Fulufhelani Yehova​—Mudzimu Wa “Zwifhinga Na Zwikhathi”

“U shandukisa zwifhinga na zwikhathi; u pandela mahosi, u vhea mahosi.”—DAN. 2:21.

NI ḒO ARAVHA HANI?

Tsiko na u ḓadzea ha vhuporofita zwi sumbedza hani uri Yehova ndi Muvhulungi Muhulwane wa Tshifhinga?

U dzhia zwi zwa ndeme uri Yehova ndi Mudzimu wa “zwifhinga na zwikhathi” zwi ri ṱuṱuwedza u ita mini?

Ndi ngani tshifhinga tsha Yehova tshi sa langiwi nga zwiitea zwa shango na nḓila ine vhathu vha dzhia ngayo tshifhinga?

1, 2. Ndi mini zwine zwa sumbedza uri Yehova u pfesesa tshifhinga nga vhuḓalo?

 YEHOVA MUDZIMU o ita uri zwi konadzee u kala tshifhinga kale-kale musi a sa athu sika vhathu. Nga ḓuvha ḽa vhuṋa ḽa tsiko Mudzimu o ri: “Nga hu vhe na zwiedza lutomboni lwa ṱaḓulu, zwa u khethekanya masiari na vhusiku, na zwa u vhea zwigá na zwifhinga, na maḓuvha, na miṅwaha.” (Gen. 1:14, 19, 26) Zwenezwo zwo ḓadzea u tendelana na zwine Yehova a funa zwi tshi itwa.

² U swika na ṋamusi, vhorasaintsi a vha koni u ṱalusa zwine tshifhinga tsha vha zwone. Iṅwe encyclopedia yo amba uri: “Tshifhinga ndi tshithu tshi sa pfesesei vhukuma. A hu na ane a nga kona u ṱalusa zwine tsha vha zwone.” Naho zwo ralo, Yehova u a tshi pfesesa nga vhuḓalo. Ndi ene “Mu-sika-ḽiṱaḓulu, . . . Muvhumbi wa ḽifhasi.” Yehova u dovha a vha ene we a ‘amba hu tshee kale zwine zwa ḓo ḓa; we a amba misi iḽa zwi sa athu itea.’ (Yes. 45:18; 46:10) U itela uri ri vhe na lutendo lwo khwaṱhaho kha Ipfi ḽawe Bivhili, kha ri haseledze nga ha nḓila ine u ḓadzea ha vhuporofita zwa sumbedza ngayo uri Yehova ndi Muvhulungi Muhulwane wa Tshifhinga.

TSIKO I KHWAṰHISA LUTENDO LWASHU KHA MUVHULUNGI MUHULWANE WA TSHIFHINGA

3. Ndi zwithu zwifhio zwine zwa sumbedza uri Yehova o dzudzanya tshifhinga nga nḓila yo teaho?

³ Zwithu zwinzhi zwihulwane na zwiṱuku zwine zwa vha hone shangoni zwi sumbedza uri Yehova ndi Muvhulungi wa tshifhinga. Sa tsumbo, pulanete na dziṋaledzi zwi tevhedza tshifhinga tsho teaho. Nḓila ye zwa dzudzanywa ngayo i ita uri vhathu vha kone u ḓivha khalaṅwaha na nḓila ine vha fanela u tevhedza yone musi vhe lwendoni. Yehova ndi musiki wa zwifhinga zwine ra nga zwi fulufhela—vhukuma “maanḓa awe ndi mahulu” nahone o tea u rendiwa.—Vhalani Yesaya 40:26.

4. Zwithu zwi tshilaho zwi sumbedza hani vhuṱali ha Mudzimu ha u langa tshifhinga?

 ⁴ Zwithu zwi tshilaho shangoni zwi a sumbedza uri tshifhinga tsho dzudzanyea. Mitevheṱhaḓu ya zwimela na zwipuka i tevhedza tshifhinga tsho dzudzanyeaho. Vhunzhi ha zwiṋoni zwi ḓivha tshifhinga tsho teaho tsha u pfulutshela huṅwe fhethu. (Yer. 8:7) Zwo tou ralo na kha vhathu, vha shuma nga tshifhinga, vha a kona u vhona arali hu masiari kana hu vhusiku. Musi muthu o dalela ḽiṅwe shango ḽi sa shumisi zwifhinga zwine zwa fana na zwa shangoni ḽa hawe, a nga fhedza maḓuvha muvhili u sa athu ḓowela zwifhinga zwa henefho fhethu. Vhukuma tsiko i na zwithu zwinzhi zwine zwa sumbedza maanḓa na vhuṱali zwa Mudzimu wa “zwifhinga na zwikhathi.” (Vhalani Psalme ya 104:24.) Ndi ngoho, uri Muvhulungi Muhulwane wa Tshifhinga u na vhuṱali vhuhulwane na maanḓa a sa gumi. Ri nga vha na fulufhelo ḽa uri u ḓo kona u khunyeledza zwine a funa zwi tshi itwa.

VHUPOROFITA HO ḒADZEAHO NGA TSHIFHINGA VHU KHWAṰHISA LUTENDO

5. (a) Ndi nḓila ifhio nthihi fhedzi ine ra nga kona ngayo u ḓivha vhumatshelo ha vhathu? (b) Ndi ngani Yehova a tshi kona u amba hu tshee nga phanḓa zwithu zwine zwa ḓo itea, na tshifhinga tshine zwa ḓo itea ngatsho?

⁵ Tsiko i funza zwithu zwinzhi nga ha pfaneleo dza Yehova dzi “sa vhonali,” fhedzi a i fhinduli mbudziso dza ndeme dzi ngaho uri vhumatshelo ha vhathu vhu ḓo vha nga nḓila-ḓe? (Vha-Roma 1:20) U itela u wana phindulo ri fanela u guda zwine Mudzimu a zwi amba kha Ipfi ḽawe, Bivhili. Musi ri tshi ṱolisisa Bivhili, ri ḓo zwi vhona uri tshifhinga tshoṱhe vhuporofita vhunzhi ho ḓadzea nga tshifhinga tsho teaho! Yehova a nga dzumbulula zwine zwa ḓo itea tshifhingani tshi ḓaho ngauri u a zwi ḓivha zwi sa athu u itea. Zwiṅwe hafhu, zwine zwa dzula zwo ambiwa Maṅwaloni zwi a ḓadzea nga tshifhinga tsho teaho ngauri Yehova Mudzimu u a kona u ita zwithu u tendelana na ndivho na tshifhinga tshawe.

6. Ndi mini zwine zwa sumbedza uri Yehova u ṱoḓa ri tshi pfesesa u ḓadzea ha vhuporofita vhu re Bivhilini?

⁶ Yehova u ṱoḓa vhagwadameli vhawe vha tshi pfesesa vhuporofita ha Maṅwalo na u vhuyelwa ngaho. Naho Mudzimu a sa vhetshelwi mikano nga nḓila ine riṋe ra dzhia ngayo tshifhinga, ri a kona u pfesesa zwine a amba zwone musi a tshi amba hu tshee nga phanḓa uri zwithu zwi ḓo itea nga tshifhinga tsho vhewaho. (Vhalani Psalme ya 90:4.) Sa tsumbo, bugu ya Ndzumbululo i amba nga ha “vharuṅwa vhaṋa . . . vhe vha vha vhó vhetshelwa tshikhathi na ḓuvha na ṅwedzi na ṅwaha”—hayo ndi madzudzanyele a tshifhinga ane ra kona u a pfesesa. (Ndzumb. 9:14, 15) Musi ri tshi ṱhogomela nḓila ye vhuporofita ha ḓadzea ngayo nga tshifhinga tsho teaho zwi khwaṱhisa lutendo lwashu kha Mudzimu wa “zwifhinga na zwikhathi” na kha Ipfi ḽawe. Kha ri haseledze dziṅwe tsumbo dzi si gathi.

7. U ḓadzea ha vhuporofita ha Yeremia malugana na Yerusalema na Yuda zwi sumbedza hani uri Yehova ndi Muvhulungi Muhulwane wa Tshifhinga?

⁷ Tsha u thoma, kha ri haseledze zwe zwa itea ḓanani ḽa vhusumbe ḽa miṅwaha B.C.E. “Nga ṇwaha wa vhuṋa wa Yoyakimi murwa wa Yosia khosi ya Yuda” fhungo ḽa Muvhulungi Muhulwane wa Tshifhinga ḽo “ḓela Yeremia ḽi tshi ela lushaka lwoṱhe lwa Yuda.” (Yer. 25:1) Yehova o dzula o amba nga ha u fheliswa ha Yerusalema na uri Vhayuda vho vha vha tshi ḓo thubwa vha iswa Babele. Musi vhe henengei vho vha vha tshi ḓo “luvha khosi ya Babele ha vhuya ha fhela miṇwaha ya mahumi maṱanu-na-mavhili.” Mmbi ya Babele yo fhelisa Yerusalema nga 607 B.C.E., nahone Vhayuda vho iswa vhuthubwani Babele nga tshenetsho tshifhinga. Fhedzi ho vha hu tshi ḓo itea mini musi ho no fhela miṅwaha ya 70? Yeremia o porofita a ri: “Yehova u ri: Ngangoho hu ḓo ranga u fhela miṇwaha i ná mahumi maṱanu-na-mavhili ni henengeo Babele; ndi hone ndi tshi ḓo ni ṱola, nda kona u ni vuledzela maambiwa anga a zwivhuya, nda ni vhuyedzedza fhethu afha.” (Yer. 25:11, 12; 29:10) Honovhu  vhuporofita ho ḓadzea nga tshifhinga tshee tsha dzula tsho ambiwa uri vhu ḓo itea ngatsho—nga 537 B.C.E musi Muvhuso wa Vhameda na Vhaperesia u tshi vhofholola Vhayuda Babele.

8, 9. Vhuporofita ha Daniele malugana na u ḓa ha Messia na u tikwa ha Muvhuso wa ṱaḓulu vhu sumbedza hani uri Yehova ndi Mudzimu wa “zwifhinga na zwikhathi”?

⁸ Ṱhogomelani vhuṅwe vhuporofita vhune ha katela vhathu vha Mudzimu vha tshifhingani tsha kale. Hu ṱoḓaho u vha miṅwaha mivhili musi Vhayuda vho no bva Babele, Mudzimu o shumisa muporofita Daniele u itela u amba hu tshee nga phanḓa uri Messia o vha a tshi ḓo bvelela nga murahu ha miṅwaha ya 483 musi vho no laedzwa uri vha vusuluse muḓi wa Yerusalema. Khosi ya Vhameda na Vhaperesia yo laedza uri muḓi u vusuluswe nga 455 B.C.E. Nga murahu ha miṅwaha ya 483 kokotolo nga 29  C.E.—Yesu wa Nazareta o ḓodzwa nga muya mukhethwa musi a tshi lovhedzwa a vha Messia. *—Neh. 2:1, 5-8; Dan. 9:24, 25; Luka 3:1, 2, 21, 22.

⁹ Zwino kha ri ṱhogomele zwe zwa dzula zwo ambiwa nga Maṅwalo malugana na Muvhuso. Vhuporofita ha Bivhili vhu sumbedza uri Muvhuso wa Vhumessia wo vha u tshi ḓo tikwa ngei ṱaḓulu nga 1914. Nga iṅwe nḓila, Bivhili yo ri vhudza zwenezwo nga u ṋea tshiga tsha u vha hone ha Yesu ya sumbedza uri Sathane u ḓo pandelwa ṱaḓulu nahone a poswa kha ḽifhasi zwine zwa ḓo ita uri hu vhe na khombo khulwane kha ḽifhasi. (Mat. 24:3-14; Ndzumb. 12:9, 12) Zwiṅwe hafhu, vhuporofita ha Bivhili vhu amba nga ha tshifhinga tsho livhaho tshine tsha vha 1914—musi hu tshi ḓo ‘khunyelela tshifhinga tsha vha-nnḓa’ nahone Muvhuso u tshi tikwa ngei ṱaḓulu.—Luka 21:24; Dan. 4:10-17. *

10. Ndi zwiitea zwifhio zwine zwa ḓo itea nga tshifhinga tsho vhewaho?

¹⁰ Hu si kale hu ḓo vha na “vhuṱungu vhuhulu” he Yesu a dzula o amba ngaho. Vhuṱungu vhuhulu vhu ḓo tevhelwa nga miṅwaha ya Tshigidi ya Vhuvhusi ha Yesu. Nga zwenezwo, a zwi timatimisi na luthihi uri zwenezwo zwi ḓo itea nga tshifhinga tsho vhewaho. Musi Yesu e kha ḽifhasi, Yehova o vha o no ḓi dzula o vhea “ḓuvha na tshikhathi” tshine zwenezwo zwa ḓo itea ngatsho.—Mat. 24:21, 36; Ndzumb. 20:6.

“NI BINDULISE TSHIFHINGA”

11. U ḓivha uri ri khou tshila maḓuvhani a vhufhelo zwi tea u ri kwama hani?

¹¹ U ḓivha uri Muvhuso wo no thoma u vhusa na uri ri khou tshila ‘tshifhingani tsha vhufhelo’ zwi tea u ri kwama hani? (Dan. 12:4) Vhathu vhanzhi vha khou tshenzhela zwiimo zwi konḓaho fhano shangoni fhedzi a vha ḓivhi uri vhuporofita ha Bivhili ha malugana na vhufhelo vhu khou ḓadzea. Vha lavhelela uri shango ḽi ḓo fhela ḽiṅwe ḓuvha kana vha nga kha ḓi humbula uri vhathu vha ḓo ita uri hu vhe na “mulalo na u tsireledzea!” (1 Vha-Thes. 5:3) Hu pfi mini nga riṋe? Arali ri tshi ṱhogomela uri ri  khou tshila maḓuvhani a vhufhelo kha shango ḽa Sathane, ri fanela u lwela u shumisa tshifhinga tsho salaho u itela u shumela Mudzimu wa “zwifhinga na zwikhathi” na u thusa vhaṅwe uri vha mu ḓivhe. Ri fanela u ita phetho dza vhuṱali dza malugana na nḓila ine ra ḓo shumisa ngayo tshifhinga tshashu.—Vhalani Vha-Efesa 5:15-17.

12. Ndi mini zwine ra nga zwi guda kha zwe Yesu a zwi amba malugana na maḓuvha a misini ya Noaxe?

¹² A zwi leluwi “u bindulisa tshifhinga” tshashu kha ḽino shango ḽo ḓalaho zwithithisi. Yesu o sevha uri, “Hone, Murwa-muthu a tshi vhuya, zwi ḓo nga misi iḽa ya Noaxe.” Zwithu zwo vha zwi hani misini ya Noaxe? Zwo vha zwo dzula zwo ambiwa uri shango ḽi ḓo fheliswa. Nga tshenetsho tshifhinga vhathu vhavhi vho vha vha tshi ḓo fheliswa nga maḓi mahulu khunguluni yoṱhe. Samusi Noaxe a fulufhedzeaho o vha e “muhuweleli wa u luga” o ḓivhadza mulaedza wa Mudzimu kha vhathu vha misini yawe. (Mat. 24:37; 2 Pet. 2:5) Fhedzi vhenevho vhathu “vho vha vha tshi ḽa, vha tshi nwa, vha tshi dzea, vha tshi dzewa, . . . vha si sedze tshithu ha vhuya ha ḓa maḓi mahulu a vha fhedza.” Nga zwenezwo, Yesu o sevha vhatevheli vhawe a ri: “Inwi dzulani-ha nó lindela, ngauri Murwa-muthu u ḓo ḓa nga tshikhathi tshiné ni si tshi ḓivhe.” (Mat. 24:38, 39, 44) Ri fanela u edzisa Noaxe, hu si vhathu vha misini yawe. Ndi mini zwine zwa ḓo ri thusa uri ri dzule ro lindela?

13, 14. Ri fanela u humbula nga ha mini zwine zwa ḓo ri thusa uri ri shumele Yehova nga u fulufhedzea samusi ro lindela u ḓa ha Murwa-muthu?

¹³ Naho Murwa-muthu a tshi ḓo ḓa nga tshifhinga tshine ri si tshi ḓivhe, ri fanela u dzula ri tshi humbula uri Yehova ndi Muvhulungi Muhulwane wa Tshifhinga. Zwifhinga zwawe a zwi langiwi nga zwiitea zwa shango kana nga nzudzanyo dza vhathu. Yehova ndi muvhulungi wa tshifhinga u itela u ḓadzisa zwine a funa zwi tshi itwa. (Vhalani Daniele 2:21.) Zwiṅwe hafhu, Mirero 21:1 i ri vhudza uri: “Mbilu ya khosi i tshanḓani tsha Yehova ndi maḓi a milambwana, ane Yehova a a isa hoṱhe hune a hu funa.”

¹⁴ Yehova u a kona u langa zwiitea u itela u ḓadzisa ndivho yawe nga tshifhinga tsho teaho. Tshanduko nnzhi dzine dza khou itea shangoni ndi u ḓadzea ha vhuporofita, zwihulu-hulu malugana na mushumo wa u huwelelwa ha mafhungo maḓifha a Muvhuso wa Mudzimu shangoni ḽoṱhe. Humbulani nga ha u wa ha muvhuso wa Soviet Union na nga ha masiandoitwa a hone. A si vhathu vhanzhi vhe vha vha vho lavhelela dzenedzo tshanduko dza politiki dzi swayeaho uri dzi itee nga u ṱavhanya. Nga zwenezwo, dzenedzo tshanduko dzo ita uri mafhungo maḓifha a huwelelwe kha zwipiḓa zwa shango zwe mushumo washu wa vha wo thivhelwa. Nga zwenezwo, kha ri bindulise tshifhinga tshashu u itela u shumela Mudzimu wa “zwifhinga na zwikhathi” nga u fulufhedzea.

IVHANI NA LUTENDO LWA URI YEHOVA U ḒO ITA ZWITHU NGA TSHIFHINGA

15. Musi ndangulo i tshi ita tshanduko, ri nga sumbedza hani u vha na lutendo?

¹⁵ U bvela phanḓa ri tshi ita mushumo wa u huwelela nga ha Muvhuso kha ano maḓuvha a vhufhelo zwi ṱoḓa uri ri vhe na lutendo lwa uri Yehova u ḓo ita zwithu nga tshifhinga. U shanduka ha zwiimo zwa shango zwi nga ita uri hu vhe na tshanduko kha nḓila ine ra bvela phanḓa ri tshi ita ngayo mushumo washu wa u ita vhafunziwa. Nga zwiṅwe zwifhinga ndangulo i nga ita tshanduko dza ndeme u itela u swikelela ṱhoḓea dza mushumo washu samusi ri vhahuweleli vha mafhungo maḓifha a Muvhuso. Ri sumbedza u vha na lutendo kha Mudzimu wa “zwifhinga na zwikhathi” nga u ita zwithu u tendelana na dzenedzo tshanduko, musi ri tshi khou shuma nga u fulufhedzea nga fhasi ha vhulivhisi ha Murwa wawe ane a vha “ṱhóho ya tshivhidzo.”—Vha-Ef. 5:23.

16. Ndi ngani ri tshi nga vha na lutendo lwa uri Yehova u ḓo ri ṋea thuso nga tshifhinga tsho teaho?

¹⁶ Yehova u ṱoḓa ri tshi mu rabela nga mbilu yoṱhe ro vhofholowa ri na lutendo lwa uri u ḓo ri ‘lamulela musi zwó fanela.’ (Vha-Heb.  4:16) Naa zwenezwo a zwi sumbedzi uri u a ri funa roṱhe nga muthihi nga muthihi? (Mat. 6:8; 10:29-31) Ri sumbedza u vha na lutendo kha Yehova Mudzimu nga u rabela tshifhinga tshoṱhe uri a ri thuse na nga u tshila u tendelana na thabelo dzashu na vhulivhisi hawe. Zwiṅwe hafhu ri fanela u humbula u rabelela vhatendi nga riṋe.

17, 18. (a) Ndi vhufhio vhukando vhune Yehova a ḓo vhu dzhiela maswina awe hu si kale? (b) Ndi tshikwekwe tshifhio tshine ra fanela u tshi iledza?

¹⁷ Zwino a si tshifhinga tsha u “timatima nga u sa tenda”; ndi tshifhinga tsha u vha na lutendo lwo khwaṱhaho. (Vha-Roma 4:20) Maswina a Mudzimu—Sathane na vhatevheli vhawe—vha lingedza u thivhela mushumo we Yesu a u ṋea vhatevheli vhawe u katela na riṋe. (Mat. 28:19, 20) Hu sa londwi u vutshelwa nga Diabolo, ri a ḓivha uri Yehova ndi “Mudzimu a tshilaho, a re Mutshidzi wa vhathu vhoṱhe, zwihulu-hulu wa vha tendaho.”—1 Tim. 4:10; 2 Pet. 2:9.

¹⁸ Hu si kale, Yehova u ḓo fhelisa ano maitele mavhi a zwithu. Naho ri songo ṋewa zwidodombedzwa zwoṱhe na tshifhinga tsho livhaho tsha uri zwi ḓo itea lini, ri a zwi ḓivha uri nga tshifhinga tsho teaho, Kristo u ḓo fhelisa maswina a Mudzimu nahone vhuvhusahoṱhe ha Yehova vhu ḓo lwelwa. Nga zwenezwo, ri ḓo vha ri tshi khou ita vhukhakhi vhuhulwane arali ra kundwa u pfesesa “zwifhinga na zwikhathi” zwine ra khou tshila khazwo! Ri songo vhuya ra wela kha tshikwekwe tsha u humbula uri “zwoṱhe zwi tsha ḓi fana na zwa musi zwithu zwi tshi thoma u sikiwa.”—1 Vha-Thes. 5:1; 2 Pet. 3:3, 4.

SUMBEDZANI MAVHONELE A U “LINDELA”

19, 20. Ndi ngani ri tshi fanela u vha na mavhonele a u lindela Yehova?

¹⁹ Ndivho ya Yehova Mudzimu ya u thoma yo vha i tshi katela uri vhathu vha fhedze tshifhinga tshinzhi vha tshi khou guda nga hae na tsiko yawe i mangadzaho. Muhuweleli 3:11 i ri: “Zwoṱhe [Yehova] o zwi ita zwa naka nga tshifhinga tshazwo; na maḓuvha a ḓaho o a vhea mbiluni dzavho; muthu u ro sa ṱalukanya mishumo ye Mudzimu a i shuma, u ranga hayo na u vulea hayo.”

²⁰ Zwi ri takadza lungafhani u ḓivha uri Yehova ha athu shandula ndivho yawe malugana na vhathu. (Mal. 3:6) Kha Mudzimu a hu “na u shanduka na murunzi wa u rembuluwa.” (Yak. 1:17) Tshifhinga tshawe tshine zwa ḓo itea ngatsho a tshi langiwi nga zwithu zwine vhathu vha zwi shumisa u itela u kala tshifhinga, sa u mona ha shango. Yehova ndi “Khosi ya kale na kale.” (1 Tim. 1:17) Nga zwenezwo, kha ri sumbedze u vha na mavhonele a u ‘Iindela Mudzimu wa u tshidzwa hashu.’ (Mixa 7:7) Vhukuma, “Fulufhelani, khwaṱhisani dzimbilu dzaṋu, inwi noṱhe no lavhelesaho Yehova.”—Ps. 31:24.

[Ṱhaluso dzi re magumoni a siaṱari]

[Mbudziso Dza Pfunzo]

[Tshifanyiso kha siaṱari 19]

Daniele o vha e na lutendo kha u ḓadzea ha vhuporofita ha Mudzimu

[Tshifanyiso kha siaṱari 21]

Naa ni a shumisa zwavhuḓi tshifhinga uri ni kone u ita zwine Yehova a funa zwi tshi itwa?