Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

“Ri Vhafhiri” Shangoni Ḽivhi

“Ri Vhafhiri” Shangoni Ḽivhi

“Ri Vhafhiri” Shangoni Ḽivhi

“Vhenevho vhoṱhe vho . . . bula vha ri: ri vhafhiri, ri vhatsinda shangoni ḽino.”—VHA-HEB. 11:13.

1. Ndi mini zwe Yesu a zwi amba nga ha vhuimo ha vhatevheli vhawe kha ḽino shango?

YESU o amba zwi tevhelaho nga ha vhafunziwa vhawe: “Vha fhano shangoni.” Fhedzi o ṱalutshedza uri a si “vha shango ḽino, ngauri na nṋe a thi wa shango ḽino.” (Yoh. 17:11, 14) Nga zwenezwo, Yesu o ṱalusa zwavhuḓi vhuimo ha vhatevheli vhawe vha ngoho kha “tshino tshifhinga,” tshine mudzimu watsho a vha Sathane. (2 Vha-Kor. 4:4) Naho vha tshi dzula kha ḽino shango ḽivhi, vho vha vha sa ḓo vha tshipiḓa tshaḽo. Vhuimo havho kha ano maitele ho vha vhu tshi ḓo fana na ha ‘vhaeni na vhafhiri.’—1 Pet. 2:11.

Vho Tshila Sa “Vhafhiri”

2, 3. Ndi ngani ri tshi nga amba uri Henoxe, Noaxe, Abrahamu na Sara vho tshila sa ‘vhafhiri na vhatsinda’?

2 U bva kale, vhashumeli vha Yehova vha fulufhedzeaho vho vha vho fhambana na vhathu vha shango vha sa ofhi Mudzimu. Nga phanḓa ha Maḓi Mahulu, Henoxe na Noaxe vho ‘tshimbila na Mudzimu.’ (Gen. 5:22-24; 6:9) Vhuvhili havho vho huwelela nga tshivhindi khaṱulo dze Yehova a vha a tshi ḓo dzi ḓisela shango ḽivhi ḽa Sathane. (Vhalani 2 Petro 2:5; Yuda 14, 15.) Henoxe o “takadza Mudzimu” nahone Noaxe “o vha e munna muvhuya o lugaho kha vha lushaka lwawe” nga nṱhani ha uri vho tshimbila na Mudzimu shangoni ḽa vhathu vha sa ofhi Mudzimu.—Vha-Heb. 11:5; Gen. 6:9.

3 Abrahamu na Sara vho tenda musi Mudzimu a tshi vha humbela uri vha ṱutshele vhutshilo ha u ḓigeḓa shangoni ḽa Uri ḽa Kaladea nahone vha ṱanganedza u tshila sa vhatsinda shangoni ḽisili. (Gen. 11:27, 28; 12:1) Muapostola Paulo o ṅwala uri: “Ndi nga lutendo Abrahamu a tshi pfa zwiḽa ó vhidzwa, a pfuluwa a ya shangoni ḽe a pfi u ḓo ḽi dzhia ḽa vha ifa ḽawe; a pfuluwa á sa ḓivhi huné a ya. Ndi nga lutendo a tshi dzula e mutsinda shangoni ḽe a vhavhalelwa ḽone, ḽa nga a si ḽawe, a dzula dzithumbani, ene na Isaka na Yakobo, vhe vha nga ene vhe ma-ḽa-ifa a mbavhalelo yeneyo.” (Vha-Heb. 11:8, 9) Musi a tshi amba nga ha vhenevho vhashumeli vha fulufhedzeaho vha Yehova, Paulo o ri: “Vhenevho vhoṱhe vho fa vhó tenda, vhá songo ṱanganedza zwe vha vhavhalelwa; vho zwi vhona zwí kule vha zwi takalela, vha bula vha ri: ri vhafhiri, ri vhatsinda shangoni ḽino.”—Vha-Heb. 11:13.

Tsevho Kha Vhaisiraele

4. Vhaisiraele vho ṋewa tsevho ifhio musi vha sa athu dzula shangoni ḽavho?

4 Vhaḓuhulu vha Abrahamu vhane vha vha Vhaisiraele vho anda nahone vha vha lushaka lwo dzudzanyeaho lu re na mulayo na shango. (Gen. 48:4; Doit. 6:1) Vhaisiraele vho vha vha songo fanela u hangwa uri Muṋe wa shango ḽavho ndi Yehova. (Lev. 25:23) Vho vha vha tshi fana na vhathu vho hiraho vhane vha fanela u ṱhonifha zwine Muṋe wa nnḓu a zwi funa. Zwiṅwe hafhu, vho vha vha tshi fanela u humbula uri “muthu ha tshili nga vhuswa fhedzi”; vho vha vha songo fanela u tendela zwithu zwi vhonalaho zwi tshi vha ita uri vha hangwe Yehova. (Doit. 8:1-3) Musi vha sa athu dzula shangoni ḽavho, Vhaisiraele vho sevhiwa uri: “U ralo misi Yehova ó U swikisa shangoni ḽe a anela Abrahamu na Isaka na Yakobo, a ri ndi ḓo U ṋea ḽone, ḽa miḓi mihulu yavhuḓi i songo fhaṱiwaho nga iwe. Ndi shango ḽa dzinnḓu dzo ḓalaho dzithundu nnzhi, dzi songo kuvhanganywaho nga iwe, na zwisima zwi songo bwiwaho nga iwe, na masimu a miṱokola na miṱwari, i songo ṱavhiwaho nga iwe, ine wa ḓo ḽa wa fura. U ḓi-londe-ha, U sa ḓo hangwa Yehova.”—Doit. 6:10-12.

5. Ndi ngani Yehova o landula Vhaisiraele nahone ndi lufhio lushaka luswa lwe a lu takalela?

5 Yeneyi yo vha i sa sokou vha tsevho i sa pfali. Misini ya Nehemia tshigwada tsha Vhalevi tsho shona musi tshi tshi humbula zwe zwa itea nga murahu ha musi Vhaisiraele vho dzhia Shango ḽo Fulufhedziswaho. Musi Vhaisiraele vho dzula nḓuni dzavhuḓi nahone vhe na zwiḽiwa zwinzhi na veine, “vho ḽa, vha fura, vha pfuma.” Vho shandukela Mudzimu nahone vho vhulaha na vhaporofita vhe a vha rumela u itela u vha ṋea tsevho. Ngauralo, Yehova o vha kumedzela maswina avho. (Vhalani Nehemia 9:25-27; Hos. 13:6-9) Ngamurahu musi Vharoma vha tshi khou vhusa, Vhayuda vha si na lutendo vho swika he vha vhulaha na Messia o fulufhedziswaho! Yehova o vha landula nahone a thoma u takalela lushaka luswa, Isiraele wa muya.—Mat. 21:43; Mish. 7:51, 52; Vha-Gal. 6:16.

“A Ni Vha Shango Ḽino”

6, 7. (a) Ni nga ṱalutshedza hani zwe Yesu a zwi amba nga ha vhuimo ha vhatevheli vhawe musi zwi tshi ḓa kha shango? (b) Ndi ngani Vhakriste vha ngoho vho vha vha songo fanela u vha tshipiḓa tsha maitele a Sathane?

6 Samusi zwo sumbedzwa mathomoni a ino thero, Yesu Kristo Ṱhoho ya Tshivhidzo tsha Vhukriste, o ṱalutshedza zwenezwi nga nḓila i pfalaho uri vhatevheli vhawe vha ḓo ḓifhambanya na ḽino shango ḽa maitele mavhi a Sathane. Nga phanḓanyana musi a sa athu fa, Yesu o vhudza vhafunziwa vhawe uri: “Ngavhe ni vhe vha shango ḽino, ndi misi shango ḽi tshi funa vha re vhaḽo; hone ḽi a ni vhénga, ngauri a ni vha shango ḽino, ndo ni nanga na bva kha ḽone.”—Yoh. 15:19.

7 Musi Vhukriste vhu tshi khou anda, naa Vhakriste vho ṱanganedza maitele a ḽino shango vha ita zwithu zwine zwa itwa nga vhathu vha shango nahone vha vha tshipiḓa tshaḽo? Hai. Vho vha vha tshi fanela u ḓifhambanya na maitele a Sathane hoṱhe hune vha vha hone. Hu ṱoḓaho u vha miṅwaha ya 30 musi Kristo o no fa muapostola Petro o ṅwalela Vhakriste vha dzulaho kha zwipiḓa zwo fhamba-fhambanaho zwa shango ḽa Roma uri: “Vhafunwa, ndi a ni fhembeledza, ndi ri: Vhunga ní vhaeni, ní vhafhiri, sendelani kule ha dzinyemulo dza ṋama, dziné dza lwa na muya. Kutshimbilele kwaṋu kwa vhukati ha vha shango ku vhe kwo nakaho.”—1 Pet. 1:1; 2:11, 12.

8. Muṅwe muḓivhazwakale o ṱalusa hani vhushaka vhu re hone vhukati ha shango na Vhakriste vha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha?

8 Musi muḓivhazwakale ane a pfi Kenneth Scott Latourette a tshi khwaṱhisedza uri Vhakriste vha tshifhingani tsha kale vho vha vha tshi tshila sa ‘vhaeni na vhafhiri’ shangoni ḽa Roma o ṅwala uri: “Enea mafhungo a a ḓivhea vhukuma kha ḓivhazwakale uri maḓanani mararu a miṅwaha a u thoma, Vhakriste vho vha vha tshi tovholwa vhukuma . . . Vho vha vha tshi pomokwa zwithu zwo fhamba-fhambanaho. Ngauri vho vha vha tshi hana u ṱanganela kha vhuṱambo ha vhuhedeni, Vhakriste vho vha vha tshi dzhiiwa sa vhathu vha sa tendi uri hu na Mudzimu. Nga nṱhani ha uri vho vha vha sa dzheneleli kha zwithu zwinzhi zwa lushaka—zwi ngaho vhuṱambo ha vhuhedeni, u ḓimvumvusa he Vhakriste vhanzhi vha vhu dzhia sa ho ḓalaho nga thendo dza zwa vhuhedeni, mishumo na vhuḓifari zwi songo kunaho—vho dzhiiwa sa vhathu vhane vha vhenga vhathu.”

U Sa Shumisa Shango Nga Vhuḓalo

9. Sa Vhakriste vha ngoho, ri zwi sumbedza hani uri a ri “vhathu vhane vha vhenga vhathu”?

9 Ṋamusi vhuimo ndi vhufhio? Malugana na “tshifhingani tshivhi tshiné ra vha khatsho’,” ri ita zwe zwa itwa nga Vhakriste vha u thoma. (Vha-Gal. 1:4) Nga nṱhani ha zwenezwi, vhathu vhanzhi a vha ri pfesesi nahone vhaṅwe vha a ri vhenga. Fhedzi a ri “vhathu vhane vha vhenga vhathu.” Nga nṱhani ha u funa hashu vhaṅwe vhathu, ri tshimbila nnḓu nga nnḓu ri tshi ita vhuḓidini ha u swikelela mudzulapo muṅwe na muṅwe nga “mafhungo-maḓifha aya a muvhuso” wa Mudzimu. (Mat. 22:39; 24:14) Ri ita zwenezwi ngauri ri tenda uri Muvhuso wa Yehova une wa rangwa phanḓa nga Kristo, hu si kale u ḓo fhelisa mivhuso yoṱhe ya vhathu i songo fhelelaho nahone i ḓo dzhielwa vhudzulo nga maitele maswa a zwithu.—Dan. 2:44; 2 Pet. 3:13.

10, 11. (a) Ri shumisa hani shango nga u linganyisela? (b) Ndi dzifhio dziṅwe nḓila dzine ngadzo Vhakriste vho fhaṱuwaho vha iledza u shumisa shango nga vhuḓalo?

10 Samusi ri tshi zwi ḓivha uri ano maitele a zwithu a tsini na u fheliswa, sa vhashumeli vha Yehova, ri a ṱhogomela uri a hu na tshifhinga tsha u ḓigeḓa kha ḽino shango ḽine ḽa ḓo lovha. Ri thetshelesa nyeletshedzo ya muapostola Paulo ine ya ri: “Tshiné nda ni vhudza asitshi, vharathu vhanga, ndi ri: tshifhinga tshi iteaho tsho no kuvhanganela hupfufhi, nga hu vhuye hu ri na vha . . . rengaho vha nge vha so ngo faraho tshoṱhe. Vha ḓi-vhavhalelaho nga zwa shango ḽino hu si nge u ḓi-vhavhalela tshoṱhe, ngauri tshivhumbeo tsha ḽino shango, tshatsho ndi u ṱuwa.” (1 Vha-Kor. 7:29-31) Fhedzi Vhakriste vha musalauno vha shumisa hani shango nga vhuḓalo? Nga u shumisa thekinolodzhi ya musalauno na zwa vhudavhidzano u itela u phaḓaladza nḓivho ya Bivhilini shangoni ḽoṱhe nga nyambo dza maḓana. Vha shumisa shango nga u linganyisela u itela uri vha kone u tshila. Vha a renga zwishumiswa zwine zwa ṱoḓea na u shumisa tshumelo dzine dza vha hone kha ḽino shango. Naho zwo ralo, vha iledza u shumisa shango nga vhuḓalo nga u vha na mavhonele o teaho a u shumisa thundu na zwiṅwe zwithu zwine vha zwi ita.—Vhalani 1 Timotheo 6:9, 10.

11 Vhakriste vho fhaṱuwaho vha iledza u shumisa shango nga vhuḓalo malugana na pfunzo ya nṱha. Vhathu vhanzhi vha ḽino shango vha dzhia pfunzo ya nṱha sa nḓila ya u kandela phanḓa uri vha vhe na maimo na vhutshilo ha vhupfuvhepfuvhe. Fhedzi riṋe sa Vhakriste ri tshila sa vhafhiri nahone ri tovhola zwipikwa zwo fhambanaho na zwenezwo. Ri iledza u ‘ḓiṱoḓela zwithu zwihulwane.’ (Vha-Roma 12:16; Yer. 45:5) Samusi ri vhatevheli vha Yesu ri thetshelesa ndaela yawe ine ya ri: “Fhaṱuwani, ni thanyele vhuvhuḓu hoṱhe, ngauri muthu ha tshili nga zwiné a vha nazwo’ zwa vha zwinzhi.” (Luka 12:15) Zwihuluhulu vhaswa vha Vhakriste vha ṱuṱuwedzwa uri vha tovhole zwipikwa zwa lwa muya, vha wane pfunzo ine ya ṱoḓea u itela uri vha kone u ḓiṱhogomela ngeno vho livhisa ṱhogomelo kha u ḓilugiselela u ita tshumelo ya Yehova nga ‘mbilu dzavho dzoṱhe, muya wavho woṱhe, maanḓa avho oṱhe na muhumbulo wavho woṱhe.’ (Luka 10:27) Musi vha tshi ita nga u ralo, vha ḓo ‘pfuma Mudzimuni.’—Luka 12:21; vhalani Mateo 6:19-21.

Iledzani U Tsikeledzwa Nga Mbilaelo Dza Vhutshilo

12, 13. U thetshelesa hashu ndaela yo ambiwaho nga Yesu yo ṅwalwaho kha Mateo 6:31-33 zwi ri fhambanya hani na vhathu vha shango?

12 Mavhonele ane vhathu vha Yehova vha vha nao nga ha zwithu zwi vhonalaho o fhambana na a vhathu vha shango. Malugana na zwenezwi, Yesu o vhudza vhafunziwa vhawe uri: “Ndi zwone, ni songo vhilaela na ri: Ri ḓo ḽa’ni, ri ḓo nwa’ni, ri ḓo fuka’ni? Hezwo zwoṱhe zwi londiwa nga vha-nnḓa. Ngauri khotsi-aṋu wa ṱaḓulu u a zwi ḓivha zwauri hezwo zwoṱhe ni na mushumo nazwo’. Tsha phanḓa ṱoḓani muvhuso wa Mudzimu na u luga hawe; hezwo zwoṱhe zwi ḓo vha zwiné na ingiwa ngazwo’.” (Mat. 6:31-33) Vhunzhi ha vhatendi nga riṋe vho no ṱhogomela uri Khotsi ashu wa ṱaḓulu u a vha ṋea zwine vha zwi ṱoḓa.

13 ‘Ndi bindu ḽihulu u ofha Mudzimu arali hu na u ḓitakalela.’ (1 Tim. 6:6) Zwenezwi zwo fhambana vhukuma na mavhonele ane vhathu vha vha nao kha shango ḽa ṋamusi. Sa tsumbo, musi vhaswa vhanzhi vha tshi vhingana vhunzhi havho vha lavhelela uri vha ‘ḓo vha na zwithu zwoṱhe’ zwine vha zwi ṱoḓa nga tshenetsho tshifhinga—nnḓu kana vhudzulo ho ḓalaho nga thundu dzi ḓuraho, goloi yavhuḓi na zwishumiswa zwa musalauno. Naho zwo ralo, Vhakriste vhane vha tshila sa vhafhiri a vha tendeli u vha na lutamo lwa zwithu zwine vha nga si kone u zwi swikelela. Vhukuma, zwi a khoḓea uri vhanzhi vho ṱutshela zwiṅwe zwithu zwavho zwi vhonalaho u itela u ṋekedza tshifhinga tshinzhi na nungo dzavho tshumeloni ya Yehova sa vhahuweleli vha fhiseaho vha Muvhuso. Vhaṅwe vha shuma sa vhavulanḓila, vhaṅwe vha shuma Bethele, u dalela zwivhidzo na u vha vharumiwa. Roṱhe ri takalela tshumelo ine vhatendi nga riṋe vha i itela Yehova nga mbilu dzavho dzoṱhe!

14. Ndi mini zwine ra zwi guda kha tshifanyiso tsha Yesu tsha mulimi?

14 Kha tshifanyiso tshawe tsha mulimi, Yesu o ri “u̗ vhilaelela vhutshilo vhuno na vhufhura ha lupfumo” zwi nga pwanyeledza ipfi ḽa Mudzimu mbiluni dzashu na u ita uri ri si aṋwe mitshelo. (Mat. 13:22) U dzula hashu ro fushea sa vhafhiri kha ano maitele a zwithu zwi ri thusa uri ri iledze u fashwa nga tshenetshi tshikwekwe. Nṱhani hazwo, zwi ita uri ri vhe na iṱo ḽo ‘tshaho’ kana u livhisa ṱhogomelo na u lavhelela Muvhuso wa Mudzimu na u ita uri u ḓe u thoma vhutshiloni hashu.—Mat. 6:22.

“Shango Ḽi A Lovha”

15. Ndi maipfi afhio a muapostola Yohane ane a sumbedza mavhonele na vhuḓifari zwine Vhakriste vha ngoho vha fanela u vha nazwo?

15 Tshiṅwe tshithu tsha ndeme tshine tsha ita uri riṋe sa Vhakriste ri ḓidzhie sa ‘vhaeni na vhafhiri’ shangoni ḽino, ndi uri ri tenda uri ḽo salelwa nga tshifhinga tshiṱuku. (1 Pet. 2:11; 2 Pet. 3:7) Uri ri na eneo mavhonele zwi ḓo vhonala nga zwithu zwine ra zwi khetha vhutshiloni, zwine ra zwi ṱoḓa na zwipikwa zwashu. Muapostola Yohane o eletshedza vhatendi ngae uri vha songo funa shango na zwi re shangoni nga nṱhani ha uri “shango ḽi a lovha na nyemulo dzaḽo, huno ane a ita zwiné Khotsi a zwi funa u ḓi dzula e hone na lini na lini.”—1 Yoh. 2:15-17.

16. Ri nga zwi sumbedza hani uri ri vhathu vho fhambanaho na shango ḽa Sathane?

16 Vhaisiraele vho vha vho vhudzwa uri arali vha thetshelesa Yehova, vho vha vha tshi ḓo vha ‘thakha yawe kha tshaka dzoṱhe.’ (Ek. 19:5) Musi lushaka lwa Isiraele lu tshi fulufhedzea, lwo vha lu tshi fhambana vhukuma na dziṅwe tshaka kha vhurabeli na matshilele. Nga hu fanaho, ṋamusi Yehova o ḓikhethela vhathu vho fhambanaho na shango ḽa Sathane. Ro vhudzwa uri ri fanela “u laṱa u nyadza Mudzimu na dzinyemulo dza shango . . . Nga ri dzule ró lindela mashudu e ra a fulufhela na u vhonala ha vhurena ha Mudzimu muhulu, Mutshidzi washu Kristo Yesu. We a ḓi-ṋekedzela riṋe, uri a ri rengulule vhutshinyini hoṱhe, uri a ḓi-ṱanzwele lushaka luné lwa vha lwawe vhukuma, lune lwa fungelela mishumo mivhuya.” (Tito 2:11-14) “Lushaka” lwonolwu lwo vhumbwa nga Vhakriste vho ḓodzwaho na vhathu vha dzimilioni vha “dziṅwe nngu” dza Yesu vhane vha vha thusa na u vha tikedza.—Yoh. 10:16.

17. Ndi ngani vhaḓodzwa na khonani dzavho vha sa ḓo ḓisola nge vha tshila sa vhafhiri kha ḽino shango ḽivhi?

17 ‘Mashudu a fulufhelo’ a vhaḓodzwa ndi u vhusa na Kristo ngei ṱaḓulu. (Ndzumb. 5:10) Musi fulufhelo ḽa vhutshilo vhu sa fheli kha ḽifhasi ḽi tshi ḓadzea kha vha dziṅwe nngu, a hu tsha ḓo vha na vhafhiri kha ḽino shango ḽivhi. Vha ḓo vha na mahaya avhuḓi na zwiḽiwa na zwinwiwa zwinzhi. (Ps. 37:10, 11; Yes. 25:6; 65:21, 22) Nga ho fhambanaho na Vhaisiraele, a vha nga hangwi uri zwenezwi zwithu zwoṱhe zwi bva ha Yehova, “Mudzimu wa ḽifhasi ḽoṱhe.” (Yes. 54:5) Vhaḓodzwa na vha dziṅwe nngu vha nga si vhuye vha ḓisola nge vha tshila sa vhafhiri kha ḽino shango ḽivhi.

Ni Ḓo Aravha Hani?

• Vhathu vha fulufhedzeaho vha tshifhingani tsha kale vho tshila sa vhafhiri nga nḓila-ḓe?

• Vhakriste vha tshifhingani tsha kale vho ḓifara hani?

• Vhakriste vha ngoho vho shumisa hani shango nga u linganyisela?

• Ndi ngani ri sa ḓo vhuya ra ḓisola nga u tshila sa vhafhiri kha ḽino shango ḽivhi?

[Mbudziso Dza Pfunzo]

[Tshifanyiso kha siaṱari 18]

Vhakriste vha tshifhingani tsha kale vho iledza vhuḓimvumvusi vhu re na vhuvemu na u ḓifara luvhi