MUṰANGANONI wo khetheaho we wa farwa ngei Nagoya, kha ḽa Dzhapani nga ḽa 28 April 2013, Anthony Morris wa Tshigwada Tshi Langaho o ita nḓivhadzo i takadzaho: u bviswa ha khandiso ntswa nga Ludzhapani ine ya vha na tshiṱoho The Bible—The Gospel According to Matthew. Vhathu vha fhiraho 210 000 vho ya kha wonoyo muṱangano kana vho u ṱalela kha vidio. Nga murahu ha nḓivhadzo, vhathetshelesi vho sumbedza u takala nga u vhanda zwanḓa lwa tshifhinga tshilapfu.

Yeneyo khandiso ya Evangeli ya Matthew yo gandiswa i tshi bva kha New World Translation. Naho zwo ralo, yeneyo bugu ya masiaṱari a 128 yo khethea. Wahashu Morris o ṱalutshedza uri yo itelwa u thusa vhathu vha tsimuni ya Dzhapani. Ndi mini zwo khetheaho nga yeneyi bugu? Ndi ngani yo vha i tshi ṱoḓea? Nahone vhathu vho aravha hani?

Vhathu vhanzhi vho mangadzwa nga nḓila ye Matthew ya ṅwalwa ngayo. Maleḓere a Ludzhapani a nga ṅwalwa a tshi yela fhasi kana matungo, nahone mafhungo manzhi o gandiswaho, u katela na khandiso dzashu, o ṅwalwa a tshi yela matungo. Naho zwo ralo, maipfi ane a vha kha yeneyi bugu ntswa, o ṅwalwa a tshi yela fhasi, u fana na nḓila ine gurannda nnzhi dza Dzhapani na dziṅwe khandiso dza ṅwalwa ngayo. Kha vhathu vhanzhi vha Dzhapani, eneo maitele o leluwa u a vhala. Zwiṅwe hafhu, kanzhi zwiṱoho zwine zwa vha kha siaṱari zwo bvisiwa zwa ṅwalwa sa zwiṱohwana u itela u thusa vhavhali uri vha kone u vhona mbuno nga ho leluwaho.

Vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini vha ngei Dzhapani vho thoma u vhala Matthew nga u ṱavhanya. Wahashu wa tshisadzini ane a vha miṅwahani ya vhu-80 o ri: “Ndo no vhala bugu ya Matthew lunzhi-lunzhi, fhedzi maṅwalele a yelaho fhasi na zwiṱohwana zwo nthusa u pfesesa Pfunzo ya Thavhani nga vhuḓalo.” Muṅwe wahashu wa tshisadzini ane a kha ḓivha muswa o ṅwala uri: “Ndo vhala Matthew yoṱhe nga luthihi. Ndo ḓowela kuṅwalele ku yelaho matungo, fhedzi vhathu vhanzhi vha Dzhapani vha takalela kuṅwalele ku yelaho fhasi.”

Ndi ngani yeneyi bugu ya Bivhili i tshi shumisea vhukuma tsimuni ya Dzhapani? Naho vhathu vhanzhi vha Dzhapani vha sa ḓivhi zwithu zwinzhi nga ha Bivhili, vho ḓiimisela u i vhala. Vhathu vhanzhi vha sa athu u vhona Bivhili vha ḓo wana tshibuli tsha u vha na tshipiḓa tshayo na u i vhala.

Ndi ngani ho khethwa bugu ya Matthew? Musi Vhadzhapani vhanzhi vha tshi pfa nga ha ipfi “Bivhili,” vha humbula nga ha Yesu Kristo. Nga zwenezwo, bugu ya Matthew yo khethwa ngauri i katela mafhungo a mutevhe wa muṱa wa ha Yesu na u bebiwa hawe, Pfunzo yawe ya bvumo ya Thavhani na vhuporofita ha maḓuvhani a vhufhelo. Zwenezwi ndi zwithu zwine zwa takadza vhunzhi ha vhathu vha Dzhapani.

 Vhahuweleli vha fhiseaho vha Dzhapani vho thoma u tshimbidza yeneyi bugu ntswa mushumoni wa nnḓu nga nnḓu na kha nyendo dza u vhuyelela. Muṅwe wahashu wa tshisadzi o ṅwala uri: “Zwino ndi na zwibuli zwinzhi zwa u vhudza vhathu Ipfi ḽa Mudzimu tsimuni yashu. Zwi re zwone ndi uri ndo kona u tshimbidza kopi ya bugu ya Matthew nga madekwana a ḓuvha ḽe ra vha ri na muṱangano wo khetheaho!”

Vhahuweleli vha tshimbidza hani yeneyi bugu? Vhathu vhanzhi vha Dzhapani vha ḓivha mibulo i ngaho “khoro tsekene,” ‘kudza nguluvhe vhulungu,’ na u sa “vhilaela zwa matshelo.” (Mateo 6:34; 7:6, 13) Vho mangadzwa nga u pfa uri eneo ndi maipfi a Yesu Kristo. Musi vha tshi vhona eneo maipfi kha bugu ya Matthew, vhanzhi vho ri: “Ndi kale ndi tshi ṱoḓa u vhala Bivhili luthihi fhedzi.”

Musi vhahuweleli vha tshi ita nyendo dza u vhuyelela kha vhe vha ṱanganedza bugu ya Matthew, kanzhi vho ṋemuḓi vho amba uri vho i vhala nga u ṱavhanya kana vho i vhala yoṱhe. Muṅwe munna a re miṅwahani ya vhu-60 o vhudza muṅwe muhuweleli uri: “Ndo i vhala lunzhi-lunzhi nahone nda pfa ndo khuthadzea. Ndi khou humbela uri ni ngudise zwo engedzaho nga ha Bivhili.”

Bugu ya Matthew i dovha ya tshimbidzwa tsimuni. Musi iṅwe Ṱhanzi i tshi khou huwelela, yo ṋea muṅwe musidzana we a ṱanganedza bugu ḓiresi yawe ya e-mail. Nga murahu ha awara, onoyo musidzana o rumela wahashu e-mail nahone a amba uri o no vhala tshipiḓa tsha yeneyo bugu nahone u ṱoḓa u ḓivha zwo engedzeaho. Nga murahu ha vhege, onoyo musidzana o thoma pfunzo ya Bivhili ya u thoma nahone nga u ṱavhanya a thoma u ya miṱanganoni.

Kopi dza bugu ya Matthew dzi fhiraho 1 600 000 dzo rumelwa zwivhidzoni zwa ngei Dzhapani. Ṅwedzi muṅwe na muṅwe, Ṱhanzi dzi ṋea vhathu kopi nnzhi. Marangaphanḓa a yeneyi khandiso a sumbedza nḓila ine vhagandisi vha yeneyo bugu vha ḓipfa ngayo musi a tshi ri: “Ri fulufhela uri u vhala yeneyi khandiso zwi ḓo ita uri ni vhe na dzangalelo ḽa u guda Bivhili.”