Dzulani Ni Na Muya Wa U Ṱavhanyisa Zwithu
Dzulani Ni Na Muya Wa U Ṱavhanyisa Zwithu
“Huwelela fhungo, ima U khaḽo’.”—2 TIM. 4:2.
NAA NI NGA ṰALUTSHEDZA?
Ndi ngani Vhakriste vha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha vho huwelela nga nḓila yo ṱavhanyiswaho?
Ri nga dzula hani ri na muya wa u ṱavhanyisa zwithu?
Ndi ngani u huwelela nga ha Muvhuso zwo ṱavhanyiswa zwino u fhira naho hu lini?
1, 2. Ndi dzifhio mbudziso dzine dza vha hone nga ha ndaela ya u huwelela nga nḓila yo ṱavhanyiswaho?
VHATHU vhane vha shuma u tshidza vhaṅwe vhathu, kanzhi vha shuma vhe na muya wa u ṱavhanyisa zwithu. Sa tsumbo, vhathu vhane vha shuma u dzima mulilo vha gidimela he vha vhidzwa hone, ngauri vha a ḓivha uri vhutshilo ha vhathu vhu nga vha vhu khomboni.
2 Samusi ri Ṱhanzi dza Yehova, ri ṱoḓa u thusa vhathu uri vha tshidzwe. Nga zwenezwo, ri dzhiela nṱha ndaela ye ra i ṋewa ya u huwelela mafhungo-maḓifha a Muvhuso. Ndi ngoho uri a ri sokou huwelela ri si na ndivho. Ngauralo, muapostola Paulo o vha a tshi khou amba mini musi a tshi ri ṱuṱuwedza uri: “Huwelela fhungo, ima U khaḽo”? (2 Tim. 4:2) Ri nga huwelela hani nga nḓila yo ṱavhanyiswaho? Nahone ndi ngani mushumo washu wo ṱavhanyiswa nga u rali?
NDI NGANI MUSHUMO WASHU WA U HUWELELA WO ṰAVHANYISWA?
3. Ndi mvelelo dzifhio dzine dza nga vha hone musi vhathu vha tshi ṱanganedza kana vha sa ṱanganedzi mulaedza wa Muvhuso?
3 Musi ni tshi elekanya nga ha nḓila ine mushumo washu wa u huwelela wa tshidza ngayo vhathu, zwi nga kha ḓi itea uri ni vhone hu na ṱhoḓea yo ṱavhanyiswaho ya u vhudza vhaṅwe mafhungo-maḓifha. (Vha-Roma 10:13, 14) Ipfi ḽa Mudzimu ḽi ri: “Nahó ndó vhudza mu-ita-zwivhi nda ri: U ḓo fa! ene a huma, a laṱa zwivhi zwawe, a ita zwo fanelaho, a ita zwivhuya, . . . onoyo u ḓo hanya, ha nga fi. Ha tsha ḓo vhalelwa tshivhi na tshithihi tshawe tshe a ita.” (Hesek. 33:14-16) Vhukuma, Bivhili i vhudza vhane vha huwelela mulaedza wa Muvhuso uri: “U ḓo ḓi-tshidza, wa tshidza na vha U pfaho.”—1 Tim. 4:16; Hesek. 3:17-21.
4. Ndi ngani vhugunei ho ita uri u huwelela zwi vhe zwo ṱavhanyiswaho ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha?
4 U itela u pfesesa uri ndi ngani Paulo o ṱuṱuwedza Timotheo uri a huwelele nga nḓila yo ṱavhanyiswaho, ṱhogomelani vhubvo ha luṅwalo lwashu lwa tshiṱoho. Ri a vhala: “Huwelela fhungo, ima U khaḽo’ nga tshifhinga tsho ḓaho na tshi songo ḓaho, rovhedza! Sola! Kwengweledza! Nga u sa fhela mbilu hunzhi na nga vhufunzi. Ngauri hu ḓo ḓa tshifhinga, tshiné dzipfunzo dzo takalaho dzi sá lwaliho vha sa ḓo dzi tendela, tshavho ha ḓo vha u tevhedza dzinyemulo dza vhone vhaṋe, vha ḓi-kakatela vhafunzi nga u pfa nḓevheni hu tshi ṱhoṱhona. Vha ḓo litsha u ṋekedza dzinḓevhe kha mafhungo-ngoho.” (2 Tim. 4:2-4) Yesu o dzula o amba uri hu ḓo vha na vhagunei. (Mat. 13:24, 25, 38) Musi zwenezwo zwi tshi itea, zwo vha zwo ṱavhanyiswa uri Timotheo a ‘huwelele fhungo’ tshivhidzoni u itela uri Vhakriste vha si xedzwe nga pfunzo dza mazwifhi dzi kungaho. Vhutshilo ha vhathu ho vha vhu khomboni. Riṋe zwi ri kwama hani ṋamusi?
5, 6. Ndi pfunzo dzifhio dzo ḓoweleaho dzine vhathu vhane ra ṱangana navho vhuḓinḓani vha tenda khadzo?
5 U gunetshela vhurabeli ha ngoho zwo engedzea nahone zwo phaḓalala. (2 Vha-Thes. 2:3, 8) Ndi pfunzo dzifhio dzine dza takadza vhathu ṋamusi? Fhethu hunzhi, vhathu vha fhisetshela pfunzo ya uri zwithu zwo sokou bvelela. Naho pfunzo ya uri zwithu zwo sokou bvelela i tshi tikedzwa nga lwa saintsi, i vho nga ndi pfunzo ya vhurereli, nahone i kwama nḓila ine vhathu vha dzhia Mudzimu na vhaṅwe vhathu ngayo. Iṅwe pfunzo yo andaho ndi ya uri Mudzimu ha ri londi, na uri a ro ngo fanela u vha na dzangalelo khae. Ndi ngani dzenedzi pfunzo dzi tshi kunga nga u rali, lune dza ita uri vhathu vha dzimilioni vha eḓele nga lwa muya? Dzenedzi pfunzo dzi ita uri vhathu vha vhe na mavhonele a uri, ‘Ni nga ita zwiṅwe na zwiṅwe zwine na funa nga nṱhani ha uri a hu na ane a ḓo ni vhona mulandu.’ Vhukuma, dzenedzi pfunzo dzi takadza vhathu vhanzhi.—Vhalani Psalme ya 10:4.
6 Fhedzi hu na dziṅwe pfunzo dzine dza takadza nḓevhe dza vhathu. Vhaṅwe vhathu vhane vha dzhena kereke vha takalela u vha na vhafunzi vhane vha vha vhudza uri, ‘Mudzimu u a ni funa hu sa londwi zwine na zwi ita.’ Vhafunzi vha takadza nḓevhe dza vhathu nga u vha vhudza uri vhuṱambo, Masi, na zwifanyiso, zwi ḓo ita uri Mudzimu a vha fhaṱutshedze. Vhenevha vhathu vhane vha dzhena kereke a vha zwi ṱhogomeli uri vha khomboni. (Ps. 115:4-8) Ndi ngoho uri arali ra vha vusa khofheni dzavho dza lwa muya u itela uri vha pfesese mulaedza wa Bivhili wa ngoho, vha ḓo vhuyelwa nga Muvhuso wa Mudzimu.
ZWI AMBA MINI U HUWELELA NGA NḒILA YO ṰAVHANYISWAHO?
7. Ri nga sumbedza hani uri ri na muya wa u ṱavhanyisa zwithu?
7 Muari a re na vhulondi u fanela u livhisa ṱhogomelo kha mushumo wawe nga nṱhani ha uri vhutshilo ha muthu vhu vha vhu khomboni. Musi ri vhuḓinḓani hashu ha Vhukriste, ri nga sumbedza uri ri na muya wa u ṱavhanyisa zwithu nga u livhisa ṱhogomelo kha mushumo washu, nga u elekanya nga mafhungo, mbudziso, kana zwithu zwine zwa kwama vhathu vhane ra ṱangana navho. U vha na muya wa u ṱavhanyisa zwithu zwi nga ita uri ri shandule mbekanyo yashu u itela uri ri kone u dalela vhathu nga tshifhinga tshine vha nga kona uri ṱanganedza ngatsho.—Vha-Roma 1:15, 16; 1 Tim. 4:16.
8. U vha na muya wa u ṱavhanyisa zwithu kanzhi zwi katela na mini?
8 U vha na muya wa u ṱavhanyisa zwithu zwi dovha zwa katela na u ḓivha zwine zwa ḓa u thoma. (Vhalani Genesi 19:15.) Sa tsumbo, kha ri ri musi dokotela o no ni ṋea mvelelo dza ndingo yaṋu, u ni vhidzela ofisini yawe a ri: “Ni vhuimoni ha shishi. Ni na ṅwedzi fhedzi u itela u vhona uri ni nga ita mini nga vhulwadze haṋu.” Zwi tou vha khagala uri ni nga si bve ofisini yawe nga u ṱavhanya. Fhedzi ni ḓo thetshelesa zwine a zwi themendela, na ya hayani nahone na elekanya nga ho dzikaho nga ha zwine na fanela u zwi ita u thoma.
9. Ndi ngani ri tshi nga amba uri Paulo o huwelela nga nḓila yo ṱavhanyiswaho musi e ngei Efesa?
9 Ri nga guda kha muya wa Paulo wa u ṱavhanyisa zwithu nga u ṱhogomela zwe a zwi vhudza vhahulwane vha Efesa nga ha mushumo wawe wa u huwelela mafhungo-maḓifha ngei tshiṱirikini tsha Asia. (Vhalani Mishumo 20:18-21.) Zwi vhonala uri u bva nga ḓuvha ḽe a swika ngaḽo, o vha o farakanea nga u dalela vhathu a tshi vha vhudza mafhungo-maḓifha nnḓu nga nnḓu. Zwiṅwe hafhu, tshifhinga tshoṱhe o tevhela mbekanyo ya u “dzula a tshi funza tshikoloni tsha muṅwe munna we a vha a tshi pfi Tirano” lwa miṅwaha mivhili. (Mish. 19:1, 8-10) Zwi tou vha khagala uri muya wa u ṱavhanyisa zwithu wa Paulo wo ṱuṱuwedza nḓila ye a vha a tshi ita zwithu ngayo. Ndaela ya uri ri fanela u huwelela nga nḓila yo ṱavhanyiswaho a yo ngo fanela u ri tsikeledza. Fhedzi mushumo wa u huwelela u fanela u ḓa u thoma vhutshiloni hashu.
10. Ndi ngani zwi tshi ri takadza uri Vhakriste vho vha na muya wa u ṱavhanyisa zwithu miṅwahani ya ḓana yo fhiraho?
10 Tsumbo ya tshigwada tshiṱuku tsha Vhagudi vha Bivhili vhe vha huwelela mafhungo-maḓifha nga phanḓa ha 1914, i sumbedza zwine u vha na muya wa u ṱavhanyisa zwithu zwa amba zwone. Naho vho vha vhe zwigidi zwi si gathi, vho vha vha tshi pfesesa uri vha tshila zwifhingani zwo ṱavhanyiswaho nahone vha fhisetshela mushumo wa u huwelela nga ha Muvhuso. Vho phaḓaladza mulaedza kha gurannda dza maḓana nahone vha sumbedza mbekanyo ya dzi-slide na filimu ya “Photo-Drama of Creation.” Vho kona u swikelela vhathu vha dzimilioni nga mafhungo-maḓifha nga yeneyi nḓila. Arali vha si vhe na muya wa u ṱavhanyisa zwithu, vhunzhi hashu ro vha ri tshi ḓo vha ri songo pfa mulaedza wa Muvhuso.—Vhalani Psalme ya 119:60.
ḒILINDENI URI NI SA FHELELWE NGA MUYA WA U ṰAVHANYISA ZWITHU
11. Ndi mini zwe zwa ita uri vhaṅwe vha si tsha vha na muya wa u ṱavhanyisa zwithu?
11 Zwithithisi zwi nga ita uri muthu a si tsha humbula nga ha nḓila ine mushumo wa u huwelela wa vha wa ndeme ngayo. Maitele a Sathane o itwa nga nḓila ine a ita uri ri dzulele u tovhola madzangalelo ashu na zwithu zwi si zwa ndeme. (1 Pet. 5:8; 1 Yoh. 2:15-17) Vhaṅwe vhe vha vhuya vha vhea tshumelo ya Yehova u thoma, zwino a vha tshee na muya wa u ṱavhanyisa zwithu. Sa tsumbo, Mukriste wa ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha ane a pfi Demasi o vha e ‘mushumisani’ na Paulo, fhedzi Demasi o thithiswa nga maitele a zwithu a vhathu vha sa ofhi Mudzimu. Demasi o ṱutshela Paulo nṱhani ha uri a bvele phanḓa a tshi mu khwaṱhisa tshifhingani tshi konḓaho.—Filem. 23, 24; 2 Tim. 4:10.
12. Ndi tshibuli tshifhio tshine ra vha na natsho zwino, nahone ri ḓo vha na zwibuli zwifhio tshifhingani tshi ḓaho?
12 Arali ri tshi ṱoḓa u dzula ri na muya wa u ṱavhanyisa zwithu, ri fanela u lwisana na ṱhuṱhuwedzo ya u ṱoḓa u ḓiphina nga vhutshilo. Ri fanela u lwela uri ri “wane vhutshilo vhu re vhutshilo nangoho.” (1 Tim. 6:18, 19) Zwi tou vha khagala uri ni a zwi ḓivha uri vhutshilo vhu sa fheli kha ḽifhasi nga fhasi ha Muvhuso wa Mudzimu vhu ḓo ni ṋea zwibuli zwinzhi zwa u ḓiphina nga zwithu zwi takadzaho. Fhedzi tshibuli tshine ra vha natsho zwino tsha u thusa vhathu uri vha ponyoke Haramagedo, tshi nga si tsha dovha tsha vha hone.
13. Samusi zwino ro no vha Vhakriste, ri nga dzula hani ri na muya wa u ṱavhanyisa zwithu?
13 Nga nṱhani ha uri vhathu vhanzhi shangoni vho eḓela nga lwa muya, ndi mini zwine zwa nga ri thusa u iledza u sa vha na muya wa u ṱavhanyisa zwithu? Ri nga humbula uri na riṋe nga tshiṅwe tshifhinga ro vha ro eḓela swiswini. Fhedzi ro vuswa, nahone Kristo o ri vhonetshela, samusi Paulo o zwi sumbedza. Zwino ri na ndugelo ya u vha vhavhonetsheli. (Vhalani Vha-Efesa 5:14.) Musi o no amba zwenezwo, Paulo o ṅwala uri: “Sedzani-ha kutshimbilele kwaṋu, ni toolole; ni songo nga matsilu, ni nge vhaṱali. Ni bindulise tshifhinga tshi iteaho, ngauri maḓuvha ndi mavhi.” (Vha-Ef. 5:15, 16) Kha ri ‘bindulise tshifhinga’ kha ḽino shango ḽivhi u itela mishumo ine ya ḓo ita uri ri dzule ro fhaṱuwa muyani.
RI TSHILA ZWIFHINGANI ZWI SWAYEAHO VHUKUMA
14-16. Ndi mini zwine zwa ita uri u huwelela nga ha Muvhuso zwi vhe zwo ṱavhanyiswa zwino u fhira naho hu lini?
14 Ndi kale vhuḓinḓa ha Vhukriste ho ṱavhanyiswa, fhedzi zwino ho ṱavhanyiswa u fhira naho hu lini. U bva nga 1914, tshiga tsho ṱaluswaho Ipfini ḽa Mudzimu tshi khagala. (Mat. 24:3-51) Vhutshilo ha vhathu vhu khomboni u fhira naho hu lini. Hu sa londwi thendelano dze dza itwa zwenezwino, mivhuso mihulwane i kha ḓi vha na zwihali zwa nyuklia zwi ṱoḓaho u vha 2 000 zwo lugelaho u shumiswa. Vhavhusi vho amba uri hu na zwihali zwa nyuklia zwo xelaho. Naa zwiṅwe zwo dzhiiwa nga matherorisi? Vhaṅwe vha amba uri vhathu vha nga fheliswa nga hu leluwaho nga nndwa ine ya nga thomiwa nga matherorisi. Naho zwo ralo, nndwa a si yone fhedzi ine ya vhea vhutshilo ha vhathu khomboni.
15 Muvhigo wa 2009 wa The Lancet na University College London u ri: “U shanduka ha mutsho ndi khaedu khulwane ya zwa mutakalo ḓanani ḽa vhu-21 ḽa miṅwaha. Mutakalo wa vhathu vhanzhi u ḓo kwamea nga tshanduko dza mutsho mahumini a miṅwaha a ḓaho, nahone zwenezwo zwi ḓo ita uri vhutshilo ha vhathu vhanzhi vhu vhe khomboni.” U shanduka ha mutsho zwi nga tshinyadza fhethu hunzhi ngauri zwi nga ita uri maḓi a lwanzhe a engedzee lune a vho eletshela shangoni, hu vhe na gomelelo, mikumbela, malwadze, maḓumbumazwikule na u lwela zwishumiswa zwine zwa khou ṱahela. Ndi ngoho uri dzinndwa na madziedzi zwi vhea vhutshilo ha vhathu khomboni.
16 Vhaṅwe vhathu vha nga kha ḓi humbula uri khombo ya nndwa ya nyuklia i ḓo ri livhisa kha zwiitea zwine zwa ḓadzisa tshiga kana “zwiné ra ḓo ḓivha ngazwo” uri vhufhelo vhu tsini. Naho zwo ralo, vhathu vhanzhi a vha pfesesi zwine tshenetsho tshiga tsha amba zwone. Ndi kale tshenetshi tshiga tshi tshi khou vhonala, zwine zwa sumbedza uri u vha hone ha Kristo ndi ha vhukuma, na uri vhufhelo ha ano maitele a zwithu vhu khou sendela nga u ṱavhanya. (Mat. 24:3) Zwino u fhira naho hu lini, masia manzhi a tshiga tshenetsho a tou vha khagala. Ndi tshifhinga tsha uri vhathu vha vuwe khofheni dzavho dza lwa muya. Ri nga vha vusa nga vhuḓinḓa hashu.
17, 18. (a) Ri kwamiwa hani nga “tshikhathi”? (b) Ndi mini zwine zwa nga ita uri vhathu vha shandule mavhonele avho nga ha mulaedza wa Muvhuso?
17 Ro salelwa nga tshifhinga tshiṱuku u itela u sumbedza Yehova uri ri a mu funa na u ṱhaphudza mushumo wa u huwelela une wa fanela u itwa kha ano maḓuvha a vhufhelo. Zwe Paulo a zwi vhudza Vhakriste vha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha ngei Roma ndi zwa ndeme kha riṋe ṋamusi, o ri: “Ni . . . ḓivha tshifhinga, uri tshikhathi tshashu tsha u vuwa khofheni tsho swika. Ngauri zwino u tshidzwa hashu ho no sendela tsini, a hu tsha nga musi ri tshi thoma u tenda.”—Vha-Roma 13:11.
18 Zwiitea zwe zwa dzula zwo ambiwa uri zwi ḓo vha hone maḓuvhani a vhufhelo zwi nga ita uri vhathu vha ṱhogomele zwishaiwa zwavho zwa muya. Vhaṅwe vha kona u vhona uri vhathu vha ṱoḓa thuso musi vha tshi ṱhogomela uri mivhuso ya vhathu yo kundelwa u sedzana na thaidzo dza ikonomi, nndwa ya nyuklia, vhuvemu, kana u tshinyadzwa ha mupo. Vhaṅwe vha kona u vhona zwishaiwa zwavho zwa muya nga nṱhani ha zwine zwa itea miṱani yavho, zwi ngaho mutakalo u si wavhuḓi, u ṱalana, kana u felwa nga muthu ane vha mu funa. Musi ri tshi ṱanganela vhuḓinḓani, ri vha ri tshi khou thusa vhathu vho raloho.
U ṰUṰUWEDZWA NGA MUYA WA U ṰAVHANYISA ZWITHU
19, 20. U vha na muya wa u ṱavhanyisa zwithu zwo ṱuṱuwedza hani Vhakriste vhanzhi u shandula matshilele avho?
19 Muya wa u ṱavhanyisa zwithu wo ṱuṱuwedza Vhakriste vhanzhi uri vha ṱanganele nga ho engedzeaho vhuḓinḓani. Sa tsumbo, vhavhingani vha kha ḓi vhaho vhaswa vha ngei Ecuador vho leludza vhutshilo havho musi vho no pfa mbekanyamushumo ya guvhangano ḽo khetheaho ḽa ḓuvha ḽithihi ḽa 2006 ine ya ri “Itani Uri Iṱo Ḽaṋu Ḽi Dzule Ḽo Tsha.” Vho ṅwala fhasi zwithu zwine vha si zwi shumise, nahone hu sa athu fhela miṅwedzi miraru, vho pfuluwa nḓuni yavho i re na kamara tharu dza u eḓela nahone vha ya kha i re na kamara nthihi, vho rengisa dziṅwe thundu nahone vha badela zwikolodo zwavho zwoṱhe. Nga u ṱavhanya vho mbo ḓi vha vhavulanḓila vha u thusa nahone vha tevhela nyeletshedzo ya mulavhelesi wa ḽiisela ya u ya tshivhidzoni tshi re na ṱhoḓea khulwane.
20 Wahashu wa tshinnani wa ngei Amerika Devhula o ṅwala uri: “Musi nṋe na mufumakadzi wanga ri tshi ya guvhanganoni ḽa 2006, ro vha ro no fhedza miṅwaha ya 30 ro lovhedzwa. Musi ri tshi khou humela hayani nga murahu ha mbekanyamushumo, ro haseledza nḓila ine ra nga shumisa ngayo nyeletshedzo dze ra ṋewa u itela u leludza vhutshilo hashu. (Mat. 6:19-22) Ro vha ri na nnḓu tharu, zwitentsi, goloi dza mavhai-vhai, tshikepe na kharavani. Ro ḓipfa u nga ri Vhakriste vha matsilu, nga zwenezwo ra ḓivhetshela tshipikwa tsha u dzhenela vhuḓinḓa ha tshifhinga tsho ḓalaho. Nga 2008, ra ṱanganela na ṅwananyana washu tshumeloni ya vhuvulanḓila ha tshifhinga tshoṱhe. Zwo ri takadza vhukuma u shumisana na vhahashu! Ro kona u shuma hu re na ṱhoḓea khulwane. Zwiṅwe hafhu, u itela Yehova zwo engedzeaho zwo ri sendedza tsini nae. Zwi vhuyedzaho vhukuma ndi ndugelo ya u vhona vhathu vha tshi takala musi vha tshi pfa na u pfesesa mafhungo-ngoho a Ipfi ḽa Mudzimu.”
21. Ndi mini zwine ra zwi ḓivha zwine zwa ri ṱuṱuwedza uri ri dzhie vhukando?
21 Ri a zwi ḓivha zwine zwa ḓo itea hu si kale kha ano maitele mavhi a zwithu. Hu ḓo ḓa “ḓuvha ḽa khaṱhulo ḽa u lovha ha vhathu vha sa ofhiho Mudzimu.” (2 Pet. 3:7) U ḓivha hashu Ipfi ḽa Mudzimu zwi ri ṱuṱuwedza uri ri huwelele nga u fhisea nga ha vhuṱungu vhuhulu vhune ha ḓo ḓa, na nga shango ḽiswa ḽine ḽa ḓo tevhela. Ri bvela phanḓa ri na muya wa u ṱavhanyisa zwithu u itela u ṋea vhathu fulufhelo ḽa vhukuma. Musi ri tshi ṱanganela nga vhuḓalo kha wonoyu mushumo wo ṱavhanyiswaho, ri sumbedza uri ri funa Mudzimu na vhaṅwe vhathu zwa vhukuma.
[Mbudziso Dza Pfunzo]
