Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

Vhutshivha—Nḓowelo Ine Ya Nga Tshinya Mihumbulo Yashu

Vhutshivha—Nḓowelo Ine Ya Nga Tshinya Mihumbulo Yashu

Vhutshivha​—Nḓowelo Ine Ya Nga Tshinya Mihumbulo Yashu

Napoleon Bonaparte o vha e naho. Julius Caesar o vha e naho. Na Alexander Muhulwane o vha e naho. Hu sa londwi uri vhenevho vhanna vho vha vhe na maanḓa nahone vhe na bvumo, mbiluni dzavho vho vha vhe na tshithu tshine tsha nga tshinya muhumbulo wa muthu. Vhoṱhe vho vha vhe na vhutshivha kha muṅwe muthu.

Muṅwe muḓivhi wa pfunzo dza maṱali wa Muisimane ane a pfi Bertrand Russell o ṅwala uri: “Napoleon o vha e na vhutshivha kha Caesar, Caesar o vha e na vhutshivha kha Alexander [Muhulwane], nahone ndi a khwaṱhisedza uri Alexander o vha e na vhutshivha kha Hercules, we a si vhuye a vha hone.” Muthu muṅwe na muṅwe a nga vha na vhutshivha, hu sa londwi uri o pfuma lungafhani, u langa mini kana o bvelela lungafhani vhutshiloni hawe.

Vhutshivha ndi maḓipfele a u sinyutshela vhaṅwe nga nṱhani ha zwithu zwine vha vha nazwo, mvelaphanḓa yavho, vhuimo havho na zwiṅwe. Musi iṅwe ndaedzi ya Bivhili i tshi fhambanyisa vhutshivha na vivho yo ri: “U vha na ‘vivho’ . . . zwi amba u tama u pfuma u fana na vhaṅwe, nahone ‘vhutshivha’ zwi amba u vha na lutamo lwa u dzhia zwithu zwine vhaṅwe vha vha nazwo.” Muthu ane a vha na vhutshivha ha sokou emula zwithu zwine vhaṅwe vha vha nazwo fhedzi, fhedzi u dovha a ṱoḓa u vha dzhiela zwone.

Ndi vhuṱali u ṱolisisa uri ndi mini zwine zwa nga ita uri ri vhe na vhutshivha na masiandoitwa ane a nga vha hone. Zwihuluhulu, ndi zwa ndeme u ḓivha uri ri nga ita mini u itela u iledza uri vhutshivha vhu sa lange vhutshilo hashu.

MUYA UNE WA NGA ENGEDZA VHUTSHIVHA

Naho zwi tshi nga leluwa uri vhathu vha songo fhelelaho vha vhe na “vhutshivha,” hu na zwithu zwinzhi zwine zwa nga ita uri vhutshivha ha muthu vhu engedzee. (Yak. 4:5) A tshi ṱalula zwiṅwe zwa zwenezwo zwithu, muapostola Paulo o ṅwala uri: “Ri so ngo vha vha u zuwa zwi sího’, vha u ṱungana, vha u itelana vivho.” (Vha-Gal. 5:26) Muya wa u ṱaṱisana u nga ṋaṋisa u sa fhelela hashu nahone wa ita uri ri vhe na vhutshivha. Vhaṅwe Vhakriste vhavhili, Cristina na José * vho ṱhogomela uri zwenezwi ndi ngoho.

Cristina ane a vha muvulanḓila o ri: “Kanzhi ndi a vha na vhutshivha kha vhaṅwe. Ndi vhambedza zwine nda vha nazwo na zwine ndi si vhe nazwo.” Kha tshiṅwe tshiitea, Cristina o vha a tshi khou ḽa zwiḽiwa na vhaṅwe vhavhingani vha re na ndugelo ya u vha tshumeloni ya u dalela zwivhidzo. A tshi ṱhogomela uri ene na munna wawe Eric, vha ṱoḓa u lingana na onoyo mulavhelesi a dalelaho zwivhidzo na mufumakadzi wawe, nahone vho vha vhe tshumeloni i fanaho tshifhingani tsho fhiraho, Cristina o ri: “Munna wanga na ene ndi muhulwane! Nga zwenezwo, zwi ḓa hani uri inwi ni vhe mushumoni wa u dalela zwivhidzo nahone riṋe ri si tshithu?” Vhutshivha vhu ita uri a vhe na muya wa u ṱaṱisana, zwe zwa ita uri a si tsha vhona mishumo yavhuḓi ine ene na munna wawe vha khou i ita nahone zwa ita uri a si fushee nga vhutshilo havho.

José o vha e na lutamo lwa u vha mushumeli tshivhidzoni. Musi vhaṅwe vha tshi khou vhewa sa vhashumeli, fhedzi ene a sa vhewi, o thoma u vha na vhutshivha kha vhaṅwe nahone a sinyutshela mudzudzanyi wa tshigwada tsha vhahulwane. José o ri: “U vha na vhutshivha zwo ita uri ndi vhenge onoyo muhulwane nahone ndi humbule u nga ha ṱoḓi ndi tshi vha na vhuḓifhinduleli tshivhidzoni. Arali ni na vhutshivha, a ni tsha humbulela vhaṅwe vhathu, ni ḓihumbulela ni noṱhe.”

TSUMBO DZI RE MAṄWALONI DZINE DZA RI FUNZA

Bivhili i na tsumbo nnzhi vhukuma. (1 Vha-Kor. 10:11) Dziṅwe tsumbo dzi sumbedza nḓila ine vhutshivha ha thoma ngayo na nḓila ine ha tshinya ngayo vhane vha vhu tendela.

Sa tsumbo, Kaini murwa wa u thoma wa Adamu na Eva, o sinyuwa musi Yehova a tshi ṱanganedza tshidzimu tsha Abele hu si tshawe. Kaini o vha a tshi nga vha o lugisa honoho vhuimo, fhedzi o vha na vhutshivha vhuhulwane lwe a vhulaha murathu wawe. (Gen. 4:4-8) Ndi ngazwo zwi sa mangadzi uri Bivhili i amba uri Kaini ndi muthu a ‘bvaho kha muvhi’ Sathane!—1 Yoh. 3:12.

Vhakomana vha Yosefa vha fumi vho vha na vhutshivha kha Yosefa nge a vha e na vhushaka ho khetheaho na khotsi avho. Vengo ḽavho ḽo engedzea musi Yosefa a tshi vha vhudza nga ha miloro yawe ya vhuporofita. Vho vha vha tshi ṱoḓa na u mu vhulaha. Mafheleloni vho mu rengisa sa phuli nahone nga tshiṱuhu vha ita uri khotsi avho a tende uri Yosefa o fa. (Gen. 37:4-11, 23-28, 31-33) Nga murahu ha miṅwaha minzhi, vho tenda zwivhi zwavho, nahone vha amba nga tshavho vha ri: “Ngangoho, ndi zwe ra ḓi-itela nga zwe ra ita murathu washu, we ra mu vhona u shengela ha mbilu yawe a tshi ri humbela, riṋe ri si mu pfe.”—Gen. 42:21; 50:15-19.

Kora, Dathani na Abiramu vho thoma u vha na vhutshivha musi vha tshi vhambedza ndugelo dzavho na dza Mushe na Aroni. Vho pomoka Mushe uri “u vhó funa u ḓi-ita khosi” nahone u ḓivhona e wa khwine kha vhaṅwe. (Num. 16:13) Honoho u pomokwa ho vha hu mazwifhi. (Num. 11:14, 15) Yehova ndi ene we a ḓodza Mushe. Fhedzi vhenevha vhavutsheli vho vha vha tshi khou tou itela Mushe vhutshivha. Mafheleloni, vhutshivha ho ita uri vha fheliswe nga Yehova.—Ps. 106:16, 17.

Khosi Salomo o ṱhogomela vhuvhi vhune ha nga itwa nga vhathu vhane vha vha na vhutshivha. Mufumakadzi we a felwa nga lutshetshe lwawe o lingedza u ita uri muṅwe mufumakadzi a humbule uri ṅwana o lovhaho ndi wawe. Musi vhe tsengoni, onoyo muzwifhi o tenda musi hu tshi pfi ndi khwine ṅwana ane a khou tshila a tshi vhulahwa. Naho zwo ralo, Salomo o kona u vhona uri ṅwana u fanela u fhiwa mme awe wa vhukuma.—1 Dzikh. 3:16-27.

Vhutshivha vhu nga vha na mvelelo dzi si dzavhuḓi. Tsumbo dza Maṅwalo dze ra haseledza nga hadzo dzi sumbedza uri vhutshivha vhu nga ita uri hu vhe na vengo, hu sa vhe na khaṱulokwayo nahone hu vhe na mabulayo. Zwiṅwe hafhu, kha tsumbo iṅwe na iṅwe muthu ane a khou itelwa vhutshivha u vha a songo khakha. Ndi mini zwine ra nga zwi ita u itela uri ri vhe na vhungoho ha uri vhutshivha a vhu langi vhutshilo hashu? Ri nga ita mini u itela u thivhela vhutshivha?

NḒILA DZINE DZA SHUMA!

Funani vhahaṋu. Muapostola Petro o ṱuṱuwedza Vhakriste uri: “Vhunga nó ṱanzwa dzimbilu dzaṋu kha u thetshelesa zwiné mafhungo-ngoho a amba zwone, na vhá na lufuno lwa u funa vharathu lu só ngo tou ṱumetshedzwaho, izwo funanani lu bvaho mbiluni, lu sá tumuwi.” (1 Pet. 1:22) Lufuno ndi mini? Muapostola Paulo o ṅwala uri: “Lufuno a lu fheli mbilu, lufuno lwo vuḓa, lufuno a lu tshívhi, a lu fhafhaḓi, a lu ḓi-kukumusi. A lu na tseḓa, a lu ḓi-ṱoḓeli zwalwo.” (1 Vha-Kor. 13:4, 5) U funa vhaṅwe nga nḓila yeneyo zwi nga ita uri ri kone u ḓilanga nahone ra si vhe na vhutshivha. (1 Pet. 2:1) Nṱhani ha uri Yonathani a itele Davida vhutshivha, o “mu funa vhunga mbilu yawe.”—1 Sam. 18:1.

Konanani na vhathu vha Mudzimu. Muṅwali wa Psalme ya 73 o vha na vhutshivha musi a tshi vhona vhathu vhavhi vha tshi khou ḓiphina nga vhutshilo havhuḓi vhe si na thaidzo. Naho zwo ralo, o kunda vhutshivha hawe nga u ya “fhethu hukhethwa ha Mudzimu.” (Ps. 73:3-5, 17) U konana na vhaṅwe vhatendi zwo thusa mupsalme uri a humbule nga ha phaṱhutshedzo dze a dzi wana nga “u vha tsini na Mudzimu.” (Ps. 73:28) U konana na vhahashu miṱanganoni ya Vhukriste tshifhinga tshoṱhe na riṋe zwi nga ri thusa.

Lwelani u ita zwithu zwavhuḓi. Musi Mudzimu o no ṱhogomela uri Kaini u khou thoma u vha na vhutshivha na vengo, o mu vhudza uri: “Ita zwivhuya.” (Gen. 4:7) U “ita zwivhuya” zwi katela na mini kha Vhakriste? Yesu o amba uri ri ‘fune Murena Mudzimu washu nga mbilu dzashu dzoṱhe na nga muya washu woṱhe na nga u ṱalukanya hashu hoṱhe, nahone ri fune wahashu vhunga ri tshi ḓifuna.’ (Mat. 22:37-39) U fushea hune ra hu wana nga u shumela Yehova na u thusa vhaṅwe hu a ri thusa uri ri si vhe na vhutshivha. U ṱanganela mushumoni wa u huwelela nga ha Muvhuso na u ita vhafunziwa ndi nḓila yavhuḓi ya u shumela Mudzimu na vhahura vhashu, nahone zwi ita uri ri wane “dziphaṱhutshedzo dza Yehova.”—Mir. 10:22.

“Takalani na vha takalaho.” (Vha-Roma 12:15) Yesu o takala musi vhafunziwa vhawe vha tshi bvela phanḓa, nahone o amba uri vha ḓo khunyeledza zwinzhi u fhira zwe ene a zwi ita mushumoni wa u huwelela. (Luka 10:17, 21; Yoh. 14:12) Nga zwenezwo, ri na vhuthihi sa vhashumeli vha Yehova, musi muṅwe a tshi bvelela ndi phaṱhutshedzo kha riṋe roṱhe. (1 Vha-Kor. 12:25, 26) Vhukuma, nṱhani ha uri ri vhe na vhutshivha musi muṅwe a tshi wana vhuḓifhinduleli, ri fanela u takala.

U LWISANA NA VHUTSHIVHA ZWI A KONḒA!

Zwi nga dzhia tshifhinga tshilapfu u lwisana na vhutshivha. Cristina o ri: “Ndi kha ḓi ita ndi tshi vha na vhutshivha nga zwiṅwe zwifhinga. Naho ndi tshi zwi vhenga, eneo maḓipfele a tshe hone nahone ndi tea u lwisana nao tshifhinga tshoṱhe.” José na ene u khou lwa nndwa i fanaho. O ri: “Yehova o nthusa uri ndi dzhiele nṱha pfaneleo dzavhuḓi dza mudzudzanyi wa tshigwada tsha vhahulwane. Ndi na vhushaka havhuḓi na Mudzimu.”

Vhutshivha ndi muṅwe wa “mishumo ya ṋama” ine Vhakriste vhoṱhe vha tea u lwisana nayo. (Vha-Gal. 5:19-21) Nga u sa tendela vhutshilo hashu vhu tshi langiwa nga vhutshivha, ri nga takala vhutshiloni hashu nahone ri nga takadza Khotsi ashu wa ṱaḓulu Yehova.

[Ṱhaluso i re magumoni a siaṱari]

^ Madzina o shandulwa.

[Maipfi o ṱumbulwaho kha siaṱari 17]

“Takalani na vha takalaho”