Imani No Khwaṱha Ni Lwisane Na Maano A Sathane!
Imani No Khwaṱha Ni Lwisane Na Maano A Sathane!
“Uri ni ḓo kona u kunda maano oṱhe a Diabolo.”—VHA-EF. 6:11.
NI ḒO ARAVHA HANI?
Mushumeli wa Yehova a nga iledza hani u fashwa nga tshikwekwe tsha u funesa zwithu zwi vhonalaho?
Ndi mini zwine zwa nga thusa Mukriste a re mbinganoni uri a si wele dindini ḽa u ita vhuṱonḓolo?
Ndi ngani ni tshi tenda uri zwi a vhuyedza u ima wo khwaṱha musi wo sedzana na tshikwekwe tsha u funesa zwithu zwi vhonalaho na u ḓifara luvhi nga zwa vhudzekani?
1, 2. (a) Ndi ngani Sathane a sa pfeli vhuṱungu vhaḓodzwa na vha “dziṅwe nngu”? (b) Ndi zwifhio zwikwekwe zwa Sathane zwine ra ḓo zwi haseledza kha yeneyi thero?
SATHANE DIABOLO ha pfeli vhathu vhuṱungu, zwihuluhulu vhashumeli vha Yehova. Sathane u khou lwa na masalela a vhaḓodzwa. (Ndzumb. 12:17) Vhenevho Vhakriste vha re na tshivhindi vho ranga phanḓa mushumo wa u huwelela nga ha Muvhuso wa musalauno, nahone vho bvukulula Sathane sa ene muvhusi wa ḽino shango. Diabolo ha funi na vha “dziṅwe nngu” vhane vha tikedza vhaḓodzwa, vho lavhelelaho u wana vhutshilo vhu sa fheli—tshilavhelelwa tshine Sathane ha tshe natsho. (Yoh. 10:16) Ndi ngazwo e na mbiti khulu! Hu sa londwi uri ri na fulufhelo ḽa u tshila ngei ṱaḓulu kana kha ḽifhasi, Sathane ndi swina ḽashu. U ṱoḓa u ri mila.—1 Pet. 5:8.
2 U itela u swikelela tshipikwa tshawe, Sathane u ri vhetshela zwikwekwe zwo fhamba-fhambanaho. Samusi ‘o swingisa mihumbulo’ ya vha sa tendiho, a vha ṱanganedzi mafhungo maḓifha nahone a vha koni u vhona zwikwekwe zwenezwi. Naho zwo ralo, Diabolo u dovha a fasha vhathu vhe vha ṱanganedza mulaedza wa Muvhuso. (2 Vha-Kor. 4:3, 4) Theroni yo fhiraho, ro haseledza nḓila dzine ra nga iledza ngadzo zwikwekwe zwiraru zwa Sathane: (1) u amba u songo thoma wa humbula, (2) u vha na nyofho na mutsiko, na (3) u ḓivhona mulandu nga ho kalulaho. Kha ino thero ri ḓo haseledza nḓila ine ra nga lwisana ngayo na zwiṅwe zwikwekwe zwivhili zwa Sathane—tshikwekwe tsha u funesa zwithu zwi vhonalaho na tsha u ita vhuṱonḓolo.
U FUNESA ZWITHU ZWI VHONALAHO—TSHIKWEKWE TSHINE TSHA PWANYELEDZA
3, 4. U vhilaelela vhutshilo vhuno zwi nga ita uri ri funese zwithu zwi vhonalaho nga nḓila-ḓe?
3 Kha tshiṅwe tsha zwifanyiso zwawe, Yesu o amba nga ha mbeu ine ya zwaliwa mipfani. O amba uri muthu a nga pfa fhungo, fhedzi “u̗ vhilaelela vhutshilo vhuno na vhufhura ha lupfumo zwa pwanyeledza fhungo, zwa ḽi kundisa u aṋwa mitshelo.” (Mat. 13:22) I ngoho, u funesa zwithu zwi vhonalaho ndi tshiṅwe tsha zwikwekwe zwine zwa shumiswa nga swina ḽashu, Sathane.
4 Hu na zwithu zwivhili zwine arali zwa ṱanganywa, zwi nga pwanyeledza fhungo. Tsha u thoma ndi “u̗ vhilaelela vhutshilo vhuno.” Kha ano ‘maḓuvha a vhufhelo’ hu na zwithu zwinzhi zwine zwa nga ri vhilaedzisa. (2 Tim. 3:1) Samusi u ḓura ha zwithu na u shayea ha mishumo zwi tshi khou engedzea, ni nga kha ḓiwana zwi tshi konḓa u ṱunḓela muṱa waṋu. Ni nga kha ḓi vhilaedziswa nga vhumatshelo nahone na ḓivhudzisa uri, ‘Naa ndi ḓo vha na tshelede yo eḓanaho musi ndi tshi bva phesheni?’ Nga nṱhani ha mbilaelo dzo raloho, vhaṅwe vha tovhola lupfumo vha tshi humbula uri u vha na tshelede nnzhi zwi ḓo ita uri vha tsireledzee.
5. “Lupfumo” lu nga ri fhura nga nḓila-ḓe?
5 Yesu o dovha a amba nga ha tshithu tsha vhuvhili—tshine tsha vha “vhufhura ha lupfumo.” Musi vhufhura ha lupfumo ho ṱanganywa na mbilaelo zwi nga pwanyeledza mulaedza wa Muvhuso. Bivhili i a amba uri “lupfumo” lu a tsireledza. (Muh. 7:12) Naho zwo ralo, u tovhola lupfumo a si vhuṱali. Vhathu vhanzhi vha ṱhogomela uri musi vha tshi lingedza u vha na tshelede nnzhi, vha a fashwa nga tshikwekwe tsha u funesa zwithu zwi vhonalaho. Vhaṅwe vho no vha phuli dza lupfumo.—Mat. 6:24.
6, 7. (a) U funesa zwithu zwi vhonalaho zwi nga vha khombo mushumoni wa u ḓitshidza nga nḓila-ḓe? (b) Ndi mini zwine Mukriste a fanela u zwi humbula musi a tshi humbelwa u shuma tshifhinga tsho engedzeaho?
6 Ri nga thoma u funesa tshelede ri sa zwi ṱhogomeli. Sa tsumbo, humbulani nga ha tshiitea tshi tevhelaho. Mutholi waṋu u ḓa kha inwi a ri: “Ndi na mafhungo avhuḓi! Khamphani yashu yo ṋewa mushumo munzhi. Zwenezwi zwi amba uri hu ḓo shumiwa tshifhinga tsho engedzeaho vhukuma miṅwedzi i tevhelaho. Fhedzi ndi a ni fulufhedzisa uri ni ḓo wana tshelede nnzhi nga maanḓa.” Ni ḓo aravha hani musi ni tshi pfa eneo mafhungo? Ndi ngoho uri ni na vhuḓifhinduleli ha ndeme ha u ṱunḓela muṱa waṋu, fhedzi a si hone fhedzi hune na vha naho. (1 Tim. 5:8) Hu na vhuṅwe vhuḓifhinduleli vhune na fanela u humbula ngaho. Ni ḓo fhedza tshifhinga tshingafhani ni tshi khou shuma tshifhinga tsho engedzeaho? Naa mushumo waṋu wa u ḓitshidza u ḓo thithisa mishumo yaṋu ya tshivhidzoni, u katela u ya miṱanganoni ya tshivhidzo na Vhurabeli ha Muṱa ha nga madekwana?
7 Musi ni tshi ita phetho, ndi mini zwine zwa ḓo ḓa u thoma vhutshiloni haṋu—naa ndi nḓila ine u shuma tshifhinga tsho engedzeaho zwa ḓo ita uri ni wane tshelede nnzhi ngayo, kana ni ḓo humbula nga ha nḓila ine zwa ḓo kwama ngayo vhushaka haṋu na Mudzimu? Naa u fhisetshela u ita tshelede nnzhi zwi ita uri ni si vhee Muvhuso u thoma vhutshiloni haṋu? Naa ni khou zwi vhona uri u funesa zwithu zwi vhonalaho zwi nga ni kwama hani arali na litshelela vhushaka haṋu na Mudzimu na ha muṱa waṋu? Arali zwenezwi zwi tshi khou itea kha inwi zwino, ni nga ima hani no khwaṱha na iledza u pwanyeledzwa nga u funesa zwithu zwi vhonalaho.—Vhalani 1 Timotheo 6:9, 10.
8. Ndi afhio Maṅwalo ane a nga ri thusa u ṱolisisa matshilele ashu?
8 U itela u iledza u pwanyeledzwa nga u funesa zwithu zwi vhonalaho, ni fanela u ṱolisisa matshilele ashu tshifhinga tshoṱhe. A ni ṱoḓi u fana na Esau, we zwiito zwawe zwa sumbedza uri ha dzhieli nṱha zwithu zwa muya! (Gen. 25:34; Vha-Heb. 12:16) Nahone a no ngo fanela u edzisa zwe zwa itwa nga munna wa mupfumi we a rambiwa uri a rengise thundu yawe yoṱhe a ṋee vhashai, a kone u tevhela Yesu. Nṱhani ha u ita zwenezwo, onoyo munna o “ṱuwa ó ṱungufhala; ngauri o vha e na thundu nnzhi.” (Mat. 19:21, 22) Nga nṱhani ha u fashiwa nga lupfumo, onoyo munna o xelelwa nga ndugelo khulwane vhukuma—ya u vha mutevheli wa muthu wa bvumo we a vhuya a tshila! Ṱhogomelani uri ni si xelelwe nga ndugelo ya u vha mufunziwa wa Yesu Kristo.
9, 10. Ndi afhio mavhonele a Maṅwalo malugana na zwithu zwi vhonalaho?
9 U itela u sa vhilaedziswa nga u funesa zwithu zwi vhonalaho, zwi ḓo vha zwavhuḓi u thetshelesa nyeletshedzo ya Yesu ine ya ri: “Ni songo vhilaela na ri: Ri ḓo ḽa’ni, ri ḓo nwa’ni, ri ḓo fuka’ni? Hezwo zwoṱhe zwi londiwa nga vha-nnḓa. Ngauri khotsi-aṋu wa ṱaḓulu u a zwi ḓivha zwauri hezwo zwoṱhe ni na mushumo nazwo’.”—Mat. 6:31, 32; Luka 21:34, 35.
10 Nṱhani ha u wela tshikwekweni tsha vhufhura ha lupfumo, lwelani u vha na mavhonele a Aguri muṅwe muṅwali wa Bivhili we a ri: “U songo mpha vhuṱoma kana lupfumo; nkanzwe nga zwo nyeḓanaho.” (Mir. 30:8) Zwi tou vha khagala uri o vha a tshi pfesesa uri tshelede i a ṱoḓea u itela uri muthu a tshile, fhedzi o vha a tshi pfesesa na vhufhura ha lupfumo. Ṱhogomelani uri mbilaelo dza ḽino shango na vhufhura ha lupfumo zwi nga ita uri ri si vhe na vhushaka havhuḓi na Mudzimu. U vhilaela nga ho kalulaho nga ha zwithu zwi vhonalaho zwi nga ri fhedzela tshifhinga, zwa ri kula nungo, na u ita uri ri si fhisetshele u vhea Muvhuso u thoma vhutshiloni hashu. Nga zwenezwo, ḓiimiseleni u sa fashwa nga tshikwekwe tsha Sathane tsha u funesa zwithu zwi vhonalaho!—Vhalani Vha-Heberu 13:5.
VHUṰONḒOLO—DINDI ḼO DZUMBIWAHO NGA VHUṰALI
11, 12. Mukriste a nga wela hani tshikwekweni tsha u ita vhuṱonḓolo mushumoni?
11 Vhazwimi vhane vha ṱoḓa u fasha tshipuka tshihulwane vha nga kha ḓi bwa dindi nḓilani ine tsha anzela u tshimbila khayo. Dindi ḽeneḽo ḽi anzela u thithiedzwa nga thanda nahone ha fukedzwa nga mavu. Muṅwe mulingo wa Sathane une wa bvelela vhukuma u fana na tshenetshi tshikwekwe, ndi tshivhi tsha u ḓifara luvhi. (Mir. 22:14; 23:27) Vhakriste vhanzhi vho wela dindini ḽeneḽo nga u ḓidzhenisa kha zwiimo zwine zwa ita uri zwi leluwe u ḓifara luvhi. Vhaṅwe Vhakriste vho vhingaho vho ita vhuṱonḓolo nga u ṱahulela lufuno na vhathu vha songo vhinganaho navho.
12 Naho ri mbinganoni ri nga kha ḓi ḓiwana ri tshi khou funana na munwe muthu mushumoni. Zwi re zwone ndi uri iṅwe tsenguluso ya shango yo sumbedza uri phesenthe dza 50 dza vhafumakadzi na vhanna vhararu kha vhaṋa vho ḓifara luvhi na muthu ane vha shuma nae. Naa mushumo waṋu wa u ḓitshidza u ita uri ni shume na vhathu vha mbeu i sa fani na yaṋu? Arali zwo ralo, ni na vhushaka-ḓe navho? Naa no ḓivhetshela mikano ine ya ita uri ni livhise ṱhogomelo kha mushumo fhedzi hu si zwiṅwe-vho? Sa tsumbo, nga murahu ha u haseledza tshifhinga tshoṱhe na muthu wa tshinnani ane a shuma nae, wahashu wa tshisadzini a nga kha ḓi thoma u mu vhudza zwiphiri zwawe, u katela na vhuleme vhune a vha naho mbinganoni yawe. Kha vhuṅwe vhuimo, musi muthu wa tshinnani a tshi vha na vhukonani nga maanḓa na mushumisani nae wa tshisadzini, onoyo munna a nga kha ḓi thoma u humbula uri: “U dzhiela nṱha zwine nda amba nahone u a nthetshelesa musi ndi tshi amba nae. U ndzhia ndi wa ndeme. Ndi tou tama uri ngavhe na hayani ndi tshi farwa nga yeneyi nḓila!” Naa ni khou kona u vhona uri Vhakriste vha re kha vhuimo vhu fanaho na honovhu vha nga wela khomboni ya u ita vhuṱonḓolo?
13. Mukriste a re mbinganoni a nga funana na muthu a songo vhinganaho nae tshivhidzoni nga nḓila-ḓe?
13 Muthu ane a vha mbinganoni a nga ḓiwana a tshi khou funana na muṅwe muthu tshivhidzoni. Ṱhogomelani zwe zwa itea zwa vhukuma. Daniel na mufumakadzi wawe Sarah, * vho vha vhe vhavulanḓila vha tshifhinga tshoṱhe. Daniel o amba uri o vha e muhulwane ane a ṱanganedza mishumo yoṱhe ine a ṋewa yone tshivhidzoni. Vhuḓinḓani hawe ha tsimu, Daniel o vha e na pfunzo ṱhanu dza Bivhili dza vhathu vha tshinnani, nahone vhararu vhavho vho fheleledza vho lovhedzwa. Vhenevha vhahashu vha tshinnani vhaswa, vho vha vhe na vhuleme siani ḽa zwa maḓipfele. Nga nṱhani ha uri Daniele o vha a tshi dzula o farakanea nga maanḓa kha mishumo yawe ya tshivhidzo, Sarah ndi ene we a vha a tshi anzela u vha thusa. Hu sa athu fhela tshifhinga tshilapfu, ho mbo ḓi itea zwi tevhelaho: Muṅwe wa vhagudiswa vha Daniel vha Bivhili o vha a tshi ṱoḓa thuso khulwane ya maḓipfele, nahone o i wana kha Sarah. Sarah na ene o vha a tshi ṱoḓa u dzhiiwa e wa ndeme nahone mugudiswa wa Bivhili wa Daniel ndi ene we a sumbedza u mu dzhia e wa ndeme. Vhuimo havho ho vha hu tshi ḓo vha dzhenisa khomboni. Daniel o ri: “Ṅwedzi muṅwe na muṅwe mufumakadzi wanga o vha a tshi fhedza nungo dzawe dzoṱhe a tshi khou thusa vhaṅwe nahone zwenezwo zwo mu fhedza maanḓa nga lwa muya na kha maḓipfele. Zwo dovha zwa ṋaṋiswa ngauri ndo vha ndi si na tshifhinga tshawe, nahone zwa ita uri hu vhe na mvelelo dzi si dzavhuḓi. Mufumakadzi wanga o ita vhuṱonḓolo na muṅwe wa vhagudiswa vhanga vha Bivhili. Ndo vha ndo farakanea nga maanḓa nga mishumo ya tshivhidzo lwe ndi si zwi ṱhogomele uri ha tsha vha na vhushaka havhuḓi na Mudzimu.” Ni nga iledza hani makhaulambilu o raloho?
14, 15. Ndi mini zwine zwa nga thusa vhavhingani vha Vhakriste u iledza u wela dindini ḽa u ita vhuṱonḓolo?
14 U itela u iledza u wela dindini ḽa u ita vhuṱonḓolo, elekanyani nga ha zwine mbofho ya mbingano ya amba zwone. Yesu o ri: “Zwo vhofhekanywaho nga Mudzimu muthu a songo zwi fhandakanya.” (Mat. 19:6) Ni songo vhuya na humbula uri ndugelo tshivhidzoni ndi dza ndeme u fhira mufarisi waṋu. Zwiṅwe hafhu, ṱhogomelani uri u fhedza tshifhinga tshinzhi ni si ho tsini na mufarisi waṋu ni tshi khou ita mishumo i si ya ndeme zwi nga sumbedza uri hu na vhuleme mbinganoni yaṋu nahone zwi nga ita uri ni lingee nga hu leluwaho zwine zwa nga ita uri ni ḓiwane no ita tshivhi tshihulwane.
15 Naho zwo ralo, arali ni muhulwane, hu pfi mini nga sambi? Muapostola Petro o ṅwala uri: “Lisani sambi ḽa Mudzimu ḽi re afho haṋu, hú si nga u tou kombetshedzwa, hu vhe nga u zwi funa nga u tevhedza zwa Mudzimu, hú si nga u ṱoḓa bindu ngazwo’; hu vhe nga u ḓifhelwa ngazwo’.” (1 Pet. 5:2) Miraḓo ya tshivhidzo i re nga fhasi haṋu, i tea u ṱhogomelwa. Naho zwo ralo, a no ngo fanela u hangwa vhuḓifhinduleli haṋu sa munna nga nṱhani ha uri ni khou ṱhogomela tshivhidzo. Zwi nga si vhuyedze—nahone zwi nga vha khombo—u livhisa ṱhogomelo kha tshivhidzo ngeno ni sa ṱhogomeli mufarisi waṋu hayani. Daniel o ri: “A no ngo fanela u farakanea nga maanḓa ni tshi khou ṱhogomela ndugelo dzaṋu tshivhidzoni lune na si tsha ṱhogomela ṱhoḓea dza muṱa waṋu.”
16, 17. (a) Ndi vhufhio vhukando vhu shumaho vhune vhavhingani vha Vhakriste vha nga vhu dzhia mushumoni u itela u zwi bvisela khagala uri a vha na dzangalelo ḽa u funana na muṅwe muthu? (b) Ṋeani tsumbo ya mafhungo a re khandisoni dzashu ane a nga thusa Vhakriste u iledza u ita vhuṱonḓolo.
16 Hu na nyeletshedzo dzi vhuyedzaho dzine dza wanala kha magazini wa Tshiingamo na Awake!, dzine dza nga thusa vhavhingani uri vha iledze u wela tshikwekweni tsha u ita vhuṱonḓolo. Sa tsumbo, Tshiingamo tsha ḽa 15 September, 2006, tsho ṋea nyeletshedzo ine ya ri: “Mushumoni na huṅwe fhethu, ṱhogomelani zwiimo zwine zwa nga ita uri ni thome u funana na mushumisani nga inwi. Sa tsumbo, u fhedza awara dzo engedzeaho ni tshi khou shuma tsini-tsini na muthu wa mbeu i sa fani na yaṋu zwi nga ita uri ni wele mulingoni. Arali ni munna o vhingaho kana musadzi o vhingwaho, ni fanela u zwi sumbedza nga nḓila ine na amba ngayo na nga vhuḓifari haṋu uri ni funana na mufarisi waṋu fhedzi, nahone a ni dzheni na luthihi kha mafhungo a u funana na muṅwe muthu. Samusi ni muthu we a ḓikumedza kha Mudzimu, a no ngo fanela u ḓidzhenisela maṱo zwi sa ṱoḓei nga u tamba nga maḓipfele a lufuno kana nga u ambara na u ḓilugisa nga nḓila i sa ṱhonifhei. . . . U vhea zwifanyiso zwa mufarisi waṋu wa mbingano na vhana mushumoni zwi ḓo humbudza inwi na vhaṅwe uri muṱa waṋu ndi wa ndeme. Ḓiimiseleni uri ni sa vhuye na ṱuṱuwedza—kana u tenda—u kungwa uri ni funane na muṅwe muthu.”
17 Tshiṱoho tshi re kha Awake! ya April 2009 tshine tsha ri “Marital Fidelity—What Does It Really Mean?” (U Sa Fulufhedzea Mbinganoni—Zwi Amba Mini Zwa Vhukuma?) tsho sevha nga ha u vha na mahumbulele kana u vha na muloro wa u funana na muṅwe muthu nga nnḓa ha we na vhingana nae. Tshiṱoho tshenetsho tsho sumbedza uri u dzula u tshi humbula nga zwa vhudzekani na muthu a si mufarisi wau zwi nga ita uri u fheleledze wo ita vhuṱonḓolo. (Yak. 1:14, 15) Arali ni mbinganoni, zwi ḓo vha zwavhuḓi uri inwi na mufarisi waṋu ni vusuluse tshenetsho tshiṱoho ni vhavhili tshifhinga tshoṱhe. Mbingano ndi ndugiselelo khethwa ya Yehova. U vhetshela thungo tshifhinga tsha u amba na mufarisi waṋu nga ha mbingano ya vhoiwe ndi nḓila yavhuḓi ya u sumbedza uri ni dzhiela nṱha zwithu zwa muya.—Gen. 2:21-24.
18, 19. (a) U ita vhuṱonḓolo zwi ita uri hu vhe na mvelelo dzifhio? (b) U fulufhedzea mbinganoni zwi ḓisa mbuyelo dzifhio?
18 Arali na ḓiwana ni tshi khou lingea u funana na muthu a si mufarisi waṋu, elekanyani nga ha mvelelo dzi si dzavhuḓi dza vhupombwe na vhuṱonḓolo. (Mir. 7:22, 23; Vha-Gal. 6:7) Vhane vha ḓifara luvhi vha sinyusa Yehova na u pfisa vhuṱungu vhafarisi vhavho na vhone vhaṋe. (Vhalani Maleaxi 2:13, 14.) Nṱhani hazwo, humbulani nga mbuyelo dzine dza waniwa nga vhane vha dzula vhe na vhuḓifari ho kunaho. Vha ḓiphina nga vhutshilo ha khwine-khwine zwino u katela na u vha na luvalo lwo kunaho, nahone vha dovha vha vha na fulufhelo ḽa u tshila nga hu sa fheli.—Vhalani Mirero 3:1, 2.
19 Mupsalme o imba a ri: “Mulalo muhulu ndi wa vha funaho mulayo [wa Mudzimu]; a huna tshiné tsha kanganyisa vhenevho.” (Ps. 119:165) Nga zwenezwo, ni fanela u funa mafhungo-ngoho, ni ‘sedze-ha kutshimbilele kwaṋu, ni toolole; ni songo nga matsilu, ni nge vhaṱali’ kha zwino zwifhinga zwivhi. (Vha-Ef. 5:15, 16) Nḓila dzine ra tshimbila khadzo dzo ḓala zwikwekwe zwa Sathane zwine a ṱoḓa u fasha ngazwo vhagwadameli vha ngoho. Fhedzi ri na mafumo oṱhe a u ḓitsireledza. Yehova o ri ṋea tshiṱangu tshine tsha ḓo ri thusa u ima ro khwaṱha u itela u “dzima ngatsho’ misevhe yoṱhe i dugaho ya ene muvhi.”—Vha-Ef. 6:11, 16.
[Ṱhaluso i re magumoni a siaṱari]
^ Madzina o shandulwa.
[Mbudziso Dza Pfunzo]
[Tshifanyiso kha siaṱari 26]
U funesa zwithu zwi vhonalaho zwi nga pwanyeledza muthu a sa tsha vha na vhushaka havhuḓi na Mudzimu. Ni songo tenda zwi tshi itea kha inwi
[Tshifanyiso kha siaṱari 29]
U tamba nga lufuno—kana u sumbedza u zwi takalela—zwi nga ita uri muthu a ḓiwane o ita vhuṱonḓolo
