1, 2. U ita zwi takadzaho Mudzimu zwi ri vhuyedza hani, nahone ri nga lavhelela u guda mini kha Khosi Davida malugana na enea mafhungo?

MUSI ni lwendoni, naa no no vhuya na shumisa mapa u re kha khomphyutha une wa ita uri ni kone u vhona tshifanyiso tsho dzhiiwaho nṱha muyani tsha fhethu hune na khou ya hone? U vhona nga nḓila yeneyo fhethu hune na khou ya hone zwi nga ni thusa u vhona nḓila ya khwine ine na ḓo fara yone. U shumisa maitele a fanaho zwi nga ri thusa musi ri tshi ita phetho dza ndeme. U vhona zwithu nga nḓila ine Musiki a zwi vhona ngayo zwi ḓo ri thusa uri ri kone u ‘fara nḓila’ ine Yehova a i takalela.—Yes. 30:21.

² Tshifhinga tshinzhi vhutshiloni hawe, Khosi Davida wa Isiraele ḽa kale o vhea tsumbo i swayeaho ya u ita zwi takadzaho Mudzimu. Kha ri haseledze zwiṅwe zwithu zwe zwa itea vhutshiloni ha Davida ri na tshipikwa tsha u ṱoḓa u guda kha munna we mbilu yawe ya vha yo nambatela tshoṱhe Yehova Mudzimu.—1 Dzikh. 11:4.

3, 4. (a) Ndi mini zwe zwa ṱuṱuwedza Davida uri a lwe na Goliata? (b) Davida o vha a tshi dzhia hani dzina ḽa Mudzimu?

³ Kha ri haseledze nga ha tshiitea tsha musi Davida a tshi lwa na muswonḓa wa Mufilisita ane a pfi Goliata. Ndi mini zwe zwa ṱuṱuwedza Davida we a vha a tshee muswa uri a lwe na muswonḓa o faraho zwihali ane vhulapfu hawe ha vha mithara dza 2.9. (1 Sam. 17:4) Naa zwo itiswa ngauri Davida o vha e na tshivhindi? Naa ndi nga nṱhani ha lutendo lwawe kha Mudzimu? Dzenedzi pfaneleo mbili dzo vha dza ndeme kha u sumbedza hawe tshivhindi. Naho zwo ralo, u ṱhonifha Yehova na dzina ḽawe ḽihulwane ndi zwone zwe zwa ṱuṱuwedza Davida uri a dzhie vhukando ha u lwa na onoyo muswonḓa. Davida o vha o sinyuwa vhukuma musi a tshi vhudzisa uri: “Mu-Filisita uyo wa ḽishuvhuru u ḓi-ita nnyi a tshi sema dzigomane dza Mudzimu a tshilaho?”—1 Sam. 17:26.

 ⁴ Musi a tshi lwa na Goliata, Davida we a vha a tshee muswa o ri khae: “Iwe wo ḓa fhano wó fara banga na tshiṱangu na thonga. A vha nṋe ndo ḓa fhano dzinani ḽa Yehova wa Mavhuthu, Mudzimu wa dzigomane dza Isiraele we wa mu sema.” (1 Sam. 17:45) Davida o ḓitika nga Mudzimu wa ngoho, nahone a vhulaha onoyo muswonḓa wa Mufilisita nga gatho nthihi fhedzi. Davida ho ngo fulufhela Yehova kha tshenetsho tshiitea fhedzi, fhedzi vhutshiloni hawe hoṱhe o fulufhela Mudzimu na u hulisa dzina ḽawe. Vhukuma, Davida o ṱuṱuwedza Vhaisiraele ngae uri vha ‘zuwe nga dzina ḽikhethwa ḽa Yehova.’—Vhalani 1 Koronika 16:8-10.

5. Ndi vhuimo vhufhio vhune na nga sedzana naho vhune ha nga vhambedzwa na musi Goliata a tshi sema Vhaisiraele?

⁵ Naa ni a ḓirwa khana ngauri Yehova ndi Mudzimu waṋu? (Yer. 9:24) Ni aravha hani musi vhahura, vhashumisani, vhane na dzhena navho tshikolo, kana mashaka vha tshi sasaladza Yehova na u goḓa Ṱhanzi dzawe? Naa ni a sokou fhumula musi ni tshi pfa dzina ḽa Yehova ḽi tshi sasaladzwa, kana ni a amba ni tshi fulufhela uri u ḓo ni tikedza? Ndi ngoho uri “u fhumula hu na tshifhinga tshaho,” fhedzi a ro ngo fanela u vha na ṱhoni dza uri ri Ṱhanzi dza Yehova na uri ri vhatevheli vha Yesu. (Muh. 3:1, 7; Marko 8:38) Naho ri tshi fanela u shumisa vhuṱali na u vha na vhulenda musi ri tshi shumisana na vhathu vhane vha si ri fune, a ro ngo fanela u fana na Vhaisiraele vhe “vha tshenuwa vha ofha zwihulu” musi vha tshi pfa Goliata a tshi vha sema. (1 Sam. 17:11) Nṱhani hazwo, kha ri shumise vhuṱali u itela uri dzina ḽa Yehova Mudzimu ḽi itwe ḽikhethwa. Ri ṱoḓa u thusa vhathu uri vha bvele phanḓa vha tshi ḓivha Yehova sa zwine a vha zwone zwa vhukuma. U itela uri vha mu ḓivhe, ri shumisa Ipfi ḽawe uri vha kone u vhona ndeme ya u sendela tsini na Mudzimu.—Yak. 4:8.

6. Davida o vha a tshi ṱoḓa u swikelela mini musi a tshi ya u lwa na Goliata, nahone ndi mini zwine zwa fanela u vha zwa ndeme kha riṋe?

⁶ Zwe Davida a zwi tshenzhela musi a tshi lwa na Goliata zwi ri ṋea iṅwe ngudo ya ndeme. Musi Davida a tshi swika nndwani, o vhudzisa a ri: “Ane a vhulaha uyo Mu-Filisita a fhedzisa idzi dziṱhoni kha Isiraele, u ḓo ṋewa’ni?” Vhathu vho mu vhudza zwe zwa ambiwa u thomani vha ri: “Ane a mu vhulaha [Goliata] u ḓo pfumiswa nga khosi nga lupfumo luhulu; u ḓo mu dzekisa ṅwana wawe.” (1 Sam. 17:25-27) Fhedzi u wana lupfumo a si zwone zwe zwa vha zwi zwa ndeme kha Davida. O vha a tshi ṱoḓa zwi fhiraho zwenezwo. Davida o vha a tshi ṱoḓa uri Mudzimu wa ngoho a huliswe. (Vhalani 1 Samuele 17:46, 47.) Hu pfi mini nga riṋe? Naa ndi zwa ndeme kha riṋe u ḓiitela dzina nga u kuvhanganya lupfumo na u vha na bvumo shangoni? Ndi ngoho uri ri ṱoḓa u edzisa Davida we a imba a ri: “Hulisani Yehova na nṋe; kha ri rendisane dzina ḽawe.” (Ps. 34:3) Ungari ri nga fulufhela Mudzimu, ra ita uri dzina ḽawe ḽi vhe ḽa ndeme u fhira ḽashu.—Mat. 6:9.

7. Ri nga ṱahulela hani lutendo lwo khwaṱhaho musi ri tshi haseledza na vhathu vha sa takaleli mulaedza washu?

⁷ U itela uri Davida a vhe na tshivhindi musi a tshi lwa na Goliata, o vha a tshi fanela u fulufhela tshoṱhe Yehova. Davida we a vha a tshee muswa o vha e na lutendo lwo khwaṱhaho. Iṅwe nḓila ye a fhaṱa ngayo lutendo ndi nga u ḓitika nga Mudzimu musi a tshi khou shuma sa mulisa. (1 Sam. 17:34-37) Na riṋe ri fanela u vha na lutendo lwo khwaṱhaho u itela u bvela phanḓa vhuḓinḓani, zwihuluhulu musi ri tshi ṱangana na vhathu vha sa takaleli mulaedza washu. Ri nga ṱahulela lwonolwo lutendo nga u ḓitika nga Mudzimu kha mishumo yashu ya ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. Sa tsumbo, ri nga thoma khaseledzo dza mafhungo-ngoho a Bivhili na vhathu vho dzulaho tsini na riṋe musi ri tshi khou shumisa zwiendedzi zwa vhomuthumunzhi. Nahone a ro ngo fanela u ofha u amba na vhathu vhane ra ṱangana navho tshiṱaraṱani musi ri vhuḓinḓani ha nnḓu nga nnḓu.—Mish. 20:20, 21.

8, 9. Musi a tshi shumisana na Khosi Saulo, Davida o sumbedza hani uri ho ngo hangwa u ita zwine zwa takadza Yehova?

⁸ Iṅwe tsumbo ine ya sumbedza uri Davida  o vha o ḓiimisela u fulufhela Yehova ndi ya musi a tshi shumisana na Saulo, khosi ya u thoma ya Isiraele. Saulo a re na vivho o lingedza luraru lwoṱhe u baḓekanya Davida na mutsheṱo nga pfumo, fhedzi Davida o tinya nahone a sa ḓilifhedzele khae. Mafheleloni, o ponyoka a shavha Saulo. (1 Sam. 18:7-11; 19:10) Nga zwenezwo, Saulo o khetha vhanna vha 3 000 kha ḽoṱhe ḽa Isiraele vha ya u ṱoḓa Davida sogani. (1 Sam. 24:2) Saulo o fheleledza o dzhena bakoni a sa zwi ḓivhi uri Davida o dzumbama henefho na vhaḓinḓa vhawe. Davida o vha a tshi nga shumisa tshenetsho tshibuli u vhulaha khosi yeneyo u itela u tsireledza vhutshilo hawe. Mudzimu ndi ene we a vha a tshi ṱoḓa uri Davida a dzhie vhuimo ha Saulo sa khosi ya Isiraele. (1 Sam. 16:1, 13) Vhukuma, arali Davida a vhe o thetshelesa nyeletshedzo ya vhaḓinḓa vhawe, khosi Saulo o vha a tshi ḓo vhulahwa. Fhedzi Davida o ri: “Yehova nga a ndzivhele uri ndi si ite zwe na amba, nda isa tshanḓa tshanga kha muṋe wanga muḓodzwa wa Yehova.” (Vhalani 1 Samuele 24:4-7.) Saulo o vha a tshi kha ḓi vha khosi yo ḓodzwaho nga Mudzimu. Davida o vha a sa ṱoḓi u dzhiela Saulo vhuhosi ngauri Yehova o vha a sa athu mu bvisa tshiduloni tshawe. Musi a tshi tumula lupendelo lwa nguvho ya Saulo, Davida o sumbedza uri o vha a songo ḓiimisela u huvhadza Saulo.—1 Sam. 24:11.

⁹ Davida o dovha a sumbedza u ṱhonifha muḓodzwa wa Mudzimu musi a tshi vhona khosi lwa u fhedzisela. Nga tshenetsho tshifhinga, Davida na Abisai vho wana Saulo o eḓela mishashani. Naho Abisai o phetha nga uri Mudzimu a nga vha o ṋekedzela swina kha Davida, nahone a ṱoḓa u runga Saulo nga pfumo, Davida ho ngo tenda. (1 Sam. 26:8-11) Nga nṱhani ha uri Davida o dzula a tshi ṱoḓa vhulivhisi ha Mudzimu, ho ngo litsha u ḓiimisela hawe u ita zwine zwa takadza Yehova hu sa londwi u ṱuṱuwedzwa nga Abisai.

10. Ndi khaedu dzifhio dzine ra nga sedzana nadzo, nahone ndi mini zwine zwa ḓo ri thusa uri ri ime ro khwaṱha?

¹⁰ Na riṋe ri a sedzana na khaedu dza musi khonani dzashu dzi tshi lingedza u ri tsikeledza u tevhedza mahumbulele a vhathu nṱhani ha u tikedza zwine zwa takadza Yehova. Vhaṅwe vha nga kha ḓi ita zwi fanaho na zwe zwa itwa nga Abisai, vha ri ṱuṱuwedza u dzhia vhukando malugana na maṅwe mafhungo ngeno ri sa athu humbula nga ha zwine zwa nga takadza Mudzimu. U itela u ima ro khwaṱha, ri fanela u ḓivha zwavhuḓi mahumbulele a Yehova malugana na mafhungo nahone ra ḓiimisela u tevhedza nḓila dzawe.

11. No guda mini kha Davida malugana na u dzula hawe a tshi ita zwi takadzaho Mudzimu?

¹¹ Davida o rabela Yehova Mudzimu a ri: “Mpfunze u ita zwi takadzaho Iwe.” (Vhalani Psalme ya 143:5, 8, 10.) Nṱhani ha u ḓifulufhela nga maanḓa kana u thetshelesa zwe Abisai  a mu ṱuṱuwedza u zwi ita, Davida o vha o ḓiimisela u funzwa nga Mudzimu. O ‘elekanya mishumo ya Yehova yoṱhe, a dzula a tshi humbula nga ha zwe zwa itwa nga zwanḓa zwa Mudzimu.’ Na riṋe ri nga pfesesa uri ndi zwifhio zwine zwa takadza Mudzimu nga u ṱolisisa Maṅwalo na u elekanya nga ha mafhungo manzhi a re Bivhilini a musi Yehova a tshi shumisana na vhathu.

12, 13. Ndi ngani Davida o tevhula maḓi e vhaḓinḓa vhawe vhararu vha mu ḓela nao?

¹² Zwi dovha zwa vha zwa ndeme u edzisa nḓila ye Davida a vha a tshi ṱhonifha ngayo maitele a Mulayo na u ṱoḓa u a tevhedza vhutshiloni hawe. Ṱhogomelani zwe zwa itea musi Davida a tshi pfa ḓora nahone a amba uri: ‘Ndi nnyi ane a yo nkela maḓi a tshisima tsha Betlehema.’ Vhaḓinḓa vha Davida vhararu vho kombetshedza u dzhena vhukati ha mishasha ya Vhafilisita, vha ka maḓi. Naho zwo ralo, ‘Davida o hana u a nwa, a a tevhulela Yehova.’ Ndi ngani o ita nga u ralo? Davida o ṱalutshedza a ri: “Yehova nga a zwi ise kule na nṋe, ndi si ite izwo. Naa ndi nga nwa malofha a avha vhanna vhe vha tou laṱa vhutshilo havho? Ngauri vho vha vho tou laṱa vhutshilo havho vha tshi ya.”—1 Koron. 11: 15-19.

¹³ Davida o vha a tshi zwi ḓivha uri u ya nga Mulayo wa Mushe, malofha ho ngo fanela u ḽiwa, a fanela u tevhulelwa Yehova. O vha a tshi pfesesa uri ndi ngani zwenezwo zwi tshi fanela u itwa. Davida o vha a tshi zwi ḓivha uri “vhutshilo ha ṋama vhu kha malofha.” Naho zwo ralo, vho vha vho mu ḓela na maḓi, hu si malofha. Ndi ngani Davida o hana u a nwa? O vha a tshi ṱhonifha maitele ane a katelwa kha wonoyo mulayo. Kha Davida maḓi eneo o vha e a ndeme u fana na malofha a vhenevho vhanna vhararu. Nga zwenezwo, zwo vha zwi kule na Davida uri a nwe eneo maḓi. Nṱhani ha u a nwa, o dzhia phetho ya u a tevhula.—Lev. 17:11; Doit. 12:23, 24.

14. Ndi mini zwe zwa thusa Davida u pfesesa mavhonele a Yehova?

¹⁴ Davida o lingedza u tevhedza tshoṱhe mulayo wa Mudzimu. O imba a ri: “Zwi ntakadzaho  ndi u ita zwiné Iwe Mudzimu wanga wa zwi funa; mulayo wau u mbiluni yanga.” (Ps. 40:8) Davida o guda mulayo wa Mudzimu na u elekanya ngawo nga ho dzikaho. O fulufhela vhuṱali ha milayo ya Yehova. Nga nṱhani ha zwenezwo, Davida o vha a tshi fhisetshela u tevhedza Mulayo wa Mushe u katela na maitele awo. Musi ri tshi guda Bivhili, zwi ḓo vha vhuṱali u elekanya nga ha zwine ra zwi vhala na u zwi vhulunga mbiluni dzashu u itela uri ri kone u pfesesa zwine zwa takadza Yehova kha mafhungo o fhamba-fhambanaho.

15. Salomo o kundwa u ṱhonifha Mulayo wa Mudzimu nga nḓila ifhio?

¹⁵ Salomo murwa wa Davida o vha a tshi takalelwa nga maanḓa nga Yehova Mudzimu. Naho zwo ralo, nga u ya ha tshifhinga Salomo o kundwa u ṱhonifha Mulayo wa Mudzimu. Ho ngo thetshelesa mulayo wa Yehova une wa ri khosi ya Isiraele a yo ngo fanela u “dzea vhasadzi vhanzhi.” (Doit. 17:17) Ri a zwi ḓivha uri Salomo o dzea vhasadzi vhanzhi vha dziṅwe dzitshakha. Musi o no kalaha, “vhasadzi vhawe vh[o] ungeledza mbilu yawe, a tevhela midzimu i sili.” Hu sa londwi uri o vha e na mavhonele afhio, “Salomo [o] ita zwe zwa vhifhela Yehova, a si tsha tevhela Yehova nga mbilu yoṱhe vhunga Davida khotsi yawe.” (1 Dzikh. 11:1-6) Ndi zwa ndeme vhukuma u tevhedza milayo na maitele a re Ipfini ḽa Mudzimu. Sa tsumbo, ndi zwa ndeme nga maanḓa musi ri tshi khou ṱoḓa u dzhenela mbingano.

16. U pfesesa maitele a ndaela ya uri ri fanela u ‘dzea Murenani’ fhedzi, zwi kwama hani vhane vha ṱoḓa u dzhenela mbingano?

¹⁶ Arali ri tshi khou ambiswa nga vhathu vha si Vhakriste, naa ri aravha ri na mavhonele a fanaho na a Davida kana ri vha ri na a fanaho na a Salomo? Vhagwadameli vha ngoho vha vhudzwa uri vha fanela u ‘dzea Murenani’ fhedzi. (1 Vha-Kor. 7:39) Musi Mukriste a tshi khetha u dzhenela mbingano, u fanela u vhingana na muthu a re Ṱhanzi ya Yehova fhedzi. Arali ri tshi pfesesa maitele a ndaela yeneyi, ri ḓo iledza u vhingana na muthu a si Ṱhanzi, ra dovha ra vhenga u ambiswa nga vhathu vho raloho.

17. Ndi mini zwine zwa ḓo ri thusa u iledza u fashwa nga tshikwekwe tsha u sedza zwifanyiso zwi karusaho maḓipfele a zwa vhudzekani?

¹⁷ Kha ri dovhe ri ṱhogomele tsumbo ya Davida ya u ṱoḓa vhulivhisi ha Mudzimu vhune ha ri thusa u iledza mulingo wa u sedza zwifanyiso zwi karusaho maḓipfele a zwa vhudzekani. Vhalani maṅwalo a tevhelaho, humbulani nga ha maitele ane a katelwa khao, ni dovhe ni lwele u pfesesa zwi takadzaho Yehova malugana na enea mafhungo. (Vhalani Psalme ya 119:37; Mateo 5:28, 29; Vha-Kolosa 3:5.) U elekanya nga ha zwilinganyo zwa nṱha zwi ḓo ri thusa u iledza u fashwa nga tshikwekwe tsha u sedza zwifanyiso zwi karusaho maḓipfele a zwa vhudzekani.

18, 19. (a) Naho Davida o vha a songo fhelela, ndi mini zwe zwa mu thusa uri a dzule a tshi takalelwa nga Mudzimu? (b) No ḓiimisela u ita mini?

¹⁸ Naho Davida o vha e tsumbo yavhuḓi nga nḓila dzo fhamba-fhambanaho, hu na zwiṅwe zwivhi zwihulwane zwe a zwi ita. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 22-27; 1 Koron. 21:1, 7) Naho zwo ralo, vhutshiloni hawe hoṱhe, Davida o sumbedza u rembuluwa zwa vhukuma musi o ita tshivhi. O tshimbila phanḓa ha Mudzimu nga u fulufhedzea e wa “mbilumbuya.” (1 Dzikh. 9:4) Ndi ngani ri tshi ralo? Ndi nga nṱhani ha uri Davida o lingedza u ita zwithu zwi takadzaho Yehova.

¹⁹ Hu sa londwi u sa fhelela hashu, ri nga dzula ri tshi takalelwa nga Yehova. Samusi ri tshi ṱoḓa u takalelwa ngae, kha ri ḓiimisele tshoṱhe musi ri tshi guda Ipfi ḽa Mudzimu, ri elekanye nga ho dzikaho nga ha zwine ra zwi guda, na u dzhia vhukando ha u ita zwithu u tendelana na zwe ra zwi vhulunga mbiluni dzashu. Musi ri tshi ita zwenezwi, ri ḓo kona u rabela Yehova u fana na mupsalme we a humbela nga u ḓiṱukufhadza a ri: “Mpfunze u ita zwi takadzaho Iwe.”