Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

Tovholani Mulalo

Tovholani Mulalo

Tovholani Mulalo

“Ndi zwone nga ri zwime zwi rudzaho dzimbilu.”—VHA-ROMA 14:19.

1, 2. Ndi ngani Ṱhanzi dza Yehova vha na mulalo?

ZWI a konḓa u wana mulalo wa ngoho shangoni ḽa ṋamusi. Na vhathu vha lushaka luthihi vhane vha amba luambo luthihi vha anzela u fhandekanywa nga vhurereli, politiki, na matshilele. U fhambana na zwenezwo, vhathu vha Yehova vha na vhuthihi hu sa londwi uri vha bva kha “tshakha na khoro, na mbeu na ndimi dzoṱhe.”—Ndzumb. 7:9.

2 Mulalo une ra vha nawo a wo ngo sokou bvelela. Wo vha hone ngauri “ro pfumedzanywa na Mudzimu” nga nṱhani ha lutendo lune ra vha nalwo kha Murwa, we malofha awe o shululwaho a fukedza zwivhi zwashu. (Vha-Roma 5:1; Vha-Ef. 1:7) Zwiṅwe hafhu, Mudzimu wa ngoho u ṋea muya mukhethwa vhashumeli vhawe vha fulufhedzeaho, nahone tshiaṋwiwa tsha muya wonoyo tshi katela na mulalo. (Vha-Gal. 5:22) Tshiṅwe tshiitisi tsha vhuthihi hashu ha mulalo ndi uri a ri “vha shango ḽino.” (Yoh. 15:19) A ri dzhii sia kha zwa politiki. Sa izwi ro ‘dzhia mafumo ra fula malembe ngao,’ a ri dzheneleli kha nndwa dza shango.—Yes. 2:4.

3. Mulalo une ra nga vha nawo u nga bveledza mini, nahone ri ḓo haseledza mini kha thero ino?

3 Mulalo une ra nga vha nawo na vhaṅwe u ita uri ri si pfise vhahashu vhuṱungu. Naho tshivhidzo tsha Ṱhanzi dza Yehova tshine ra ṱanganela khatsho tshi na vhathu vha tshaka na mvelele dzo fhamba-fhambanaho, ri a ‘funana.’ (Yoh. 15:17) Mulalo une ra vha nawo u ita uri ri “ite zwivhuya ri tshi itela vhoṱhe, zwihulu-hulu ri tshi itela vha re vha nnḓu nthihi na riṋe nga lutendo.” (Vha-Gal. 6:10) Paradiso yashu ya muya ndi tshithu tshine ra fanela u tshi dzhiela nṱha na u tshi tsireledza. Kha ri vhone uri ri nga tovhola hani mulalo tshivhidzoni.

Musi Ri Tshi Khakha

4. Ri nga ita mini u itela u tovhola mulalo musi hu na u sa anḓana vhukati hashu na muṅwe muthu?

4 Mufunziwa Yakobo o ṅwala uri: “Hone roṱhe ri tshi khakha hunzhi, arali muthu á sa khakhi u ambani, uyo ndi munna vhukuma, a konaho u kungela muhala muvhili wawe woṱhe.” (Yak. 3:2) Naho zwo ralo, dziphambano na u sa anḓana zwi ḓo vha hone vhukati ha vhatendi. (Vha-Fil. 4:2, 3) Fhedzi, thaidzo dzine dza vha hone vhukati ha vhatendi dzi nga tandululwa hu songo thithiswa mulalo tshivhidzoni. Sa tsumbo, ṱhogomelani maitele ane ra fanela u a tevhela musi ri tshi vhona uri ro khakhela muṅwe muthu.—Vhalani Mateo 5:23, 24.

5. Ri nga tovhola hani mulalo musi ro khakhelwa?

5 Ri fanela u ita mini arali muṅwe muthu o ri khakhela nga zwithu zwiṱuku? Naa ri fanela u lavhelela uri onoyo muthu a ḓe a humbele pfarelo? 1 Vha-Korinta 13:5 i ri: “[Lufuno] a lu dzuli lu tshi vhalela muthu vhuvhi.” Musi ri tshi khakhelwa, ri tovhola lufuno nga u hangwela na u zwi hangwa, zwine zwa amba u sa “vhalela muthu vhuvhi.” (Vhalani Vha-Kolosa 3:13.) Milandu ya ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe i tandululea nga nḓila yeneyi, ngauri zwenezwi zwi ita uri ri vhe na mulalo na vhatendi nga riṋe nahone zwa ri ṋea mulalo wa ngelekanyo. Murero wa vhuṱali u ri: “U naka nga u sa lifhedza.”—Mir. 19:11.

6. Ri fanela u ita mini arali zwi tshi ri konḓela u hangwa musi ro khakhelwa?

6 Ri nga ita mini arali ra khakhelwa nga nḓila khulwane lune zwa ri konḓela u hangwa? U vhudza vhaṅwe nga ha mafhungo enea a si yone nḓila ya vhuṱali. Zwitshele zwenezwo zwi nga thithisa mulalo tshivhidzoni. Ri fanela u ita mini u itela u dzudzanya eneo mafhungo nga mulalo? Mateo 18:15 i ri: “Arali wa haṋu a tshi tshinya, U mu rovhedze ní vhavhili fhedzi. Arali a tshi U pfa, wo pfuma murathu.” Naho Mateo 18:15-17 i tshi ambela kha tshivhi tshihulwane, ri fanela u shumisa maitele a re kha ndimana 15, nga u ya ra amba nga vhulenda na muthu we a ri khakhela ri vhavhili fhedzi nahone ra lingedza u vusulusa mulalo. *

7. Ndi ngani ri tshi fanela u dzudzanya dziphambano nga u ṱavhanya?

7 Muapostola Paulo o ṅwala uri: “Sinyuwani, hone, ni tshi ralo ni songo tshinya. Ḓuvha ḽi songo vhuya ḽa kovhela ni tshee nó sinyuwa. Na hone ni songo ṋea vhudzulo Diabolo mudzia-tshisolo.” (Vha-Ef. 4:26, 27) Yesu o ri: “Ṱavhanya u pfana na ané wa yo sengisana nae’.” (Mat. 5:25) Naho zwo ralo, u tovhola mulalo zwi amba u dzudzanya thaidzo nga u ṱavhanya. Ndi ngani? Ngauri u ita nga u ralo zwi ḓo thivhela uri zwi si ṋaṋe u fana na tshilonda musi tshi sa khou ṱhogomelwa. Ri songo tendela u ḓikukumusa, vhutshivha kana u funesa zwithu zwi vhonalaho zwi tshi ri thivhela u dzudzanya nga u ṱavhanya phambano dzine dza nga vha hone.—Yak. 4:1-6.

Musi Khakhathi Dzi Tshi Katela Vhathu Vhanzhi

8, 9. (a) Ndi mavhonele afhio o fhambanaho e a vha e hone kha Vhakriste vha tshivhidzo tsha Roma tsha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha? (b) Ndi nyeletshedzo ifhio ye Paulo a i ṋea Vhakriste vha Roma malugana na khuḓano dzavho?

8 Nga zwiṅwe zwifhinga hu a vha na phambano dzine dza katela vhathu vhanzhi tshivhidzoni. Zwenezwo zwo itea kha Vhakriste vha Roma vhe muapostola Paulo a vha ṅwalela vhurifhi ho hevhedzwaho. Ho vha hu na u sa anḓana vhukati ha Vhayuda na Vhakriste vha Vhannḓa. Zwi tou vha khagala uri vhaṅwe tshivhidzoni vho vha vha tshi dzhiela fhasi vha re na mvalo thethe kana vha mvalo dzine dza vha thivhela tshiṅwe na tshiṅwe. Vhathu vho raloho vho vha vha tshi haṱula vhaṅwe zwi songo tea na kha mafhungo a muthu nga eṱhe. Paulo o ṋea tshivhidzo nyeletshedzo ifhio?—Vha-Roma 14:1-6.

9 Paulo o eletshedza vhenevho vhathu vhoṱhe. O vhudza vhe vha vha vha tshi pfesesa uri a vha tsheeho nga fhasi ha Mulayo wa Mushe uri vha songo dzhiela fhasi vhahavho. (Vha-Roma 14:2, 10) Ngauri zwenezwo zwo vha zwi tshi nga khukhulisa vhatendi vhe vha vhona zwo khakhea u ḽa zwithu zwo iledzwaho u ya nga Mulayo. Paulo o vha ṱuṱuwedza uri: “U songo thutha mushumo wa Mudzimu U tshi itela zwiḽiwa; . . . Ndi zwavhuḓi Ú sa ḽi ṋama, Ú sa nwi veini na tshini, Ú sa tshi iti tshiné murathu wau a khukhuliswa ngatsho’.” (Vha-Roma 14:14, 15, 20, 21) Kha ḽiṅwe sia, Paulo o eletshedza Vhakriste vha re na mvalo dzine dza vha thivhela tshiṅwe na tshiṅwe uri vha songo vhona mulandu vha re na mavhonele o fhambanaho na avho. (Vha-Roma 14:13) O vhudza muṅwe na muṅwe uri ‘a songo kalula u ḓifhima.’ (Vha-Roma 12:3) Musi a tshi eletshedza zwigwada zwenezwi zwivhili zwi re na khuḓano, Paulo o ṅwala uri: “Ndi zwone nga ri zwime zwi rudzaho dzimbilu na zwiné ra alusana ngazwo’.”—Vha-Roma 14:19.

10. U fana na zwe zwa itea kha tshivhidzo tsha Roma tsha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha, ndi mini zwine zwa ṱoḓea u itela u dzudzanya dziphambano?

10 Ri nga vha na vhungoho ha uri tshivhidzo tsha Roma tsho ṱanganedza yeneyo nyeletshedzo ya Paulo nahone tsha ita tshanduko dze dza vha dzi tshi ṱoḓea. Musi hu tshi vha na u sa anḓana kha Vhakriste nga riṋe ṋamusi, naa a ro ngo fanela u dzudzanya dzenedzo phambano nga vhulenda na u ḓiṱukufhadza na u shumisa nyeletshedzo ya Maṅwalo? U fana na zwe zwa itea kha Vhakriste vha Roma, ṋamusi zwigwada zwivhili zwine zwa vha na khakhathi zwi nga kha ḓi ita tshanduko dzine dza ṱoḓea u itela uri vhoṱhe vha “vhe vhadzia-mulalo.”—Marko 9:50.

Musi No Humbelwa Uri Ni Thuse

11. Muhulwane u fanela u ita mini arali Mukriste a amba nae nga ha phambano i re hone vhukati hawe na muṅwe Mukriste?

11 Mukriste u fanela u ita mini arali a tshi ṱoḓa u amba na muhulwane nga ha thaidzo ine a vha nayo na shaka kana na mutendi ngae? Mirero 21:13 i ri: “Dzinga-nḓevhe ḽa musi wa tshililo tsha vhaṱoma, na ḽone ḽi ḓo lila ḽi si pfiwe.” Muhulwane u ḓo thetshelesa a si vhe ‘dzinganḓevhe.’ Naho zwo ralo, muṅwe murero uri: “Muhweleli mu-ranga-u-swika u ḓi pfi ndi muvhuya; hu ḓo swika uḽa muṅwe a mu dzumbulula.” (Mir. 18:17) Muhulwane u fanela u thetshelesa nga vhulenda, fhedzi ho ngo fanela u khetha ṋamana nga matombo. Musi o no thetshelesa eneo mafhungo, khamusi a nga vhudzisa arali o khakhelwaho o no amba na we a mu khakhela. Muhulwane a nga dovha a vusulusa vhukando vhu re Maṅwaloni vhune ha fanela u dzhiiwa nga we a khakhelwa u itela uri a tovhole mulalo.

12. Bulani tsumbo dzine dza sumbedza uri u ṱavhanyedzela u dzhia phetho u sa athu pfa mafhungo zwi na khombo.

12 Tsumbo tharu dzi re Bivhilini dzi ombedzela khombo ya u dzhia vhukando musi no pfa mafhungo a muthu muthihi fhedzi. Potifara o fulufhela mufumakadzi wawe musi a tshi mu vhudza uri Yosefa o lingedza u mu tzhipa. Potifara o sinyuwa, a mbo ḓi valela Yosefa khothoni. (Gen. 39:19, 20) Khosi Davida o fulufhela Tsiba musi a tshi ri Mefibosete o vha a tshi ima na maswina awe. Davida o fhindula nga u ṱavhanya a ri: “Hone zwoṱhe zwi re zwa Mefibosete ndi zwau.” (2 Sam. 16:4; 19:25-27) Khosi Arithasasitha o vhudzwa uri Vhayuda vha khou ṱoḓa u fhaṱulula mbondo dza Yerusalema nahone vha ṱoḓa u vutshela Muvhuso wa Peresia. Khosi yo mbo ḓi fulufhela wonoyo muvhigo wa mazwifhi nahone ya ṋea ndaela ya uri vhoṱhe vhane vha khou fhaṱulula mbondo dza Yerusalema vha vhulahwe. Nga nṱhani ha zwenezwo, Vhayuda vho mbo ḓi litsha mushumo wa thembeleni ya Mudzimu. (Esera 4:11-13, 23, 24) Vhahulwane vha Vhakriste vha tevhela nga vhuṱali nyeletshedzo ye Paulo a i ṋea Timotheo ya u iledza u haṱula hu sa athu ambiwa.—Vhalani 1 Timotheo 5:21.

13, 14. (a) Ndi vhushayanungo vhufhio vhune roṱhe ra vha naho musi zwi tshi ḓa kha khuḓano dza vhaṅwe? (b) Ndi mini zwine zwa nga thusa vhahulwane uri vha haṱule vhatendi ngavho nga nḓila yo teaho?

13 Naho vhathu vha re na khuḓano vha tshi nga ḓivhona vha songo khakha, ndi zwa ndeme uri vha humbule uri “arali muthu a tshi ḓi-fhima uri: ndi na nḓivho, ndi uri ha athu u vha na nḓivho yo fanelaho.” (1 Vha-Kor. 8:2) Naa ri a ḓivha zwidodombedzwa zwoṱhe zwe zwa ita uri hu vhe na yeneyo phambano? Naa ri a kona u pfesesa nga vhuḓalo vhubvo ha vhenevho vhathu? Musi vha tshi haṱula, ndi zwa ndeme uri vhahulwane vha si tendele u fhurwa nga mazwifhi, vhukwila, na mavhari-vhari! Yesu Kristo Muhaṱuli o nangwaho nga Mudzimu u haṱula nga nḓila yo teaho. Ha nga “haṱuli ó vhona nga maṱo awe, ha nga fhedzi mafhungo ó ranga u pfa nga nḓevhe dzawe.” (Yes. 11:3, 4) Nṱhani hazwo, Yesu u livhiswa nga muya wa Yehova. Nga hu fanaho, vhahulwane vha Vhakriste vha nga vhuyelwa nga u livhiswa nga muya mukhethwa wa Mudzimu.

14 Musi vha sa athu haṱula vhatendi ngavho, vhahulwane vha fanela u rabela u itela u wana thuso ya muya wa Yehova na u ḓitika nga nyeletshedzo i bvaho Ipfini ḽa Mudzimu na kha khandiso dza mukoma a fulufhedzeaho na wa vhuṱali.—Mat. 24:45.

U Ḓiimisela Tshoṱhe U Ita Mulalo

15. Ndi lini hune ra fanela u ḓivhadza vhahulwane nga ha tshivhi tshihulwane tshine ra ḓivha nga hatsho?

15 Sa Vhakriste, ri ṱuṱuwedzwa uri ri tovhole mulalo. Naho zwo ralo, Bivhili i dovha ya amba uri: “Vhuṱali vhu bvaho ṱaḓulu tshihulu-hulu a vhu na vhuyaḓa.” (Yak. 3:17) U itela u vha na mulalo ri fanela u sa vha na vhuyaḓa, zwine zwa amba u vha na zwilinganyo zwa Mudzimu zwa vhuḓifari zwo kunaho na u thetshelesa ṱhoḓea dzawe dzo lugaho. Arali Mukriste a ṱhogomela uri mutendi ngae o ita tshivhi tshihulwane, u fanela u mu ṱuṱuwedza uri a ḓivhadze vhahulwane. (1 Vha-Kor. 6:9, 10; Yak. 5:14-16) Arali muita-zwivhi a sa ḓivhadza vhahulwane, Mukriste ane a ḓivha nga ha eneo mafhungo ndi ene ane a fanela u ḓivhadza vhahulwane. Arali a sa ita zwenezwi a tshi khou itela u pfana na muita-zwivhi onoyo, zwi ita uri na ene a vhe na mulandu wonoyo.—Lev. 5:1; vhalani Mirero 29:24.

16. Ndi mini zwine ra zwi guda kha mufhungo a Yehu na Khosi Yoramu?

16 Maṅwe mafhungo a katelaho Yehu a sumbedza uri u luga ha Mudzimu hu fhira u vha na mulalo. Mudzimu o vhudza Yehu uri a ye u haṱula muḓini wa Khosi Ahaba. Khosi Yoramu, murwa wa Ahaba na Isebele, vho ya u ṱangana na Yehu vho namela dzigoloi nahone vha mu vhudza uri: “Yehu! Naa ndi mulalo?” Yehu o fhindula hani? O ri: “Mulalo wa’ni, hu tshee ho anda vhupombwe ha Isebele mme-au na madambi awe!” (2 Dzikh. 9:22) Nga mulandu wa zwenezwo, Yehu o dzhia vhura hawe a pfula Yoramu kha mbilu. Samusi Yehu o dzhia vhukando nga u ṱavhanya, vhahulwane na vhone vha fanela u ita nga u ralo, a vho ngo fanela u sa dzhia vhukando malugana na vhaitazwivhi vha sa rembuluwi nga khole vha tshi humbula uri vha khou ita uri hu dzule hu na mulalo. Vha a pandela vhaitazwivhi vha sa rembuluwi u itela uri tshivhidzo tshi dzule tshi na mulalo na Mudzimu.—1 Vha-Kor. 5:1, 2, 11-13.

17. Vhakriste vha nga ita mini u itela u tovhola mulalo?

17 U sa pfana hunzhi hune ha vha hone vhukati ha vhahashu a hu kateli tshivhi tshihulwane tshine tsha ṱoḓa uri hu vhe na komiti ya khaṱulo. Nga zwenezwo, zwi ḓo vha zwavhuḓi vhukuma arali ra hangwela vhaṅwe vhukhakhi havho. Ipfi ḽa Mudzimu ḽi ri: “Mupfumeleli u ri vhathu vha funane; mu-vusa-a-kale u luṱanya dzikhonani.” (Mir. 17:9) U thetshelesa eneo maipfi zwi ḓo ri thusa uri ri vhe na mulalo tshivhidzoni na u dzula ri na vhushaka havhuḓi na Yehova.—Mat. 6:14, 15.

U Tovhola Mulalo Zwi Ḓisa Phaṱhutshedzo

18, 19. Ri vhuyelwa hani nga u tovhola mulalo?

18 U tovhola hashu zwithu “zwi rudzaho dzimbilu” zwi ri ḓisela phaṱhutshedzo. Ri ḓiphina nga u vha na vhushaka ha tsini-tsini na Yehova musi ri tshi edzisa nḓila dzawe, nahone ri ita uri hu vhe na mulalo na vhuthihi paradisoni yashu ya lwa muya. U tovhola mulalo tshivhidzoni zwi ri thusa uri ri vhone nḓila dzine ra nga kona ngadzo u tovhola mulalo kha vhathu vhane ra huwelela kha vho “mafhungo-maḓifha a mulalo.” (Vha-Ef. 6:15) Ri fanela u ḓilugisela u ‘vuḓela vhathu vhoṱhe, u vha vhadzia-u-konḓelela zwivhi.’—2 Tim. 2:24.

19 Humbulani uri “vhafu vha ḓo vuwa, vhoṱhe, vho lugaho na vha so ngo luga[ho].” (Mish. 24:15) Musi zwenezwo zwi tshi ḓadzea kha ḽifhasi, vhathu vha dzimilioni vha vhubvo ho fhamba-fhambanaho, vha re na maitele na vhumuthu vhu sa fani vha ḓo vuswa—na vhoṱhe vhe vha tshila u bva “tshee shango ḽa sikwa”! (Luka 11:50, 51) U funza vhathu vho vuswaho uri vha vhe na mulalo zwi ḓo vha zwi ndugelo khulwane vhukuma. Ngudo ye ra i wana zwino ya uri ri vhe na mulalo i ḓo ri thusa vhukuma nga tshenetsho tshifhinga!

[Ṱhaluso i re magumoni a siaṱari]

^ phar. 6 U itela u wana nyeletshedzo malugana na zwivhi zwihulwane sa u sola vhaṅwe na vhufhura, sedzani Tshiingamo tsha ḽa 15 October, 1999, masiaṱari 17-22.

No Guda Mini?

• Ri nga tovhola hani mulalo arali hu na we ra mu khakhela?

• Ri fanela u ita mini u itela u tovhola mulalo musi ro khakhelwa?

• Ndi ngani zwi si vhuṱali u khetha ṋamana nga matombo musi vhaṅwe vha sa anḓani?

• Ṱalutshedzani uri ndi ngani ri songo fanela u humbula uri ri khou tovhola mulalo nga u litsha u haṱula muitazwivhi a sa rembuluwi.

[Mbudziso dza Pfunzo]

[Zwifanyiso kha siaṱari 29]

Yehova u funa vhane vha hangwela zwi tshi bva mbiluni