Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

Zwanḓa Zwi Si Gathi Zwi Ṋea Vhanzhi Zwiḽiwa

Zwanḓa Zwi Si Gathi Zwi Ṋea Vhanzhi Zwiḽiwa

“Nga murahu [Yesu] a ṅwatekanya zwiḽa zwinkwa, a zwi ṋea vhafunziwa vhawe uri vha zwi ṋee gogo.”—MAT. 14:19.

1-3. Ṱalusani nḓila ye Yesu a kanzwa ngayo gogo ḽihulu tsini na Betsaida. (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

EDZANI u humbula nga ha hetshi tshiitea. (Vhalani Mateo 14:14-21.) Ndi nga phanḓa ha Paseka ya 32 C.E. Gogo ḽa vhanna vha 5 000, hu songo vhalwa vhafumakadzi na vhana vhaṱuku, ḽi na Yesu na vhafunziwa vhawe fhethu hune ha vha sogani ḽi re tsini na Betsaida, muḓini u re khunzi-khunzini ya devhula ha Lwanzhe lwa Galilea.

2 Musi a tshi vhona gogo, Yesu o pfela vhathu vhuṱungu, ngauralo a fhodza vha lwalaho vhukati havho nahone a vha funza zwithu zwinzhi nga ha Muvhuso wa Mudzimu. Musi ḽi tshi kovhela, vhafunziwa vha humbela Yesu uri a pandele vhathu uri vha kone u ya miḓini ya nga tsini nahone vha ḓirengele zwiḽiwa. Fhedzi Yesu u vhudza vhafunziwa vhawe u ri: “Inwi vha ṋeeni zwiḽiwa.” Maipfi awe a nga vha o vha mangadza, sa izwi zwiḽiwa zwe zwa vha zwi hone zwo vha zwi zwiṱuku vhukuma—zwinkwa zwiṱanu na khovhe mbili ṱhukhu.

3 Nge Yesu a vha pfela vhuṱungu, a ita vhuṱolo—honoho vhuṱolo ndi hone ho ṅwalwaho nga vhaṅwali vhaṋa vha Evangeli. (Marko 6:35-44; Luka 9:10-17; Yoh. 6:1-13) Yesu o laedza vhafunziwa vhawe uri vha vhudze gogo ḽi dzule hatsini nga zwigwada zwa 50 na 100. Nga murahu ha u zwi fhaṱutshedza, a mbo ḓi ṅwatekanya zwinkwa nahone a kovhekanya khovhe. Nga zwenezwo, nṱhani ha u ṋekedza vhathu zwiḽiwa nga ene muṋe, Yesu o “ṋea vhafunziwa vhawe, vhafunziwa vha zwi ṋea gogo.” Nga vhuṱolo, ho vha na zwiḽiwa zwinzhi zwe zwa eḓana muṅwe na muṅwe! Humbulani: Yesu o ṋea zwiḽiwa vha zwigidi nga zwanḓa zwi si gathi—zwa vhafunziwa vhawe. *

4. (a) Yesu o vha o kwamea vhukuma nga ha u ṋea zwiḽiwa zwa mufuda-ḓe nahone ndi ngani? (b) Ri ḓo haseledza mini kha ngudo ya heyi thero na i tevhelaho?

4 Yesu o vha a tshi kwamea vhukuma nga u ṋea vhatevheli vhawe zwiḽiwa zwa muya. O vha a tshi zwi ḓivha uri u ḽa zwiḽiwa zwa muya, ngoho i wanalaho Ipfini ḽa Mudzimu, zwi livhisa vhutshiloni vhu sa fheli. (Yoh. 6:26, 27; 17:3) U kwamea hawe he ha ita uri a ṋee gogo tshinkwa na khovhe,  zwo dovha zwa mu sudzulusela uri a fhedze awara nnzhi a tshi khou funza vhatevheli vhawe nga dzawe. (Marko 6:34) Fhedzi o vha a tshi zwi ḓivha uri tshifhinga tshawe kha ḽifhasi tshi ḓo vha tshiṱuku na uri o vha a tshi ḓo humela ṱaḓulu. (Mat. 16:21; Yoh. 14:12) Yesu a re ngei ṱaḓulu a nga ita hani uri vhatevheli vhawe vha re kha ḽifhasi vha ṋewe zwiḽiwa zwa muya? U ḓo tevhela maitele a fanaho—u ḓo ṋea vhanzhi zwiḽiwa nga zwanḓa zwa vha si gathi. Ndi vhafhio vhane vha ḓo vha vha si gathi? Kha ri vhone uri Yesu o shumisa hani vha si gathi u ṋea zwiḽiwa vhatevheli vhawe vhanzhi vha vhaḓodzwa ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha. Nga zwenezwo, theroni i tevhelaho, ri ḓo haseledza heyi mbudziso ine ya vha ya ndeme kha muṅwe na muṅwe washu: Ri nga ṱalula hani vha si gathi vhane Kristo a vha shumisa ṋamusi u itela uri ṋea zwiḽiwa?

Vha zwigidi vho ṋea zwiḽiwa nga zwanḓa zwi si gathi (Sedzani phara 4)

YESU U KHETHA VHA SI GATHI

5, 6. (a) Ndi phetho ifhio khulwane ye Yesu a ita u itela u khwaṱhisedza uri vhatevheli vhawe vha kanzwe muyani musi o no fa? (b) Yesu o lugiselela hani vhaapostola vhawe u itela uri vha ite mushumo wa ndeme musi o no fa?

5 Ṱhoho ya muṱa ine ya vha na vhuḓifhinduleli i ita nzudzanyo ya uri muṱa wayo u ṱhogomelwe musi i tshi lovha. Zwi fanaho na zwenezwo, Yesu—we a vha a tshi ḓo vha Ṱhoho ya tshivhidzo tsha Vhukriste—o ita nzudzanyo u itela uri vhatevheli vhawe vha ṱhogomelwe nga lwa muya musi o no fa. (Vhaef. 1:22) Sa tsumbo, miṅwaha mivhili a sa athu u fa, Yesu o ita phetho khulwane. O khetha vha si gathi vha u thoma vhane nga murahu a ḓo vha shumisa u ṋea vhanzhi zwiḽiwa. Ṱhogomelani zwe zwa itea.

6 Nga murahu ha u rabela vhusiku hoṱhe, Yesu o kuvhanganya vhafunziwa vhawe nahone vhukati havho a khetha vhaapostola vha 12. (Luka 6:12-16) Miṅwahani mivhili ye ya tevhela, o vha na vhushaka vhuhulwane na vha 12, a vha funza nga maipfi na nga tsumbo. O vha a tshi zwi ḓivha uri hu na zwinzhi zwine vha tea u zwi guda; zwi re zwone ndi uri vho bvela phanḓa vha tshi vhidzwa “vhafunziwa.” (Mat. 11:1; 20:17) O ṋea muṅwe na muṅwe nyeletshedzo ya ndeme na u vha gudisa vhukuma vhuḓinḓani. (Mat. 10:1-42; 20:20-23; Luka 8:1; 9:52-55) O vha a tshi khou vha lugiselela mushumo wa ndeme musi o no fa nahone o no humela ṱaḓulu.

7. Yesu o ṋea hani luvhonela malugana na zwine vhaapostola vha ḓo kwamea nga maanḓa nga hazwo?

7 Vhaapostola vho vha vha tshi ḓo shuma u ita mini? Musi Pentekoste ya 33 C.E i tsini, zwo vha zwi tshi tou vhonala uri vhaapostola vho vha vha tshi ḓo shuma “mushumo wawe wa u ingamela.” (Mish. 1:20) Vho vha vha tshi ḓo kwamea nga maanḓa nga u ita mini? Musi Yesu o no vuswa, o ṋea luvhonela kha nyambedzano ye a vha nayo na muapostola Petro. (Vhalani Yohane 21:1, 2, 15-17.) Phanḓa ha vhaṅwe vhaapostola, Yesu o vhudza Petro uri: “Kanzwa ngwana dzanga.” Yesu o sumbedza uri vhaapostola vhawe vha ḓo vha vhe vhukati ha vha si gathi vhane a ḓo ṋea vhanzhi zwiḽiwa zwa muya. Zwenezwi zwi ri kwama zwavhuḓi lungafhani u ḓivha nḓila ine Yesu a ḓipfa ngayo nga ha “ngwana” dzawe! *

U ṊEA VHANZHI ZWIḼIWA U BVA NGA PENTEKOSTE U YA PHANḒA

8. Vhatendi vhaswa nga Pentekoste vho sumbedza hani uri vha dzhiela nṱha vhe Kristo a vha a tshi khou vha shumisa?

8 U thoma nga Pentekoste 33 C.E., Kristo o vuswaho o shumisa vhaapostola vhawe sa nḓila u itela u ṋea zwiḽiwa vhafunziwa vhawe vhoṱhe vho ḓodzwaho. (Vhalani Mishumo 2:41, 42.) Yeneyo nḓila yo ṱhogomelwa nga Vhayuda na ṱhunḓu dze dza vha Vhakriste vho ḓodzwaho vha muya ḽeneḽo ḓuvha. Vha sa timatimi, vho “bvela phanḓa vha tshi ḓiṋekedzela pfunzo ya vhaapostola.” U ya nga muṅwe mugudi, ḽiiti ḽa Lugerika ḽo ṱalutshedzelwaho nga uri “vha bvela phanḓa vha tshi ḓiṋekedzela” ḽi nga amba “u ima wo khwaṱha na u ḓiimisela kha u ita zwiṅwe zwithu.” Vhatendi vhaswa vho vha vhe na nḓala khulwane ya zwiḽiwa zwa muya, nahone vho vha tshi ḓivha hune  vha ḓo zwi wana hone. Nga u fulufhedzea, vho ḓitika nga vhaapostola uri vha vha ṱalutshedze maipfi na mishumo ya Yesu na u vha ṱalutshedza zwithu zwiswa zwine maṅwalo a zwi amba nga hae. *Mish. 2:22-36.

9. Vhaapostola vho sumbedza hani uri vho livhisa ṱhogomelo kha vhuḓifhinduleli havho ha u ṋea zwiḽiwa nngu dza Yesu?

9 Vhaapostola vho vha vha tshi ḓivha vhuḓifhinduleli havho ha u ṋea zwiḽiwa nngu dza Yesu. Sa tsumbo, ṱhogomelani uri vho tandulula hani thaidzo khulwane ye ya vha i tshi nga fhandekanya tshivhidzo tshiswa tsho thomiwaho. Zwi mangadzaho ndi uri thaidzo yeneyo yo vha i tshi katela zwiḽiwa—zwiḽiwa zwa ṋama. Tshilikadzi dzine dza amba Lugerika dzo vha dzi tshi dzimiwa mukovhe wa ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe wa zwiḽiwa, fhedzi tshilikadzi dza Vhaheberu dzo vha dzi sa dzimiwi. Vhaapostola vho tandulula hani vhuleme honohu vhu konḓaho? “Vha fumi-mbili (12)” vho vhea vhahashu vha tshinnani vha faneleaho uri vha ṱhogomele “mushumo wa ndeme,” wa u ṋea zwiḽiwa. Vhaapostola—vhe vhunzhi havho nga hu sa timatimisi vha ṋea zwiḽiwa gogo ḽe ḽa kanzwa nga Yesu lwa vhuṱolo—vho zwi ṱhogomela uri ndi zwa ndeme vhukuma u livhisa ṱhogomelo kha u ṋea zwiḽiwa vhathu nga lwa muya. Nga zwenezwo, vho ḓikumedza kha u “funza ipfi.”—Mish. 6:1-6.

10. Kristo o shumisa hani vhaapostola na vhanna vhahulwane ngei Yerusalema?

10 Nga 49 C.E., vhaapostola vhe vha vha vha kha ḓi tshila vho ṱanganywa na vhaṅwe vhahulwane vha faneleaho. (Vhalani Mishumo 15:1, 2.) ‘Ngei Yerusalema vhaapostola na vhahulwane’ vho shuma sa tshigwada tshi langaho. Sa Ṱhoho ya tshivhidzo, Kristo o shumisa tshigwada tshenetsho tshiṱuku tsha vhanna vha faneleaho u itela u tandulula mafhungo a pfunzothendwa, u lavhelesa na u livhisa mushumo wa u huwelela mafhungo maḓifha a Muvhuso.—Mish. 15:6-29; 21:17-19; Vhakol. 1:18.

11, 12. (a) Ndi mini zwine zwa sumbedza uri Yehova o fhaṱutshedza nzudzanyo ye Murwa wawe a i shumisa u itela u ṋea zwiḽiwa zwivhidzo zwa ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha? (b) Nḓila ye Kristo a i shumisa u itela u ṋea zwiḽiwa nga lwa muya yo vhonala hani zwavhuḓi?

11 Naa Yehova o fhaṱutshedza nzudzanyo nge Murwa wawe a ṋea zwiḽiwa zwivhidzo zwa ḓanani ḽa u thoma? Zwo tou ralo! Ri nga vha hani na vhungoho? Bugu ya Mishumo i ri ṋea muvhigo u ne wa ri: “Musi vha tshi khou tshimbila na yeneyo miḓi vho vha vha tshi laya vhatendi uri vha tevhedze mulayo we wa vhewa nga vhaapostola na vhahulwane ngei Yerusalema. Nga zwenezwo, zwivhidzo zwa ḓi bvela phanḓa zwi tshi khwaṱhiswa lutendoni na u engedzea ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe.”  (Mish. 16:4, 5) Ṱhogomelani uri zwenezwo zwivhidzo zwo aluwa nga nṱhani ha u shumisana na tshigwada tshi langaho vha tshi fulufhedzea ngei Yerusalema. Hovhu ndi vhuṱanzi ha uri Yehova o fhaṱutshedza nzudzanyo ya Murwa wawe ya u ṋea zwiḽiwa zwivhidzo! Kha ri humbule uri ri nga kona u bvela phanḓa nga lwa muya arali ra fhaṱutshedzwa nga Yehova.—Mir. 10:22; 1 Vhakor. 3:6, 7.

12 Nga zwenezwo, ro zwi vhona uri Yesu o tevhela maitele musi a tshi ṋea vhatevheli vhawe zwiḽiwa: O ṋea vhanzhi zwiḽiwa nga zwanḓa zwi si gathi. Nḓila ye a i shumisa u ṋea zwiḽiwa nga lwa muya yo vhonala zwavhuḓi. Naho zwo ralo, vhaapostola—miraḓo ya u thoma ya tshigwada tshi langaho—vha nga ṋea vhuṱanzi ha uri vha wana thikhedzo i bvaho ṱaḓulu. Mishumo 5:12 i ri: “Vhaapostola vha bvela phanḓa vha tshi ita maḓembe manzhi na zwithu zwi mangadzaho vhukati ha vhathu.” * Nga zwenezwo, Vhakriste vho vha vha si na tshiitisi tsha u ḓivhudzisa uri ‘Ndi vhafhio zwa vhukuma vhane vha khou shumiswa nga Kristo u ṋea zwiḽiwa nngu dzawe?’ Fhedzi mafheleloni a ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha, vhuimo ho shanduka.

Ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha, zwo vha zwi khagala uri Yesu u khou shumisa vhafhio u ṋea tshivhidzo zwiḽiwa (Sedzani phara 12)

MUSI TSHEṊE I NNZHI NAHONE GOROI I ṰHUKHU

13, 14. (a) Ndi tsevho ifhio ye Yesu a i ṋea nga ha u vutshelwa, nahone maipfi awe o thoma lini u ḓadzea? (b) U vutshelwa ho vha hu tshi ḓo bva kha zwigwada zwifhio zwivhili? (Sedzani notsi dza u fhedzisela.)

13 Yesu o dzula o amba uri tshivhidzo tsha Vhukriste tshi ḓo vutshelwa. Humbulani uri kha tshifanyiso tshawe tsha vhuporofita ha goroi na tsheṋe, Yesu o tsivhudza uri tsimu ntswa yo ṱavhiwaho goroi (Vhakriste vho ḓodzwaho) i ḓo zwalwa tsheṋe (Vhakriste vha si vha vhukuma). O amba uri zwenezwo zwigwada zwi ḓo litshwa uri zwi aluwe khathihi—zwi sa thithiswi u swika tshifhinga tsha khaṋo, tshine tsha ḓo ḓa “vhufheloni ha maitele a zwithu.” (Mat. 13:24-30, 36-43) A zwo ngo dzhia tshifhinga tshilapfu uri zwe Yesu a zwi amba zwi ḓadzee. *

14 Vhugunei ho thoma u vhonala ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha, fhedzi vhaapostola vha Yesu vha fulufhedzeaho vho vha ‘tshithivheli,’ vha tshi thivhela u tshikafhadzwa na ṱhuṱhuwedzo ya pfunzo dza mazwifhi. (2 Vhathes. 2:3, 6, 7) Naho zwo ralo, musi vhaapostola vho no fa, vhugunei ho sima midzi nahone ha phaḓalala tshifhingani tsha nyaluwo ye ya fhedza maḓana a miṅwaha. Zwiṅwe hafhu, tshifhingani tshenetsho, tsheṋe yo mbo ḓi vha nnzhi nahone goroi ya vha ṱhukhu. Ho vha hu si na nḓila nthihi yo dzudzanywaho ya u phaḓaladza zwiḽiwa zwa muya. Zwenezwo zwo vha zwi tshi ḓo shanduka. Fhedzi mbudziso ndi ya uri, Lini?

TSHIFHINGA TSHA KHAṊO—NDI NNYI ANE A ḒO ṊEA ZWIḼIWA?

15, 16. U guda Maṅwalo nga u fhisea ha Vhagudi vha Bivhili zwo vha na mvelelo dzifhio, nahone ndi mbudziso ifhio ine ya takuwa?

15 Samusi tshifhinga tsha khaṋo tshi tsini, ho vha hu na vhathu vhe vha vha vhe na dzangalelo kha ngoho ya Bivhili. Humbulani uri nga vho-1870, tshigwada tshiṱuku tsha vhathu vhane vha ṱoḓa ngoho nga mbilu yoṱhe vho ṱangana nahone vha thoma kilasi dza Bivhili tshi si na tsheṋe—ine ya vha Vhakriste vha si vha ngoho vha re dzikerekeni na zwigwada zwa ḽa Vhudzhagane. Nga u ḓiṱukufhadza zwi tshi bva mbiluni na mihumbulo yo tshaho, vhenevho Vhagudi vha Bivhili vha ngoho, samusi vha tshi ḓi vhidza nga u ralo, vho ita ṱhoḓisiso ya Maṅwalo nga vhulondi na nga thabelo.—Mat. 11:25.

16 Vhagudi vha Bivhili vho fhisetshela u guda Maṅwalo nahone zwa vha ḓisela mvelelo dzavhuḓi. Vhenevho vhanna na vhafumakadzi vha fulufhedzeaho vho bvukulula pfunzothendwa dza mazwifhi nahone vha phaḓaladza ngoho ya muya, vha tshi khou tshimbidza khandiso dza Bivhili kule na tsini. Mushumo wavho wo takadza dzimbilu nahone wa ṱuṱuwedza mihumbulo ya vhanzhi vhe vha vha vhe na nḓala na ḓora ḽa ngoho ya muya. Nga zwenezwo, hu takuwa mbudziso ya ndeme: Naa Vhagudi vha Bivhili vha miṅwahani i ya  ho kha 1914 vho vha vhe nḓila ye Kristo a vha a tshi ḓo i shumisa u ṋea zwiḽiwa nngu dzawe? Hai. Vho vha vhe kha ḓi vha kha tshifhinga tsha u aluwa, nahone ndugiselelo ya uri vha ṋee zwiḽiwa zwa muya yo vha i tshi kha ḓi dzudzanywa. Tsho vha tshi sa athu swika tshifhinga tsha u fhandekanya Vhakriste vha si vha vhukuma vhane vha nga tsheṋe na Vhakriste vha ngoho vhane vha nga goroi.

17. Ndi zwifhio zwithu zwa ndeme zwe zwa thoma u itea nga 1914?

17 Samusi ro zwi guda kha thero yo fhiraho, tshifhinga tsha khaṋo tsho thoma nga 1914. Kha wonoyo ṅwaha, ho thoma u itea zwithu zwinzhi zwa ndeme. Yesu o vhewa sa Khosi, nahone maḓuvha a vhufhelo a thoma. (Nzumb. 11:15) U bva nga 1914 u swika nga tshipiḓa tsha u thoma tsha 1919, Yesu o ya na Khotsi awe thembeleni ya muya u itela u ṱola mushumo we wa vha u tshi ṱoḓea na mushumo wa u kunakisa. * (Mal. 3:1-4) Nga zwenezwo, u thoma nga 1919, ho vha hu tshifhinga tsha u thoma u kuvhanganya goroi. Naa ho vha hu tshifhinga tsha Kristo tsha u khetha tshigwada tshine tsha ḓo shuma u ṋea zwiḽiwa zwa muya? Ee, zwo tou ralo!

18. Yesu o dzula o amba hu tshee nga phanḓa uri u ḓo ita mini nahone ho vhudziswa mbudziso ifhio ya ndeme samusi maḓuvha a vhufhelo a tshi khou sendela?

18 Kha vhuporofita hawe ha tshifhingani tsha vhufhelo, Yesu o dzula o amba uri u ḓo vhea vhathu vhane mushumo wavho wa vha u ṋea ‘zwiḽiwa nga tshifhinga tsho teaho.’ (Mat. 24:45-47) U ḓo shumisa vhafhio? U tendelana na maitele e a a shumisa ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha, Yesu u ḓo dovha a ṋea vhanzhi zwiḽiwa nga zwanḓa zwi si gathi. Fhedzi samusi maḓuvha a vhufhelo o vha a tshi khou sendela, mbudziso ya ndeme yo vha i ya uri, Ndi vhafhio vhenevho vha si gathi? Mbudziso yeneyi na dziṅwe nga ha vhuporofita ha Yesu zwi ḓo fhindulwa kha thero i tevhelaho.

 

^ par. 3 Phara 3: Nga murahu, musi Yesu a tshi kanzwa vhanna vha 4 000 nga lwa vhuṱolo, hu songo vhalwa vhafumakadzi na vhana vhaṱuku, o dovha a ṋea zwiḽiwa “vhafunziwa vhawe, vhafunziwa vha zwi ṋea gogo.”—Mat. 15:32-38.

^ par. 7 Phara 7: Musi Petro a tshi kha ḓi tshila, “ngwana” dzoṱhe dze dza vha dzi tshi ḓo ṋea zwiḽiwa dzo vha dzi na fulufhelo ḽa u tshila ṱaḓulu.

^ par. 8 Phara 8: Mbuno ya uri vhatendi vhaswa vha “bvela phanḓa vha tshi ḓiṋekedzela pfunzo ya vhaapostola” i sumbedza uri vhaapostola vho vha vha tshi khou funza tshifhinga tshoṱhe. Iṅwe pfunzo ya vhaapostola yo vha yo ṅwalwa lwa tshoṱhe kha bugu dzo hevhedzwaho, dzine zwino dza vha tshipiḓa tsha Maṅwalo a Tshikriste a Lugerika.

^ par. 12 Phara 12: Naho vhaṅwe vha si vhaapostola vho wana tshifhiwa tsha muya tsha lwa vhuṱolo, zwi vhonala u nga kha zwiitea zwinzhi, zwifhiwa zwa vhuṱolo zwo fhiriselwa kha vhaṅwe musi vhaapostola vhe hone.—Mish. 8:14-18; 10:44, 45.

^ par. 13 Phara 13: Maipfi a muapostola Paulo a wanalaho kha Mishumo 20:29, 30 a sumbedza uri tshivhidzo tshi ḓo vutshelwa nga zwigwada zwivhili. Tsha u thoma, Vhakriste vha si vha vhukuma (“tsheṋe”) vha ḓo ‘ḓela’ Vhakriste vha ngoho. Tsha vhuvhili, “vhukati” ha Vhakriste vha ngoho, vhaṅwe vha ḓo vha vhagunei, vha “shanda ngoho.”

^ par. 17 Phara 17: Sedzani thero “Ni Humbule Uri Ndi Na Inwi Misi Yoṱhe,” kha yeneyi khandiso, siaṱari 11, phara 6.