1, 2. (a) U fulufhedzea kha Yehova na u sa dzhia sia kha ḽeneḽi shango ḽine ḽa vha na dzikhakhathi, zwi tshimbidzana hani? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.) (b) Vhathu vhanzhi vha fulufhedzea kha mini, nahone hu vha na mvelelo ifhio?

VHASHUMELI vha Yehova a vha dzhii sia nahone a vha sheli mulenzhe kha zwithu zwi fhandekanyaho vhathu, zwi ngaho vhubvo, tsinde kana mvelele. Ndi ngani? Ngauri ri a fulufhedzea kha Yehova nahone ri a mu thetshelesa na u mu funa. (1 Yohane 5:3) Hu sa londwi hune ra dzula hone kana hune ra bva hone, ri tevhela zwilinganyo zwa Mudzimu. U fulufhedzea kha Yehova na Muvhuso wawe ndi zwa ndeme u fhira zwithu zwoṱhe. (Mateo 6:33) Ndi ngazwo ri tshi nga amba uri a ri “tshipiḓa tsha shango.”—Vhalani Yohane 17:11, 15, 16; Yesaya 2:4.

² Vhathu vhanzhi ṋamusi shangoni vha fulufhedzea kha mashango avho, lushaka kana mvelele kana tshigwada tshavho tsha mitambo. Zwi ṱungufhadzaho ndi uri zwenezwi zwo ita uri vhunzhi havho vha ṱaṱisane, u vhengana nahone nga zwiṅwe zwifhinga vha vhulahe vhane vha tikedza mahoro mahanedzi nga u fulufhedzea. Naho ri sa dzhii sia kha dzenedzo dzikhakhathi, zwi nga ri kwama na miṱa yashu nahone ri nga tshenzhela  u shayea ha khaṱulokwayo. Zwi nga leluwa vhukuma u dzhia sia arali mivhuso i tshi dzhia phetho dzi si dzavhuḓi ngauri Mudzimu o ri sika ri na vhukoni ha u ḓivha zwo lugaho na zwi songo lugaho. (Genesi 1:27; Doiteronomio 32:4) Ni ḓipfa hani musi hu tshi itwa zwithu zwi si zwavhuḓi? Naa ni a kona u sa dzhia sia kana ni a dzhia sia?

3, 4. (a) Ndi ngani ri sa dzhii sia musi hu na dzikhakhathi? (b) Ri ḓo haseledza mini kha ino thero?

³ Vhathu vhanzhi vha dzhia sia arali hu na dzikhakhathi ngauri mivhuso i vha ṱuṱuwedza uri ndi zwine vhadzulapo vha fanela u zwi ita. Fhedzi ri tevhela Yesu. Nga zwenezwo, a ri dzheneleli kha zwa politiki nahone a ri yi nndwani. (Mateo 26:52) Vhakriste vha ngoho a vha humbuli uri tshiṅwe tshipiḓa tsha shango ḽa Sathane tshi khwine u fhira tshiṅwe. (2 Vhakorinta 2:11) A ri ṱoḓi u dzhenelela kha dzikhakhathi dza ḽino shango.—Vhalani Yohane 15:18, 19.

⁴ Ngauri a ro ngo fhelela, vhaṅwe vhashu vha nga ḓipfa vha sa takaleli vhathu vha sa fani na riṋe. (Yeremia 17:9; Vhaefesa 4:22-24) Kha ino thero, ri ḓo guda nga ha maitele ane a ḓo ri thusa u lwisana na u kunda eneo maḓipfele ane a fhandekanya vhathu. Ri ḓo dovha ra haseledza nḓila ine ra nga fulufhedzea kha Muvhuso nga u ḓigudisa u humbula nga nḓila ine Yehova na Yesu vha humbula ngayo.

5, 6. Musi Yesu a tshi kha ḓi vha kha ḽifhasi, o vha a tshi dzhia hani zwigwada zwo fhamba-fhambanaho zwa vhathu, nahone ndi ngani?

⁵ Musi ni tshi wana zwi tshi ni konḓela u sa dzhia sia, ḓivhudziseni uri, ‘Yesu o vha a tshi ḓo vha o ita mini?’ Musi Yesu a tshi kha ḓi vha kha ḽifhasi ho vha hu na dzikhakhathi na u sa tendelana vhukati ha vhathu vha Yudea, Galilea na Samaria. Humbulani nga ha dziṅwe tsumbo. Vhayuda na Vhasamaria vho vha vha sa ambi vhoṱhe. (Yohane 4:9) Vhafarisei na Vhasadukei vho vha vha sa tendelani nga zwithu zwinzhi. (Mishumo 23:6-9) Vhayuda vhe vha guda Mulayo vho vha vha tshi ḓipfa vhe khwine u fhira vha songo u gudaho. (Yohane 7:49) Nahone vhanzhi vho vha vha tshi vhenga vhathelisi na Vharoma. (Mateo 9:11) Fhedzi Yesu ho ngo dzhia sia kha dzenedzo dzikhakhathi. Naho tshifhinga tshinzhi o vha a tshi imelela ngoho nga ha Yehova nahone a tshi zwi ḓivha uri Isiraele ndi lushaka lwo khetheaho kha Mudzimu, ho ngo vhuya a funza vhafunziwa vhawe uri vha khwine u fhira vhaṅwe. (Yohane 4:22) Nṱhani hazwo, o vha funza u funa vhathu vhoṱhe.—Luka 10:27.

⁶ Ndi ngani Yesu a songo dzhia tshiṅwe tshigwada tshi khwine u fhira tshiṅwe? Nga nṱhani ha nḓila ine ene na Khotsi awe vha ḓipfa ngayo nga ha vhathu. Yehova o sika vhathu u itela uri vha ḓadze ḽifhasi nga matsinde o fhamba-fhambanaho. (Genesi 1:27, 28) Nga zwenezwo, Yehova na Yesu a vha humbuli u nga tsinde ḽithihi, vhubvo kana nyambo zwi khwine u fhira zwiṅwe. (Mishumo 10:34, 35; Nzumbululo 7:9, 13, 14) Ri fanela u tevhela tsumbo yavho yavhuḓi.—Mateo 5:43-48.

7, 8. (a) Ndi sia ḽa nnyi ḽine ra ḽi dzhia, nahone ndi ngani? (b) Ndi zwifhio zwine ra fanela u zwi humbula nga ha thandululo dza thaidzo dza vhathu?

 ⁷ Ndi ngani ri sa tikedzi muvhusi kana muvhuso muṅwe na muṅwe wa vhathu? Ngauri ri ima na Yehova. Ndi Muvhusi washu. Ngei Edeni, Sathane o amba uri Yehova a si muvhusi wavhuḓi wa vhathu. Sathane o vha a tshi ṱoḓa uri vhathu vha tende uri nḓila yawe ya u ita zwithu ndi ya khwine u fhira ya Mudzimu. Yehova u ri tendela uri ri ḓikhethele ane ra ḓo ima nae. Fhedzi hu pfi mini nga inwi? Naa ni thetshelesa Yehova ngauri ni tenda uri nḓila yawe ya u ita zwithu i khwine u fhira yaṋu? Naa ni a tenda uri ndi Muvhuso wawe u woṱhe une wa nga tandulula thaidzo dzashu? Kana naa ni humbula uri vhathu vha nga ḓivhusa nga hu bvelelaho vhe si na Mudzimu?—Genesi 3:4, 5.

⁸ Sa tsumbo, arali muthu a ni vhudzisa uri ni humbula mini nga ha tshiṅwe tshigwada tsha politiki, vhatikedzi vha politiki kana maṅwe madzangano a fanaho na eneo, ni ḓo aravha hani? Zwiṅwe zwa zwenezwi zwigwada zwi nga vha zwi tshi fulufhedzea nahone zwi tshi ṱoḓa u thusa vhathu. Fhedzi ri a ḓivha uri ndi Muvhuso wa Yehova u woṱhe une wa nga tandulula thaidzo dza vhathu na u fhelisa u shayea hoṱhe ha khaṱulokwayo. Ri dovha ra tevhela vhulivhisi ha Yehova tshivhidzoni, nṱhani ha uri muṅwe na muṅwe a ite zwine a vhona zwi khwine khae. Ndi ngazwo tshivhidzo tshi na vhuthihi.

9. Ndi thaidzo ifhio ye vhaṅwe Vhakriste vha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha vha vha nayo, nahone vho vha vha tshi fanela u ita mini?

⁹ Ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha, vhaṅwe Vhakriste vha ngei Korinta vho vha vha tshi khou ṱaṱisana vha tshi ri: “‘Nṋe ndi wa Paulo,’ muṅwe a ri: ‘Nṋe ndi wa Apolo,’ muṅwe a ri: ‘Nṋe ndi wa Kefa,’ muṅwe a ri: ‘Nṋe ndi wa Kristo.’” Musi Paulo a tshi pfa zwenezwi, o vha o mangala. Yeneyo yo vha i thaidzo khulwane vhukuma ngauri mulalo wa tshivhidzo wo vha u khomboni. Nga zwenezwo, o vhudzisa vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini a ri: Naa “Kristo o fhandekana”? Paulo o vha eletshedza a ri: “Ndi a ni ṱuṱuwedza vhahashu, nga dzina ḽa Murena washu Yesu Kristo uri noṱhe ni tea u tendelana musi ni tshi amba, na uri a ho ngo tea u vha na dziphambano vhukati haṋu, fhedzi ni vhe vhathihi nga ho fhelelaho ni na muhumbulo muthihi na kuhumbulele kuthihi.” Zwo tou ralo na ṋamusi. A ho ngo fanela u vha na u fhandekana tshivhidzoni.—1 Vhakorinta 1:10-13; vhalani Vharoma 16:17, 18.

10. Paulo o humbudza mini Vhakriste, nahone ri guda mini kha zwenezwo?

¹⁰ Paulo o humbudza Vhakriste vho ḓodzwaho uri vha vhadzulapo vha ṱaḓulu nahone a vho ngo fanela u livhisa ṱhogomelo kha “zwithu zwa kha ḽifhasi.” (Vhafilipi 3:17-20) * (Sedzani ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.) Vhaḓodzwa ndi vhaimeleli vhane vha imelela Mudzimu na Kristo. Musi muimeleli e shangoni ḽisili, ha ḓibaḓekanyi na thaidzo dzaḽo na zwa politiki. Nga nḓila i  fanaho, zwi nga si vhe zwavhuḓi uri vhaḓodzwa vha ḓibaḓekanye na thaidzo na politiki dza shango. (2 Vhakorinta 5:20) Vhane vha vha na fulufhelo ḽa u tshila kha ḽifhasi na vhone vha a fulufhedzea kha Muvhuso nahone a vha dzhii sia kha dzikhakhathi dza shango.

11, 12. (a) Ri fanela u iledza mavhonele afhio arali ri tshi ṱoḓa u dzula ri tshi fulufhedzea Muvhusoni wa Mudzimu? (b) Muṅwe wahashu wa tshisadzini o vha a tshi ḓipfa hani nga ha vhaṅwe vhathu, nahone ndi mini zwe zwa mu thusa?

¹¹ Kha maṅwe mashango, vhathu vha ḓipfa vhe tsini vhukuma na vhathu vhe vha aluwa navho, mvelele na nyambo dzi fanaho na dzavho. Kanzhi vha ḓirwa khana nga hune vhabva hone. Fhedzi a ro ngo fanela u tendela eneo mavhonele a tshi ri kwama. Nṱhani hazwo, ri fanela u shandula nḓila ine ra humbula ngayo nahone ri fanela u gudisa luvalo lwashu uri ri sa dzhie sia kha vhuimo hoṱhe. Ri nga zwi ita hani zwenezwi?

¹² Sa tsumbo, Mirjeta * (sedzani ṱhaluso i re magumoni a siaṱari) o bebwaho shangoni ḽine ha ambiwa Luyugoslavia. Fhethu he a alutshela hone, vhathu vho vha vha tshi vhenga Vhaserbia. Musi a tshi guda nga ha Yehova, o ṱhogomela uri Yehova ha funi luṅwe lushaka u fhira luṅwe nahone Sathane u ṱoḓa vhathu vha tshi vhengana. Nga zwenezwo, o lingedza nga nḓila dzoṱhe u shandula nḓila ye a vha a tshi ḓipfa ngayo. Fhedzi musi hu tshi thoma nndwa vhukati ha mirafho yo fhambanaho he a vha a tshi dzula hone, Mirjeta o dovha a si tsha takalela Vhaserbia. O vha a si tsha ṱoḓa u huwelela khavho. O vha a tshi zwi ḓivha uri zwenezwi zwo khakhea, nga zwenezwo, a humbela Yehova uri a mu thuse u litsha nḓila ye a vha a tshi ḓipfa ngayo. O dovha a mu humbela uri a mu thuse u thoma vhuvulanḓila. Mirjeta o ri: “Ndo wana uri u livhisa ṱhogomelo vhuḓinḓani zwi a thusa vhukuma. Musi ndi vhuḓinḓani, ndi lingedza u edzisa vhuthu ha Yehova ha lufuno, nahone ndo no vhona mavhonele anga a si avhuḓi a tshi vho fhela.”

13. (a) Ho itea mini kha Zoila, nahone o aravha hani? (b) Ri guda mini kha tshenzhelo ya Zoila?

¹³ Zoila ndi muṅwe wahashu wa tshisadzi ane a bva Mexico we a pfulutshela Yuropa. Tshivhidzoni tshawe ho vha hu na vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini vhane vha bva kha zwiṅwe zwipiḓa zwa Latin America. Zoila o ri vhaṅwe vho vha vha tshi ita miswaswo nga ha shango ḽine a bva khaḽo, mikhuvha yaḽo na muzika. O vha o sinyuwa vhukuma, nga zwenezwo, a rabela Yehova uri a mu thuse uri a sa ḓipfe a tshi khukhulisea. Arali ro vha ri kha vhuimo hawe, ro vha ri tshi ḓo aravha hani? Vhaṅwe vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini vha kha ḓi lwela u langa maḓipfele avho musi vha tshi pfa hu tshi ambiwa zwithu zwi si zwavhuḓi nga ha fhethu hune vha bva hone. Nga zwenezwo, ri nga si ṱoḓe u amba kana u ita zwiṅwe zwithu zwine zwa ita uri tshiṅwe tshigwada tsha vhathu tshi vhonale tshi khwine u fhira tshiṅwe. A ri ṱoḓi u fhandekanya tshivhidzo kana huṅwe fhethu.—Vharoma 14:19; 2 Vhakorinta 6:3.

14. Ndi mini zwine zwa ḓo ni thusa u dzhia vhathu nga nḓila ine Yehova a vha dzhia ngayo?

¹⁴ Roṱhe ri a ḓivha uri vhashumeli vha Yehova vha na vhuthihi, nga zwenezwo, a ro ngo fanela u vhona u nga huṅwe fhethu kana shango zwi khwine u fhira zwiṅwe. Fhedzi muṱa waṋu na vhe na aluwa navho,  vha nga ni ṱuṱuwedza uri ni fune hune na bva hone. Nga zwenezwo, khamusi nga zwiṅwe zwifhinga ni kha ḓi vha na mavhonele a si avhuḓi nga ha vhathu vhane vha bva kha luṅwe lushaka, mvelele, nyambo kana matsinde. Ndi mini zwine zwa nga ni thusa uri ni shanduke? Elekanyani nga ha nḓila ine Yehova a ḓipfa ngayo nga ha vhathu vhane vha ḓirwa khana nga ha shango ḽine vha bva khaḽo kana vhane vha humbula u nga vha khwine u fhira vhaṅwe. Itani ṱhoḓisiso yo engedzeaho nga ha enea mafhungo musi ni tshi khou ita pfunzo ya muthu nga eṱhe kana vhurabeli ha muṱa. Nga zwenezwo, humbelani thuso kha Yehova uri a ni thuse uri ni ḓipfe nga nḓila ine a ḓipfa ngayo nga ha vhathu.—Vhalani Vharoma 12:2.

15, 16. (a) Vhaṅwe vha nga aravha hani samusi ro fhambana navho? (b) Vhabebi vha nga thusa hani vhana vhavho uri vha dzule vha tshi fulufhedzea kha Yehova?

¹⁵ Ri ṱoḓa u shumela Yehova ri na luvalo lwo kunaho, ngauralo, nga zwiṅwe zwifhinga ri nga vhonala ro fhambana na vhane ra shuma navho, vhane ra dzhena navho tshikolo, vhahura kana mashaka. (1 Petro 2:19) Yesu o ri sevha uri vhaṅwe vha ḓo ri vhenga nga nṱhani ha uri ro fhambana navho. Humbulani uri vhanzhi vhane vha ri hanedza a vha ḓivhi nga ha Muvhuso wa Mudzimu. Nga zwenezwo, a vha pfesesi uri ndi ngani zwi zwa ndeme vhukuma kha riṋe u fulufhedzea kha Muvhuso u fhira mivhuso ya vhathu.

¹⁶ U itela u fulufhedzea kha Yehova, ri fanela u mu thetshelesa hu sa londwi zwine  vhaṅwe vhathu vha nga zwi ita kana u zwi amba kha riṋe. (Daniele 3:16-18) Vhathu vhaswa vha nga wana zwi tshi konḓa vhukuma u fhambana na vhaṅwe. Vhabebi, thusani vhana vhaṋu uri vha vhe na tshivhindi tshikoloni. Vhana vhaṋu vha nga ofha u hana u gwadamela fulaga kana u hana u dzhenelela kha vhuṅwe vhuṱambo ha dzitshaka. Nga tshifhinga tsha vhurabeli ha muṱa, ni nga guda nga ha nḓila ine Yehova a ḓipfa ngayo nga ha zwenezwi zwithu. Vha gudiseni u ṱalutshedza zwine vha zwi tenda nga hu pfalaho na nga ṱhonifho. (Vharoma 1:16) Zwiṅwe hafhu, arali zwo tea thusani vhana vhaṋu u amba na vhadededzi vhavho na u vha ṱalutshedza zwine ra zwi tenda.

17. Ndi mahumbulele afhio ane ra fanela u a iledza, nahone ndi ngani?

¹⁷ Kanzhi ri takalela zwiḽiwa, luambo, mupo na mikhuvha zwa fhethu he ra alutshela hone. Fhedzi ri pfa u nga zwine ra zwi takalela zwi dzula zwi khwine u fhira zwine vhaṅwe vha zwi takalela? Yehova u ṱoḓa ri tshi takalela zwithu zwo fhamba-fhambanaho zwe a zwi sika. (Psalme ya 104:24; Nzumbululo 4:11) Nga zwenezwo, ndi ngani ni tshi kombetshedza uri nḓila ine ha itwa ngayo zwithu i khwine u fhira iṅwe?

18. Ndi ngani zwi zwavhuḓi kha riṋe u dzhia vhaṅwe nga nḓila ine Yehova a vha dzhia ngayo?

¹⁸ Yehova u ṱoḓa uri vhathu vha mifuda yoṱhe vha gude nga hae, u mu gwadamela na u tshila tshoṱhe. (Yohane 3:16; 1 Timotheo 2:3, 4) Nga zwenezwo, musi vhahashu vhe na mihumbulo yo fhambanaho na yashu, ro ḓiimisela u vha thetshelesa, tenda zwine vha zwi humbula zwi tshi ṱanganedzea kha Yehova. Arali ra ita nga u ralo, vhutshilo hashu vhu ḓo takadza nahone ri ḓo dzula ri na vhuthihi na vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini. Samusi ro zwi haseledza, ri fulufhedzea kha Yehova na Muvhuso wawe nahone a ri dzhii sia kha dzikhakhathi dza shango. Ri vhenga u ḓikukumusa na mbambe shangoni ḽa Sathane. Ri livhuha vhukuma uri Yehova o ri gudisa u funa mulalo na u ḓiṱukufhadza! Ri ḓipfa u fana na mupsalme we a ri: “Nga ngoho, a si u naka na u ḓifha mukomana na murathu vhó dzula vhé vhathihi!”—Psalme ya 133:1.