U Fheṱa Vhaṅwe Ndi Tshiga Tshi Sumbedzaho Uri Ri Maḓuvhani A Vhufhelo!
U Fheṱa Vhaṅwe Ndi Tshiga Tshi Sumbedzaho Uri Ri Maḓuvhani A Vhufhelo!
“Ro [fulufhedzea, NW] na u luga na u sa solea kha inwi.”—1 VHA-THES. 2:10.
ṰHOGOMELANI HEDZI MBUNO KHULWANE:
Ndi ngudo dzifhio dzi sevhaho dzine ra dzi guda kha u fheṱa ha Delila, ha Abesalomo na ha Yudasi Iskariote?
Ri nga edzisa hani u fulufhedzea ha Yonathani na Petro?
Ri nga dzula hani ri tshi fulufhedzea kha mufarisi washu wa mbingano na kha Yehova?
1-3. (a) Ndi tshifhio tshiga tshi sumbedzaho uri ri khou tshila maḓuvhani a vhufhelo, nahone tshi katela mini? (b) Ndi mbudziso dzifhio tharu dzine ra ḓo dzi fhindula?
NDI mini zwine Delila, Abesalomo na Yudasi Iskariote vha fana ngazwo? Vhoṱhe a vho ngo fulufhedzea—Delila ho ngo fulufhedzea kha Muhaṱuli Simisoni, munna wawe we a vha a tshi mu funa; Abesalomo ho ngo fulufhedzea kha khotsi awe, Khosi Davida; Yudasi kha Muṋe wawe Kristo Yesu. Zwiito zwavho zwivhi zwo pfisa vhaṅwe vhathu vhuṱungu! Fhedzi ndi ngani riṋe zwi tshi ri kwama?
2 Muṅwe muṅwali wa musalauno o amba uri u fheṱa vhaṅwe zwo andesa ṋamusi. Zwenezwo a zwo ngo fanela u ri mangadza, ngauri musi Yesu a tshi amba nga ha tshiga tsha “vhufhelo ha ḽifhasi,” o ri: “Vhanzhi . . . vha ḓo ambululana,” kana u fheṱa vhaṅwe. (Mat. 24:3, 10) U fheṱa vhaṅwe zwi amba “u ṋekedza muṅwe muthu kha maswina nga vhufhura kana nga u sa fulufhedzea.” U sa fulufhedzea ho raloho zwi sumbedza uri ri khou tshila “maḓuvhani a vhufhelo” e Paulo a dzula o amba uri vhathu vha ḓo vha “vhafheṱi vha vhaṅwe.” (2 Tim. 3:1, 4) Naho vhaṅwali vha dzibugu na dzimuvi vha tshi anzela u ita uri u sa fulufhedzea zwi vhonale zwi zwithu zwavhuḓi, u fheṱa vhaṅwe zwi ita uri vha pfe vhuṱungu. Vhukuma, zwenezwo zwiito ndi tshiga tshi sumbedzaho uri ri khou tshila maḓuvhani a vhufhelo!
3 Ndi mini zwine ra nga zwi guda Bivhilini kha vhathu vhe vha si fulufhedzee tshifhingani tsho fhiraho? Ndi tsumbo dzifhio dzine ra nga dzi edzisa dza vhathu vhe vha fulufhedzea kha vhaṅwe? Nahone ndi nnyi ane ra fanela u ḓiimisela u fulufhedzea khae? Kha ri vhone.
TSUMBO DZI SEVHAHO DZA TSHIFHINGANI TSHO FHIRAHO
4. Delila o fheṱa hani Simisoni, nahone ndi ngani zwenezwo zwo vha zwi tshi nengisa vhukuma?
4 Kha ri thome nga u haseledza nga ha mudzia-tshimbevha ane a pfi Delila, we a vha a tshi funwa nga Muhaṱuli Simisoni. Simisoni o vha o ḓiimisela u lwa na Vhafilisita a tshi itela vhathu vha Mudzimu. Khamusi nga nṱhani ha uri khosana ṱhanu dza Vhafilisita dzo vha dzi tshi zwi ḓivha uri Delila ha funi Simisoni nahone ha fulufhedzei khae, dzo ṋea Delila tshanḓa nguvhoni uri a mu vhudzise hune maanḓa awe mahulwane a bva hone u itela uri dzi kone u mu vhulaha. Delila a re na vhupangwa o ṱanganedza yeneyo tshelede, fhedzi o kundelwa luraru u dzumbulula tshiphiri tsha Simisoni. O “ṱwa a tshi mu fhunga nga u vhudzisa zwenezwi.” Mafheleloni, Simisoni a “pfa ó no tou dinalea tshoṱhe.” Nga zwenezwo, a mu vhudza uri ha athu vheula ṱhoho na uri arali a vheula, u ḓo fhelelwa nga maanḓa awe. * Musi o no pfa zwenezwo, Delila a ita uri Simisoni a vheulwe o mu eḓedza kha zwirumbi zwawe, nahone a mu kumedzela maswina awe uri a mu ite zwine a funa. (Vhahaṱ. 16:4, 5, 15-21) Vhukuma, o ita zwithu zwi nengisaho! Nga nṱhani ha vhupangwa hawe, Delila o fheṱa munna wawe we a vha a tshi mu funa.
5. (a) Abesalomo ho ngo fulufhedzea kha Davida nga nḓila-ḓe, nahone zwenezwo zwo bvisela mini khagala nga hae? (b) Davida o ḓipfa hani musi a tshi fheṱiwa nga Ahitofele?
5 Muṅwe mudzia-tshimbevha ane ra ḓo haseledza nga hae ndi Abesalomo. Nga ṅwambo wa vhuhovheleli, o vha o ḓiimisela u dzhia khuluṋoni ya Khosi Davida, khotsi awe. Abesalomo o thoma nga u “tswa dzimbilu dza vhanna vhoṱhe vha Isiraele” nga u lingedza u ita uri vha mu takalele, a tshi shumisa mafulufhedziso a vhukwila na lufuno lwa muhoyo. O vha a tshi vha kuvhatedza, a tshi ḓiita u nga u a vha takalela na u ṱoḓa u ṱhogomela ṱhoḓea dzavho. (2 Sam. 15:2-6) Abesalomo o ita uri Ahitofele we a vha e khonani ya Davida ine a i fulufhela a mu fheṱe nahone a ṱanganele kha honovhu vhushandukwa. (2 Sam. 15:31) Kha Psalme ya vhuraru na ya 55, Davida o ṱalusa nḓila ye honoho u sa fulufhedzea ha mu kwama ngayo. (Ps. 3:1-8; vhalani Psalme ya 55:12-14.) Nga vhuhovheleli hawe ha vhukwila na u itela khosi yo nangwaho nga Yehova tshimbevha, Abesalomo o sumbedza uri ha dzhieli nṱha vhuvhusahoṱhe ha Mudzimu. (1 Koron. 28:5) Mafheleloni o kundelwa, nahone Davida a bvela phanḓa a tshi vhusa sa muḓodzwa wa Yehova.
6. Yudasi o fheṱa hani Yesu?
6 Zwino edzani u elekanya nga ha zwe Yudasi Iskariote wa tshifheṱi a zwi ita kha Kristo. Nga Paseka ya u fhedzisela ye Yesu a i pembelela na vhaapostola vhawe vha 12, o vha vhudza uri: “Ngoho, ndi a ni vhudza, muṅwe waṋu u ḓo mpheṱa.” (Mat. 26:21) Nga murahu, musi vhe tsimuni ya Getsemane nga honoho vhusiku, Yesu o vhudza Petro, Yakobo, na Yohane a ri: “O mpheṱaho o swika.” Nga u ṱavhanya, Yudasi a swika henefho tsimuni e na vhaṅwe vhadzia-tshimbevha, “a ri u swika a sendela tsini ha Yesu, a ri: Ndi a losha, Mufunzi! a mu kuvhatedza.” (Mat. 26:46-50; Luka 22:47, 52) Yudasi o “fheṱa malofha a sí na mulandu” nahone a ṋekedza Yesu Kristo kha maswina awe. Ndi ngani Yudasi ane a funesa tshelede o ita zwenezwo? Ndi nga nṱhani ha uri o vha o fulufhedziswa maseṱha a 30!—Mat. 27:3-5.
7. Ndi mini zwe ra zwi guda kha vhutshilo ha (a) Abesalomo na ha Yudasi (b) na Delila?
7 Ndi mini zwe ra zwi guda kha dzenedzi tsumbo dzi sevhaho? Abesalomo na Yudasi vho fa nga nḓila i shonisaho nga ṅwambo wa uri vho fheṱa vhaḓodzwa vha Yehova. (2 Sam. 18:9, 14-17; Mish. 1:18-20) Musi vhathu vha tshi pfa dzina ḽine ḽa ri Delila, vha humbula nga ha u sa fulufhedzea na lufuno lwa muhoyo. (Ps. 119:158) Ndi zwa ndeme vhukuma uri ri iledze u vha na vhuhovheleli na vhupangwa zwine zwa nga ita uri Yehova a si tsha ri takalela! Vhukuma, ro guda pfunzo dza ndeme dzine dza nga ri thusa u lwisana na nḓowelo ya u sa fulufhedzea.
EDZISANI VHATHU VHE VHA FULUFHEDZEA
8, 9. (a) Ndi ngani Yonathani o ana uri u ḓo fulufhedzea kha Davida? (b) Ri nga edzisa hani Yonathani?
8 Bivhili i dovha ya amba nga ha vhathu vhanzhi vhe vha fulufhedzea. Kha ri haseledze tsumbo mbili nahone ri vhone zwine ra nga zwi guda khadzo. Ya u thoma ndi ya muthu we a fulufhedzea kha Davida. Yonathani murwa wa tanzhe wa Khosi Saulo o vha a tshi fanela u vha muḽaifa wa khuluṋoni ya Isiraele. Fhedzi Yehova o khetha Davida uri a vhe khosi ya Isiraele i tevhelaho. Yonathani o ṱhonifha phetho ya Mudzimu. Ho ngo dzhia Davida sa swina ḽawe nga nṱhani ha vivho. Nṱhani hazwo, “mbilu ya Yonathani na ya Davida dza nambatelana” nahone a ana uri u ḓo fulufhedzea khae. O ita na u ṋea Davida nguvho, banga, vhura, na mugwarelo wawe, zwine zwa sumbedza uri u a mu hulisa sa khosi. (1 Sam. 18:1-4) Yonathani o ita zwoṱhe zwi re maanḓani awe u itela u ‘eletshedza Davida,’ lwe a vhea vhutshilo hawe khomboni u itela u ambelela Davida kha Saulo. Nga u fulufhedzea, Yonathani o vhudza Davida a ri: “U ḓo vhuya wa vha khosi ya Isiraele; nṋe ndi ḓo vha gota ḽau.” (1 Sam. 20:30-34; 23:16, 17) A zwi mangadzi uri musi Yonathani o no lovha, Davida o ṱungufhala nahone o sumbedza nḓila ye a vha a tshi mu funa ngayo nga u mu imbela luimbo lwa u mu lilela.—2 Sam. 1:17, 26.
9 Yonathani o vha a tshi ḓivha muthu ane a fanela u fulufhedzea khae. O ḓiṱukufhadzela Yehova Muvhusahoṱhe, nahone o tikedza Davida nga vhuḓalo sa muḓodzwa wa Mudzimu. Nga hu fanaho ṋamusi, naho ra sa ṋewa ndugelo yo khetheaho tshivhidzoni, nga u ḓifunela ri fanela u tikedza vhahashu vhe vha vhewa uri vha ri range phanḓa.—1 Vha-Thes. 5:12, 13; Vha-Heb. 13:17, 24.
10, 11. (a) Ndi ngani Petro a songo ṱutshela Yesu? (b) Ri nga edzisa hani Petro, nahone zwenezwo zwi fanela u ri ṱuṱuwedza u ita mini?
10 Iṅwe tsumbo yavhuḓi ine ra ḓo i haseledza ndi ya muapostola Petro, we a ana uri u ḓo dzula a tshi fulufhedzea kha Yesu. Kristo o shumisa tshifanyiso u itela u thusa vhafunziwa vhawe u pfesesa nḓila ine zwa vha zwa ndeme ngayo u vha na lutendo kha muvhili na malofha awe, zwe zwa vha zwi tshi ḓo itwa tshiṱhavhelo. Tshenetsho tshifanyiso tsho vha tshi si tsha vhukuma, fhedzi tsho mangadza vhunzhi ha vhafunziwa vhawe, nahone vhaṅwe vha mu ṱutshela. (Yoh. 6:53-60, 66) Ngauralo, Yesu o vhudzisa vhaapostola vhawe vha 12 a ri: “Kani na inwi ni funa u ṱuwa-vho?” Petro ndi ene we a fhindula a ri: “Murena, ri ḓo ṱuwa ra ya ha nnyi? Huufha Ú na maipfi a vhutshilo vhu sa fheli. Huno riṋe ro tenda, ro zwi ḓivha zwauri ndi iwe Kristo Murwa wa Mudzimu.” (Yoh. 6:67-69) Zwi tou vha khagala uri Petro o vha a sa pfesesi nga vhuḓalo zwoṱhe zwe Yesu a zwi amba. Fhedzi o vha o ḓiimisela u fulufhedzea kha Murwa o ḓodzwaho wa Mudzimu.
11 Petro ho ngo humbula uri Yesu u fanela u vha e na mavhonele o khakheaho nahone nga u ya ha tshifhinga, U ḓo khakhulula zwe a zwi amba. Nga ṅwambo wa uri o vha a tshi ḓiṱukufhadza, Petro o vha a tshi zwi ḓivha uri Yesu u na “maipfi a vhutshilo vhu sa fheli.” Nga hu fanaho ṋamusi, ri aravha hani musi ri sa pfesesi iṅwe mbuno ine ra i wana khandisoni dzashu dza Vhukriste dzi bvaho kha “mukoma a fulufhedzeaho,” kana i sa tendelani na mavhonele ashu? Nṱhani ha u lavhelela uri hu itwe tshanduko ine ya tendelana na mavhonele ashu, ri fanela u lingedza vhukuma u pfesesa yeneyo mbuno.—Vhalani Luka 12:42.
DZULANI NI TSHI FULUFHEDZEA KHA MUFARISI WAṊU WA MBINGANO
12, 13. Zwi ḓa hani uri muthu a fheṱe mufarisi wawe wa mbingano, nahone ndi ngani muthu a songo fanela u imelela vhuḓifari hawe nga miṅwaha?
12 U fheṱa naho hu hufhio ho khakhea nahone a ho ngo fanela uri hu tendelwe u thithisa mulalo na vhuthihi muṱani wa Vhakriste na tshivhidzoni. Ri na zwenezwo muhumbuloni, kha ri haseledze nḓila ine ra nga dzula ngayo ri tshi fulufhedzea kha mufarisi washu wa mbingano na kha Mudzimu washu.
13 Vhuṱonḓolo ndi muṅwe mufuda wa u fheṱa u vhaisaho vhukuma. Muthu ane a ita vhuṱonḓolo u vha a songo fulufhedzea kha mufarisi wawe wa mbingano nahone u vha a tshi vho livhisa dzangalelo ḽawe kha muṅwe muthu. Mufarisi o fheṱiwaho u siiwa e eṱhe o hanganea. Zwenezwo zwi itea hani kha vhathu vhavhili vhe vha vha vha tshi funana? Kanzhi zwi thoma nga musi muṅwe mufarisi wa mbingano a si tsha londa maḓipfele a mufarisi wawe. Muphurofesa wa zwa Matshilisano ane a pfi Gabriella Turnaturi o ṱalutshedza uri “vhavhingani vha fheṱana musi vha si tsha ita vhuḓidini ha u khwaṱhisa mbingano yavho.” Honoho u sa tsha vha na dzangalelo kha mufarisi wa mbingano zwo itea na kha vhavhingani vha re miṅwahani ya vhukati. Sa tsumbo, munna o vhingaho a re na miṅwaha ya 50 u ṱala mufumakadzi wawe a fulufhedzeaho we a vhingana nae miṅwaha ya 25, u itela u funana na muṅwe. Vhaṅwe vha amba uri zwenezwi ndi zwithu zwo ḓoweleaho kha vhathu vha re miṅwahani yeneyo. Fhedzi muthu a nga si ḓifare nga yeneyo nḓila a ḓiimelela nga miṅwaha. U sa fulufhedzea kha mufarisi wau a si zwavhuḓi—ndi u fheṱa. *
14. (a) Yehova u ḓipfa hani nga vhathu vha sa fulufhedzei kha vhafarisi vhavho? (b) Yesu o ri mini nga ha u fulufhedzea mbinganoni?
14 Yehova u ḓipfa hani nga vhathu vhane vha ṱutshela vhafarisi vhavho vhe si na tshiitisi tsha Maṅwalo? Mudzimu washu “ndi swina ḽa a ṱalaho,” nahone u kaidza nga maanḓa vhane vha fara luvhi na u ṱutshela vhafarisi vhavho. (Vhalani Maleaxi 2:13-16.) U tendelana na Khotsi awe, Yesu o funza uri muthu a nga si ṱale mufarisi wawe a si na mulandu nahone a ita u nga zwi a ṱanganedzea.—Vhalani Mateo 19:3-6, 9.
15. Vhathu vha re mbinganoni vha nga khwaṱhisa hani u fulufhedzea havho kha vhafarisi vhavho?
15 Vhavhingani vha nga dzula hani vha tshi fulufhedzea kha vhafarisi vhavho? Ipfi ḽa Mudzimu ḽi ri: “U takalele musadzi [kana munna] wau wa misi iḽa Ú tshee muswa,” ḽa dovha ḽa ri: “Takadzana na musadzi [kana munna] wau ane wa mu funa.” (Mir. 5:18; Muh. 9:9) Musi vhavhingani vha tshi khou ḓi aluwa vhoṱhe, vha fanela u “ita vhuḓidini ha u khwaṱhisa” mbingano yavho. Zwenezwo zwi amba uri vhafarisi vha fanela u sumbedzana dzangalelo, u fhedza tshifhinga vhoṱhe, na u vha na vhushaka ha tsini-tsini. Vha fanela u livhisa ṱhogomelo kha u fhaṱa mbingano yavho na vhushaka havho na Yehova. Nga zwenezwo, vhavhingani vha fanela u guda Bivhili vhoṱhe, u shuma vhoṱhe vhuḓinḓani tshifhinga tshoṱhe, u rabela vhoṱhe u itela uri Yehova a vha fhaṱutshedze.
DZULANI NI TSHI FULUFHEDZEA KHA YEHOVA
16, 17. (a) Ri nga sumbedza hani uri ri a fulufhedzea kha Mudzimu muṱani na tshivhidzoni? (b) Ndi tsumbo ifhio i sumbedzaho uri u thetshelesa ndaela ya Mudzimu ya u sa konana na mashaka o bviswaho tshivhidzoni zwi nga vha na mvelelo dzavhuḓi?
16 Hu na vhathu vhanzhi tshivhidzoni vhe vha ita zwivhi zwihulwane nahone vha “kaidz[w]a uri vha fhole vhulwadze kha u tenda.” (Tito 1:13) Vhaṅwe vhuḓifari havho ho ita uri vha bviswe tshivhidzoni. Kha “vho ḓowelaho u laiwa,” yeneyo ndayo yo vha thusa uri vha vusuluse vhumuya havho. (Vha-Heb. 12:11) Ri fanela u ita mini arali ri na shaka kana khonani ya tsini yo bviswaho tshivhidzoni? Zwine ra zwi ita kha honovhu vhuimo zwi ḓo sumbedza uri ri fulufhedzea kha Mudzimu kana kha onoyo muthu. Yehova o ri sedza u itela u vhona arali ri tshi ḓo thetshelesa ndaela yawe ya u sa konana na muthu naho e ufhio o bviswaho tshivhidzoni.—Vhalani 1 Vha-Korinta 5:11-13.
17 Ṱhogomelani iṅwe tsumbo ya mbuyelo dzavhuḓi dzine dza nga vha hone musi muṱa u tshi fulufhedzea nahone wa thetshelesa ndaela ya Yehova ya u sa konana na mashaka o bviswaho tshivhidzoni. Muṅwe muṱhannga o vha o bviswa tshivhidzoni lwa miṅwaha ya fumi, nahone nga tshenetsho tshifhinga khotsi awe, mme awe, mukomana na vharathu vhawe vhararu vho litsha u “tshimbilelana” nae. Nga zwiṅwe zwifhinga, o vha a tshi lingedza u fhedza tshifhinga navho, fhedzi muraḓo muṅwe na muṅwe wa muṱa wo vha wo ḓiimisela u dzula u tshi fulufhedzea. Musi a tshi vhuyedzedzwa, o amba uri zwifhinga zwoṱhe o vha a tshi ṱuvha muṱa wa hawe, zwihuluhulu vhusiku musi e eṱhe. Fhedzi o amba uri arali muṱa wa hawe u fhedze naho hu tshifhinga tshiṱuku nae, zwenezwo zwo vha zwi tshi ḓo vha zwo mu fusha. Naho zwo ralo, nga nṱhani ha uri a hu na na muthihi muṱani wa hawe we a vha a tshi amba nae, zwenezwo zwo mu ṱuṱuwedza uri a vusuluse vhushaka hawe na Yehova. Humbulani nga ha zwenezwo arali ni tshi pfa unga ni khou lingea u pfuka ndaela ya Mudzimu ya u sa konana na mashaka o bviswaho tshivhidzoni.
18. Samusi ro no vusulusa mbuyelo dza u fulufhedzea na mvelelo dza u sa fulufhedzea, no ḓiimisela u ita mini?
18 Ri tshila shangoni ḽa vhathu vha re na tshimbevha, vha sa fulufhedzei. Naho zwo ralo, tshivhidzoni tshoṱhe tsha Vhukriste, ri nga wana tsumbo dza vhathu vha fulufhedzeaho dzine ra nga dzi edzisa. Nḓila ine vha tshila ngayo i ḓadzisa maipfi ane a ri: “Ndi’nwi dziṱhanzi na Mudzimu, zwauri ro [fulufhedzea, NW] na u luga na u sa solea kha inwi ni tendaho.” (1 Vha-Thes. 2:10) U nga ri roṱhe ri nga ḓiimisela u dzula ri tshi fulufhedzea kha Mudzimu na kha vhaṅwe vhathu.
[Ṱhaluso dzi re magumoni a siaṱari]
^ Maanḓa a Simisoni o vha a sa bvi mavhudzini awe, fhedzi samusi o vha e Mukhethwa, mavhudzi awe o vha a tshi fanyisela vhushaka ho khetheaho he a vha e naho na Yehova, tshisima tsha maanḓa awe.
^ U itela u wana thuso ya u sedzana na u sa fulufhedzea ha mufarisi wa mbingano, sedzani thero ine ya ri, “U Sedzana na U Sa Fulufhedzea Ha Mufarisi Waṋu,” kha Tshiingamo tsha ḽa 15 June, 2010, masiaṱari 29-32.
[Mbudziso Dza Pfunzo]
[Tshifanyiso kha siaṱari 10]
Petro o vha a tshi fulufhedzea kha Murwa wa Mudzimu o ḓodzwaho naho vhaṅwe vho mu ṱutshela
