1. Ndi ngani ri tshi fanela u fulufhela tshoṱhe Ipfi ḽa Mudzimu?

MUSI vhahulwane vha tshi ṱola mugudiswa wa Bivhili u itela u vhona arali a tshi nga ṱanganela vhuḓinḓani ha tsimu, vha a ḓivhudzisa uri, ‘Naa zwine a khou zwi amba zwi a sumbedza uri u a tenda uri Bivhili ndi Ipfi ḽa Mudzimu ḽo hevhedzwaho?’ * Kha muthu ane a tama u vha muhuweleli wa Muvhuso—kana kha vhashumeli vhoṱhe vha Mudzimu—phindulo yo teaho ndi ee. Ndi ngani? U fulufhela hashu Ipfi ḽa Mudzimu, na vhukoni hashu ha u ḽi shumisa vhuḓinḓani, zwi ḓo ri thusa uri ri kone u thusa vhaṅwe u ḓivha Yehova uri vha tshidzwe.

2. Ndi ngani ri tshi fanela u ‘bvela phanḓa kha zwithu zwe ra zwi guda’?

² Muapostola Paulo o ombedzela ndeme ya Ipfi ḽa Mudzimu musi a tshi ṅwalela Timotheo a ri: “Bvela phanḓa kha zwithu zwe wa zwi guda na zwe wa ṱuṱuwedzelwa uri u zwi tende.” Musi Paulo a tshi amba nga ha “zwithu,” o vha a tshi khou amba nga ha ngoho ya Bivhili ye ya sudzulusela Timotheo uri a tende mafhungo maḓifha. Yeneyi ngoho i a ri kwama na ṋamusi, nahone i bvela phanḓa i tshi ri thusa uri ri dzule ro ‘ṱalifha uri ri tshidzwe.’ (2 Tim. 3:14, 15) Ri anzela u shumisa maipfi a Paulo a re kha ndimana i tevhelaho u itela u sumbedza vhathu uri Bivhili i bva ha Mudzimu, fhedzi ri nga dovha ra vhuyelwa nga ho engedzeaho nga ha eneo maipfi ane a wanala kha 2 Timotheo 3:16. (Vhalani.) Kha ri haseledze yeneyi ndimana nga vhuḓalo. U ita zwenezwo zwi ḓo khwaṱhisa fulufhelo ḽashu ḽa uri pfunzo dzoṱhe dza Yehova dzo tea.—Ps. 119:128.

3-5. (a) Gogo ḽo aravha hani musi ḽo thetshelesa Petro nga Pentekoste, nahone ndi ngani? (b) Ndi ngani vhathu vhanzhi vha ngei Thesalonika vho ṱanganedza ngoho? (c) Ndi mini zwine zwa nga takadza vhathu ṋamusi nga ha vhuḓinḓa hashu?

³ Yesu o vhudza lushaka lwa Isiraele a ri: “Ndo ni rumela  vhaporofita na vhanna vha vhuṱali na vhagudisi.” (Mat. 23:34) Yesu o vha a tshi khou amba nga ha vhafunziwa vhawe, vhe a vha funza Maṅwalo vhuḓinḓani havho. Nga Pentekoste ya 33 C.E., muṅwe wa vhenevho “vhagudisi” o vha e muapostola Petro we a ṋekedza nyambo kha gogo ḽa vhathu ngei Yerusalema, a ita na u redza ndimana dzo vhalaho kha Maṅwalo a Luheberu. Musi vhathetshelesi vha tshi pfa nḓila ye Petro a sumbedza ngayo uri ndimana dzenedzo dzi shuma hani, vhanzhi “vho ṱhavhiwa dzimbilu.” Vho rembuluwa zwivhini zwavho. Vhathu vha zwigidi zwiraru vho humbela pfarelo kha Mudzimu vha vha Vhakriste.—Mish. 2:37-41.

⁴ Muapostola Paulo na ene o vha e muṅwe wa vhagudisi, nahone o huwelela mafhungo maḓifha u swika na kule-kule ha Yerusalema. Sa tsumbo, ḓoroboni ya Makedonia ngei Thesalonika, o amba na vhathu vhe vha ya u gwadamela sinagogoni. Paulo o fhedza Sabatha tharu dzi tshi khou tevhekana a tshi khou “vha ṱalutshedza na u vha sumbedza u ya nga zwo ṅwalwaho uri zwo vha zwo tea uri Yesu Kristo a tambule na u vuswa vhafuni.” Ho vha na mvelelo ifhio? “Vhaṅwe vhavho [vha re Vhayuda] vha mu tenda”, u katela “na gogo ḽa Vhagerika.”—Mish. 17:1-4.

⁵ Vhathu vhanzhi vha takadzwa nga nḓila ine vhashumeli vha Mudzimu vha shumisa ngayo Bivhili ṋamusi. Musi muṅwe ṋemuḓi wa ngei Switzerland a tshi thetshelesa muṅwe wahashu a tshi khou vhala luṅwalo, o mu vhudzisa a ri: “Ni shumela nnyi?” O fhindula a ri: “Nṋe na mushumisani na nṋe ri Ṱhanzi dza Yehova.” Onoyo ṋemuḓi o mbo ḓi ri: “Ndo zwi ḓivha. A hu na muthu ane a nga ḓa muḓini wanga a mmbalela Bivhili nga nnḓa ha Ṱhanzi dza Yehova fhedzi.”

6, 7. (a) Vhane vha gudisa tshivhidzoni vha nga shumisa hani zwavhuḓi Bivhili? (b) Ndi ngani zwi zwa ndeme u shumisa zwavhuḓi Maṅwalo musi ro fara pfunzo dza Bivhili?

⁶ Ri nga shumisa hani Bivhili nga vhuḓalo musi ri tshi funza? Arali ni na ndugelo ya u funza vhathu tshivhidzoni, vhalani ndimana dza Bivhili nga ho livhaho. Nṱhani ha u ambelela maṅwalo a ndeme kana u vhala maṅwalo kha bammbiri ḽo phurinthiwaho kha khomphyutha kana u vhala kha zwishumiswa zwa thekinolodzhi, vulani Bivhili ni vhale khayo nga ho livhaho, ni ṱuṱuwedze na vhathetshelesi uri vha ite nga u ralo. Zwiṅwe hafhu, ḓiṋeeni tshifhinga tsha u shumisa Maṅwalo nga nḓila ine ya ḓo thusa vhathetshelesi uri vha sendele tsini na Yehova. Nṱhani ha u shumisa dzitsumbo na tshenzhelo dzo serekanaho dzine dza nga seisa vhathetshelesi, shumisani tshifhinga tshine na vha natsho u itela u ṱalutshedza zwavhuḓi Ipfi ḽa Mudzimu.

⁷ Ri fanela u dzula ri tshi humbula mini musi ro fara pfunzo dza Bivhili dza hayani? Musi ri tshi shumisa khandiso dzashu dza Vhukriste, ri fanela u ita vhungoho ha uri Maṅwalo oṱhe a Bivhili o bulwaho ri a vhale. Ri fanela u ṱuṱuwedza mugudiswa uri a vhale maṅwalo o bulwaho u itela uri a kone u pfesesa zwine a amba zwone. Zwenezwo ri nga zwi ita nga nḓila-ḓe? A ro ngo fanela u ṋea ṱhalutshedzelo ndapfu-ndapfu, dzine dza ita uri ri ṱalutshedze mugudiswa wa Bivhili zwithu zwinzhi-zwinzhi, fhedzi ri fanela u mu ṱuṱuwedza uri a ambe nḓila ine a khou a pfesesa ngayo. Nṱhani ha u mu vhudza uri a tende zwifhio na uri a ite mini, ri nga vhudzisa mbudziso dzo vhekanywaho zwavhuḓi dzine dza ḓo mu thusa uri a swikelele phetho dzo teaho. *

8. Paulo o vha a tshi khou lwisana na mini?

⁸ Ri anzela u dzhia uri mafhungo a u “kaidza” ndi mushumo une wa fanela u itwa nga vhahulwane vha Vhakriste. Ndi ngoho uri vhalavhelesi vha na vhuḓifhinduleli ha u ‘kaidza vhathu vhane vha ita zwivhi.’ (1 Tim. 5:20; Tito 1:13) Fhedzi ndi zwa ndeme uri riṋe vhaṋe ri ḓikaidze. Paulo ndi Mukriste we a vha tsumbo yavhuḓi i re na luvalo lwo kunaho. (2 Tim. 1:3) O ṅwala uri: “Ndi dovha nda vhona muṅwe mulayo miraḓoni yanga une wa lwisana na mulayo u re muhumbuloni wanga nahone wa nnyisa vhuthubwani ha tshivhi tsha mulayo wa tshivhi.” Musi ri tshi guda vhubvo ha mafhungo, ri ḓo  pfesesa khwine nndwa ye Paulo a vha a tshi fanela u i lwa u itela u lwisana na u vha hawe na tshivhi.—Vhalani Vha-Roma 7:21-25.

9, 10. (a) Ndi vhufhio vhushayanungo he Paulo a lwisana naho? (b) Paulo o bvela hani phanḓa a tshi lwisana na tshivhi?

⁹ Ndi vhufhio vhushayanungo he Paulo a lwisana naho? Naho a songo vhu bula nga ho livhaho, musi a tshi ṅwalela Timotheo o amba uri o vha e “na vhuhali.” (1 Tim. 1:13) Musi a sa athu rembuluwa, Paulo o vha a tshi vhenga Vhakriste nga ho kalulaho. Malugana na maḓipfele awe nga ha vhatevheli vha Kristo, o ri: ‘Ndo vha ndo vha sinyutshela zwihulu.’ (Mish. 26:11) Paulo o guda u langa tsinyuwo, fhedzi nga zwiṅwe zwifhinga o vha a tshi wana zwi tshi konḓa u langa maḓipfele awe na zwine a zwi amba. (Mish. 15:36-39) Ndi mini zwe zwa mu thusa uri a bvelele?

¹⁰ Musi a tshi ṅwalela Vhakriste vha ngei Korinta, Paulo o ṱalusa nḓila ye a ḓikaidza ngayo. (Vhalani 1 Vha-Korinta 9:26, 27.) O ita vhuḓidini vhuhulwane u itela u lwisana na u sa fhelela hawe. Zwi tou vha khagala uri o ṱoḓa nyeletshedzo ine ya nga mu thusa Maṅwaloni, a rabela Yehova uri a mu thuse u shumisa zwe a zwi guda khao, nahone a ita vhuḓidini ha u khwinisa. * Ri nga vhuyelwa nga tsumbo yawe arali ra edzisa nḓila ye a lwisana ngayo na u sa fhelela hawe.

11. Ri nga dzula hani ri tshi “ḓiṱolisisa” u itela u vhona arali ri tshi khou tshimbila nḓilani yo teaho ya ngoho?

¹¹ A ro ngo tea u dzula ri sa iti vhuḓidini vhurabelini hashu. Nṱhani hazwo, ri fanela u dzula ri tshi “ḓiṱolisisa” u itela u vhona arali ri tshi khou tshimbila nḓilani yo teaho ya ngoho. (2 Vha-Kor. 13:5) Musi ri tshi vhala maṅwalo a ngayo Vha-Kolosa 3:5-10, ri nga ḓivhudzisa uri: ‘Naa ndi khou ita vhuḓidini ha u vhulaha mikhuvha yanga ya u sendamela kha vhuvhi, kana naa ndi khou thoma u vha na vhuḓifari vhu songo kunaho? Musi ndi tshi shumisa Inthanethe, hu tshi bvelela zwifanyiso zwine zwa ṱuṱuwedza vhuḓifari vhu songo kunaho, naa ndi a dzima, kana ndi bvela phanḓa ndi tshi khou sedza zwiṅwe zwifanyiso zwi songo kunaho?’ U shumisa nyeletshedzo i re kha Ipfi ḽa Mudzimu nga yeneyo nḓila ine ya nga vhuyedza muthu nga eṱhe, zwi ḓo ri thusa uri “ri dzule ro fhaṱuwa na u dzula ro dzivhuluwa.”—1 Vha-Thes. 5:6-8.

12, 13. (a) Ndi tshifhio tshipikwa tshine ra fanela u vha natsho musi ri tshi “khakhulula” vhaṅwe, nahone ri nga edzisa hani tsumbo ya Yesu musi ri tshi ita nga u ralo? (b) Musi ri tshi “khakhulula” vhaṅwe ndi maambele afhio ane ra fanela u a iledza?

¹² Ipfi ḽa Lugerika ḽo ṱalutshedzelwaho uri “u khakhulula” ḽi amba “u lugisa, u lulamisa, u vhuyedzedza vhuimoni ho teaho, nḓilani yo teaho.” Nga zwiṅwe zwifhinga, ri fanela u dzhia vhukando ho teaho u itela u khakhulula mavhonele o khakheaho ane vhaṅwe vha nga vha nao nga ha riṋe. Sa tsumbo, vharangaphanḓa vha Vhayuda vho gungula vha ri Yesu o vha na vhulenda kha “vhathelisi na vhaitazwivhi.” Yesu o fhindula a ri: “Vhathu vha re na mutakalo wavhuḓi a vha ṱoḓi ṅanga, fhedzi ṅanga i ṱoḓwa nga vha lwalaho. Nga zwenezwo, tshimbilani ni ye ni pfesese zwine zwenezwi zwa amba zwone: ‘Ndi ṱoḓa khathutshelo hu si tshiṱhavhelo.’” (Mat. 9:11-13) O vha a sa fheli mbilu nahone e na vhulenda musi a tshi ṱalutshedza vhathu vhoṱhe Ipfi ḽa Mudzimu. Nga zwenezwo, vhathu vhane vha ḓiṱukufhadza vho kona u ḓivha Yehova sa “Mudzimu wa khathutshelo na wa vhuthu, wa u sa fhela mbilu, wa vhuhwavho vhuhulu na u fulufhedzea.” (Ek. 34:6) Vhathu vhanzhi vho aravha zwavhuḓi vhuḓidini he ha itwa nga Murwa wa Mudzimu musi a tshi vha “khakhulula,” nahone vha vha na lutendo kha mafhungo maḓifha.

¹³ Tsumbo ya Yesu i ri gudisa nḓila ine ra fanela u thusa ngayo vhaṅwe vhathu. Muthu o sinyuwaho a nga kha ḓi amba na inwi nga tshiambela a ri, ‘Hu na mafhungo ane nda ṱoḓa u a lugisa na inwi.’ Fhedzi yeneyo a si nḓila ine ra tea u i edzisa musi ri tshi tevhedza nyeletshedzo i re kha 2 Timotheo 3:16. “Maṅwalo oṱhe” ha ri ṋei ndugelo ya uri ri sasaladze vhaṅwe. U sasaladza vhaṅwe zwi “ṱhavha-sa-pfumo” lune zwa  nga vha pfisa vhuṱungu vhuhulu, nahone a zwi anzeli u vha vhuyedza.—Mir. 12:18.

14-16. (a) Vhahulwane vha nga “khakhulula” hani vhaṅwe nga nḓila ine ya ḓo vha thusa u tandulula thaidzo dzavho? (b) Ndi ngani u “khakhulula” nga u shumisa zwi re Maṅwaloni zwi zwa ndeme nga maanḓa musi ri tshi khou alusa vhana?

¹⁴ Ri nga sumbedza hani u sa fhela mbilu na vhulenda musi ri tshi “khakhulula” vhaṅwe? Sa tsumbo, kha ri ri vhavhingani vha Vhakriste vha humbela muhulwane uri a vha thuse uri vha litshe u dzula vha tshi pikisana. Muhulwane u fanela u ita mini? Ho ngo fanela u dzhia sia, fhedzi a nga ambedzana navho nga maitele o vhalaho a re Bivhilini, khamusi ane a wanala kha ndima 3 ya bugu, Tshiphiri tsha Dakalo ḽa Muṱa. Musi muhulwane a tshi khou bvela phanḓa a tshi haseledza navho, munna na mufumakadzi vha nga pfesesa nyeletshedzo ine vha fanela u i shumisa nga ho engedzeaho. Nga murahu, muhulwane a nga dovha a vha vhudzisa uri zwithu zwi khou tshimbila hani muṱani, nahone a lingedze u vha thusa musi vha tshi ṱoḓa thuso yo engedzeaho.

 ¹⁵ Vhabebi vha nga “khakhulula” hani vhana vhavho nga nḓila ine ya ḓo vha khwaṱhisa muyani? Kha ri ri ni khou ṱoḓa u thusa ṅwananyana waṋu a re miṅwahani ya vhufumi uri a iledze u vhumba vhukonani na vhathu vha songo teaho. Tsha u thoma, ni fanela u ḓivha zwavhuḓi mbuno dza mafhungo eneo. Nga murahu, arali hu na zwine zwa ni vhilaedzisa, ni nga amba nae ni vhavhili, khamusi na shumisa mbuno dzi re kha bugu Mbudziso Dzine Vhaswa Vha Dzi Vhudzisa—Phindulo Dzi Shumaho, Volumu 2. Maḓuvhani a tevhelaho nga murahu ha zwenezwo, ni nga fhedza tshifhinga tsho engedzeaho nae. Ni nga kona u vhona mavhonele awe musi ni nae vhuḓinḓani ha tsimu, kana musi ni tshi khou ḓitakadza sa muṱa. Arali na sumbedza u sa fhela mbilu na vhulenda, ṅwananyana waṋu u ḓo zwi ṱhogomela uri ni khou mu ṱhogomela nga lufuno. Khamusi a nga ṱuṱuwedzea u shumisa nyeletshedzo yaṋu i itela u iledza makhaulambilu ane a nga mu wela vhutshiloni.

¹⁶ Nga hu fanaho, ri nga sumbedza u sa fhela mbilu na vhulenda musi ri tshi ṱuṱuwedza vhane vha khou vhilaedziswa nga mutakalo wavho  kana vho tsikeledzeaho nga nṱhani ha u fhelelwa nga mushumo, kana vhane vha khou ḓaḓiswa nga dziṅwe pfunzo dzi re Maṅwaloni. U shumisa Ipfi ḽa Mudzimu u itela u “khakhulula” vhaṅwe zwi a vhuyedza vhukuma vhathu vha Yehova.

17. Ndi ngani ri tshi fanela u livhuha musi ri tshi ṋewa ndayo?

¹⁷ “A hu na ndayo ine ya takadza musi i tshi ṋewa nga tshenetsho tshifhinga, fhedzi i a vhavha.” Huno “nga murahu i bveledza mutshelo wa mulalo une wa vha u luga kha vhe vha gudiswa ngayo.” (Vha-Heb. 12:11) Vhakriste vhanzhi vho no aluwaho vha a tenda uri ndayo ye vha i ṋewa nga vhabebi vhavho vha Vhakriste yo vha thusa. Nahone u ṱanganedza ndayo ine ra i wana kha Yehova a tshi shumisa vhahulwane vha Vhakriste, zwi ri thusa uri ri dzule ri nḓilani i isaho vhutshiloni.—Mir. 4:13.

18, 19. (a) Ndi ngani nyeletshedzo i re kha Mirero 18:13 i ya ndeme u itela u laya “nga nḓila yo lugaho”? (b) Musi vhahulwane vha tshi sumbedza u vuḓa na lufuno musi vha tshi shumisana na vho khakhaho, hu anzela u vha na mvelelo ifhio?

¹⁸ U ṋea ndayo nga nḓila i vhuyedzaho zwi ṱoḓa vhutsila. Yehova o vhudza Vhakriste uri vha fanela u laya “nga nḓila yo lugaho.” (2 Tim. 3:16) Nga zwenezwo, ri fanela u shumisa maitele a Bivhili musi ri tshi ṋea ndayo. Maṅwe a eneo maitele a wanala kha Mirero 18:13 ine ya ri: “Mu-ṱavhanyedza-u-fhindula á songó pfa u ita zwa vhutsilu, u ḓo shona.” Nga zwenezwo, musi vhahulwane vha tshi amba na muthu ane ha pfi o ita tshivhi tshihulwane, vha fanela u thoma vha ita ṱhoḓisiso yo dzikaho nga ha eneo mafhungo u itela uri vha vhe na mbuno dzoṱhe dzo teaho. (Doit. 13:14) Arali vha ita zwenezwo, vha ḓo kona u laya “nga nḓila yo lugaho.”

¹⁹ Zwiṅwe hafhu, Ipfi ḽa Mudzimu ḽi eletshedza vhahulwane vha Vhakriste uri vha fanela u “vuḓa” musi vha tshi khakhulula vhaṅwe. (Vhalani 2 Timotheo 2:24-26.) Vhukuma, muthu a nga kha ḓi ita zwithu zwine zwa ḓisela Yehova samba, kana zwine zwa pfisa vhuṱungu vhathu vha si na mulandu. Naho zwo ralo, muhulwane ane a sinyuwa musi a tshi khou khakhulula muthu o raloho a nga si kone u mu thusa. Nga zwenezwo, musi vhahulwane vha tshi edzisa “Mudzimu, nga vhuthu hawe,” vha nga kona u thusa muthu we a khakha uri a rembuluwe.—Vha-Roma 2:4.

20. Ndi afhio maitele ane vhabebi vha fanela u a tevhedza musi vha tshi laya vhana vhavho?

²⁰ Musi vha tshi khou alusa vhana “nga u vha laya na u vha ṱuṱuwedzela zwa Yehova,” vhabebi vha fanela u shumisa maitele a Bivhili. (Vha-Ef. 6:4) Khotsi u fanela u iledza u ṱarafa murwa wawe a songo ngo thoma a pfa tshiitisi tsha vhuḓifari ha murwa wawe. Nahone vhuhali na tsinyuwo a zwo ngo tea u vha hone muṱani wa Vhakriste. “Yehova u na lufuno luhulu na khathutshelo,” nahone vha re na vhuḓifhinduleli ha u laya vhana vhavho vhaṱuku vha fanela u lwela u edzisa dzenedzo pfaneleo dza lufuno.—Yak. 5:11.

21, 22. Ndi afhio maipfi a re kha Psalme ya 119:97-104, ane a ṱalusa zwavhuḓi nḓila ine na ḓipfa ngayo nga ha Ipfi ḽa Yehova?

²¹ Munna a ofhaho Mudzimu o vhuya a dzumbulula zwi itaho uri a fune mulayo wa Yehova. (Vhalani Psalme ya 119:97-104.) Musi a tshi i guda, o vha na vhuṱali, luvhonela, a dovha a pfesesa. U tevhedza nyeletshedzo yayo zwo mu thusa uri a iledze nḓila dzine dza nga pfisa vhaṅwe vhathu vhuṱungu. U guda Maṅwalo zwo vha zwi tshi mu takadza na u mu fusha. O vha o ḓiimisela u thetshelesa Mudzimu, nahone nyeletshedzo dzawe dzo mu vhuyedza vhukuma vhutshiloni hawe.

²² Naa ni a dzhiela nṱha “Maṅwalo oṱhe”? Ni nga a shumisa u itela u khwaṱhisa lutendo lwaṋu nga ha ndivho ya Mudzimu. Nyeletshedzo yao yo hevhedzwaho i nga ni tsireledza kha mvelelo mmbi dza u ita tshivhi. Nahone musi ni tshi a ṱalutshedza nga vhutsila, ni nga kona u thusa vhaṅwe uri vha dzhene nḓilani i isaho vhutshiloni na uri vha dzule khayo. Ungari ri nga shumisa nga vhuḓalo “Maṅwalo oṱhe” musi ri tshi khou shumela Yehova, Mudzimu washu a re na vhuṱali na lufuno.