1. Vhathu vha ṱoḓa mini, nahone ndi nnyi ane a nga fusha zwenezwo?

VHATHU vha ṱoḓa u ḓipfa vhe tsini-tsini na vhaṅwe. Hu ambiwa uri vhathu vha na “vhushaka ha tsini musi vha tshi funana vhukuma nahone vha tshi ḓivhana zwavhuḓi.” Nga lwa dzulele, ri a takala musi ri na vhushaka havhuḓi na miṱa na khonani dzine dza ri funa, u ri dzhiela nṱha na u ri pfesesa. Naho zwo ralo, muthu ane ra fanela u vha na vhushaka ha tsini nae u fhira vhathu vhoṱhe ndi Muvhumbi washu Muhulwane.—Muh. 12:1.

2. Yehova u ri fulufhedzisa mini, fhedzi ndi ngani vhathu vha sa tendi kha ḽeneḽo fulufhedziso?

² Yehova u ri ṱuṱuwedza nga Ipfi ḽawe u ‘sendela tsini’ nae nahone u ri fulufhedzisa uri arali ra ita nga u ralo u ḓo ‘sendela tsini na riṋe.’ (Yak. 4:8) Zwenezwo zwi ṱuṱuwedza lungafhani! Naho zwo ralo, vhathu vha vhona u nga a zwi konadzei u tenda uri Mudzimu u ṱoḓa u vha tsini navho; vha vhona u nga a vha fanelei u amba nae kana u kule lune vha nga si kone u amba nae. Naa zwa vhukuma zwi a konadzea u sendela tsini na Yehova?

3. Ndi ngoho ifhio ine ra fanela u i ṱhogomela nga ha Yehova?

³ Ngoho ndi ya uri Yehova ha “kule na muṅwe na muṅwe washu” ane a mu ṱoḓa; zwi a konadzea u mu ḓivha. (Vhalani Mishumo 17:26, 27; Psalme ya 145:18.) Ndivho ya Mudzimu ndi ya uri  na vhathu vha songo fhelelaho vha fanela u sendela tsini nae, nahone o dzula o ḓiimisela u vha ṱanganedza sa khonani dzawe dza tsini. (Yes. 41:8; 55:6) Nga nṱhani ha zwe a zwi tshenzhela, mupsalme o ṅwala zwi tevhelaho nga ha Yehova: “Iwe Mupfi wa dzithabelo, vhathu vhoṱhe vha ḓa ha Iwe. Wa mashudu ndi uyo we wa mu ta wa mu tendela u sendela.” (Ps. 65:2, 4) Mafhungo a Bivhilini malugana na Khosi Asa wa ngei Yuda a ri ṋea tsumbo ya muthu we a sendela tsini na Mudzimu nahone a ri sumbedza nḓila ye Yehova a aravha ngayo. *

4. Ndi tsumbo ifhio ye Khotsi Asa a i vhetshela vhathu vha Yuda?

⁴ Khosi Asa o fhisetshela vhurabeli ho kunaho, musi a tshi pandela vhadzia-vhupombwe na zwifanyiso zwa midzimu zwe zwa vha zwo ḓala shangoni ḽawe. (1 Dzikh. 15:9-13) Ngauri o vha e na mbofholowo ya u amba, o ṱuṱuwedza vhathu “uri vha ṱoḓe Yehova Mudzimu wa vho-khotsi-avho, vha tevhedze Mulayo na dzindaelá dzawe.” Yehova o fhaṱutshedza miṅwaha ya fumi ya u thoma ya vhuvhusi ha Asa nga u ita uri hu vhe na mulalo vhukuma. Nahone Asa o khoḓa nnyi nge ha vha na wonoyo mulalo? O vhudza vhathu uri: “Shango ḽi tshee ḽo lala nga u’ ra ṱoḓa Yehova Mudzimu washu. Ro mu ṱoḓa, Ene a ri ṋea mulalo thungo dzoṱhe.” (2 Koron. 14:1-7) Ṱhogomela zwe zwa itea nga murahu.

5. Ndi vhuimo vhufhio he ha sumbedza uri Asa o ḓitika nga Mudzimu, nahone ho vha na mvelelo dzifhio?

⁵ Ḓivheeni vhuimoni ha Asa. Sera Mukushi o ya u lwa na Vhayuda e na mmbi i re na vhanna vha 1000 000, na goloi dza nndwa dza 300. (2 Koron. 14:8-10) No vha ni tshi ḓo ita mini musi mmbi khulwane nga u ralo i tshi khou ḓa muvhusoni waṋu? Vhoiwe ni na mmbi ya vhathu vha 580 000 fhedzi! Samusi yeneyo mmbi yo vha i tshi fhira yaṋu kavhili, naa no vha ni tshi ḓo ḓivhudzisa uri ndi ngani Mudzimu a tshi tendela zwenezwo zwithu zwi tshi itea? Naa no vha ni tshi ḓo lingedza u dzudzanya honoho vhuimo nga vhuṱali haṋu? Nḓila ye Asa a aravha ngayo yo sumbedza uri o vha e na vhushaka ha tsini na Yehova nahone o vha a tshi mu fulufhela. O mu vhidzelela nga u fhisea a ri: “Farisa riṋe, Yehova Mudzimu washu; ngauri ri fulufhedza Iwe, ro ḓa dzinani ḽau u lwa na haya magogo mangafha. Yehova Mudzimu washu ndi Iwe; muthu ha koni u lwa na Iwe.” Mudzimu o aravha hani khumbelo ya Asa i bvaho mbiluni? “Yehova a mbo rwa Vha-Kushi.” A hu na na muthihi kha maswina we a kunda yeneyo nndwa!—2 Koron. 14:11-13.

6. Ndi mini zwine ra fanela u zwi edzisa kha Asa?

⁶ Ndi mini zwe zwa ita uri Asa a fulufhele tshoṱhe vhulivhisi na tsireledzo zwa Mudzimu? Bivhili i amba uri Asa o “ita zwe Yehova a wana zwo luga” nahone “o vha a tshi nambatela Yehova.” (1 Dzikh. 15:11, 14) Na riṋe ri fanela u shumela Mudzimu nga mbilu yoṱhe. Ndi zwa ndeme u ita nga u ralo arali ri tshi ṱoḓa u ḓiphina nga vhushaka ha tsini nae zwino na tshifhingani tshi ḓaho. Ri livhuha lungafhani nge Yehova a dzhia vhukando u itela u ri sendedza tsini nae na u ri thusa u vha na vhushaka ha tsini nae na u dzula ri na honoho vhushaka! Ṱhogomelani nḓila mbili dze Mudzimu a ita nga u ralo.

7. (a) Ndi mini zwe Yehova a zwi ita u itela u ri sendedza tsini nae? (b) Ndi ifhio nḓila ya ndeme ine Mudzimu a ri sendedza ngayo tsini nae?

⁷ Yehova o sumbedza u funa vhathu nga u sika haya hashu ho nakaho kha ḽifhasi. U bvela phanḓa a tshi sumbedza uri u a ri funa nga u tikedza vhutshilo hashu nga u ri ṋea zwithu zwa ṋama. (Mish. 17:28; Nzumb. 4:11) Zwa ndeme vhukuma ndi uri Yehova u ri ṋea zwishaiwa zwa lwa muya. (Luka 12:42) U  dovha a ri khwaṱhisedza uri u a ri thetshelesa musi ri tshi rabela. (1 Yoh. 5:14) Naho zwo ralo, iṅwe nḓila ya ndeme vhukuma ine Mudzimu a ri sendedza ngayo tsini nae na nḓila ine ra sendela ngayo khae ndi nga lufuno lune a ri sumbedza lwone nga tshirengululi. (Vhalani 1 Yohane 4:9, 10, 19.) Yehova o rumela “Murwa wawe mubebwa e eṱhe” kha ḽifhasi uri ri vhofhololwe kha tshivhi na lufu.—Yoh. 3:16.

8, 9. Yesu u ita mushumo ufhio kha ndivho ya Yehova?

⁸ Yehova o ita uri zwi konadzee uri na vhathu vhe vha tshila musi Kristo a sa athu u ḓa, vha vhuyelwe nga tshirengululi. U bva tshee Yehova a porofita nga ha Mutshidzi ane a ḓo tshidza vhathu, zwo vha zwi tshi fana na musi tshirengululi tshenetsho tsho no ṋekedzwa u ya nga mahumbulele awe, ngauri o vha a tshi zwi ḓivha uri ndivho yawe i ḓo ḓadzea. (Gen. 3:15) Nga murahu ha ḓana ḽa miṅwaha, muapostola Paulo o livhuha Mudzimu “nge vha vhofhololwa nga tshirengululi tsho lifhiwaho nga Kristo Yesu.” Paulo o dovha a ri: “Mudzimu o vha a tshi khou sumbedza u sa fhela mbilu na u hangwela zwivhi zwe zwa itwa kale.” (Vharoma 3:21-26) Yesu o ita mushumo wa ndeme vhukuma u itela uri ri sendele tsini na Mudzimu!

⁹ Ndi nga Yesu fhedzi hune vhathu vha ḓiṱukufhadzaho vha nga kona u ḓivha Yehova nahone vha vha na vhushaka ha tsini nae. Maṅwalo a ombedzela hani yeneyo ngoho? Paulo o ṅwala uri: “Mudzimu o ri sumbedza lufuno lwawe, ngauri musi ri tshi kha ḓi vha vhaitazwivhi, Kristo o ri fela.” (Vharoma 5:6-8) Tshiṱhavhelo tsha Yesu tshi rengululaho a tsho ngo lugiselelwa nga nṱhani ha uri ri a fanelea, fhedzi nga nṱhani ha uri ro funwa vhukuma. Yesu o ri: “A hu na muthu ane a nga ḓa kha nṋe arali a songo kokodzwa nga Khotsi we a nthuma.” Kha tshiṅwe tshiitea o ri: “A hu na ane a nga ḓa ha Khotsi a songo fhira kha nṋe.” (Yoh. 6:44; 14:6) Yehova u kokodza vhathu nga muya mukhethwa a tshi shumisa Yesu nahone u vha thusa uri vha dzule lufunoni lwawe uri vha wane vhutshilo vhu sa fheli. (Vhalani Yuda 20, 21.) Ṱhogomelani iṅwe nḓila ine Yehova a ri kokodzela ngayo tsini nae.

10. Ndi mini zwine Bivhili ya ri funza zwone zwine zwa ri thusa u sendela tsini-tsini na Mudzimu?

¹⁰ U swika zwino kha ino thero, ro redza maṅwalo a bvaho kha bugu dza Bivhili dza 14 dzo fhamba-fhambanaho. Arali ro vha ri si na Bivhili, ro vha ri tshi ḓo zwi ḓivha hani uri ri nga sendela tsini na Musiki washu? Arali ro vha ri si nayo, ro vha ri tshi nga guda hani nga ha tshirengululi na u kokodzwa nga Yehova a tshi shumisa Yesu? Yehova o ita uri hu ṅwalwe Bivhili, ine ya ri dzumbululela vhumuthu hawe vhu kungaho u katela na ndivho dzawe khulwane a tshi shumisa muya wawe. Sa tsumbo, kha Ekisodo 34:6, 7, Yehova o ḓiṱalusa kha Mushe sa “Mudzimu wa khathutshelo na wa vhuthu, wa u sa fhela mbilu, wa vhuhwavho vhuhulu na u fulufhedzea, ane vha maḓana na maḓana a vha ita nga tshilidzi, ane a hangwela vhatshinyi na vhapambuwi na vha-ita-zwivhi.” Ndi nnyi ane a nga si sendele tsini na muthu o raloho? Yehova u a zwi ḓivha uri musi ri tshi guda zwinzhi nga hae Bivhilini, u ḓo vha wa vhukuma kha riṋe nahone ri ḓo ḓipfa ri tsini nae.

11. Ndi ngani ri tshi tea u lwela u guda nga ha pfaneleo dza Mudzimu na nḓila dzawe? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

¹¹ Musi marangaphanḓa a bugu Sendelani Tsini Na Yehova a tshi ṱalutshedza nḓila ine ra nga vha ngayo na vhushaka na Mudzimu, a ri: “Vhukonani vhuṅwe na vhuṅwe vhune ra vhu vhumba, vhu thoma nga u ḓivha muthu, u tama na u dzhiela nṱha pfaneleo dzawe dzo khetheaho. Ngauralo, ri fanela u thoma nga u guda pfaneleo na nḓila dza Mudzimu, samusi zwo dzumbululwa Bivhilini.” Nga zwenezwo, ri livhuha lungafhani uri Yehova o ita  uri hu ṅwalwe Ipfi ḽine vhathu vha kona u ḽi pfesesa!

12. Ndi ngani Yehova o shumisa vhathu u ṅwala Bivhili?

¹² Yehova o vha a tshi nga vha o shumisa vharuṅwa u ṅwala Maṅwalo. Zwi re zwone ndi uri vha na dzangalelo ḽihulwane kha riṋe na zwine ra zwi ita. (1 Petro 1:12) A zwi timatimisi uri vharuṅwa vho vha vha tshi ḓo ṅwalela vhathu mulaedza wa Mudzimu. Fhedzi naa vho vha vha tshi ḓo vhona zwithu nga nḓila ine vhathu vha zwi vhona ngayo? Naa vho vha vha tshi ḓo kona u pfesesa zwishaiwa zwashu, vhushayanungo na zwiṱuṱuwedzi zwashu? Hai, Yehova o vha a tshi zwi ḓivha uri vharuṅwa a vha fani na riṋe. Musi a tshi shumisa vhathu uri vha ṅwale Bivhili, Yehova o ita uri ri kone u i pfesesa. Ri kona u pfesesa mahumbulele na maḓipfele a vhaṅwali vha Bivhili na vhaṅwe vhathu vho ambiwaho Maṅwaloni. Ri kona u pfesesa u nyabwa havho, u timatima, nyofho na u sa fhelela havho u katela na madakalo na u bvelela havho. U fana na muporofita Elia, vhaṅwali vhoṱhe vha Bivhili vha na “maḓipfele a fanaho na ashu.”—Yak. 5:17.

13. Thabelo ya Yona i kwama hani mbilu yaṋu?

¹³ Sa tsumbo, muruṅwa o vha a sa ḓo kona u ṅwala nga ho fhelelaho nḓila ye Yona a ḓipfa ngayo musi onoyo muporofita a tshi shavha mushumo we Mudzimu a mu ṋea wone. Zwi takadza lungafhani u ḓivha uri Yehova o shumisa Yona u ṅwala enea mafhungo u katela na nḓila ye a rabela ngayo Mudzimu zwi tshi bva mbiluni musi e dzivhani ḽa lwanzhe! Yona o ri: “Mbilu yanga yó no tou ṱovhowa, nda mbo elelwa Yehova.”—Yona 1:3, 10; 2:1-9.

14. Ndi ngani ni tshi nga pfesesa zwe Yesaya a zwi ṅwala nga ha ene muṋe?

¹⁴ Dovhani ni ṱhogomele zwe Yehova a vhudza Yesaya uri a zwi ṅwale nga ha ene muṋe. Nga murahu ha u vhona bono ḽa vhugala ha Mudzimu, onoyo muporofita o ṱuṱuwedzea u ṅwala zwi tevhelaho nga ha u vha  hawe na tshivhi: “Yowee, ndi a lovha, ngauri nṋe ndi̗ muthu wa milomo ya dzitshikha. Thovhele Yehova wa Mavhuthu ndo mu vhona nga maṱo anga.” (Yes. 6:5) Ndi ufhio muruṅwa we a vha a tshi nga ṱuṱuwedzea u ṅwala eneo maipfi? Fhedzi Yesaya o zwi kona na riṋe ri nga kona u pfesesa nḓila ye a vha a tshi ḓipfa ngayo.

15, 16. (a) Ndi ngani ri tshi pfesesa nḓila ine vhathu vha ḓipfa ngayo? Ṋeani tsumbo. (b) Ndi mini zwine zwa ḓo ri thusa u sendela tsini-tsini na Yehova?

¹⁵ Naa vharuṅwa vho vha vha tshi nga kona u amba uri a vha ‘fanelei,’ samusi Yakobo o amba nga u ralo kana uri ndi ‘vhaitazwivhi’ samusi Petro o ḓipfa nga yeneyo nḓila? (Gen. 32:11; Luka 5:8) Naa vho vha vha tshi ḓo vha vho ‘ofha’ u fana na vhafunziwa vha Yesu kana naa vharuṅwa vho lugaho vho vha vha tshi fanela u vha na “tshivhindi” musi vha tshi tovholelwa u huwelela mafhungo maḓifha, u fana na Paulo na vhaṅwe? (Yoh. 6:19; 1 Vhathes. 2:2) Hai, vharuṅwa vho fhelela kha tshiṅwe na tshiṅwe nahone vha na maanḓa u fhira vhathu. Naho zwo ralo, musi vhathu vha songo fhelelaho vha tshi amba nga ha eneo maḓipfele, nga u ṱavhanya ri a kona u pfesesa nḓila ine vha ḓipfa ngayo ngauri na riṋe ri fana navho. Musi ri tshi vhala Ipfi ḽa Mudzimu, vhukuma ri nga ‘takala na vho takalaho; ra lila na vhane vha lila.’—Vharoma 12:15.

¹⁶ Arali ri tshi elekanya nga ha zwine Bivhili ya amba nga ha u shumisana ha Yehova na vhashumeli vhawe vha fulufhedzeaho vha tshifhingani tsha kale, ri ḓo guda zwithu zwinzhi zwavhuḓi nga ha Mudzimu washu, ane a sendela tsini na vhathu vha songo fhelelaho nga lufuno a sa vha fheleli mbilu. Nga zwenezwo, ri ḓo ḓivha Yehova zwavhuḓi na u mu funa nga ho dzikaho. Zwenezwo zwi ḓo ita uri ri sendele tsini-tsini nae.—Vhalani Psalme ya 25:14. *

17. (a) Ndi nyeletshedzo ifhio yavhuḓi ye Asaria a i ṋea Asa? (b) Asa o nyadza hani nyeletshedzo ya Asaria nahone ha vha na mvelelo dzifhio?

¹⁷ Musi Khosi Asa o kunda mmbi ya Mukushi, muporofita wa Mudzimu Asaria o vhudza Asa na vhathu vhawe maipfi a vhuṱali. Asaria o ri: “Yehova u ima na inwi arali inwi ni tshi ima nae’; ni tshi mu ṱoḓa ha nga hani u wanwa nga inwi; arali ná mu laṱa, na Ene u ḓo ni laṱa.” (2 Koron. 15:1, 2) Naho zwo ralo, nga murahu Asa o kundwa u thetshelesa yeneyo nyeletshedzo yavhuḓi. Musi a tshi tshuwiswa nga maswina a muvhuso wa devhula wa Isiraele, Asa o humbela thuso kha Vhasiria. Nṱhani ha uri a dovhe a humbele thuso ya Yehova, o vhofha mulanga na vhahedeni. Ndi ngazwo Asa o vhudzwa uri: “Ndi zwone zwe wa ita zwa vhutsilu khazwo’; zwino ndi hone U tshi ḓo vutshelwa nga dzinndwa.” Miṅwaha yo salaho ya vhuvhusi ha Asa yo vha yo ḓala nndwa dzi sa fheli. (2 Koron. 16:1-9) Ri guda mini kha zwenezwo?

18, 19. (a) Ndi mini zwine ra fanela u zwi ita arali ri si tsheena vhushaka na Mudzimu? (b) Ri nga sendela hani tsini na Yehova?

¹⁸ Ri songo sendela kule na Yehova na luthihi. Arali ri si tsheena vhushaka nae, ri fanela u ita zwine Hosea 12:7 ya zwi amba musi i tshi ri: “Vhuyelela ha Mudzimu wau, U londote lufuno na maitele, U dzule wó fulufhedza Ene.” Nga zwenezwo, kha ri sendele tsini-tsini na Yehova nga u elekanya nga ndivhuho nga ha tshirengululi na nga u guda nga u fhisea Ipfi ḽawe, ḽine ḽa vha Bivhili.—Vhalani Doiteronomio 13:4.

¹⁹ Mupsalme o ṅwala uri: “Nṋe ndi ḓifhelwa nga u vha tsini na Mudzimu.” (Ps. 73:28) U nga ri roṱhe ri nga bvela phanḓa ri tshi guda zwithu zwiswa nga ha Yehova na u livhuha nga ho engedzeaho zwithu zwinzhi zwine zwa ita uri ri mu fune. U nga ri Yehova a nga sendela tsini-tsini na riṋe zwino na nga hu sa fheli!