Ni Songo Lavhelesa ‘Zwithu Zwa Murahu’
Ni Songo Lavhelesa ‘Zwithu Zwa Murahu’
“O isaho tshanḓa kha dzembe, a dovha a lavhelesa murahu, ha ngo eḓanwa nga muvhuso wa Mudzimu.”—LUKA 9:62.
NI ḒO ARAVHA HANI?
Ndi ngani ri tshi fanela u ‘elelwa musadzi wa Loto’?
Ndi zwifhio zwithu zwiraru zwine ra fanela u iledza u dzula ri tshi elekanya nga hazwo?
Ri nga dzula hani ri tshi tshimbidzana na ndangulo ya Yehova?
1. Yesu o ṋea nyeletshedzo ifhio, nahone ndi mbudziso dzifhio dzine dza vha hone?
“ELELWANI musadzi wa Loto.” (Luka 17:32) Yeneyo ndi nyeletshedzo ye ya ṋewa nga Yesu Kristo hu ṱoḓaho u vha miṅwaha ya 2 000 yo fhiraho, nahone ndi ya ndeme zwino u fhira naho hu lini. Eneo maipfi a Yesu a re na maanḓa a amba mini? Zwo vha zwi sa ṱoḓei uri Vhayuda vhe vha vha vho mu thetshelesa vha ṱalutshedzwe zwine eneo maipfi a amba zwone. Vho vha vha tshi ḓivha zwe zwa itea kha musadzi wa Loto. Musi Loto a tshi shavha Sodoma na muṱa wawe, musadzi wawe o lavhelesa murahu nga u sa thetshelesa nahone a shanduka a vha tshiunga tsha muṋo.—Vhalani Genesi 19:17, 26.
2. Ndi ngani musadzi wa Loto o lavhelesa murahu, nahone ho itea mini khae nga nṱhani ha u sa thetshelesa?
2 Fhedzi ndi ngani musadzi wa Loto o lavhelesa murahu? Naa o vha a tshi ṱoḓa u vhona zwe zwa vha zwi tshi khou itea? Naa o vha e si na lutendo kana lwo vha lu songo khwaṱha? Kana naa khamusi o vha a tshi ṱoḓa u humela kha zwithu zwe a zwi sia murahu ngei Sodoma? (Luka 17:31) Hu sa londwi tshiitisi tshawe tsha u lavhelesa murahu, o fa nga u sa thetshelesa hawe. Edzani u elekanya nga ha zwenezwo! O fa nga ḓuvha ḽithihi na vhathu vhavhi vha Sodoma na Gomora. Ndi ngazwo Yesu o ri: “Elelwani musadzi wa Loto”!
3. Yesu o ombedzela hani uri a ro ngo fanela u lavhelesa murahu nga lwa pfanyisedzo?
3 Nga lwa pfanyisedzo, na riṋe ri tshila tshifhingani tshine zwa vha zwa ndeme uri ri si lavhelese murahu. Yesu o ombedzela yeneyi mbuno musi a tshi fhindula munna we a amba uri u ṱoḓa u thoma a huma u itela u onesa vha muṱa wawe musi a sa athu vha mufunziwa. Yesu o ri: “O isaho tshanḓa kha dzembe, a dovha a lavhelesa murahu, ha ngo eḓanwa nga muvhuso wa Mudzimu.” (Luka 9:62) Naa Yesu o fhindula nga nḓila ya tshiṱuhu kana ya u sa humbulela? Na khathihi. O vha a tshi ḓivha uri onoyo munna o vha a tshi khou lingedza u iledza vhuḓifhinduleli ha u vha mufunziwa. Yesu o ṱalutshedza uri muthu o raloho u vha a tshi khou lavhelesa ‘zwithu zwi re murahu.’ Muthu ane a khou lima tsimu a nga lavhelesa murahu a tshi khou ḓi lima, kana a litsha u lima u itela uri a lavhelese murahu. U a thithisea kha zwine a khou zwi ita hu sa londwi uri u lavhelesa murahu nga nḓila-ḓe, nahone mushumo wawe u nga kha ḓi kwamea.
4. Ndi mini zwine ra fanela u livhisa maṱo ashu khazwo?
4 Ri fanela u livhisa ṱhogomelo yashu kha zwine zwa ḓo itea tshifhingani tshi ḓaho, hu si kha zwithu zwo fhiraho. Ṱhogomelani uri zwenezwi zwo ṱaluswa nga nḓila i pfalaho kha Mirero 4:25: “Maṱo au nga a lavhelese phanḓa hau; tsie dzau nga dzi lugele zwe wa livhana nazwo’.”
5. Ri nga ita mini uri ri si lavhelese murahu?
5 Ri na zwiitisi zwi pfalaho zwa u sa sedza murahu. Ndi zwifhio zwenezwo zwiitisi? Ano ndi “maḓuvha a vhufhelo.” (2 Tim. 3:1) Hu si kale Mudzimu u ḓo fhelisa maitele mavhi oṱhe a zwithu, hu si miḓi mivhili fhedzi. Ndi mini tshine tsha ḓo ri thusa uri ri iledze tshithu tshiṅwe na tshiṅwe tshi fanaho na zwe zwa itea kha musadzi wa Loto? Ri fanela u thoma nga u ṱalula zwithu zwe ra zwi sia murahu zwine ra nga lingea uri ri zwi lavhelese. (2 Vha-Kor. 2:11) Nga murahu, ri ṱhogomele uri zwenezwo zwithu ndi zwifhio nahone ri vhone uri ri nga iledza hani u livhisa ṱhogomelo khazwo.
MAḒUVHA A KALE A TAKADZAHO
6. Ndi ngani ri songo fanela u fulufhela ngelekanyo yashu tshifhinga tshoṱhe?
6 Tshiṅwe tshithu tshine tsha nga ri xedza ndi u humbula uri maḓuvha a kale o vha e khwine. Nga zwiṅwe zwifhinga, ngelekanyo yashu i nga ri fhura. Ri nga kha ḓi humbula uri kale ro vha ri si na thaidzo khulwane na uri zwithu zwo vha zwi khwine. U elekanya nga yeneyi nḓila zwi nga ita uri ri humbule uri ngavhe zwithu zwi tshi vha nga nḓila ye zwa vha zwi ngayo kale. Fhedzi Bivhili i ri eletshedza uri: “U songo ri: Naa ndi mini maḓuvha a kale ó naka a fhira a zwino? Ngauri wa vhuṱali ha vhudzisi a ralo.” (Muh. 7:10) Ndi ngani zwi tshi nga vha na khombo u elekanya nga yeneyo nḓila?
7-9. (a) Ndi mini zwe zwa itea kha Vhaisiraele ngei Egipita? (b) Vhaisiraele vho vha vhe na zwiitisi zwifhio zwa u takala? (c) Ndi mini zwe Vhaisiraele vha thoma u zwi gungulela?
7 Ṱhogomelani zwe zwa itea kha Vhaisiraele misini ya Mushe. Naho mathomoni Vhaisiraele vho vha vha tshi dzhiiwa sa vhaeni shangoni ḽa Egipita, nga murahu ha misi ya Yosefa Vhaegipita vho ‘vhea vhakoma vha u vha shumisa, vha u vha ṱhupha nga mishumo.’ (Ek. 1:11) Nga murahu, Farao o laedza vhathu vhawe uri vha vhulahe vhana vha Vhaisiraele vha vhatukana nga nṱhani ha uri o vha a tshi ṱoḓa u vha fhungudza. (Ek. 1:15, 16, 22) Ndi ngazwo Yehova o vhudza Mushe a ri: “Ngangoho vhusiwana ha vhathu vhanga vha re ngei Egipita ndo vhu vhona, zwililo zwavho ndo zwi pfa, vhakombetshedzi vhé murahu havho. Maṱhupho avho ndi a a ḓivha.”—Ek. 3:7.
8 Vhukuma, Vhaisiraele vho vha vho takala musi vha tshi vhofhololwa vhupulini ha Egipita. Vho vhona maanḓa a Yehova a mangadzaho musi a tshi rwa Farao na vhathu vhawe vha ḓikukumusaho nga Ṱhamu dza Fumi. (Vhalani Ekisodo 6:1, 6, 7.) Zwi re zwone ndi uri Vhaegipita a vho ngo tendela Vhaisiraele vha tshi ṱuwa vho vhofholowa fhedzi, fhedzi vho vha khadeledza uri vha ṱuwe, vho vha ṋea musuku na tsimbi-tseṱha nnzhi, lwe zwa vha zwi tshi nga ambiwa uri vhathu vha Mudzimu vho “ṱangula Vha-Egipita.” (Ek. 12:33-36) Vhaisiraele vho dovha vha takala musi vha tshi vhona Mudzimu a tshi fhelisa Farao na mmbi yawe Lwanzheni Lutswuku. (Ek. 14:30, 31) Vhukuma, vha fanela u vha vho khwaṱhiswa lutendo musi vha tshi vhona zwenezwo zwiitea zwi nyanyulaho!
9 Naho zwo ralo, zwi a konḓa u pfesesa uri musi vha tshi kha ḓi tou bva u vhofhololwa nga yeneyo nḓila i mangadzaho, vhenevho vhathu vho mbo ḓi thoma u gungula. Vho vha vha tshi khou gungulela mini? Zwiḽiwa! A vho ngo tsha fushea nga zwithu zwe Yehova a vha a tshi vha ṋea zwone nahone vha gungula vha ri: “Ro ṱulutshelwa dzikhovhe dze ra vha ri tshi dzi ḽa ri ngei Egipita ri sa rengi, na mafhuri, na mabvani, na maramboḓa, na mifhombwe, na miṱaḓa. Zwino dzimbilu dzashu dzo no tou shona nga u livhana na hei Mana.” (Num. 11:5, 6) I ngoho, a vho ngo tsha humbula nga ha zwe zwa itea tshifhingani tsho fhiraho—nga zwenezwo, vho vha vha tshi vho ṱoḓa u humela shangoni ḽa vhupuli! (Num. 14:2-4) Vhaisiraele vho lavhelesa zwithu zwa murahu nahone a vho ngo tsha takalelwa nga Yehova.—Num. 11:10.
10. Ndi mini zwine ra zwi guda kha tsumbo ya Vhaisiraele?
10 Ndi mini zwine ra zwi guda ṋamusi? Musi ri tshi sedzana na zwithu zwi konḓaho na thaidzo, a ro ngo fanela u humbula uri kale zwithu zwo vha zwi khwine—kana uri zwithu zwo vha zwi khwine musi ri sa athu ḓivha mafhungo-ngoho. Naho zwi songo khakhea u elekanya nga ha zwithu zwe zwa itea tshifhingani tsho fhiraho kana zwifhinga zwi takadzaho zwa kale, ri fanela u vha na mavhonele o linganyiselwaho nahone ri dzhie zwithu nga nḓila ye zwa vha zwi ngayo. Arali ra sa ita nga u ralo, ri nga kha ḓi sa fushea nga vhutshilo hashu nahone ra ṱoḓa uri zwithu zwi vhe nga nḓila ye zwa vha zwi ngayo kale.—Vhalani 2 Petro 2:20-22.
ZWE RA ḒIDZIMA TSHIFHINGANI TSHO FHIRAHO
11. Vhaṅwe vha ḓipfa hani nga zwithu zwe vha ḓidzima zwone kale?
11 Zwi a ṱungufhadza uri vhaṅwe vha a ḓisola nga nṱhani ha uri vho ḓidzima zwiṅwe zwithu tshifhingani tsho fhiraho. Khamusi no vha ni na zwibuli zwa u wana pfunzo ya nṱha, vhuimo, kana tshelede nnzhi, fhedzi na phetha u sa zwi tovhola. Vhahashu vhanzhi vha tshinnani na vha tshisadzini vho ṱutshela vhuimo kha zwa mabindu, zwa u ḓimvumvusa, pfunzo kana mitambo. Zwino ho no fhela tshifhinga, nahone vhufhelo a vhu athu swika. Naa ni dzula ni tshi humbula uri ho vha hu tshi ḓo vha ho itea mini arali ni vhe ni songo ḓidzima zwenezwo zwithu?
12. Paulo o ḓipfa hani nga ha zwithu zwe a zwi sia murahu?
12 Muapostola Paulo o ḓidzima zwithu zwinzhi u itela uri a vhe mutevheli wa Kristo. (Vha-Fil. 3:4-6) O ḓipfa hani nga ha zwithu zwe a zwi sia murahu? O ri: “Zwe nda vha ndi tshi ri ndi u ganya, ndi tshi itela Kristo ndo ri ndi u lovha.” Ndi ngani? O bvela phanḓa a ri: “Ndi tshi ri ndi u lovha nga u vhona u kalula ha nḓivho ya u ḓivha Kristo Yesu Murena wanga, ané ndi tshi itela ene zwoṱhe nda ri zwi lovhe zwazwo, ndo zwi ita zwitshakatshaka uri ndi ganye nga Kristo.” * (Vha-Fil. 3:7, 8) U fana na musi muthu a tshi laṱa mathukhwi a sa dovhi a ḓisola nga murahu nge a a laṱa, Paulo ho ngo ḓisola nge a ṱutshela zwibuli zwa shango. O vha a si tsha zwi dzhia sa zwi re zwa ndeme.
13, 14. Ri nga tevhela hani tsumbo ya Paulo?
13 Ndi mini tshine tsha nga ri thusa arali ra thoma u humbula nga ha zwibuli zwe ra zwi ṱutshela tshifhingani tsho fhiraho? Tevhelani tsumbo ya Paulo. Nga nḓila-ḓe? Dzhielani nṱha zwine na vha nazwo zwino. Ni na vhushaka havhuḓi na Yehova nahone no fulufhedzea khae. (Vha-Heb. 6:10) A hu na tshine shango ḽa nga ri ṋea tshone tshine tsha nga vhambedzwa na phaṱhutshedzo dza muya dzine ra dzi takalela zwino na tshifhingani tshi ḓaho!—Vhalani Marko 10:28-30.
14 Paulo o dovha a amba nga ha tshiṅwe tshithu tshine tsha ḓo ri thusa uri ri bvele phanḓa ri tshi fulufhedzea. O ri: “Ndi hangwa zwa murahu nda hovhelela zwa phanḓa.” (Vha-Fil. 3:13) Ṱhogomelani uri Paulo o amba nga ha zwithu zwivhili zwine ra fanela u zwi ita. Tsha u thoma, ri fanela u hangwa zwithu zwe ra zwi sia murahu, a ro ngo fanela u fhedza nungo dzashu dza ndeme na tshifhinga ri tshi khou vhilaela nga hazwo. Tsha vhuvhili, u fana na mugidimi ane a vha tsini na u ṱhaphudza mbambe, ri fanela u hovhelela zwa phanḓa, u dzula ro livhisa ṱhogomelo kha zwithu zwi re phanḓa.
15. Ri vhuyelwa hani musi ri tshi elekanya nga ha tsumbo dza vhashumeli vha Mudzimu vha fulufhedzeaho?
15 Musi ri tshi elekanya nga ha tsumbo dza vhashumeli vha Mudzimu vha fulufhedzeaho vha tshifhingani tsho fhiraho, ri nga ṱuṱuwedzea uri ri bvele phanḓa nṱhani ha uri ri lavhelese zwithu zwa murahu. Sa tsumbo, arali Abrahamu na Sara vho vha vha tshi dzula vha tshi humbula shango ḽa Uri, “tshifhinga tsha u vhuyelela henengei vhó vha vhe natsho’.” (Vha-Heb. 11:13-15) Fhedzi a vho ngo vhuyelela. Musi Mushe a tshi pfuluwa Egipita o sia zwithu zwinzhi u fhira vhaṅwe Vhaisiraele vhe vha pfuluwa nga murahu. Naho zwo ralo, Bivhili a i sumbedzi uri o dovha a ṱoḓa zwenezwo zwithu. Nṱhani hazwo, Bivhili i ri vhudza uri o “vhona u nyadzwa sa Kristo hu tshi fhirisa madzanga a Egipita; a ralo ó lavhelesa malamba ané a ḓo a wana.”—Vha-Heb. 11:26.
TSHENZHELO DZI SI DZAVHUḒI DZA TSHIFHINGANI TSHO FHIRAHO
16. Tshenzhelo dza tshifhingani tsho fhiraho dzi nga ri kwama hani?
16 A si uri tshenzhelo dzoṱhe dza tshifhingani tsho fhiraho ndi dzavhuḓi. Ri nga kha ḓi tsikeledzwa nga u humbula zwivhi kana vhukhakhi he ra vhu ita tshifhingani tsho fhiraho. (Ps. 51:3) Ri nga kha ḓi vha ro sinyuwa kana u ṱungufhala nge ra ṋewa ndayo. (Vha-Heb. 12:11) Kana khamusi ri dzulela u humbula nga nḓila i si yavhuḓi ye ra farwa ngayo. (Ps. 55:2) Ri nga ita mini u itela uri ri vhe na vhungoho ha uri a ri tendeli tshenzhelo dzo raloho dzi tshi ita uri ri humbule nga zwithu zwa murahu? Ṱhogomelani tsumbo tharu.
17. (a) Ndi ngani Paulo o ḓiṱalusa sa “muṱuku-ṱuku kha vhakhethwa vhoṱhe”? (b) Ndi mini zwe zwa thusa Paulo uri a si tsikeledzwe nga mahumbulele a si avhuḓi?
17 Vhukhakhi ha tshifhingani tsho fhiraho. Muapostola Paulo o ḓiṱalusa sa “muṱuku-ṱuku kha vhakhethwa vhoṱhe.” (Vha-Ef. 3:8) Ndi ngani o ḓipfa nga yeneyo nḓila? O ri: “Ngauri ndo vhuya nda vha mutovholi wa tshivhidzo tsha Mudzimu.” (1 Vha-Kor. 15:9) Edzani u humbula nḓila ye Paulo a ḓipfa ngayo musi a tshi ṱangana na muthu we a mu tovhola tshifhingani tsho fhiraho. Naho zwo ralo, nṱhani ha uri a tendele mavhonele a si avhuḓi a tshi mu tsikeledza, Paulo o livhisa ṱhogomelo kha tshilidzi tshe a sumbedzwa tshone nga Mudzimu. (1 Tim. 1:12-16) U ḓipfa hawe nga yeneyo nḓila zwo mu ṱuṱuwedza vhuḓinḓani. Zwithu zwe a vha o ḓiimisela u zwi hangwa zwi katela na vhuḓifari hawe vhu si havhuḓi. Arali na riṋe ra livhisa ṱhogomelo kha tshilidzi tshe Yehova a ri sumbedza tshone, ri ḓo iledza u fhedza nungo dzashu ri tshi khou vhilaela nga ha zwithu zwa tshifhingani tsho fhiraho zwine ra sa ḓo kona u zwi shandula. Ri ḓo shumisa maanḓa ashu u itela u shumela Yehova zwino.
18. (a) Hu nga itea mini arali ra sa ṱanganedza ndayo ye ra i ṋewa tshifhingani tsho fhiraho? (b) Ri nga thetshelesa hani maipfi a Salomo musi ri tshi ṋewa ndayo?
18 Ndayo ye ya ri pfisa vhuṱungu. Zwi nga kha ḓi itea uri ri dzula ri tshi humbula nga ha ndayo ye ra vhuya ra i ṋewa. Zwenezwi zwi nga ri ṱungufhadza kana u ri sinyusa nahone zwi nga ri kula nungo. (Vha-Heb. 12:5) Hu sa londwi uri ro ṱanganedza yeneyo ndayo kana a ro ngo i ṱanganedza, fhedzi nga murahu ra kulea nungo, hu vha na mvelelo dzi fanaho—ri vha ri songo tendela yeneyo ndayo i tshi ri vhuyedza kana u ri khakhulula. Ndi zwavhuḓi uri ri thetshelese maipfi a Salomo ane a ri: “Nambatela pfunzo, U songo i litsha; U ḓi-vhulunge, ngauri u hanya hau ndi yone.” (Mir. 4:13) U fana na mureili wa goloi ane a tevhela tswayo dza badani, kha ri ṱanganedze ndayo, ri i shumise nahone ri ite mvelaphanḓa.—Mir. 4:26, 27; vhalani Vha-Heberu 12:12, 13.
19. Ri nga edzisa hani lutendo lwa Habakuku na Yeremia?
19 Khaṱulokwayo kana zwine zwa vhonala zwi si khaṱulokwayo. Nga zwiṅwe zwifhinga ri nga ḓipfa sa muporofita Habakuku, we a lilela Yehova u itela u sumbedzwa khaṱulokwayo, a sa pfesesi uri ndi ngani Yehova a tshi tendela zwithu zwivhi zwi tshi itea. (Hab. 1:2, 3) Ndi zwa ndeme uri ri edzise lutendo lwa onoyo muporofita we a ri: “Á vha nṋe, ndi ḓo ḓi takalela Yehova, nda pembelela Mudzimu Mulamuleli wanga.” (Hab. 3:18) U fana na Yeremia wa tshifhingani tsha kale, arali ra “fulufhela” kana ra vha na muya wa u lindela ri na lutendo kha Yehova Mudzimu wa khaṱulokwayo, ri nga vha na vhungoho ha uri zwithu zwoṱhe zwi ḓo lugiswa nga tshifhinga tsho teaho.—Zwililo 3:19-24.
20. Ri nga sumbedza hani uri ri ‘elelwa musadzi wa Loto’?
20 Ri tshila zwifhingani zwi takadzaho. Hu khou itea zwithu zwavhuḓi nahone zwiṅwe zwi kha ḓi ḓo itea. U nga ri muṅwe na muṅwe washu a nga tshimbidzana na ndangulo ya Yehova. Kha ri thetshelese nyeletshedzo ya Maṅwalo ya uri ri sedze phanḓa nahone ri songo lavhelesa zwithu zwe ra zwi sia murahu. Musi ri tshi ita nga yeneyo nḓila, ri ḓo sumbedza uri ri ‘elelwa musadzi wa Loto’!
[Ṱhaluso i re magumoni a siaṱari]
^ Ipfi ḽa luambo lwa u thoma ḽo ṱalutshedzelwaho henefha ḽine ḽa ri “zwitshakatshaka” ḽi dovha ḽa ambela kha “zwine zwa poselwa dzimmbwa,” “vhutoko,” “malaṱwa.” Muṅwe mugudi wa Bivhili o amba uri u shumisa ha Paulo ḽeneḽi ipfi zwi sumbedza u “ḓiimisela u litsha tshithu tshi si tsha ndeme na u tshi vhenga lune u si tsha ṱoḓa u dovha wa tshi vhona.”
[Mbudziso Dza Pfunzo]
