Zwifhingani zwa kale, tshaka nnzhi dzo vha dzi tshi vhulaha mavemu nga u vha fhahea kha danda kana pala. Vharoma vho vha vha tshi vhofha kana u kokomedza aneo mavemu kha danda ḽa tshengelo, he a vha a tshi tshila maḓuvha a si gathi a sa athu vhulahwa nga vhuṱungu vhuhulu, ḓora, nḓala na mutsho u si wavhuḓi. Vharoma vho vha vha tshi dzhia u fhahewa kha danda sa tshigwevho tshi shonisaho vhukuma tshe tsha vha tsho vhetshelwa mavemu o itaho mulandu muhulwane.

Hu pfi mini nga lushaka lwa kale lwa Isiraele? Naa Vhaisiraele vha u thoma vho vha vha tshi vhulaha mavemu nga u vha fhahea kha madanda? Mulayo wa Mushe uri: “Arali muthu ó tshinya ó ita zwo eḓanwaho nga u vhulahwa, nga a vhulahwe a fhahewe kha danda. Mutumbu wawe u songo lala wó fhahewa kha danda; U mu swiṱe nga ḽeneḽo ḓuvha.” (Doit. 21:22, 23) Zwi tou vha khagala, uri tshifhingani tsha Maṅwalo a Luheberu, muthu we a vha a tshi fanelwa nga u fa, o vha a tshi thoma a vhulahwa nahone nga murahu a fhahewa kha danga kana muri.

Kha zwenezwi, Levitiko 20:2 i amba uri: “Nnyi na nnyi [wa Isiraele], na a re mutsinda kha ḽa Isiraele, ane a ḓo ṋekedzela Moloxo muṅwe wa vhana vhawe, nga a fe; vhathu vha ḽeneḽo shango nga vha mu kanḓe nga matombo.” Vhe vha vha vhe na “muya wa malombo kana é mungome” vho vha vha tshi vhulahwa. Nga nḓila-ḓe? Nga u ‘kanḓwa nga matombo.’—Lev. 20:27.

Kha Doiteronomio 22:23, 24, ri a vhala: “Arali musidzana we a dzewa nga munna, a ṱangana na munna muṅwe muḓini a mu tshinya, ni vha bvise vhoṱhe vhuvhili havho muḓini, ni vha kanḓe nga matombo vha fe. Musidzana a fe nga u’ a si ṱavhe mukosi é muḓini; munna a fe nga u’ a tshinya musidzana wa munna muṅwe wa hawe. Ni bvise muthu muvhi vhukati haṋu.” Kha Vhaisiraele, u kanḓa nga matombo yo vha i nḓila khulwane ya u vhulaha vho itaho mulandu muhulwane. *

Doiteronomio 21:23 i amba uri “o fhahewaho o semiwa nga Mudzimu.” U ṱanwa khagala ha tshitumbu tsha muthu o tshikafhadzwaho o ‘semiwaho nga Mudzimu,’ zwo vha zwi tshi ḓo vha zwo kwama Vhaisiraele. I ngoho, u fhahea tshitumbu tsha muthu o haṱulwaho nga u ralo kha danda kana muri zwo vha zwi tsevho kha vhaṅwe.