshi konḓa vhukuma u lwisana nawo. Sa tsumbo, humbulani nga ha mutsiko wa thangana ya murole we Yoshua na Kalebe vha sedzana nawo. Vho vha vhe kha tshigwada tsha vhanna vha 12 vhe vha ya u ṱola Shango ḽo Fulufhedziswaho. Musi vha tshi vhuya, vha fumi kha vhenevho vho ḓisa muvhigo u si wavhuḓi une wa kula nungo. Vho ita na u amba na uri vhaṅwe vhadzulapo vha henefho vho vha vhe vhathu vhalapfu-lapfu, vhaḓuhulu vha Vhanefilimi, vhana vhe vha bebwa nga vharuṅwa vha mashandukwa na vhasadzi vha fhano shangoni. (Gen. 6:4) Zwenezwo zwo vha zwi sa pfali na luthihi ngauri vhenevho vhanna vhalapfu-lapfu vha Vhanefilimi vho fheliswa nga tshifhinga tsha Maḓi Mahulu a Noaxe maḓanani a miṅwaha nga phanḓa ha zwenezwo nahone vho vha vhe si na vhana. Fhedzi na mafhungo a si na vhuṱanzi a nga vha na ṱhuṱhuwedzo khulwane kha vha re na lutendo lu songo khwaṱhaho. Muvhigo u si wavhuḓi wa ṱholi dza fumi wo ṱavhanya wa phaḓalala nahone zwa ita uri vhathu vha dzhenwe nga nyofho. Hu sa athu fhela tshifhinga tshilapfu, vhathu vhanzhi vho vha vha tshi vho humbula uri zwi ḓo vha zwo khakhea u dzhena Shangoni ḽo Fulufhedziswaho sa zwe Yehova a laedza zwone. Kha vhuimo honoho vhu konḓaho, Yoshua na Kalebe vho vha vha tshi ḓo ita mini?—Num. 13:25-33.
5 A vho ngo tevhela hu yaho vhanzhi. Naho vhathu vho vha sa funi u pfa zwe vha zwi amba, vhanna vhenevho vhavhili vho amba ngoho—naho vho shushedzwa ha pfi vha ḓo kanḓwa nga matombo. Ndi mini zwe zwa ita uri vha vhe na tshivhindi? A zwi timatimisi uri vho vha na tshivhindi nga nṱhani ha uri vho vha vhe na lutendo. Vhathu vha re na lutendo vha a kona u vhona zwavhuḓi phambano i re hone vhukati ha mafhungo a vhathu a si na vhuṱanzi na mafulufhedziso makhethwa a Yehova Mudzimu. Musi Yoshua na Kalebe vha tshi amba nga ha lutendo lune vha vha nalwo kha Yehova, vho vhudza vhathu vhoṱhe uri Yehova u a ḓadzisa mafulufhedziso awe tshifhinga tshoṱhe. (Vhalani Yoshua 14:6, 8; 23:2, 14.) Yoshua na Kalebe vho vha vho nambatela Mudzimu wavho a fulufhedzeaho nahone a vho ngo ṱoḓa u mu ṱungufhadza nga u tevhela vhathu vha si na lutendo. Ngauralo vho ima vho khwaṱha, nahone vho ri vhetshela tsumbo i swayeaho vhukuma ṋamusi.—Num. 14:1-10.
6. Ndi lini hune ra nga ḓiwana ri na mutsiko wa u tevhela hu yaho vhanzhi?
6 Naa nga zwiṅwe zwifhinga ni a pfa u nga ni ṱoḓa u tevhela hu yaho vhanzhi? Vhathu vha si na vhushaka na Yehova na vhane vha sa ṱhonifhe zwilinganyo zwawe zwa vhuḓifari ndi vhanzhi vhukuma ṋamusi. Musi zwi tshi ḓa kha mafhungo a u ḓimvumvusa na u ḓitakadza, vhathu vhanzhi vha anzela u tevhela mavhonele a si na he a thewa hone. Vha nga kha ḓi amba uri a zwi na khombo u ṱalela mbekanyamushumo dzo ḓalaho hoṱhe-hoṱhe dzi re na vhuḓifari vhu songo kunaho, vhuvemu, na vhungome dzine dza wanala kha thelevishini, mimuvi, na mitambo ya vidio. (2 Tim. 3:1-5) Ni dzhia hani phetho ya zwine inwi na muṱa waṋu na ḓo ḓimvumvusa na u ḓitakadza ngazwo? Naa ni ita phetho ya uri zwithu zwo khakhea kana a zwo ngo khakhea no ḓitika nga zwine vhaṅwe vhathu vha zwi humbula? Arali ni tshi ita nga u ralo, zwenezwo zwi amba uri ni khou tevhela hu yaho vhanzhi.
7, 8. (a) Ri gudisa hani “ṱhalukanyo” yashu, nahone ndi ngani zwi zwa ndeme u i gudisa, nṱhani ha u vha na mutevhe wa milayo ya zwine ra fanela u zwi ita na u zwi iledza? (b) Ndi ngani ni tshi wana tsumbo ya vhaswa vhanzhi vha Vhakriste i tshi takadza mbilu?
7 Yehova o ri ṋea tshifhiwa tshavhuḓi tshine tsha ri thusa u ita phetho. Tshifhiwa tshenetsho ndi vhukoni vhune ra vha naho ha u shumisa “ṱhalukanyo” u itela u khethekanya zwo lugaho na zwi songo lugaho. Naho zwo ralo, ri fanela u gudisa ṱhalukanyo yashu u itela uri ri vhe “vho gudaho vha fhedza.” (Vha-Heb. 5:14) U tevhela hu yaho vhanzhi zwi nga si ri thuse u gudisa ṱhalukanyo yashu. Kha zwithu zwinzhi zwine ra ita, ri fanela u shumisa luvalo lwashu na u ḓiitela phetho. Sa tsumbo, vhathu vha Yehova a vha lavheleli uri hu vhe na muthu ane a vha ṋea mutevhe wa zwine vha fanela u zwi iledza malugana na dzifilimu, dzibugu, na kha Inthanethe. Nga nṱhani ha uri ḽino shango ḽi shanduka nga u ṱavhanya, mutevhe wonoyo u nga ṱavhanya wa fhelelwa nga tshifhinga. (1 Vha-Kor. 7:31) Zwiṅwe hafhu, u nga ita uri ri si kone u ṱolisisa zwavhuḓi maitele a Bivhili na u rabelela vhulivhisi ha Mudzimu musi ri tshi dzhia phetho dzo thewaho kha eneo maitele.—Vha-Ef. 5:10.
8 Ndi ngoho uri nga zwiṅwe zwifhinga phetho dzine ra dzi ita dzo thewaho Bivhilini, dzi nga ita uri ri si takalelwe nga vhaṅwe. Musi vhe tshikoloni vhaswa vha Vhakriste vha nga tsikeledzwa vhukuma nga vhaṅwe uri vha tevhele hu yaho vhanzhi. (1 Pet. 4:4) Nga zwenezwo, zwi a takadza u vhona Vhakriste vhahulwane na vhaṱuku vha tshi edzisa lutendo lwa Yoshua na Kalebe vha tshifhingani tsho fhiraho, vhe vha hana u tevhela hu yaho vhanzhi.
Ni Songo Tevhela “Dzimbilu Dzaṋu Na Maṱo Aṋu”
9. (a) Musi muthu e lwendoni, ndi ngani zwi tshi nga vha na khombo u sokou tevhela nḓila nga nṱhani ha uri i a mu takadza? (b) Ndi ngani mulayo u re kha Numeri 15:37-39 wo vha u wa ndeme kha vhathu vha Mudzimu vha ngei Isiraele?
9 Ṱhuṱhuwedzo ya vhuvhili ine ra ḓo haseledza ngayo ndi i re na khombo nahone i vhangwa nga riṋe vhaṋe. Sa tsumbo: Kha ri ri ni khou fara lwendo, naa no vha ni tshi nga vhetshela thungo mapa waṋu nahone na sokou dzhena nḓilani—khamusi na dzhena kha bada iṅwe na iṅwe ine ya vhonala u nga i ni livhisa fhethu ho nakaho? Zwi tou pfala uri arali na ita zwenezwo ni nga si vhuye na swika hune na khou ya hone. Malugana na mafhungo enea, ṱhogomelani muṅwe mulayo we Yehova a u ṋea Vhaisiraele vha kale. Vhathu vhanzhi ṋamusi vha nga kha ḓi wana zwi tshi konḓa u pfesesa uri ndi ngani vho vha vha tshi fanela u tevhedza mulayo wa u ḓiitela zwiala na ludzi ludala kha nguvho dzavho. (Vhalani Numeri 15:37-39.) Naho zwo ralo, naa ni a pfesesa uri ndi ngani wonoyo mulayo wo vha u wa ndeme? U thetshelesa wonoyo mulayo zwo thusa vhathu vha Mudzimu uri vha kone u ḓifhambanya na dziṅwe tshaka dza vhahedeni dzo vha tangaho. U ḓifhambanya nadzo zwo vha zwi zwa ndeme u itela uri vha dzule vha tshi takalelwa nga Yehova. (Lev. 18:24, 25) Naho zwo ralo, mulayo wonoyo wo dovha wa bvisela khagala iṅwe ṱhuṱhuwedzo ine ya vhangwa nga riṋe vhane ine ya nga ita uri ri si wane vhutshilo vhu sa fheli. Nga nḓila-ḓe?
10. Yehova o zwi sumbedza hani uri u ḓivha vhathu zwavhuḓi vhukuma?
10 Ṱhogomelani zwe Yehova a zwi amba musi a tshi ṋea vhathu vhawe tshiitisi tsha mulayo wonoyo. O ri: “Uri ni si tevhele dzimbilu dzaṋu na maṱo aṋu, zwine zwa ḓo ni isa kha vhupombwe.” Yehova u ḓivha vhathu zwavhuḓi vhukuma. U a zwi ḓivha uri zwi a leluwa uri mbilu dzashu—zwine ra vha zwone zwa vhukuma—dzi kungiwe nga zwine ra zwi vhona nga maṱo ashu. Bivhili i a ri sevha musi i tshi ri: “Mbilu ndi yone mudzia-tshimbevha vhukuma, ndi mmbi; i nga ḓihwa nga nnyi?” (Yer. 17:9) Naa ni a kona u zwi pfesesa uri ndi ngani Yehova o sevha Vhaisiraele uri vha songo tevhela mbilu dzavho na maṱo avho? O vha a tshi zwi ḓivha uri vha ḓo sedza zwine zwa itwa nga tshaka dza vhahedeni dzo vha tangaho nahone vha kungwa nga zwe vha zwi vhona. Vho vha vha tshi nga kha ḓi ṱoḓa u fana na vhenevho vhahedeni, vha vho thoma u humbula, na edzisa nyito dzavho.—Mir. 13:20
11. Ndi lini hune ra nga kungwa nga mbilu dzashu na maṱo ashu?
11 Musalauno zwi a leluwa nga maanḓa uri mbilu yashu i re na tshimbevha i kungwe nga zwine ra zwi vhona. Ri khou tshila shangoni ḽine ḽa nga ri ṱuṱuwedza nga hu leluwaho uri ri tevhele nyemulo dzashu. Nga zwenezwo, ri nga shumisa hani maitele a re kha Numeri 15:39? Ṱhogomelani hezwi: Arali vhane na dzhena navho tshikolo, vhane na shuma navho, kana vhathu tshitshavhani vha tshi ambara nga nḓila ine ya karusa maḓipfele a zwa vhudzekani, naa zwi nga ni kwama? Naa ni nga lingea u ‘tevhela mbilu yaṋu na maṱo aṋu,’ nahone na kungwa nga zwine na khou zwi vhona? Arali zwo ralo, ni nga kha ḓi lingea u sa tevhedza zwilinganyo zwaṋu na vho thoma u edzisa kuambarele kwavho.—Vha-Roma 12:1, 2.
12, 13. (a) Ri fanela u ita mini arali nga zwiṅwe zwifhinga ri tshi tama u sedza zwithu zwivhi? (b) Ri nga iledza hani u ṱuṱuwedza vhaṅwe uri vha vhe na lutamo lwa u ita zwithu zwivhi?
12 Ndi zwa ndeme uri ri ṱahulele u ḓilanga. Ri fanela u iledza u sedza zwithu zwivhi. Tsumbo ya Yobo munna a fulufhedzeaho i nga ri thusa. O amba uri o vha o vhofha mulanga na maṱo awe. O vha o ḓiimisela tshoṱhe u sa lavhelesa mufumakadzi wa muṅwe muthu nga u mu emula. (Yobo 31:1) Khosi Davida na ene o vha o ḓiimisela u ita zwenezwo. O ri: “Maṱo anga a thi a livhanyi na mafhungo a sá ḓivhalei.” (Ps. 101:3) Tshiṅwe na tshiṅwe tshine tsha nga tshikafhadza luvalo lwashu na u tshinya vhushaka hashu na Yehova ndi tshithu tshi “sá ḓivhalei.” Zwenezwo zwi katela mulingo naho u ufhio une wa kunga maṱo ashu na une wa ita uri ri vhe na lutamo mbiluni dzashu lwa u ita zwo khakheaho.
13 Kha ḽiṅwe sia, ri nga si ṱoḓe uri vhaṅwe vha ri dzhie sa vhathu vha “sá ḓivhalei” nga nṱhani ha uri ri a vha linga uri vha humbule nga zwithu zwo khakheaho. Nga zwenezwo, ri fanela u thetshelesa zwi tshi bva mbiluni nyeletshedzo ya Bivhili yo hevhedzwaho ya uri ri ambare lwa vhudele zwine zwa amba uri nga nḓila i ṱhonifheaho. (1 Tim. 2:9) U ambara nga nḓila i ṱhonifheaho a zwi ambi uri ri fanela u humbula fhedzi nga ha zwine ra zwi funa. Ri fanela u humbulela mvalo dza vhaṅwe vhathu, nahone ri ḓo ṱoḓa u vha takadza nṱhani ha u ḓitakadza. (Vha-Roma 15:1, 2) Tshivhidzo tsha Vhukriste tsho fhaṱutshedzwa nga vhaswa vhanzhi vhane kuambarele kwavho kwa vha tsumbo yavhuḓisa. Zwi ri takadza vhukuma u vhona vha tshi hana u ‘tevhela mbilu yavho na maṱo avho’ nṱhani hazwo, vha khetha u takadza Yehova kha zwoṱhe zwine vha zwi ita—u katela na nḓila ine vha ambara ngayo!
Ni Songo Tevhela “Zwi Sá Farisi Tshithu”
14. Samuele o ṋea tsevho ifhio malugana na u tovhola zwithu zwi “sa farisi tshithu”?
14 Edzani u humbula ni lwendoni ni tshi khou pfuka nga sogani. Kha ri ri ni thoma u vhona zwiṅwe zwithu zwi penyaho zwine zwa vhonala u nga ndi maḓi nahone na mbo ḓi ya henefho. Fhedzi ni tshi swika ni wana uri a si maḓi. Hu ḓo itea mini arali na bva nḓilani u itela u tevhela zwine zwa vhonala u nga ndi maḓi? Ni nga xela nahone na fela sogani. Nga hu fanaho, Yehova u a zwi ḓivha uri zwi na khombo khulwane vhukuma u fulufhela tshithu tshi si tsha vhukuma. Ṱhogomelani tsumbo ya Vhaisiraele vhe vha ṱoḓa u fana na tshaka dzo vha tangaho, dze dza vha dzi mahosi adzo. Zwi re zwone ndi uri u ṱoḓa zwenezwo ho vha hu u ita tshivhi tshihulwane vhukuma, ngauri zwo amba uri a vha ṱoḓi u vhuswa nga Yehova. Naho Yehova o vha tendela vha tshi vha na khosi, o laedza muporofita wawe Samuele uri a vha ṋee tsevho malugana na u tovhola zwithu zwi “sá farisi tshithu.”—Vhalani 1 Samuele 12:21.
15. Vhaisiraele vho tovhola zwithu zwi sa farisi tshithu nga nḓila-ḓe?
15 Naa Vhaisiraele vho vha vha tshi humbula uri vha nga fulufhela khosi u fhira Yehova? Arali zwo ralo, ndi zwa vhukuma uri vho vha vha tshi khou tovhola zwithu zwi “sa farisi tshithu.” Nahone vho vha vho sedzana na khombo ya u tovhola zwiṅwe zwithu zwi sa ḓivhalei zwa Sathane. Khosi yo vha i tshi nga ita uri vha gwadamele midzimu ya zwifanyiso nga hu leluwaho. Vhane vha gwadamela midzimu ya zwifanyiso vha humbula uri zwithu zwine vha kona u zwi vhona nga maṱo—midzimu yo itwaho nga thanda kana matombo i a tshila, vha nga i fulufhela u fhira Yehova Mudzimu a sa vhonali, we a sika zwithu zwoṱhe. Fhedzi samusi muapostola Paulo o amba, mudzimu wa tshifanyiso “ha tshithu.” (1 Vha-Kor. 8:4) Midzimu ya zwifanyiso a i koni u vhona, u pfa, u amba, kana u ita zwiṅwe zwithu. Ni nga kona u i vhona na u i kwama, fhedzi arali no vha ni tshi nga gwadamela midzimu yo raloho, zwi tou pfala uri no vha ni tshi ḓo vha ni tshi khou tovhola zwithu zwi sa farisi tshithu.—Ps. 115:4-8.
16. (a) Sathane u lingedza hani u fhura vhathu vhanzhi uri vha tovhole zwithu zwi sa farisi tshithu ṋamusi? (b) Ndi ngani ri tshi nga amba uri musi zwi tshi vhambedzwa na Yehova Mudzimu, zwithu zwi vhonalaho a zwi farisi tshithu?
16 Sathane u kha ḓi vha o ḓiimisela vhukuma u fhura vhathu uri vha tovhole zwithu zwi sa farisi tshithu. Sa tsumbo, o kunga vhanzhi uri vha dzhie zwithu zwi vhonalaho sa zwine zwa nga ita uri vha takale na u ḓipfa vho tsireledzea. U vha na tshelede, vhuimo ha nṱha, na mishumo i holelaho nga maanḓa zwi nga kha ḓi vhonala zwi tshi nga piringulula vhuleme havho hoṱhe. Naho zwo ralo, zwithu zwi vhonalaho zwi nga thusa hani muthu musi e na mutakalo u si wavhuḓi, musi ekonomi i tshi wa, kana musi hu tshi vha na khombo dza mupo? Zwi vha thusa hani musi vha tshi vhona u nga vhutshilo havho a vhu na ndivho na musi vha tshi ṱoḓa vhulivhisi na phindulo dza mbudziso dzine dza vha dina vhutshiloni? Zwi vha thusa hani musi vho sedzana na lufu? Arali ra ḓitika nga tshelede na zwithu zwi vhonalaho u itela u fusha ṱhoḓea dzashu dza lwa muya, a ri nga ḓo vhuyelwa nga tshithu. Tshelede na u vha na zwithu zwi vhonalaho zwi nga si ite uri ri takale, nahone zwi nga si ite uri ri si lwale kana ri si fe. Ndi zwithu zwi sa farisi tshithu. (Mir. 23:4, 5) Yehova ndi Mudzimu wa vhukuma. Arali ri na vhushaka ho khwaṱhaho nae ri nga tsireledzea zwa vhukuma. Ndi phaṱhutshedzo yavhuḓi lungafhani! Ri songo vhuya ra mu laṱa nga nṱhani ha u ṱoḓa u tovhola zwithu zwi sa farisi tshithu.
17. No ḓiimisela u ita mini malugana na ṱhuṱhuwedzo dzi si dzavhuḓi dze ra dzi haseledza?
17 Ri takala vhukuma ngauri Yehova ndi Khonani yashu ine ya ri livhisa lwendoni lu isaho vhutshiloni vhu sa fheli. Zwi nga konadzea uri ri wane vhutshilo vhu sa fheli arali ra bvela phanḓa na u thetshelesa tsevho dzawe malugana na ṱhuṱhuwedzo tharu mmbi—dzine dza vha u tevhela hu yaho vhanzhi, u tevhela mbilu dzashu, na u tovhola zwithu zwi sa farisi tshithu. Theroni i tevhelaho ri ḓo haseledza nga ha dziṅwe tsevho tharu dzine Yehova a ri ṋea dzone u itela uri ri vhenge na u iledza nḓila dzoṱhe dza mazwifhi.—Ps. 119:128.
Ni Humbula Mini?
Ni nga shumisa hani maitele a re kha Maṅwalo a tevhelaho?
[Mbudziso dza Pfunzo]
[Tshifanyiso kha siaṱari 11]
Naa ni a lingea u tevhela hu yaho vhanzhi?
[Tshifanyiso kha siaṱari 13]
Ndi ngani zwi na khombo u tevhela zwine ra sokou vhona zwi tshi ri takadza?
[Tshifanyiso kha siaṱari 14]
Naa ni khou tovhola zwithu zwi sa farisi tshithu?
