Edzisani Tsumbo Ya Yesu Ya U Fhaṱuwa
Edzisani Tsumbo Ya Yesu Ya U Fhaṱuwa
“Fhaṱuwani ni rabele.”—MAT. 26:41.
NI ḒO FHINDULA HANI?
Thabelo dzashu dzi nga sumbedza hani uri ro fhaṱuwa?
Ri nga sumbedza nga nḓila dzifhio uri ro fhaṱuwa musi ri vhuḓinḓani?
Ndi ngani zwi zwa ndeme uri ri fhaṱuwe musi ro sedzana na milingo, nahone ri nga zwi ita nga nḓila-ḓe?
1, 2. (a) Ndi mbudziso dzifhio dzine dza nga vha hone nga ha tsumbo ya Yesu ya u fhaṱuwa? (b) Naa tsumbo ya Yesu yo fhelelaho i nga shuma kha vhaitazwivhi? Fanyisani.
NI NGA kha ḓi ḓivhudzisa uri: ‘Naa zwi a konadzea u edzisa tsumbo ya Yesu ya u fhaṱuwa? Zwine zwa vha zwone ndi uri Yesu o vha e muthu o fhelelaho! Zwiṅwe hafhu, nga zwiṅwe zwifhinga Yesu o vha a tshi kona u vhona zwine zwa ḓo itea tshifhingani tshi ḓaho—naho hu nga phanḓa ha miṅwaha ya 1 000 zwi sa athu itea! Naa o vha a tshi fanela u fhaṱuwa?’ (Mat. 24:37-39; Vha-Heb. 4:15) Kha ri thome nga u ṱolisisa dzenedzo mbudziso u itela u pfesesa uri ndi zwa ndeme na uri zwo ṱavhanyiswa lungafhani uri ri dzule ro fhaṱuwa.
2 Naa muthu a re tsumbo yo fhelelaho a nga thusa vhaitazwivhi? Ee, nga nṱhani ha uri zwi a konadzea u guda kha mudededzi wavhuḓi na kha tsumbo yawe. Sa tsumbo, humbulani nga ha munna ane a khou guda u pfula musevhe lwa u tou thoma. A nga si kone u pfula zwavhuḓi he a livha hone nga lwa u thoma, fhedzi u bvela phanḓa a tshi guda na u lingedza. U itela uri a khwinise, u fanela u guda nga vhulondi kha mugudisi wawe ane a vha makone. Mugudiswa u fanela u ṱhogomela nḓila ine mugudisi wawe a ima, u fara na u kokodza ngayo vhura. Nga zwiṱuku nga zwiṱuku, u guda nḓila ine mugudisi wawe a shumisa ngayo maanḓa u itela u kokodza; na uri muya u kwama hani nḓila ine a pfula ngayo musevhe wawe nahone u bvela phanḓa a tshi ita vhuḓidini. Musi a tshi edzisa mugudisi wawe, mafheleloni u mbo ḓi livhisa musevhe wawe uri a pfule he a livha hone. Nga hu fanaho, sa Vhakriste ri lwela u khwinisa nga u tevhela vhulivhisi ha Yesu na u edzisa tsumbo yawe yo fhelelaho.
3. (a) Yesu o zwi sumbedza nga nḓila-ḓe uri o vha a tshi fanela u dzula o fhaṱuwa? (b) Ndi mini zwine ra ḓo zwi ṱolisisa kha ino thero?
3 Naho zwo ralo, naa zwo vha zwi tshi ṱoḓea uri Yesu a fhaṱuwe? Ee, zwo vha zwi tshi ṱoḓea. Sa tsumbo, vhusikuni hawe ha u fhedzisela musi e kha ḽifhasi, Yesu o ṱuṱuwedza vhaapostola vhawe vha fulufhedzeaho a ri: “Dzulani afha ni tshese na nṋe.” O dovha a ri: “Fhaṱuwani ni rabele uri ni si dzhene milingoni.” (Mat. 26:38, 41) Naho Yesu o vha a tshi dzula o fhaṱuwa, o vha a tshi fanela u fhaṱuwa zwihuluhulu nga tshenetshi tshifhinga tshi konḓaho, nahone o vha a tshi fanela u vha tsini-tsini na Khotsi awe wa ṱaḓulu nga hune zwa konadzea ngaho. O vha a tshi zwi ḓivha uri vhatevheli vhawe na vhone vha fanela u fhaṱuwa—hu si nga tshenetsho tshifhinga fhedzi, fhedzi na tshifhingani tshi ḓaho. Nga zwenezwo, kha ri ṱolisise uri ndi ngani Yesu a tshi ṱoḓa uri ri dzule ro fhaṱuwa. Nga murahu, ri ḓo ṱolisisa nḓila tharu dzine ra nga kona ngadzo u dzula ro fhaṱuwa u fana na Yesu vhutshiloni hashu.
ZWI ITAHO URI YESU A ṰOḒE RI TSHI DZULA RO FHAṰUWA
4. U sa ḓivha hashu zwa matshelo zwi tshimbidzana hani na u dzula hashu ro fhaṱuwa?
4 Nga u tou pfufhifhadza, Yesu u ṱoḓa ri tshi dzula ro fhaṱuwa nga nṱhani ha zwiitisi zwine ra zwi ḓivha na zwine ra si zwi ḓivhe. Musi Yesu e kha ḽifhasi, naa o vha a tshi ḓivha zwithu zwoṱhe nga ha vhumatshelo? Hai, ngauri o amba nga u ḓiṱukufhadza a ri: “Ḽone ḓuvha iḽo na tshone tshikhathi a huna a zwi ḓivhaho, na vharuṅwa vha ngei ṱaḓulu na ene Murwa a vha zwi ḓivhi; a zwi ḓivhaho ndi Khotsi é eṱhe.” (Marko 13:32) Nga tshenetsho tshifhinga, Yesu, “Murwa,” o vha a sa ḓivhi uri vhufhelo ha ḽino shango ḽivhi vhu ḓo swika lini. Hu pfi mini nga riṋe ṋamusi? Naa ri a ḓivha zwa matshelo? Na khathihi! A ri ḓivhi uri Yehova u ḓo rumela lini Murwa wawe uri a fhelise ano maitele mavhi a zwithu. Arali ro vha ri tshi zwi ḓivha, naa zwo vha zwi tshi ḓo ṱoḓea uri ri dzule ro fhaṱuwa? Samusi Yesu o ṱalutshedza, vhufhelo vhu ḓo ḓa nga u ṱavhanya, ri songo zwi lavhelela; nga zwenezwo, ri fanela u dzula ro fhaṱuwa.—Vhalani Mateo 24:43.
5, 6. (a) U ḓivha hashu nga ha vhumatshelo na ndivho dza Mudzimu zwi kwama hani u dzula hashu ro fhaṱuwa? (b) Ndi ngani u ḓivha nga ha Sathane zwi tshi ita uri ri ḓiimisele u dzula ro fhaṱuwa?
5 Kha ḽiṅwe sia, Yesu o vha a tshi ḓivha zwithu zwinzhi zwi mangadzaho nga ha vhumatshelo—ngoho ye vhathu vhanzhi vha vha vha sa i ḓivhi. Nḓivho yashu a i fhiri ya Yesu, fhedzi zwa zwino nga nṱhani hawe, ri ḓivha zwinzhi nga ha Muvhuso wa Mudzimu na zwine wa ḓo zwi ita tshifhingani tshi ḓaho. Musi ri tshi sedza zwikoloni, mishumoni na tsimuni yashu, ri a kona u ṱhogomela uri vhathu vha tshila swiswini ngauri a vha ḓivhi ngoho. Nga zwenezwo, tshenetshi ndi tshiṅwe tshiitisi tsha u dzula ro fhaṱuwa. U fana na Yesu, ri fanela u dzula ro fhaṱuwa vhukuma, ri tshi ṱoḓa zwibuli zwa u vhudza vhaṅwe zwine ra zwi ḓivha nga ha Muvhuso wa Mudzimu. Tshibuli tshiṅwe na tshiṅwe ndi tsha ndeme, nahone a ri ṱoḓi u tamba ngatsho. Vhutshilo ha vhathu vhu khomboni!—1 Tim. 4:16.
6 Yesu o vha a tshi ḓivha zwiṅwe zwithu zwe zwa ita uri a dzule o fhaṱuwa. O vha a tshi zwi ḓivha uri Sathane o ḓiimisela u mu linga, u mu tovhola na u ita uri a si fulufhedzee. Ḽeneḽo swina ḽine ḽa vha na tshiṱuhu ḽo vha ḽi tshi dzula ḽo lindela “tshifhinga” tshine ḽa nga mu linga ngatsho. (Luka 4:13) Yesu o vha a tshi dzula o fhaṱuwa. O vha a tshi dzula o ita ngoma madzula wo vhamba, u itela u sedzana na milingo, u hanedzwa na u tovholwa naho hu hufhio. Na riṋe ri vhuimoni vhu fanaho na ha Yesu. Ri a zwi ḓivha uri Sathane u kha ḓi fana na “ndau i vhombaho, iné ya [dzula i tshi] ṱoḓa ané ya mu mila.” Ndi ngazwo Ipfi ḽa Mudzimu ḽi tshi ṱuṱuwedza Vhakriste vhoṱhe uri: “Dzivhuluwani ni fhaṱuwe!” (1 Pet. 5:8) Naho zwo ralo, ri nga dzula ro fhaṱuwa nga nḓila-ḓe?
NḒILA YA U DZULA RO FHAṰUWA NGA THABELO
7, 8. Yesu o ṋea nyeletshedzo ifhio nga ha thabelo, nahone ndi tsumbo ifhio ye a ri vhetshela yone?
7 Bivhili i sumbedza uri u dzula ro fhaṱuwa muyani zwi tshimbidzana na thabelo. (Vha-Kol. 4:2; 1 Pet. 4:7) Musi o no humbela vhatevheli vhawe uri vha tshese nae, Yesu o ri: “Fhaṱuwani ni rabele uri ni si dzhene milingoni.” (Mat. 26:41) Naa o vha a tshi khou amba uri yeneyo nyeletshedzo i ḓo shuma nga tshenetsho tshifhinga fhedzi, musi vho sedzana na zwiimo zwi konḓaho? Hai, nyeletshedzo yawe ndi maitele ane ra fanela u tshila ngao ḓuvha na ḓuvha.
8 Yesu o ri vhetshela tsumbo yavhuḓi vhukuma ya thabelo. Ni ḓo zwi humbula uri o vhuya a fhedza vhusiku hoṱhe a tshi khou rabela Khotsi awe. Kha ri lingedze u elekanya nga ha tshenetshi tshiitea. (Vhalani Luka 6:12, 13.) Ho vha hu nga tshimedzi, khamusi tsini na ḓorobo ya Kapernaume hune ha reiwa hone khovhe, he Yesu a vha a tshi dzula hone. Musi ḽi tshi kovhela, Yesu u gonya kha iṅwe ya thavha dzi re tsini na Lwanzhe lwa Galilea. Musi ḽo no swifhala, khamusi o thoma u vhona tshedza tsha mbone ngei Kapernaume na miḓanani i re nga tsini. Fhedzi musi a tshi amba na Yehova, Yesu u livhisa ṱhogomelo yoṱhe kha thabelo yawe a sa thithiswi nga tshithu. Ha fhela tshifhinga tshilapfu. Khamusi ho ngo zwi ṱhogomela musi mbone dzi tshi dzima nga nthihi nga nthihi kana ṅwedzi u tshi thoma u vhonetshela, kana zwipuka zwine zwa tshimbila vhusiku zwi tshi zwima ḓakani. Khamusi o rabela vhukuma nga ha phetho ine a fanela u i ita—ya u khetha vhaapostola vhawe vha 12. Edzani u humbula Yesu a tshi khou vhudza Khotsi awe zwi tshi bva mbiluni zwoṱhe zwine a khou zwi humbula nga ha mufunziwa muṅwe na muṅwe samusi a tshi humbela vhulivhisi na vhuṱali.
9. Ri nga guda mini kha tsumbo ya Yesu ya u rabela vhusiku hoṱhe?
9 Ndi mini zwine ra nga zwi guda kha tsumbo ya Yesu? Naa ri guda uri ri fanela u fhedza tshifhinga tshilapfu ri tshi khou rabela? Na khathihi. Yesu o amba zwi tevhelaho nga ha vhatevheli vhawe: “Muya wone u a funa, ṋama yone i ro shaya maanḓa.” (Mat. 26:41) Naho zwo ralo, ri nga kona u edzisa Yesu. Sa tsumbo, naa ri thoma ra amba na Khotsi ashu wa ṱaḓulu musi ri sa athu dzhia phetho naho i ifhio ya lwa muya ine ya nga kwama riṋe, miṱa yashu kana vhatendi nga riṋe? Naa ri a rabelela mbilaelo dza vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini? Naa ri rabela zwi tshi bva mbiluni nṱhani ha u sokou dovholola maipfi a fanaho tshifhinga tshoṱhe? Dovhani ni ṱhogomele uri Yesu o vha a tshi dzhiela nṱha u amba na Khotsi awe. Shangoni ḽa ṋamusi ḽa vhathu vhane vha dzula vho farakanea, zwi a leluwa uri na riṋe ri dzule ro farakanea nga vhutshilo lune ra hangwa zwithu zwa ndeme. Arali ra ḓiṋea tshifhinga tsha u rabela zwi tshi bva mbiluni, ri ḓo fhaṱuwa muyani. (Mat. 6:6, 7) Ri ḓo sendela tsini na Yehova nahone ra lwela u khwaṱhisa vhushaka hashu nae na u iledza tshiṅwe na tshiṅwe tshine tsha nga vhu tshinya.—Ps. 25:14.
NḒILA YA U DZULA RO FHAṰUWA MUSHUMONI WA U HUWELELA
10. Ndi tsumbo ifhio ine ya sumbedza uri Yesu o dzula o fhaṱutshela zwibuli zwa u ṱanziela?
10 Yesu o dzula o fhaṱuwa mushumoni we Yehova a mu ṋea wone. Hu nga kha ḓi vha na miṅwe mishumo ine muthu a nga i ita a tshi khou humbula zwiṅwe zwithu hu si vhe na masiandoitwa. Fhedzi mishumo minzhi i ṱoḓa uri muthu a livhise ṱhogomelo nahone a fhaṱuwe; na vhuḓinḓa ha Vhukriste vhu ṱoḓa zwenezwo. Yesu o vha a tshi dzula o fhaṱuwa mushumoni wawe, a tshi ṱoḓa zwibuli zwa u huwelela mafhungo-maḓifha. Sa tsumbo, musi ene na vhafunziwa vhawe vho no tshimbila vhukuma nga matsheloni vha tshi swika muḓini wa Sikara, vhafunziwa vhawe vho mbo ḓi ya u renga zwiḽiwa. Yesu o mbo ḓi dzula tsini na tshisima tsha henefho u itela u awela, fhedzi o dzula o fhaṱuwa nahone a wana tshibuli tsha u ṱanziela. Mufumakadzi wa Musamaria o mbo ḓi ḓa u ka maḓi. Yesu o vha a tshi nga kha ḓi vha o ḓieḓetshela. O vha a tshi nga vha o humbula nga ha zwiṅwe zwiitisi zwa u iledza u haseledza na onoyo mufumakadzi. Naho zwo ralo, o mbo ḓi thoma u haseledza na onoyo mufumakadzi nahone a ṋea vhuṱanzi he ha shandula vhutshilo ha vhathu vhanzhi kha yeneyo ḓorobo. (Yoh. 4:4-26, 39-42) Naa ri nga edzisa tsumbo ya Yesu ya u fhaṱuwa, khamusi nga u lwela u fhaṱutshela zwibuli zwa u vhudza vhathu vhane ra ṱangana navho mafhungo-maḓifha ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe?
11, 12. (a) Yesu o aravha hani vhe vha vha vha tshi ṱoḓa u mu thithisa mushumoni wawe? (b) Yesu o sumbedza hani uri u a linganyisela mushumoni wawe?
11 Nga zwiṅwe zwifhinga, ho vha na vhathu vhe vha lingedza u thithisa Yesu mushumoni wawe vhe si na zwiṱuṱuwedzi zwivhi. Ngei Kapernaume, magogo a vhathu o kwamiwa vhukuma nga vhuṱolo ha Yesu ha u fhodza vhathu lwe vha ṱoḓa uri a dzule henefho. Zwenezwo zwo vha zwi tshi pfesesea. Fhedzi Yesu o vha a tshi fanela u huwelela kha dzoṱhe “nngu dzo xelaho dza nnḓu ya Isiraele,” hu si kha vhathu vha wonoyo muḓi fhedzi. (Mat. 15:24) O vhudza vhenevho vhathu uri: “Na miṅwe miḓini ndo pfi ndi yo amba mafhungo-maḓifha a muvhuso wa Mudzimu; ndo rumelwa zwenezwo.” (Luka 4:40-44) Zwi tou vha khagala uri Yesu o vha o livhisa ṱhogomelo vhuḓinḓani. Ho ngo tendela naho tshi tshini tshi tshi mu thithisa.
12 Naa Yesu o vha o farakanea nga mushumo wawe lwe a vha a sa linganyiseli, khamusi e si na tshifhinga tsha u ḓitakadza kana u ita zwiṅwe zwithu vhutshiloni hawe? Naa o vha o tou fombe vhuḓinḓani lwe a si vhuye a ṱhogomela ṱhoḓea dzo ḓoweleaho dza miṱa? Na khathihi! Yesu o ri vhetshela tsumbo yo fhelelaho ya u linganyisela. O vha a tshi takalela vhutshilo, a tshi ḓiphina na khonani dzawe. O vha a tshi dzhiela nṱha miṱa, a tshi kwamiwa nga ṱhoḓea na thaidzo dzavho, nahone o vha a tshi funa vhana.—Vhalani Marko 10:13-16.
13. Ri nga edzisa hani tsumbo ya Yesu ya u fhaṱuwa na u linganyisela mushumoni washu wa u huwelela nga Muvhuso?
13 Ri nga lwela hani u linganyisela u fana na Yesu musi ri tshi edzisa tsumbo yawe ya u fhaṱuwa? Nga u sa tendela ḽino shango ḽi tshi ri thithisa mushumoni washu. Mashaka na dzikhonani vhane vha ri funa vha nga ri ṱuṱuwedza uri ri si tsha fhisetshela vhuḓinḓa kana uri ri tovhole zwine vhone vha zwi dzhia zwi vhutshilo havhuḓi. Naho zwo ralo, arali ra edzisa Yesu ri ḓo dzhia vhuḓinḓa hashu sa zwiḽiwa. (Yoh. 4:34) Mushumo washu u a ri kanzwa muyani nahone u ri ḓisela dakalo. Fhedzi a ri ṱoḓi u vha vhathu vha sa linganyiseli, vhane vha ḓiita vhavhuya kana vha sa ṱoḓi u ḓiphina. U fana na Yesu, ri ṱoḓa u vha vhashumeli vho takalaho na vha linganyiselaho vha “Mudzimu o takalaho.”—1 Tim. 1:11, NW.
NḒILA YA U DZULA RO FHAṰUWA MUSI RI MILINGONI
14. Musi ro sedzana na milingo, ndi ifhio nḓowelo ine ra fanela u i iledza, nahone ndi ngani?
14 Samusi ro zwi ṱhogomela, dziṅwe dza nyeletshedzo dza ndeme dza u dzula ro fhaṱuwa dza Yesu, o dzi ṋea musi e milingoni i konḓaho. (Vhalani Marko 14:37.) Ri fanela u edzisa tsumbo yawe zwihuluhulu musi ro sedzana na milingo. Musi vhathu vhanzhi vho sedzana na mulingo, vha anzela u hangwa maṅwe mafhungo a ndeme ane a bulwa luvhili buguni ya Mirero: “Hu na nḓila ine muthu a ri yo luga, ngei phanḓa ya yo’ vha ya lufu.” (Mir. 14:12; 16:25) Arali ra ḓitika nga ṱhalukanyo yashu, zwihuluhulu musi ro sedzana na thaidzo khulwane, ri nga ḓidzhenisa khomboni khathihi na vhane ra vha funa.
15. Ndi milingo ifhio ine ṱhoho ya muṱa ya nga ṱangana nayo musi zwiimo zwa ikonomi zwi tshi konḓa?
15 Sa tsumbo, ṱhoho ya muṱa i nga tsikeledzea nga u ṱhogomela ṱhoḓea dza zwithu zwi vhonalaho dza “vha nnḓu yawe.” (1 Tim. 5:8) A nga kha ḓi lingea uri a shume mushumo une wa ḓo ita uri a si tsha kona u ya miṱanganoni ya Vhukriste, u ranga phanḓa kha vhurabeli ha muṱa kana u ya vhuḓinḓani. Arali a ḓitika nga mahumbulele a vhathu, a nga kha ḓi vhuyafhedza zwenezwo zwithu na u zwi dzhia zwi songo khakhea. Naho zwo ralo, zwi nga kha ḓi ita uri a lwale kana a fe muyani. Zwi ḓo vha zwavhuḓi vhukuma u tevhela nyeletshedzo i re kha Mirero 3:5, 6! Salomo o ri: “Fulufhedza Mudzimu nga mbilu yau yoṱhe; U songo ḓi-tika nga u ri: Ndi a ṱalukanya. Dzinḓilani dzau dzoṱhe ḓivha Ene, u ḓo U lugisela hune wa tshimbila.”
16. (a) Yesu o ri vhetshela tsumbo ifhio ya u fulufhela vhuṱali ha Yehova nṱhani ha vhuṱali hawe? (b) Ṱhoho nnzhi dza miṱa dzi edzisa hani tsumbo ya Yesu ya u fulufhela Yehova zwifhingani zwi konḓaho?
16 Musi Yesu o sedzana na milingo, o hana u ḓitika nga ṱhalukanyo yawe. Edzani u zwi humbula! Munna o ṱalifhaho vhukuma kha ḽifhasi ho ngo shumisa vhuṱali hawe. Sa tsumbo, musi Sathane a tshi mu linga, Yesu o fhindula lwo vhalaho a ri: “Ho ṅwaliwa u pfi.” (Mat. 4:4, 7, 10) O ḓitika nga vhuṱali ha Khotsi awe u itela u lwisana na milingo, a tshi sumbedza pfaneleo ya u ḓiṱukufhadza ine Sathane a si vhe nayo na ine a i vhenga. Naa na riṋe ri ita zwi fanaho? Ṱhoho ya muṱa ine ya edzisa u fhaṱuwa ha Yesu i tendela u livhiswa nga Ipfi ḽa Mudzimu, zwihuluhulu zwifhingani zwi konḓaho. Shangoni ḽoṱhe, ṱhoho dza miṱa dzi ita zwenezwo. Nṱhani ha u vhea zwithu zwi vhonalaho u thoma, vha vhea Muvhuso wa Mudzimu na vhurabeli ho kunaho u thoma. Nga u ita zwenezwo, vha ṱhogomela miṱa yavho zwavhuḓi. Yehova u vha lambedza nga u fhaṱutshedza vhuḓidini havho ha u ṱhogomela ṱhoḓea dza zwithu zwi vhonalaho, samusi Ipfi ḽawe ḽi tshi zwi fulufhedzisa.—Mat. 6:33.
17. Ndi mini zwine zwa ni ṱuṱuwedza u edzisa u fhaṱuwa ha Yesu?
17 A zwi timatimisi uri Yesu o ri vhetshela tsumbo yavhuḓi ya u dzula ro fhaṱuwa. Tsumbo yawe i a shuma, i a vhuyedza nahone i a tshidza. Humbulani uri Sathane o ḓiimisela u ni kumedzisa muyani, u ita uri ni songo vha na lutendo lwo khwaṱhaho, u sa fhisetshela vhurabeli, na uri ni si fulufhedzee. (1 Vha-Thes. 5:6) Ni songo mu tendela a tshi kunda! Dzulani no fhaṱuwa u fana na Yesu musi ni tshi rabela, vhuḓinḓani haṋu, na musi no sedzana na milingo. Nga u ita zwenezwo, ni ḓo vha na vhutshilo vhu takadzaho na vhu fushaho zwino mafheleloni a ano maitele a zwithu. U dzula no fhaṱuwa zwi ḓo dovha zwa ita uri ni vhe na vhungoho ha uri musi Muṋe waṋu a tshi ḓa u fhelisa ano maitele, u ḓo ni wana no fhaṱuwa ni tshi khou fhisetshela u ita zwine Khotsi awe a funa zwi tshi itwa. Zwi ḓo takadza Yehova vhukuma u ni lambedza nge na fulufhedzea!—Ndzumb. 16:15.
[Mbudziso Dza Pfunzo]
[Tshifanyiso kha siaṱari 6]
Yesu o huwelela kha mufumakadzi tshisimani. Ndi zwifhio zwibuli zwine na zwi ita u itela u huwelela ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe?
[Tshifanyiso kha siaṱari 7]
U ṱhogomela ṱhoḓea dza muya dza muṱa waṋu zwi sumbedza uri no fhaṱuwa
