“Vhadzulapo Vha Tshifhinganyana” Vha Na Vhuthihi Vhurabelini Ha Ngoho
“Vhatsinda vha ḓo ima vha tshi lisa zwifuwo zwaṋu; vha-nnḓa vha ḓo ni limela vha ni simela miṱokola. Inwi ni ḓo pfi vho-tshifhé vha Yehova.”—YES. 61:5, 6.
1. Vhaṅwe vhathu vha dzhia hani vhatsinda, nahone ndi ngani zwo khakhea?
SAMUSI zwo haseledzwa theroni yo fhiraho, vhathu vha shumisa ipfi “vhatsinda” nga nḓila i si yavhuḓi, ine ya sumbedza u dzhiela vhaṅwe vhathu fhasi na u vha nyadza. Vhenevho vhathu vha ḓivhona vhe khwine u fhira vhatsinda. Fhedzi u humbula nga yeneyo nḓila a zwi sumbedzi u vha na vhuthu, ngauri a hu na muthu a re khwine u fhira muṅwe. Bugwana ine ya pfi The Races of Mankind yo ri: “Vhathu vha tshaka dzoṱhe ndi vhana vha muthu muthihi, samusi na Bivhili i tshi ralo.” Naho vhana vha muthu muthihi vha sa fani, vha kha ḓi vha vhana vha muthu muthihi.
2, 3. Yehova u dzhia hani vhatsinda?
2 Vhukuma, hu sa londwi shango ḽine ra dzula khaḽo, vhatsinda vha dzula vhe hone vhukati hashu. Vhaisiraele vha misini ya kale vho vha vhe na vhushaka ho khetheaho na Yehova Mudzimu nga nṱhani ha Mulanga wa Mulayo we a u vhofha navho. Naho zwo ralo, vho vha vha tshi dzula na vhatsinda. Naho vhathu vha si Vhaisiraele vho vha vha si na ndugelo nnzhi, Mulayo wa Mushe wo vha u tshi lavhelela uri Vhaisiraele vha vha fare zwavhuḓi na nga ṱhonifho. Ndi tsumbo yavhuḓi lungafhani ine ra fanela u i edzisa! Vhakriste vha ngoho a vho ngo fanela u vha na tshiṱalula na luvhengelambiluni. Ndi ngani? Muapostola Petro o ri: “Nangoho ndo zwi vhona zwauri Mudzimu ha ṱaluli muthu. Atsina kha tshakha dzoṱhe, ané a mu ofha a ita zwo lugaho, u a mu funa.”—Mish. 10:34, 35.
3 Vhatsinda ngei Isiraele ḽa kale, vho vhuyelwa vhukuma nga u dzula vhukati ha Vhaisiraele. Zwenezwi zwi sumbedza uri Yehova o vha e na mavhonele a fanaho na e muapostola Paulo a amba nga hao nga murahu ha miṅwaha minzhi musi a tshi vhudzisa a ri: “Kani Mudzimu ndi wa Vha-Yuda fhedzi? Na vha-nnḓa a si Mudzimu wavho naa? Iina, na Vha-nnḓa ndi wavho!”—Vha-Roma 3:29; Yoele 2:32.
4. Ndi ngani ri tshi nga amba uri a hu na mutsinda kha “Isiraele wa Mudzimu”?
4 Nga ṅwambo wa mulanga muswa, tshivhidzo tsha Vhakriste vho ḓodzwaho tsho dzhiela vhudzulo Isiraele wa ṋama, vhe vha vha vhe na vhushaka ho khetheaho na Mudzimu. Nga zwenezwo, lwonolwu lushaka luswa lu vhidzwa “Isiraele wa Mudzimu.” (Vha-Gal. 6:16) Paulo o amba uri kha lwonolwu lushaka luswa, “a huna Mu-Gerika, a huna Mu-Yuda, a huna u ruba na u sa ruba, a huna mutsinda na Mu-Sikita, na ḽithubwa na mu-ḓi-langi; ndi Kristo fhedzi kha vhoṱhe.” (Vha-Kol. 3:11) Zwenezwi zwi amba uri a ho ngo fanela u vha na muthu ane a dzhiiwa sa mutsinda tshivhidzoni tsha Vhukriste.
5, 6. (a) Ndi mbudziso ifhio ine ya nga vhudziswa malugana na Yesaya 61:5, 6? (b) Ndi vhonnyi “vho-tshifhé vha Yehova” na “vhatsinda” vho bulwaho nga Yesaya? (c) Zwenezwi zwigwada zwivhili zwi fana nga nḓila dzifhio?
5 Kha ḽiṅwe sia, vhaṅwe vhathu vha nga ḓivhudzisa nga ha zwe zwa bulwa kha bugu ya Yesaya ndima 61, ine ya katela u ḓadzea ha vhuporofita tshivhidzoni tsha Vhukriste. Ndimana ya vhurathi ya yeneyo ndima, i amba nga ha vhane vha ḓo vha “vho-tshifhe vha Yehova.” Ndimana ya vhuṱanu i amba nga ha“vhatsinda” vhane vha ḓo shumisana na u thusana na “vho-tshifhe.” Ndi ngani i tshi amba nga vhatsinda?
6 Ri a zwi ḓivha uri vhenevho “vho-tshifhe vha Yehova” ndi Vhakriste vho ḓodzwaho, vha re na mukovhe kha ‘mvuwo ya u thoma,’ na vhane vha “ḓo vha vho-tshifhé vha Mudzimu na vha Kristo. Nahone vha ḓo vha dzikhosi nae’, vha fhedza miṅwaha ya ḽikhu̗lu.” (Ndzumb. 20:6) Zwiṅwe hafhu, hu na Vhakriste vhanzhi vha fulufhedzeaho vha re na fulufhelo ḽa u tshila kha ḽifhasi. Naho vhenevha Vhakriste vha tshi khou shumisana na vhane vha ḓo shuma ngei ṱaḓulu, na vhone vha dzhiiwa sa vhatsinda nga lwa pfanyisedzo. Vha tikedza “vho-tshifhe vha Yehova” vha dovha vha shumisana navho nga dakalo, nahone nga lwa pfanyisedzo vha dzhiiwa sa ‘vhalimi’ na ‘vhasimi vha miṱokola.’ Vhukuma, vha thusa vhaḓodzwa uri vha ṋee Mudzimu vhugala nga u huwelela na u funza vhaṅwe mafhungo-ngoho. I ngoho, vhaḓodzwa na vha “dziṅwe nngu” vha gudisa vhathu vha re na mbilu dzavhuḓi mafhungo-ngoho nga lufuno, uri vha shumele Mudzimu u ya nga hu sa fheli.—Yoh. 10:16.
VHADZULAPO VHA TSHIFHINGANYANA—U FANA NA ABRAHAMU
7. Vhakriste vha ṋamusi vha fana hani na Abrahamu na vhaṅwe vhanna vha fulufhedzeaho vha misini ya kale?
7 Samusi zwo ṱaluswa theroni yo fhiraho, Vhakriste vha ngoho ndi vhadzulapo vha tshifhinganyana kha ḽino shango ḽivhi ḽa Sathane. Vha edzisa Abrahamu na vhaṅwe vhashumeli vha fulufhedzeaho vha misini ya kale, vhe vha vha vhe vhadzulapo vha tshifhinganyana kana ‘vhatsinda’ shangoni ḽeneḽo. (Vha-Heb. 11:13) Hu sa londwi uri ri na fulufhelo ḽa u tshila ngei ṱaḓulu kana fhano kha ḽifhasi, ri na ndugelo ya u vha na vhushaka ho khetheaho na Yehova u fana na Abrahamu. Yakobo o ṱalutshedza a ri: “Abrahamu o tenda Mudzimu, a vhalelwa a pfi o lugaho ngazwo’, a vho pfi ṱhama ya Mudzimu ngazwo’.”—Yak. 2:23.
8. Abrahamu o vha o fulufhedziswa mini, nahone o ḓipfa hani nga ha u ḓadzea ha fulufhedziso ḽeneḽo?
8 Mudzimu o fulufhedzisa uri tshaka dzoṱhe kha ḽifhasi dzi ḓo fhaṱutshedzwa nga mbeu ya Abrahamu na vhaḓuhulu vhawe. (Vhalani Genesi 22:15-18.) Naho Abrahamu o vha a sa ḓivhi uri eneo mafhulufhedziso a Mudzimu a ḓo ḓadzea lini, o bvela phanḓa a tshi fulufhela nga ho khwaṱhaho uri a ḓo ḓadzea. Abrahamu na muṱa wawe vho fhedza miṅwaha minzhi vha tshi pfulutshela fhethu ho fhamba-fhambanaho. Naho zwo ralo, o dzula e khonani ya Yehova.
9, 10. (a) Ri nga edzisa tsumbo ya Abrahamu nga nḓila dzifhio? (b) Ri nga ramba vhaṅwe vhathu uri vha ite mini?
9 Hu sa londwi uri o vha o tea u fhedza tshifhinga tshingafhani o lindela u ḓadzea ha ḽeneḽo fulufhedziso, Abrahamu o dzula a tshi funa Yehova, nahone o vha o ḓiimisela u mu shumela. O dzula o livhisa ṱhogomelo kha u ḓadzea ha ḽenelo fulufhedziso, nahone ho ngo tenda u vha mudzulapo wa lwa tshoṱhe shangoni ḽe a vha a tshi dzula khaḽo. (Vha-Heb. 11:14, 15) Zwi ḓo vha vhuṱali u edzisa tsumbo ya Abrahamu, ya u tshila vhutshilo vhu leluwaho, ri sa vhilaedziswi nga u kuvhanganya thundu nnzhi dza zwithu zwi vhonalaho, u vha na vhuimo ha nṱha tshitshavhani kana u tovhola mishumo ya nṱha. Ndi ngani ri tshi lwela u tshila nga nḓila ine vhathu vhanzhi vha i dzhia sa yo ḓowelelaho, ngeno ri tshi zwi ḓivha uri ḽino shango ḽi ḓo fhela hu si kale? Ndi ngani ri tshi fanela u funa nga maanḓa zwithu zwi re shangoni, ngeno ri tshi zwi ḓivha uri ndi zwa tshifhingayana? Samusi Abrahamu o vha o lindela, na riṋe ro lindela zwithu zwa khwine-khwine. Nahone ro ḓiimisela u lindela ri sa fheli mbilu, u swika musi mafulufhedziso a Mudzimu a tshi ḓadzea.—Vhalani Vha-Roma 8:25.
Naa ni ḓo dzula no livhisa ṱhogomelo kha u ḓadzea ha mafulufhedziso a Mudzimu u fana na Abrahamu?
10 Yehova u kha ḓi ramba vhathu vha tshaka dzoṱhe uri vha fhaṱutshedzwe nga mbeu ya Abrahamu. Nahone vhaḓodzwa vha re “vho-tshifhé vha Yehova” vha khou ramba vhathu shangoni ḽoṱhe nga nyambo dzi fhiraho 600, vha tshi shumisana na vha “dziṅwe nngu” vha re “vhatsinda.”
FUNANI VHATHU VHA TSHAKA DZOṰHE
11. Salomo o sumbedza u vha na mavhonele afhio, musi a tshi ramba na vhathu vha si vha lushaka lwa Isiraele?
11 Musi hu tshi ṋekedzelwa thembele nga 1026 B.C.E., Salomo o ita zwithu u tendelana na fulufhedziso ḽe Yehova a ḽi ṋea Abrahamu. O zwi ṱhogomela uri vhathu vha tshaka dzoṱhe vha ḓo ṱanganela kha u renda Yehova. Kha thabelo yawe i bvaho mbiluni o ri: “Na a re mutsinda, a si wa lushaka lwa vhathu vhau vha Isiraele, we a bva shangoni ḽa kule a ḓela dzina ḽau, Ngauri dzina ḽau ḽihulu vha ḓo ḽi pfa, na tshanḓa tshau tshihulu tshe wa tshi imisa, hu tshi ḓo ḓa wa u ralo a rabela nḓuni ino, U mu pfe Ú ngeo ṱaḓulu wó dzula kha khuluṋoni yau; U ite zwoṱhe zwine onoyo mutsinda a U humbela, uri tshakha dzoṱhe dza shango dzi ḓivhe dzina ḽau, dzi U ofhe vhunga vhathu vhau vha Isiraele vha tshi U ofha.”—1 Dzikh. 8:41-43.
12. Ndi ngani vhaṅwe vhathu vha tshi dzhia Ṱhanzi dza Yehova sa vhathu vhasili kana sa “vhatsinda”?
12 Mutsinda ndi muthu a re kha ḽiṅwe shango kana ane a dzula shangoni ḽi si ḽa hawe. Ṱhanzi dza Yehova ndi vhatsinda shangoni ḽino. Naho vha tshi dzula mashangoni o fhamba-fhambanaho, vha tikedza Muvhuso wa Mudzimu wa ngei ṱaḓulu une Khosi yawo ya vha Kristo. Nga zwenezwo, a vha dzhii sia kha mafhungo a zwa politiki mashangoni ane vha dzula khao, naho vhaṅwe vhadzulapo vha tshi vha dzhia sa vhathu vhasili.
Phanḓa ha Yehova, a hu na a re mutsinda
13. (a) Ipfi ḽine ḽa ri “vhatsinda” ḽi tou vha mavhonele a muthu nga muhumbulo ufhio? (b) Naa ndivho ya Yehova ya u thoma yo vha i tshi katela uri hu vhe na vhatsinda? Ṱalutshedzani.
13 Kanzhi vhathu vha kona u vhona vhatsinda nga nṱhani ha pfaneleo dzavho. Hu nga kha ḓi vha nḓila ine vha amba ngayo, mikhuvha yavho, mbonalo yavho, na kuambarele kwavho. Fhedzi zwithu zwine zwa ita uri vhathu vha tshaka dzoṱhe vha fane ngazwo, ndi zwone zwa ndeme u fhira zwithu zwine vha si fane ngazwo. Nga zwenezwo, muthu u dzhiiwa sa mutsinda nga nṱhani ha uri u na dziṅwe pfaneleo dzi sa fani na dzashu. Arali ro vha ri sa livhisi ṱhogomelo kha dzenedzo pfaneleo, ho vha hu sa ḓo vha na ipfi ḽine ḽa ri mutsinda. Ngavhe vhathu vhoṱhe shangoni vha vhe vha tshi vhuswa nga dzangano ḽithihi ḽa politiki, kana nga muvhuso muthihi, ho vha hu tshi ḓo vha hu si na muthu ane a vhidzwa uri ndi mutsinda. Zwi re zwone ndi uri u bva mathomoni, ndivho ya Yehova yo vha i ya uri vhathu vhoṱhe vha vhe muṱa muthihi u re na vhuthihi une wa vhuswa ngae. Naa zwi nga konadzea uri vhathu vha si dzhiane sa vhatsinda?
14, 15. Ndi mini zwe Ṱhanzi dza Yehova sa tshigwada vha kona u zwi swikelela?
14 Kha ḽino shango ḽo ḓalaho vhathu vha re na tseḓa na vhane vha humbula uri shango ḽavho ḽi khwine u fhira maṅwe, zwi a homolosa u ḓivha uri hu na vhathu vhane vha funa vhathu vha tshaka dzoṱhe. Ndi ngoho uri nga zwiṅwe zwifhinga zwi nga konḓa u sa vha na luvhengelambiluni. Ted Turner, muthomi wa tshiṱitshi tsha thelevishini tsha CNN, o amba zwi tevhelaho nga ha zwe a zwi tshenzhela musi a tshi shumisana na vhathu vha re na vhutsila vha bvaho kha dziṅwe tshaka. O ri: “Ndo guda zwinzhi vhukuma kha vhenevha vhathu. Ndo thoma u sa dzhia vhathu vha bvaho kha maṅwe mashango sa ‘vhatsinda.’ Ndo vha ndi tshi vha dzhia sa vhathu vha fanaho na ṋne vhane vha dzula huṅwe fhethu henefha kha ḽifhasi. Ndo thoma u dzhia ipfi ḽine ḽa ri, ‘mutsinda’ sa ḽine ḽa sasaladza vhaṅwe, nahone nda mbo ḓi vhea mulayo kha tshiṱitshi tshanga uri ḽeneḽo ipfi a ḽo ngo tea u shumiswa nga vhathu vhane vha shuma CNN, musi vha tshi khou hasha muyani kana vha tshi khou haseledza vhe vhoṱhe. Nṱhani hazwo, vho vha vho tea u shumisa mubulo une wa ri ‘tshaka dzoṱhe.’”
15 Mashangoni oṱhe a re kha ḽifhasi, Ṱhanzi dza Yehova sa tshigwada, ndi vhone fhedzi vha re na mavhonele a fanaho na a Mudzimu nga ha vhathu vha tshaka dzoṱhe. Vho guda u vha na mavhonele a fanaho na a Yehova, nahone zwenezwo zwo ita uri vha shandule mahumbulele avho na nḓila ine vha ḓipfa ngayo nga ha vhathu vha dziṅwe tshaka. A vha fari vhathu vha dziṅwe tshaka nga nḓila i si yavhuḓi, ya u sa vha fulufhela, na u vha humbulela zwi songo teaho, u katela na u vha vhenga. Nṱhani hazwo, vha takalela u vhona pfaneleo dzi sa fani na vhukoni ho fhamba-fhambanaho vhune vhathu vha tshaka dzoṱhe vha vha naho. Naa no no vhuya na humbula uri ndi zwa ndeme lungafhani uri Ṱhanzi dza Yehova vha kona u ita zwenezwi? Zwi re zwone ndi uri roṱhe ri a vhuyelwa vhukuma musi ri tshi shandula mavhonele ashu nga ha vhathu vha dziṅwe tshaka, na musi ri tshi shumisana navho zwavhuḓi.
SHANGO ḼI SI NA “VHATSINDA”
16, 17. U ḓadzea ha Ndzumbululo 16:16 na Daniele 2:44, zwi amba mini kha inwi?
16 Hu si kale tshaka dzoṱhe dzi re hone, dzi ḓo livhana na Yesu Kristo na mmbi yawe ya ṱaḓulu kha nndwa ya u fhedza ya vhuvhusahoṱhe ha Mudzimu, ine nga Luheberu ya vhidzwa “Haramagedo.” (Ndzumb. 16:14, 16; 19:11-16) Miṅwahani i fhiraho 2 500 yo fhiraho, muporofita Daniele o hevhedzwa uri a ambe hu tshee nga phanḓa nga ha zwine zwa ḓo itea kha mivhuso ya vhathu, ye ya vha i tshi lwisana na ndivho ya Mudzimu. O ri: “Misi ya eneo mahosi, ndi hone Mudzimu wa ṱaḓulu a tshi ḓo vusa muvhuso une wa sa ḓo tshinyala lini na Iini, une vhuhosi hawo ha sa ḓo wetshela kha luṅwe lushaka. Wonoyo u ḓo pwashakanya mivhuso yoṱhe wa i lozwa; wone uṋe wa ima lini na lini.”—Dan. 2:44.
17 Naa no no vhuya na humbula uri u ḓadzea ha vhuporofita honoho zwi amba mini kha inwi? Hu ḓo vha hu si tsheena mikano ya mashango yo itwaho nga vhathu, samusi yeneyo mikano i yone ine ya ita uri muthu muṅwe na muṅwe a vhe mutsinda wa kha ḽiṅwe shango. Mbonalo ya vhathu na dziṅwe pfaneleo dzine dza ita uri vha si fane na vhaṅwe ngadzo, dzi nga kha ḓi dzula dzo ralo. Zwenezwi zwi ḓo vha zwi tshi tou sumbedza fhedzi u fhamba-fhambana ha tsiko ya Mudzimu i mangadzaho. Tshilavhelelwa tshenetsho tshi nyanyulaho tshi fanela u ri ṱuṱuwedza u bvela phanḓa ri tshi renda na u hulisa Musiki washu, Yehova Mudzimu, nga maanḓa ashu oṱhe.
Naa no lavhelela tshifhinga tshine ngatsho ha sa ḓo vha na mikano ya mashango yo itwaho nga vhathu, hune ipfi “mutsinda” ḽa si tsha ḓo ḓivhiwa?
18. Ndi tshanduko dzifhio dza zwenezwino dzine dza sumbedza uri zwi nga konadzea uri ipfi “mutsinda” ḽi si tsha vha hone?
18 Naa zwi nga konadzea uri vhathu shangoni ḽoṱhe vha si tsha dzhia vhaṅwe sa vhatsinda? Vhukuma, zwenezwo zwi ḓo itea. Zwa zwino, Ṱhanzi dza Yehova a vha dzhii dziṅwe Ṱhanzi dzi re kha maṅwe mashango sa “vhatsinda.” Sa tsumbo, zwenezwino ho ṱanganywa madavhi maṱuku o vhalaho u itela u leludza mushumo wa vhulavhelesi, na u khwinifhadza nḓila ine mushumo wa u huwelela mafhungo maḓifha a Muvhuso wa itwa ngayo. (Mat. 24:14) Dzenedzi phetho a dzo ngo tevhedza mikano yo vhewaho mashangoni o fhamba-fhambanaho, nga nnḓa ha musi vho kombetshedzwa nga mulayo wa mashango eneo uri vha tevhedze milayo ya mikano yo vhewaho. Zwenezwi zwi ṋea vhuṱanzi ha uri Yesu Kristo ane a vha Muvhusi o teaho o vhewaho nga Yehova, ndi ene ane a khou pwashakanya mikano ya mivhuso ya vhathu, na uri ndi ene ane a ḓo khunyeledza ‘u kunda hawe.’—Ndzumb. 6:2.
19. Luambo lwo ṱambaho lwa mafhungo-ngoho lwo ita uri hu konadzee mini?
19 Naho vha tshi bva kha mashango a sa fani nahone vha tshi amba nyambo dzi sa fani, Ṱhanzi dza Yehova vha lwela u tikedza luambo lwo ṱambaho lwa mafhungo-ngoho. Zwenezwi zwi ita uri vha vhe na vhuthihi vhune ha sa ḓo vhuya ha thithiswa. (Vhalani Tsefanya 3:9.) Vha vhumba muṱa une wa katela tshaka dzoṱhe. Naho vha tshi khou tshila vhukati ha shango ḽivhi ḽa Sathane, a vha tshipiḓa tshaḽo. Wonoyu muṱa u re na vhuthihi u ri ṋea luvhonela lwa nḓila ine zwithu zwa ḓo vha ngayo shangoni ḽiswa, ḽi si na vhatsinda. Vhathu vhoṱhe vhane vha ḓo tshila shangoni ḽiswa, vha ḓo takala vhukuma nahone vha ḓo tendelana tshoṱhe na maipfi a re kha bugu ye ya bulwa mathomoni ye ha redzwa khayo maipfi ane a ri: “Vhathu vha tshaka dzoṱhe ndi vhana vha muthu muthihi, samusi na Bivhili i tshi ralo.”—The Races of Mankind.
