1-3. (a) Ndi ngani Yoshua e tsumbo yavhuḓi ya muthu we a ita phetho dzavhuḓi vhutshiloni? (b) Ri fanela u humbula mini musi ri tshi ita phetho?

ZWINE ra zwi khetha ndi zwa ndeme vhukuma. Zwi ri thusa u ita phetho dzine ra ḓo dzi tevhedza vhutshiloni. Sa tsumbo: Humbulani nga ha muthu ane a khou tshimbila badani ine ya fhandekana ya vha nḓila mbili. Onoyo muthu u ḓo khetha nḓila ifhio? Arali a tshi ḓivha hune a khou ya hone, u ḓo khetha nḓila ine ya ḓo ita uri a ṱavhanye u swika, nṱhani ha u dzhia ine ya mona.

² Bivhili i na tsumbo nnzhi dza vhathu vhe vha sedzana na vhuimo ho raloho. Sa tsumbo, Kaini o vha a tshi nga dzhia phetho ya uri a tendele tsinyuwo kana a i lange. (Gen. 4:6, 7) Yoshua o vha o fanela u khetha arali a tshi ḓo shumela Mudzimu wa ngoho kana midzimu ya mazwifhi. (Yosh. 24:15) Yoshua o vha e na tshipikwa tsha u dzula tsini na Yehova, ndi ngazwo o khetha nḓila ine ya ḓo ita uri zwi konadzee. Kaini o vha e si na tshipikwa tsho raloho, nahone o khetha nḓila ye ya mu sendedza kule na Yehova.

³ Nga zwiṅwe zwifhinga, ri nga fanela u ita phetho ya ndeme u itela uri ri kone u dzula nḓilani yo teaho. A ro ngo fanela u hangwa uri zwine ra zwi khetha zwi nga rendisa Yehova kana zwa ri sendedza kule nae. (Vhalani Vha-Heberu 3:12.) Kha ino thero na i tevhelaho, ri ḓo haseledza nga ha masia a sumbe vhutshiloni ane ra fanela u a ṱhogomela uri a si ri sendedze kule na Yehova.

4. Ndi ngani u vha na mushumo wa u ḓitshidza zwi zwa ndeme?

⁴ Vhakriste vha fanela u shuma u itela u ṱhogomela vhone vhaṋe na miṱa yavho. Bivhili i ri muthu a sa ṱoḓi u ṱhogomela miraḓo ya muṱa wawe, ndi muvhi u fhira muthu a si na lutendo. (2 Vha-Thes. 3:10; 1 Tim. 5:8) Zwi tou vha khagala uri ndi zwa ndeme u vha na mushumo wa u ḓitshidza. Fhedzi arali ni sa ṱhogomeli, mushumo waṋu u nga ni sendedza kule na Yehova. Nga nḓila-ḓe?

5. Ndi mini zwine ra fanela u zwi humbula musi ri sa athu ṱanganedza mushumo?

 ⁵ Khamusi ni nga vha ni tshi khou ṱoḓa mushumo. Arali ni tshi dzula fhethu hune mishumo ya si wanale nga hu leluwaho, ni nga kha ḓi lingea u ṱanganedza mushumo muṅwe na muṅwe une na u wana. Fhedzi hu pfi mini arali wonoyo mushumo u tshi lwisana na zwilinganyo zwi re Bivhilini? Ni ḓo ita mini arali wonoyo mushumo u tshi ḓo ni dzhiela tshifhinga tshine na tshi fhedza na tshivhidzo kana na muṱa waṋu? Naa ni fanela u u ṱanganedza, ni tshi humbula uri ndi khwine u vha na mushumo nṱhani ha u sa shuma? Ni songo hangwa uri u khetha nḓila i songo teaho zwi nga ita uri ni pambutshele kule na Yehova. (Vha-Heb. 2:1) Hu sa londwi uri ni kha ḓi ṱoḓa mushumo, kana ni khou ṱoḓa u tshintsha une na vha nawo zwino, ni nga ita hani phetho dza vhuṱali?

6, 7. (a) Ndi zwifhio zwipikwa zwine muthu a nga vha nazwo malugana na mushumo wa u ḓitshidza? (b) Ndi tshifhio tshipikwa tshine tsha nga ni sendzedza tsini na Yehova, nahone ndi ngani?

⁶ Zwine na zwi khetha zwi ḓo ḓitika nga uri ni ṱoḓa u ita mini nga vhutshilo haṋu. Ḓivhudziseni uri, ‘Ndi ṱoḓa u swikelela mini kha mushumo wanga?’ Arali ni tshi dzhia mushumo wa u ḓitshidza sa une wa ḓo ni thusa u ḓiṱhogomela na vha muṱa waṋu uri ni bvele phanḓa ni tshi shumela Yehova, Yehova u ḓo fhaṱutshedza vhuḓidini haṋu. (Mat. 6:33) Yehova u ḓo ni thusa arali na xelelwa nga mushumo, kana arali zwiimo zwa ekonomi zwa shanduka. (Yes. 59:1) U “a ḓivha u ponyokisa milingoni vhathu vhane vha ḓikumedza khae.”—2 Pet. 2:9.

⁷ Kha ḽiṅwe sia, hu pfi mini arali tshipikwa tshaṋu hu u ṱoḓa u pfuma? Khamusi ni ḓo bvelela. Naho na nga bvelela, ni fanela u humbula uri lwonolwo lupfumo lu nga ni dzhenisa milingoni. (Vhalani 1 Timotheo 6:9, 10.) U livhisa ṱhogomelo nga maanḓa kha lupfumo zwi nga ita uri ni ḓiwane no no sendela kule na Yehova.

8, 9. Ndi mini zwine vhabebi vha fanela u zwi humbula musi zwi tshi ḓa kha mavhonele avho nga ha mushumo wa u ḓitshidza? Ṱalutshedzani.

⁸ Arali ni mubebi, humbulani nga ha nḓila ine tsumbo yaṋu ya kwama ngayo vhana vhaṋu. Naa vha a zwi ḓivha uri ndi mini zwi re zwa ndeme nga maanḓa kha inwi—ndi mushumo waṋu wa u ḓitshidza kana ndi vhushaka haṋu na Yehova? Arali u vha na vhuimo ha nṱha, bvumo, na lupfumo zwi tshi ḓa u thoma vhutshiloni haṋu, na vhone vha nga kha ḓi tevhedza ḽeneḽo buḓo ḽivhi vhutshiloni havho. Zwenezwo zwi nga ita uri vha si tsha ni ṱhonifha. Muṅwe muswa wa Mukriste o ri: “Ndi a zwi ḓivha uri kha khotsi anga, mushumo wavho ndi wone une wa ḓa u thoma vhutshiloni havho. Mathomoni zwo vha zwi tshi vhonala u nga vha shuma nga maanḓa u itela uri muṱa wa hashu u vhe na zwa khwine-khwine. Vho vha vha tshi ṱoḓa uri ri songo ṱahelelwa nga tshithu. Fhedzi, zwino zwithu zwo no shanduka. Vha dzula vha tshi khou shuma, nahone vha renga zwithu zwa vhunzhili-nzhili zwine zwa si vhe zwa ndeme muṱani. Nga nṱhani ha zwenezwo, muṱa wa hashu u ḓivhelwa u vha na tshelede nnzhi, hu si u ṱuṱuwedza vhaṅwe u shumela Yehova. Zwo vha zwi tshi ḓo ntakadza u vhona khotsi anga vha tshi ita vhuḓidini ha uri muṱa wa hashu u vhe na vhushaka ha tsini na Yehova, nṱhani ha u vha na tshelede nnzhi.”

⁹ Vhabebi, itani vhungoho ha u sa tendela mushumo wa u ḓitshidza u tshi ni sendedza kule na Yehova. Ivhani tsumbo yavhuḓi kha vhana vha vhoiwe. Vha sumbedzeni uri ni fulufhela tshoṱhe uri u vha na vhushaka ha tsini na Yehova ndi zwone zwa ndeme u fhira tshelede kana zwithu zwi vhonalaho.—Mat. 5:3.

10. Ndi mini zwine muswa a fanela u zwi humbula musi a tshi khetha mushumo une a ḓo u gudela?

¹⁰ Arali ni muswa ane a khou humbula nga ha mushumo une na ḓo u ita musi no no aluwa, ni nga ita hani phetho yavhuḓi? Samusi zwo no haseledzwa, zwine na zwi khetha zwi ḓo thewa kha nḓila ine na ṱoḓa u shumisa vhutshilo haṋu ngayo. Naa mushumo une na khou ṱoḓa u u gudela u ḓo ni thusa u tovhola Muvhuso wa Mudzimu nga vhuḓalo, kana u ḓo ni sendedza kule na Yehova? (2 Tim. 4:10) Naa tshipikwa tshaṋu ndi u edzisa matshilele a vhathu vha shango vhane vha takala fhedzi  musi vhe na tshelede nnzhi? Kana ni ḓo khetha u edzisa Davida we a vha a tshi fulufhela tshoṱhe Yehova? O ri: “Tshee nda bebwa nda vhuya nda kalaha, a thi athu u vhona muvhuya ó laṱiwa, a tho ngo vhona vhana vhawe vhó tshinyala.” (Ps. 37:25) Zwi a fana na u khetha nḓila ine na ḓo fara yone. Ni songo hangwa uri iṅwe nḓila i ḓo ni sendedza kule-kule na Yehova ngeno iṅwe i tshi ḓo ni livhisa vhutshiloni ha khwine-khwine. (Vhalani Mirero 10:22; Maleaxi 3:10.) Ni ḓo khetha ifhio? *

11. Bivhili i ri funza mini nga ha u ḓitakadza na u ḓimvumvusa, fhedzi ri fanela u humbula mini?

¹¹ Bivhili a i ambi uri u ḓitakadza na u ḓimvumvusa zwo khakhea. Paulo o ṅwalela Timotheo a ri: “U ḓowedza muvhili hu vhuyedza zwiṱuku.” (1 Tim. 4:8) Bivhili i dovha ya amba uri “u sea hu na tshifhinga tshaho,” na “u tshina hu na tshifhinga tshaho,” nahone i ri ṱuṱuwedza uri ri ḓiṋee tshifhinga tsha u awela. (Muh. 3:4; 4:6) Naho zwo ralo, arali ni sa ṱhogomeli, u ḓitakadza na u ḓimvumvusa zwi nga ni sendedza kule na Yehova. Nga nḓila-ḓe? Khombo i anzela u vhangwa nga zwithu zwivhili—mufuda wa u ḓimvumvusa une na u khetha, na tshifhinga tshine na tshi fhedza ni tshi khou ḓimvumvusa.

12. Ndi mini zwine na fanela u zwi humbula musi ni tshi khetha u ḓitakadza na u ḓimvumvusa?

¹² Tsha u thoma, kha ri humbule nga ha mufuda wa u ḓitakadza na u ḓimvumvusa une ra u khetha. Zwi a konadzea u ḓimvumvusa na u ḓitakadza nga zwithu zwi vhuyedzaho. Naho zwo ralo, mifuda minzhi ya u ḓitakadza i ṱuṱuwedza zwithu zwine Mudzimu a zwi vhenga, zwi ngaho vhuvemu, u shumisa mimuya mivhi na u ḓifara luvhi nga zwa vhudzekani. Nga zwenezwo, ni fanela u ṱolisisa nga vhuronwane zwine na ḓitakadza na u ḓimvumvusa ngazwo. Zwi ni kwama nga nḓila-ḓe? Naa zwi ni ṱuṱuwedza uri ni vhe na vhuvemu, ni ṱaṱisane na vhaṅwe kana uri ni fhisetshele lushaka? (Mir. 3:31) Naa zwi ni ḽela tshelede nnzhi? Naa zwi nga khukhulisa vhaṅwe? (Vha-Roma 14:21) U ḓitakadza na u ḓimvumvusa hune na hu khetha hu ita uri ni vhe na khonani dza mufuda-ḓe? (Mir. 13:20) Naa u ḓitakadza haṋu hu a ni sudzulusela u vha na lutamo lwa u ita zwo khakheaho?—Yak. 1:14, 15.

13, 14. Ndi mini zwine na fanela u zwi humbula malugana na tshifhinga tshine na tshi fhedza ni tshi khou ḓimvumvusa?

¹³ Dovhani ni humbule nga ha tshifhinga tshine na tshi fhedza ni tshi khou ḓitakadza  na u ḓimvumvusa. Ḓivhudziseni uri, ‘Naa ndi fhedza tshifhinga tshinzhi-tshinzhi ndi tshi khou ḓimvumvusa lune nda fheleledza ndi si tsha kona u ya tsimuni na miṱanganoni?’ Arali na khetha u fhedza tshifhinga tshinzhi kha u ḓitakadza na u ḓimvumvusa, ni ḓo wana zwi sa ni takadzi nga nḓila ye na vha no i lavhelela. Zwi re zwone ndi uri vhane vha si fhedze tshifhinga tshinzhi nga maanḓa kha u ḓimvumvusa vha a takalela nga maanḓa zwine vha zwi ita. Ndi ngani? Ndi nga nṱhani ha uri vha thoma nga u ita “zwithu zwa ndeme vhukuma,” ngauralo musi vha tshi ḓimvumvusa a vha ḓipfi vhe na mulandu.—Vhalani Vha-Filipi 1:10, 11.

¹⁴ Naho u fhedza tshifhinga tshinzhi kha u ḓitakadza zwi tshi nga vhonala zwi tshi kunga, u ita zwenezwo zwi nga ri sendedza kule na Yehova. Wahashu wa tshisadzini a re na miṅwaha ya 20 ane a pfi Kim o tshenzhela zwenezwo. O ri: “Ndo vha ndi tshi dzula ndi dziphathini. Mafhelo a vhege maṅwe na maṅwe ho vha hu tshi vha na phathi, u thoma nga Ḽavhuṱanu, Mugivhela na nga Swondaha. Naho zwo ralo, zwino ndi vho zwi ḓivha uri hu na zwithu zwinzhi zwa ndeme zwine muthu a nga zwi ita. Sa tsumbo, samusi ndi muvulanḓila, ndi vuwa nga awara ya vhurathi nga matsheloni u itela u ya tshumeloni ya tsimu. Zwenezwo zwi amba uri a zwi pfali uri ndi vhuye hayani nga maḓautsha ndi tshi khou bva u ḓimvumvusa. Ndi a zwi ḓivha uri u ḓimvumvusa a zwo ngo khakhea, fhedzi zwi nga thithisa vhukuma. A zwo ngo fanela u ḓa u thoma vhutshiloni hashu.”

15. Vhabebi vha nga thusa hani vhana vhavho uri vha ḓitakadze nga zwithu zwine zwa ḓo vha homolosa?

¹⁵ Vhabebi vha na vhuḓifhinduleli ha u ṱhogomela ṱhoḓea dzavho dza lwa ṋama, dza lwa muya, na dza maḓipfele, u katela na dza vhana vhavho. Zwenezwo zwi katela u vha na zwifhinga zwa u ḓihomolosa. Arali ni mubebi, ni songo humbula uri u ḓitakadza ha mifuda yoṱhe ho khakhea. Musi ni tshi ita nga u ralo, ni fanela u dovha na ṱhogomela uri ni si tevhedze maitele a sa ṱanganedzei. (1 Vha-Kor. 5:6) Arali na zwi humbula hu tshee nga phanḓa, ni ḓo kona u khetha u ḓimvumvusa ho teaho, hune ha ḓo homolosa muṱa waṋu zwa vhukuma. * Nga yeneyo nḓila, inwi na vhana vhaṋu ni ḓo kona u khetha nḓila ine ya ḓo ni sendedza tsini na Yehova.

16, 17. Ndi vhuimo vhufhio vhune ha pfisa vhabebi vhuṱungu vhuhulu, nahone ri zwi ḓivha hani uri Yehova u a pfesesa vhuṱungu vhune vha khou vhu pfa?

¹⁶ Mbofho i re hone vhukati ha mubebi na ṅwana yo khwaṱha vhukuma. Yehova o amba uri u funa vhathu vhawe nga nḓila i fanaho na ine mme a funa ngayo vhana vhawe. (Yes. 49:15) Nga zwenezwo, ndi zwa nzulele uri muthu a pfe vhuṱungu vhuhulu musi muraḓo wa muṱa u tshi litsha u shumela Yehova. Muṅwe wahashu wa tshisadzini we ṅwananyana wawe a bviswa tshivhidzoni o ri: “Ndo pfa vhuṱungu vhuhulu nahone nda ḓivhudzisa uri ndi ngani o ṱutshela Yehova? Ndo vha ndi tshi ḓivhona mulandu.”

¹⁷ Yehova u a pfesesa uri ni khou pfa vhuṱungu. Na ene o pfa vhuṱungu ‘mbilu yawe ya sinyuwa’ musi Adamu murwa wawe wa u thoma wa kha ḽifhasi a tshi mu shandukela, na nga murahu musi a tshi shandukelwa nga vhathu vhe vha tshila nga phanḓa ha Maḓi Mahulu. (Gen. 6:5, 6) Vhathu vha sa athu vhuya vha sedzana na vhuimo ho raloho, vha nga kha ḓi konḓelwa u pfesesa nḓila ine zwa vhavha ngayo. Fhedzi, zwi ḓo vha zwo khakhea u tendela vhuḓifari vhu si havhuḓi ha muraḓo wa muṱa we a bviswa tshivhidzoni vhu tshi ni sendedza kule na Yehova. Nga zwenezwo, ni nga kona hani u konḓelela vhuṱungu vhuhulu vhune muthu a vhu pfa musi muraḓo wa muṱa u tshi litsha u shumela Yehova?

18. Ndi ngani vhabebi vha songo fanela u ḓivhona mulandu musi ṅwana wavho a tshi litsha u shumela Yehova?

¹⁸ Ni songo ḓivhona mulandu nga zwe zwa itea. Yehova u ṱoḓa vhathu vha tshi ḓikhethela  zwine vha ṱoḓa u zwi ita, nahone mushumeli wawe muṅwe na muṅwe o ḓiṋekedzaho a lovhedzwa, u na vhuḓifhinduleli ha u “hwala muhwalo wawe.” (Vha-Gal. 6:5) Yehova ha ni vhoni mulandu, fhedzi u vhona mulandu muthu we a ita tshenetsho tshivhi. (Hesek. 18:20) Nahone ni songo vhona mulandu vhaṅwe vhathu. Ṱhonifhani ndugiselelo ya Yehova ya u laya vhathu vhawe. Ilwani na Diabolo, ni songo lwa na vhahulwane vhane vha khou lingedza u tsireledza tshivhidzo.—1 Pet. 5:8, 9. 

19, 20. (a) Ndi mini zwine vhabebi vha re na vhana vho bviswaho tshivhidzoni vha nga zwi ita u itela u konḓelela vhuṱungu? (b) Ndi fulufhelo ḽifhio ḽine vhenevho vhabebi vha vha naḽo?

¹⁹ Kha ḽiṅwe sia, arali na khetha u sinyutshela Yehova nga nṱhani ha zwe zwa itea kha ṅwana waṋu, ni ḓo ḓisendedza kule nae. Vhukuma, muraḓo wa muṱa waṋu u fanela u zwi vhona uri no ḓiimisela u funa Yehova u fhira nḓila ine na funa muṱa waṋu ngayo. Nga zwenezwo, u itela uri ni kone u konḓelela vhuṱungu honoho, itani vhuḓidini ha u dzula ni na vhushaka na Yehova. Ni songo sendela kule na vhahaṋu vha tshinnani na vha tshisadzini vha Vhakriste. (Mir. 18:1) Rabelani Yehova ni mu vhudze nga u fulufhedzea nḓila ine na ḓipfa ngayo. (Ps. 62:7, 8) Ni songo ḓiṋea tshiitisi tsha u davhidzana na shaka ḽaṋu ḽo bviswaho tshivhidzoni, sa tsumbo, khamusi nga e-mail. (1 Vha-Kor. 5:11) Dzulani no farakanea tshumeloni ya Mudzimu. (1 Vha-Kor. 15:58) Wahashu wa tshisadzini we a bulwa mathomoni o ri: “Ndi a zwi ḓivha uri ndi fanela u dzula ndo farakanea tshumeloni ya Yehova, na u dzula ndo khwaṱha muyani u itela uri musi ṅwananyana wanga a tshi vhuyelela ndanguloni, ndi kone u mu thusa.”

²⁰ Bivhili i ri lufuno lu “fulufhela zwoṱhe.” (1 Vha-Kor. 13:4, 7) A zwo ngo khakhea u vha na fulufhelo ḽa uri u ḓo vhuyelela kha Yehova. Ṅwaha muṅwe na muṅwe, vhaitazwivhi vhanzhi vha a rembuluwa vha vhuyelela ndanguloni ya Yehova. Yehova ha vha sinyutsheli musi vho no rembuluwa. Nṱhani hazwo u vha sumbedza “vhulenda” a vha hangwela.—Ps. 86:5.

21, 22. No ḓiimisela u ita mini nga ha mbofholowo yaṋu ya u ḓikhethela?

²¹ Yehova o ṋea vhathu mbofholowo ya u ḓikhethela. (Vhalani Doiteronomio 30:19, 20.) Fhedzi ri fanela u hwala vhuḓifhinduleli ha u ita phetho dzavhuḓi. Mukriste muṅwe na muṅwe u fanela u ḓivhudzisa uri: ‘Naa ndi khou tshimbila nḓilani yo teaho? Naa ndo tendela mushumo wa u ḓitshidza, u ḓimvumvusa, kana vhushaka ha muṱa zwi tshi ntsendedza kule a Yehova?’

²² Yehova u dzula a tshi funa vhathu vhawe. A hu na tshithu na tshithihi tshine tsha nga ri sendedza kule na Yehova, nga nnḓa ha phetho dza vhutsilu dzine ra nga dzi ita. (Vha-Roma 8:38, 39) Fhedzi a ro ngo fanela u tendela zwenezwo zwi tshi itea! Ḓiimiseleni u sa tendela tshithu naho tshi tshini tshi tshi ni sendedza kule na Yehova. Theroni i tevhelaho, ri ḓo haseledza maṅwe masia maṋa ane ra fanela u a ṱhogomela musi ri tshi ita phetho.