Khamusi ni nga vha ni tshi ḓivha muṅwe muthu o ṱalwaho—kana vhanzhi. Zwenezwo zwi itiswa nga uri ṱhalano yo ḓowelea. Sa tsumbo, vhaṱoḓisisi vha ngei Poland vho wana uri vhathu vhane vha vha na miṅwaha ya 30 vho vhingaho kana vho vhingwaho, u bva kha miṅwaha miraru u ya kha ya rathi, vhunzhi havho vha a ṱalana; nahone a si thangana nthihi fhedzi ya murole ine ya ṱalana.

Mivhigo i bvaho kha dzangano ḽa Institute for Family Policy ngei Spain, ḽo vhiga uri: “Mbalotshikati [ya ngei Yuropa] i sumbedza uri hafu ya vhane vha vhinga kana u vhingwa vha ḓo ṱalana.” Zwo tou ralo na kha maṅwe mashango o bvelelaho.

Ndi ngani zwenezwi zwithu zwi ṱungufhadzaho zwo ḓowelea? Muṅwe mueletshedzi wa mbingano ane a vha na tshenzhelo wa ngei Vhubvaḓuvha Yuropa, o ri: “Ṱhalano i ita uri zwe zwa vha zwo no itea zwi vhe mulayoni—u fhandekana na masiandoitwa azwo, ndi zwithu zwine zwa vhaisa vhukuma maḓipfele.” O dovha a ri: “Maḓipfele o fhamba-fhambanaho a ngaho—tsinyuwo, u ḓisola, u nyabwa, u tsikeledzea na ṱhoni” kanzhi a ḓa nga murahu. Nga zwiṅwe zwifhinga muthu u vha na muhumbulo wa u ḓivhulaha. “Musi khothe yo no ita uri ṱhalano i vhe mulayoni, hu thoma tshiṅwe tshiteṅwa. Musi muthu o ṱalwaho a tshi ḓipfa e si wa ndeme nahone e eṱhe, a nga ḓivhudzisa uri: ‘Samusi zwino ndo ṱalwa, ndi nṋe nnyi zwa vhukuma? Ndivho yanga ya vhutshilo ndi ifhio?’”

Musi Ewa a tshi humbula nḓila ye a ḓipfa ngayo miṅwahani yo fhiraho, o ri: “Ndo pfa ndo shona vhukuma musi ro no ṱalana, vhahura na vhashumisani na nṋe vho vha vha tshi ḓo mmbidza ‘mufumakadzi o ṱalwaho.’ Zwo ntsinyusa vhukuma. Samusi munna wanga o ntsia na vhana vhaṱuku vhavhili, ndo vha ndi tshi fanela u vha mme na khotsi khavho.” * Adam we a vha e muhulwane a ṱhonifheaho lwa miṅwaha ya 12 o ri: “Ndi ḓipfa ndo nyadzea vhukuma lune nga zwiṅwe zwifhinga ndi vha na mbiti, nahone nda ṱoḓa u ḓisendedza kule na vhathu.”

Nga nṱhani ha u vhilaedziswa nga vhumatshelo, vhaṅwe vho konḓelwa u dovha vha vha na maḓipfele o linganyiselwaho—na nga murahu ha miṅwaha minzhi ya ṱhalano. Vha nga phetha nga ḽa uri vhaṅwe a vha na dzangalelo khavho. Zwiṅwe hafhu, muṅwe muṅwali wa zwa ṱhalano, o ṅwala uri vha fanela u “shandula nḓowelo yavho nahone vha fanela u guda u sedzana na thaidzo dzavho.”

Stanisław o ri: “Musi ro no ṱalana, mufumakadzi wanga wa kale o vha a tshi hana ndi tshi vhona vhananyana vhanga vhavhili. Zwenezwi zwo ita uri ndi vhone u nga a hu na muthu ane a vha na ndavha na nṋe nahone Yehova a nga vha o nndaṱa. Ndo vha ndi si tshee na dzangalelo ḽa u tshila. Nga zwiṅwe zwifhinga, ndo ṱhogomela uri mahumbulele anga o vha o khakhea vhukuma.” Muṅwe mufumakadzi ane a pfi  Wanda we na ene a ṱalwa o vha a tshi vhilaela nga ha vhumatshelo, o ri: “Ndo vha ndi na vhungoho ha uri nga murahu ha tshifhinga, vhathu—u katela na vhatendi nga nṋe—a vha tsha ḓo sumbedza u vha na dzangalelo kha nṋe na vhana’nga. Naho zwo ralo, zwino ndi a kona u vhona nḓila ye vhahashu vha ri tikedza ngayo na u nthusa samusi ndi tshi khou ita vhuḓidini ha u alusa vhana’nga uri vha vhe vhagwadameli vha Yehova.”

Maipfi o raloho a ri thusa u vhona uri nga murahu ha mbingano, vhaṅwe vha vha na maḓipfele a si avhuḓi. Vha nga thoma u vha na mavhonele a si avhuḓi nga ha vhone vhane, vha humbula uri a si vha ndeme nahone a vho ngo tewa u ṱhogomelwa. Zwenezwi zwi nga ita uri vha dovhe vha sasaladze vhane vha dzula navho. Nga zwenezwo, vha nga thoma u humbula uri tshivhidzo a tshi na lufuno nahone a tshi pfeli vhuṱungu. Naho zwo ralo, tshenzhelo dzo raloho dzi fanaho na dza Stanisław na Wanda dzi sumbedza uri vhathu vho ṱalwaho, vha nga zwi ṱhogomela uri vhahavho vha tshinnani na vha tshisadzini vha a vha ṱhogomela zwa vhukuma. Zwi re zwone ndi uri Vhakriste ngavho vho vha ṱhogomela vhukuma, naho u thomani vha songo zwi vhona uri vha khou vha thusa.

Dzulani ni tshi humbula uri hu sa londwi vhuḓidini vhuhulwane vhune ra vhu ita, nga zwiṅwe zwifhinga vhatendi nga riṋe vhe vha ṱalwa vha nga ḓipfa vhe na vhuludu. Zwihuluhulu, vhahashu vha tshisadzini vho ṱalwaho vha nga vhona u nga vha si gathi vha na dzangalelo khavho. Alicja o ri: “Ho no fhela miṅwaha ya malo ndo ṱalwa. Naho zwo ralo, nga zwiṅwe zwifhinga ndi ḓipfa ndi si tshithu. Nga zwifhinga zwo raloho, ndi ḓisendedza kule na vhaṅwe vhathu nahone nda lila na u ḓipfela vhuṱungu.”

Naho maḓipfele o raloho o ḓowelea kha vhathu vho ṱalwaho, Bivhili i sasaladza u ḓisendedza kule na vhaṅwe vhathu. Arali ra sa tevhela yeneyo nyeletshedzo, ri nga landula “vhuṱali hoṱhe vhu shumaho.” (Mir. 18:1, NW) Ane a khou pfa vhuludu, u fanela u pfesesa uri ndi vhuṱali u iledza u dzula a tshi ṱoḓa nyeletshedzo kana khuthadzo kha muthu wa mbeu yo fhambanaho na yawe. U ita zwenezwo, zwi ḓo ita uri hu si vhe na maḓipfele a lufuno a songo teaho.

Vhatendi nga riṋe vho ṱalwaho vha nga vha na maḓipfele o fhamba-fhambanaho, u katela u vhilaela nga ha vhumatshelo na u ḓipfa vhe vhoṱhe kana u sa ṱanganedzwa. U ṱhogomela uri eneo maḓipfele o ḓowelea nahone zwi a konḓa u sedzana nao, ri fanela u edzisa Yehova nga u tikedza vhenevho vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini nga u fulufhedzea. (Ps. 55:22; 1 Pet. 5:6, 7) Ri nga vha na vhungoho ha uri vha ḓo livhuha thuso iṅwe na iṅwe ine ra vha ṋea yone. Vhukuma, vha ḓo wana thuso kha khonani dza vhukuma tshivhidzoni!—Mir. 17:17; 18:24.