“U Songo Ḓi-tika Nga U Ri: Ndi A Ṱalukanya”
“U Songo Ḓi-tika Nga U Ri: Ndi A Ṱalukanya”
“Fulufhedza Mudzimu nga mbilu yau yoṱhe; U songo ḓi-tika nga u ri: Ndi a ṱalukanya.”—MIR. 3:5.
1, 2. (a) Ndi vhuimo vhufhio vhune ra nga sedzana naho? (b) Ndi nnyi ane ra fanela u ḓitika ngae musi ro tsikeledzea, musi ri tshi ita phetho kana u lwisana na milingo, nahone ndi ngani?
MUTHOLI wa Cynthia * o no vala zwiṅwe zwipiḓa zwa khamphani yawe nahone o no fhungudza vhashumi vho vhalaho. Cynthia u vhona u nga na ene u ḓo fhelelwa nga mushumo. U ḓo ita mini arali wa fhela? U ḓo badela nga mini zwikolodo zwawe? Muṅwe Mukriste wa tshisadzini ane a pfi Pamela u ṱoḓa u pfulutshela hune ha vha na ṱhoḓea khulwane ya vhahuweleli vha Muvhuso, fhedzi naa u ḓo zwi kona? Muṱhannga ane a pfi Samuel u na iṅwe thaidzo. O vha a tshi ṱalela zwifanyiso zwi karusaho maḓipfele a zwa vhudzekani musi a tshee muṱuku. Zwino Samuel o no vha miṅwahani ya vhu-20 nahone u a lingea vhukuma u dovha a zwi sedza. A nga sedzana hani na yeneyo thaidzo?
2 Ndi nnyi ane na ḓitika ngae musi no tsikeledzea, musi ni tshi ita phetho dza ndeme kana ni tshi lwisana na milingo? Naa ni ḓitika nga inwi muṋe kana ni ‘kumedzela Yehova zwi ni lemelaho’? (Ps. 55:22) Bivhili i ri: “Maṱo a Yehova a vhona vho lugaho; nḓevhe dzawe dzi pfa u lila havho.” (Ps. 34:15) Nga zwenezwo, ndi zwa ndeme vhukuma u fulufhela Yehova nga mbilu dzashu dzoṱhe na uri ri sa ḓitike nga ṱhalukanyo dzashu!—Mir. 3:5.
3. (a) U fulufhela Yehova zwi katela mini? (b) Ndi ngani vhaṅwe vha tshi nga kha ḓi ḓitika nga ṱhalukanyo yavho?
3 U fulufhela Yehova nga mbilu dzashu dzoṱhe zwi katela u ita zwithu nga nḓila yawe, u ya nga zwine a funa zwi tshi itwa. U itela uri ri kone u ita zwenezwo ri fanela u dzula ri tshi amba nae nga thabelo na u humbela vhulivhisi hawe zwi tshi bva mbiluni. Naho zwo ralo, vhathu vhanzhi zwi a vha konḓela u ḓitika nga Yehova nga ho fhelelaho. Sa tsumbo, Mukriste wa tshisadzini ane a pfi Lynn o ri: “Zwo nkonḓela u guda u fulufhela Yehova nga ho fhelelaho.” Ndi ngani? U ri: “A thi na vhushaka na khotsi anga nahone mme anga a vho ngo nṱhogomela maḓipfeleni na ṋamani. Ngauralo, ndo guda u ḓiṱhogomela ndi tshee muṱuku.” Nḓila ye Lynn a aluswa ngayo yo ita uri zwi mu konḓele u fulufhela vhathu nga ho fhelelaho. Vhukoni ha muthu na u bvelela hawe zwi nga ita uri a thome u ḓifulufhela. A tshi ḓitika nga tshenzhelo ine a vha nayo, muhulwane a nga kha ḓi lingedza u dzudzanya mafhungo ane a kwama tshivhidzo a songo thoma a rabela Mudzimu.
4. Ndi mini zwine ra ḓo zwi haseledza kha ino thero?
4 Yehova u ṱoḓa uri ri ite vhuḓidini ha u tshila u tendelana na zwine ra zwi rabelela na u ita zwithu u tendelana na zwine a funa zwi tshi itwa. Nga zwenezwo, ri nga linganyisela hani musi ri tshi kumedzela Yehova thaidzo dzashu dzi konḓaho na u ita vhuḓidini ha u dzi tandulula? Ndi mini zwine ra fanela u zwi humbula musi ri tshi ita phetho? Ndi ngani u rabela zwi zwa ndeme musi ri tshi lingedza u lwisana na milingo? Ri ḓo haseledza dzenedzi mbudziso ri tshi shumisa tsumbo dza Maṅwalo.
Musi Ro Tsikeledzea
5, 6. Hiskia o aravha hani musi a tshi shushedzwa nga khosi ya Asuri?
5 Musi Bivhili i tshi amba nga ha Hiskia Khosi ya Yuda, i ri: “O nambatela Yehova, a si humele murahu, a tevhedza milayo ye Yehova a i ṋea Mushe.” Ndi ngoho uri “o vha a tshi fulufhela Yehova Mudzimu wa Isiraele.” (2 Dzikh. 18:5, 6) Hiskia o aravha hani musi Khosi Sanheribe wa Asuri a tshi rumela vhaḓinḓa vhawe na Rabasake Yerusalema vhe na mmbi khulu? Mmbi ya Vhaasuri i re na maanḓa yo vha yo thuba miḓi mihulwane ya Yuda, nahone Sanheribe o vha a tshi ṱoḓa u govhela Yerusalema. Hiskia o ya nḓuni ya Yehova nahone a thoma u rabela a ri: “Yehova Mudzimu washu, ri lamulele uri mivhuso yoṱhe ya shango i ḓivhe zwauri Mudzimu ndi Iwe U woṱhe.”—2 Dzikh. 19:14-19.
6 Hiskia o ita zwithu u tendelana na thabelo yawe. Na musi a sa athu ya u rabela thembeleni, o laedza vhathu uri vha si fhindule Rabasake musi a tshi vha goḓa. Hiskia o dovha a rumela vhaimeli vhawe uri vha ye ha muporofita Yesaya u itela uri vha wane nyeletshedzo. (2 Dzikh. 18:36; 19:1, 2) Hiskia o dzhia vhukando ho teaho. Kha tshino tshiitea, ho ngo lingedza u tandulula mafhungo nga nḓila ye ya vha i sa tendelani na zwine Yehova a funa zwi tshi itwa nga u ṱoḓa thikhedzo ya Egipita kana ya tshaka dzi re nga tsini. Hiskia o fulufhela Yehova nṱhani ha u ḓitika nga ṱhalukanyo yawe. Musi muruṅwa wa Yehova o no vhulaha vhanna vha Sanheribe vha 185 000, Sanheribe o “takuwa” a vhuyelela Ninive.—2 Dzikh. 19:35, 36.
7. Ndi khuthadzo ifhio ine ra nga i wana kha thabelo ya Hanna na ya Yona?
7 Hanna mufumakadzi wa Elikana wa Mulevi na ene o ḓitika nga Yehova musi o tsikeledzea nge a vha e muumba. (1 Sam. 1:9-11, 18) Muporofita Yona o ṱanziwa nga khovhe khulu musi o no rabela a ri: “Ndo vhidza Yehova, ndó farakanea, a ṋyaravha; ndo ṱavha mukosi ndi ngomu dindini ḽa vhafu, a mpfa ndi tshi vhidzelela.” (Yona 2:1, 2, 10) Zwi a khuthadza vhukuma u ḓivha uri ri nga rabela Yehova ‘ri tshi mu lilela’ hu sa londwi uri ri vhuimoni vhu konḓaho lungafhani!—Vhalani Psalme ya 55:1, 16.
8, 9. Ndi zwithu zwifhio zwe Hiskia, Hanna na Yona vha zwi rabelela, nahone ndi mini zwine ra zwi guda?
8 Tsumbo ya Hiskia, Hanna na Yona i dovha ya ri funza ngudo ya ndeme malugana na zwithu zwine ra fanela u zwi humbula musi ri tshi rabela ri fhasi ha mutsiko. Vhuraru havho vho pfa vhuṱungu musi vho tsikeledzea. Naho zwo ralo, thabelo dzavho dzi sumbedza uri vho vha vha sa sokou vhilaela nga ha vhone vhaṋe fhedzi na nga uri thaidzo dzavho dzi tandululwe. Zwa ndeme khavho ho vha hu dzina ḽa Mudzimu, vhurabeli hawe na u ita zwine a funa. Hiskia o pfiswa vhuṱungu nga uri dzina ḽa Yehova ḽo vha ḽi tshi khou nyadziwa. Hanna o fulufhedzisa uri u ḓo ṋekedza murwa wawe muthihi fhedzi tshumeloni ya nnḓu ya mulanga ngei Silo. Nahone Yona o ri: “Zwe nda ana ndi ḓo zwi ita.”—Yona 2:9.
9 Musi ri tshi rabela u itela u thuswa musi ri vhuimoni vhu konḓaho, zwi ḓo vha vhuṱali u ṱolisisa zwiṱuṱuwedzi zwashu. Naa ri ṱoḓa fhedzi u tandululelwa thaidzo kana ri vha ri tshi khou humbula nga ha Yehova na ndivho yawe? Zwi a leluwa uri thaidzo dzashu dzi ite uri ri dzule ri tshi vhilaela nga ha vhuimo hashu lune ra si tsha londa zwithu zwa muya. Musi ri tshi rabela uri Mudzimu a ri thuse, ri fanela u dzula ri tshi humbula nga ha Yehova, u ita uri dzina ḽawe ḽi vhe ḽikhethwa, na u lwelwa ha vhuvhusahoṱhe hawe. U ita nga u ralo zwi nga ri thusa uri ri kone u vha na mavhonele avhuḓi naho ra sa wana thandululo. Mudzimu a nga fhindula thabelo dzashu nga u ri thusa uri ri konḓelele honoho vhuimo.—Vhalani Yesaya 40:29; Vha-Filipi 4:13.
Musi Ri Tshi Ita Phetho
10, 11. Yosafati o ita mini musi o sedzana na vhuimo he a vha a sa ḓivhi zwine a fanela u zwi ita?
10 Ndi mini zwine na zwi ita musi ni tshi dzhia phetho dza ndeme vhutshiloni? Naa ni thoma nga u dzhia phetho nahone nga murahu na rabela uri Yehova a fhaṱutshedze phetho ye na i dzhia? Ṱhogomelani zwe Yosafati khosi ya Yuda a zwi ita musi mmbi dzo ṱanganaho dza Vhamoaba na Vhaamoni dzi tshi mu vutshela. Vhayuda vho vha vha sa nga koni u lwa navho. Yosafati o ita mini?
11 Bivhili i ri: “Yosafati a tshenuwa; a lilala a ṱoḓa Yehova.” O laedza uri Vhayuda vhoṱhe vha ḓidzime nahone a kuvhanganya vhathu “vha rabela Yehova.” Nga murahu o ima phanḓa ha vhathu vha Yuda na Yerusalema a rabela. O ri: “Mudzimu washu! Naa U nga si vha laṱe naa? Ngauri kha riṋe a hu na maanḓa hu tshi swika magogo mangafha kha riṋe; a ri ḓivhi zwine ra ḓo ita; maṱo ashu o lavhelesa Iwe.” Mudzimu wa ngoho o pfa thabelo ya Yosafati nahone a vha lamulela nga lwa vhuṱolo. (2 Koron. 20:3-12, 17) Musi ri tshi ita phetho, zwihuluhulu dzine dza kwama vhushaka hashu na Mudzimu, ri fanela u ḓitika nga Yehova nṱhani ha u ḓitika nga ṱhalukanyo dzashu.
12, 13. Ndi ifhio tsumbo ye Khosi Davida a ri vhetshela yone musi ri tshi ita phetho?
12 Ri fanela u ita mini musi ro sedzana na thaidzo ine ya nga vhonala i tshi leluwa u i tandulula—khamusi ngauri vhuimo he ra vhuya ra ṱangana naho vhu ita uri ri wane thandululo nga u ṱavhanya? Mafhungo a Khosi Davida a ri ṋea luvhonela nga ha zwenezwi. Musi Vhaamaleke vha tshi vutshela muḓi wa Tsikilaga, vho thuba vhafumakadzi vha Davida na vhana vhawe khathihi na vhaḓinḓa vhawe. Davida o vhudzisa Yehova a ri: “Ndi nga tovhola ayo mavemu naa?” Yehova o mu fhindula a ri: “Tovhola, U ḓo vha fara wa lamulela.” Davida o ita zwe Yehova a mu vhudza zwone nahone “a wana zwoṱhe zwe Vha-Amaleke vha zwi thuba.”—1 Sam. 30:7-9, 18-20.
13 Nga murahu ha tshifhinganyana musi Vhaamaleke vho no thuba, na Vhafilisita vho vutshela ḽa Isiraele. Davida o dovha a vhudzisa Yehova nahone a wana phindulo i pfalaho. Mudzimu o ri: “Iyá, Vha-Filisita ndi ḓo vha kumedzela zwanḓani zwau ngangoho.” (2 Sam. 5:18, 19) Nga murahunyana, Vhafilisita vho dovha vha vutshela Davida. Zwino o vha a tshi ḓo ita mini? O vha a tshi nga kha ḓi humbula uri: ‘Ndo no ṱangana na honovhu vhuimo luvhili lwoṱhe. Litshani ndi lwe na maswina a Mudzimu, samusi ndo no vhuya nda lwa nao.’ Kana naa Davida o vha a tshi ḓo ṱoḓa vhulivhisi ha Yehova? Davida ho ngo ḓitika nga zwe a vhuya a ṱangana nazwo. O dovha a humbela thuso kha Yehova. A nga vha o takala vhukuma uri o ita nga u ralo! Vhulivhisi he a vhu ṋewa zwino ho vha vhu si tsha fana na he a vhu ṋewa u thomani. (2 Sam. 5:22, 23) Musi ro sedzana na vhuimo kana ri na thaidzo i fanaho na ye ra vhuya ra ṱangana nayo, ri fanela u ṱhogomela uri ri sa ḓitike nga zwe ra vhuya ra ṱangana nazwo.—Vhalani Yeremia 10:23.
14. Ndi mini zwine ra zwi guda kha nḓila ye Yoshua na vhanna vhahulwane vha Isiraele vha shumisana ngayo na Vhagibeoni?
14 Nga nṱhani ha uri a ro ngo fhelela, roṱhe—na vhahulwane vha re na tshenzhelo—ri fanela u ḓilinda uri ri sa hangwe u ṱoḓa vhulivhisi ha Yehova musi ri tshi ita phetho. Ṱhogomelani nḓila ye Yoshua we a vha a tshi ḓo ranga phanḓa lushaka nga murahu ha Mushe na vhanna vhahulwane vha Isiraele vha aravha ngayo musi Vhagibeoni vho ṱalifhaho vha tshi ita tshimbevha nahone vha ḓiita u nga vha bva shangoni ḽa kule. Yoshua na vhaṅwe vho vhofha mulanga na Vhagibeoni u itela mulalo vha songo thoma vha vhudzisa Yehova. Naho Yehova o tikedza yeneyo thendelano, o ita vhungoho ha uri u sa ṱoḓa havho vhulivhisi hawe zwi ṅwalwe Maṅwaloni u itela u ri vhuyedza.—Yosh. 9:3-6, 14, 15.
Musi Ri Tshi Konḓelwa U Lwisana Na Milingo
15. Ṱalutshedzani uri ndi ngani zwi zwa ndeme u rabela u itela u lwisana na milingo.
15 Samusi ri na “mulayo wa zwivhi” ṋamani yashu, ri fanela u lwa vhukuma na u sendamela hashu kha tshivhi. (Vha-Roma 7:21-25) Yeneyi ndi nndwa ine ra nga i kunda. Nga nḓila-ḓe? Yesu o vhudza vhatevheli vhawe uri thabelo ndi ya ndeme u itela u lwisana na milingo. (Vhalani Luka 22:40.) Naho arali ra bvela phanḓa ri tshi vha na nyemulo kana mihumbulo yo khakheaho musi ro no rabela Mudzimu, ri fanela u dzula ri tshi ‘humbela Mudzimu’ vhuṱali u itela u sedzana na wonoyo mulingo. Ri na vhungoho ha uri u “kovhela vhoṱhe ó takala, á sa semani.” (Yak. 1:5) Yakobo o ṅwala uri: “Arali hú na a lwalaho [muyani] vhukati haṋu, nga a vhidze vhahulwane vha tshivhidzo. Nga vha mu rabelele, musi vhó mu ḓolisa mapfura dzinani ḽa Murena. Huno thabelo ya lutendo i ḓo tshidza uyo mulwadze, Murena u ḓo mu takusa; huno arali ó ita zwivhi, u ḓo hangwelwa.”—Yak. 5:14, 15.
16, 17. Musi ri tshi ṱoḓa thuso u itela u lwisana na mulingo, ndi lini hune u rabela zwa ḓo vha zwa ndeme?
16 Thabelo ndi ya ndeme u itela u lwisana na milingo, fhedzi ri fanela u pfesesa uri ri fanela u rabela nga tshifhinga tsho teaho. Ṱhogomelani mafhungo a muṅwe muṱhannga we ha ambiwa nga hae kha Mirero 7:6-23. Nga madekwana u tshimbila a tshi mona-mona mikotoni ine zwa ḓivhea uri hu na musadzi wa u ḓifara luvhi. A tshi mu fhureledza na u mu kunga nga milomo yawe i ungeledzaho, onoyo muṱhannga o mbo ḓi mu tevhela, vhunga phulu i tshi ya muvoni. Ndi ngani onoyo muṱhannga o tevhela? Samusi o vha “a si na ṱhalukanyo,” zwine zwa amba u sa vha na tshenzhelo, o vha a tshi khou lwisana na nyemulo mmbi. (Mir. 7:7) Thabelo yo vha i tshi ḓo vha yo mu vhuyedza vhukuma lini? Ndi ngoho uri u rabela u itela u lwisana na mulingo nga tshenetsho tshifhinga musi o sedzana nawo zwo vha zwi tshi ḓo thusa. Fhedzi zwo vha zwi tshi ḓo vha khwine uri a rabele musi a tshi tou thoma u humbula nga ha u ya mikotoni yeneyo.
17 Ṋamusi muthu a nga kha ḓi vha a tshi khou lingedza u lwisana na u sedza zwifanyiso zwi karusaho maḓipfele a zwa vhudzekani. Naho zwo ralo, kha ri ri u sedza zwifanyiso zwi karusaho maḓipfele kha Inthanethe kana dzividio. Naa zwenezwo zwi nga si fane na zwe zwa itwa nga muṱhannga we ha ambiwa nga hae kha Mirero ndima ya vhusumbe? U ita zwenezwo zwi nga vha na khombo vhukuma! U itela u lwisana na mulingo wa u sedza zwifanyiso zwi karusaho maḓipfele a zwa vhudzekani, muthu u fanela u ṱoḓa thuso kha Yehova nga thabelo musi a sa athu thoma u vula zwenezwo zwifanyiso kha Inthanethe.
18, 19. (a) Ndi ngani zwi tshi nga vha khaedu u lwisana na mulingo, fhedzi ni nga kona hani u sedzana na yeneyi khaedu nga nḓila i bvelelaho? (b) No ḓiimisela u ita mini?
18 A zwi leluwi u lwisana na nḓowelo mmbi kana u i kunda. Muapostola Paulo o ṅwala uri: “Zwiné ṋama ya emula zwi lwa na Muya, na Muya zwiné wa tama zwi lwa na ṋama.” Nga zwenezwo, ‘zwi ita uri ri sa shume zwine ra funa u zwi ita.’ (Vha-Gal. 5:17) U itela u lwisana na yeneyi khaedu, ri fanela u rabela tshifhinga tshoṱhe musi ri tshi thoma u vha na mihumbulo mivhi kana ri tshi thoma u humbula nga ha milingo nahone ri fanela u ita zwithu u tendelana na thabelo dzashu. “Mulingo a [ri] athu u farwa nga u sa lingani nungo dza muthu,” nahone nga thuso ya Yehova ri nga kona u dzula ri tshi fulufhedzea khae.—1 Vha-Kor. 10:13.
19 Hu sa londwi uri ro sedzana na vhuimo vhu konḓaho, u dzhia phetho khulwane, kana u lwisana na mulingo, Yehova o ri ṋea tshifhiwa tshi mangadzaho—ndugiselelo yavhuḓi ya thabelo. Nga thabelo ri sumbedza uri ri ḓitika ngae. Ri fanela u dzula ri tshi humbela muya mukhethwa wa Mudzimu une wa ri livhisa na u ri khwaṱhisa. (Luka 11:9-13) Nahone u nga ri ri nga fulufhela Yehova nahone ri sa ḓitike nga uri ri a ṱalukanya.
[Ṱhaluso i re magumoni a siaṱari]
^ phar. 1 Madzina o shandulwa.
Naa Ni A Zwi Elelwa?
• Ndi mini zwe na zwi guda kha Hiskia, Hanna na Yona nga ha u fulufhela Yehova?
• Tsumbo ya Davida na ya Yoshua i ombedzela hani ṱhoḓea ine ra fanela u i humbula musi ri tshi ita phetho?
• Ndi lini hune zwihuluhulu ra fanela u rabela u itela u lwisana na milingo?
[Mbudziso Dza Pfunzo]
[Tshifanyiso kha siaṱari 9]
Musi ri tshi lwisana na mulingo, thabelo i nga ri vhuyedza vhukuma lini?
