1, 2. Ndi nnyi we a ri ṋea luvalo nahone ndi ngani ri tshi nga livhuha uri ri nalwo?

YEHOVA MUDZIMU o sika vhathu vhe na mbofholowo ya u ḓikhethela. Yehova o ri ṋea vhulivhisi u itela u ri thusa u dzhia phetho dzavhuḓi. Honovhu vhulivhisi vhu vhidzwa luvalo, zwine zwa vha vhukoni vhu re nga ngomu hashu ha u ḓivha zwo lugaho na zwi songo lugaho. Musi ri tshi shumisa luvalo lwashu nga nḓila yo teaho, lu nga ri thusa u ita zwo lugaho na u iledza zwi songo lugaho. U vha hashu na luvalo zwi sumbedza uri Yehova u a ri funa nahone u ṱoḓa ri tshi bvelela.

² Ṋamusi vhaṅwe vhathu vha ita zwo lugaho nahone vha vhenga zwi songo lugaho naho vha sa ḓivhi zwilinganyo zwa Bivhili. (Vhalani Vharoma 2:14, 15.) Ndi ngani? Ndi nga nṱhani ha luvalo lwavho. Lu thivhela vhathu vhanzhi uri vha si ite zwithu zwivhi. Edzani u humbula uri shango ḽo vha ḽi tshi ḓo vha ḽivhi lungafhani arali ro vha ri si na luvalo! Khamusi ro vha ri tshi ḓo pfa zwithu zwivhi vhukuma u fhira zwine ra zwi pfa ṋamusi. Ri livhuha lungafhani uri Yehova o ṋea vhathu luvalo!

3. Luvalo lwashu lu nga ri thusa hani tshivhidzoni?

 ³ Vhathu vhanzhi a vha humbuli nga ha u gudisa luvalo lwavho. Naho zwo ralo, vhathu vha Yehova vha ṱoḓa luvalo lwavho lu tshi shuma nga nḓila yo teaho ngauri lu nga thusa vhukuma kha u ṱuṱuwedza vhuthihi tshivhidzoni. Ri ṱoḓa luvalo lwashu lu tshi ri humbudza nga ha zwilinganyo zwa Bivhili zwa u ḓivha zwo lugaho na zwi songo lugaho, zwavhuḓi na zwi si zwavhuḓi. Naho zwo ralo, u itela u gudisa luvalo lwashu na u lu shumisa, ri fanela u ita zwi fhiraho u sokou guda nga ha zwine Bivhili ya zwi amba. Ri fanela u funa zwilinganyo zwa Mudzimu na u vha na lutendo lwa uri zwi a ri vhuyedza. Paulo o ṅwala a ri: “Tshipikwa tsha yeneyi ndaela ndi uri u fune nga mbilu yo kunaho na nga luvalo lwavhuḓi na nga lutendo lu si na muhoyo.” (1 Timotheo 1:5) Musi ri tshi gudisa luvalo lwashu na u lu tevhela, u funa hashu Yehova na u vha na lutendo khae zwi ḓo engedzea. Nḓila ine ra shumisa ngayo luvalo lwashu i sumbedza nḓila ine ra vha na vhushaka ha tsini ngayo na Yehova na nḓila ine ra ṱoḓa u mu takadza ngayo. Luvalo lwashu lu dovha lwa dzumbulula zwine ra vha zwone zwa vhukuma.

4. Ri nga gudisa hani luvalo lwashu?

⁴ Fhedzi ri nga gudisa hani luvalo lwashu? Ri fanela u guda Bivhili tshifhinga tshoṱhe, u elekanya nga ha zwine ra zwi vhala na u humbela uri Yehova a ri thuse u shumisa zwe ra zwi guda. Zwenezwi zwi amba uri ri fanela u ita zwi fhiraho u sokou guda ngoho na milayo. Musi ri tshi guda Bivhili, tshipikwa tshashu ndi u ḓivha Yehova khwine. Zwi ita uri ri ḓivhe uri ndi Muthu-ḓe na zwine a zwi funa na u zwi vhenga. Musi ri tshi guda zwo engedzeaho nga ha Yehova, mafheleloni luvalo lwashu lu ḓo ṱavhanya u ri tsivhudza nga ha zwo lugaho na zwi songo lugaho. Musi ri tshi bvela phanḓa ri tshi gudisa luvalo lwashu, ri nga thoma u humbula u fana na Yehova.

5. Ri ḓo haseledza mini kha ino thero?

⁵ Naho zwo ralo, ri nga ḓivhudzisa uri: Luvalo lwo gudiswaho zwavhuḓi lu nga ri thusa hani musi ri tshi dzhia phetho? Ri nga ṱhonifha hani luvalo lwa Vhakriste nga riṋe? Nahone luvalo lwashu lu nga ri ṱuṱuwedza hani u ita zwo lugaho? Kha ri ṱolisise masia mararu ane khao ra ṱoḓa luvalo lwo gudiswaho zwavhuḓi: (1) mutakalo, (2) u ḓimvumvusa, na (3) mushumo washu wa u huwelela.

6. Ndi phetho ifhio ine ra fanela u i dzhia malugana na mutakalo washu?

⁶ Bivhili i ri vhudza uri ri iledze zwithu zwine zwa ḓo ri vhaisa nahone ri linganyisele kha mikhuvha i nga ho u ḽa na u nwa. (Mirero 23:20; 2 Vhakorinta 7:1) Musi ri tshi thetshelesa nyeletshedzo ya Bivhili, i nga ri thusa u tsireledza mutakalo washu. Fhedzi ri a lwala na u aluwa. Ndi phetho dzifhio dzine ra fanela u dzi dzhia? Kha maṅwe mashango hu na mishonga ya u lafha yo ḓoweleaho na dziṅwe nḓila dza ngalafho. Tshifhinga tshoṱhe ofisi dza davhi dzi wana marifhi a bvaho kha vhahashu vha tshi vhudzisa nga ha madzilafho o fhamba-fhambanaho.  Vhanzhi vha vhudzisa uri: “Naa mushumeli wa Yehova a nga shumisa dzilafho iḽi kana eḽo?”

7. Ri nga dzhia hani phetho nga ha malofha?

⁷ Ofisi ya davhi kana vhahulwane vha zwivhidzo zwa henefho a vha na maanḓa a u dzhiela Mukriste phetho nga ha ngalafho, naho a nga vhudzisa zwine a fanela u zwi ita. (Vhagalata 6:5) Naho zwo ralo, vhahulwane vha nga mu vhudza zwine Yehova a zwi amba u itela u thusa Mukriste uri a dzhie phetho dza vhuṱali. Sa tsumbo, Mudzimu o ri laya uri ri iledze malofha. (Mishumo 15:29) Yeneyi ndaela i thusa Mukriste uri a pfesese uri ho ngo fanela u ṱanganedza dzilafho ḽine ḽa katela u shelwa malofha o fhelelaho kana zwivhumbi zwiṋa zwihulwane zwao naho zwi zwifhio. Enea mafhungo a nga kwama luvalo lwa Mukriste musi a tshi khetha arali a tshi ḓo ṱanganedza zwipiḓa zwiṱuku zwa malofha, zwipiḓa zwiṱuku zwine zwa bva kha zwivhumbi zwiṋa zwihulwane zwa malofha. * (Sedzani ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.) Ndi ifhio iṅwe nyeletshedzo ya Bivhili ine ya nga ri thusa u dzhia phetho dza vhuṱali nga ha dzilafho?

8. Vhafilipi 4:5 i nga ri thusa hani u dzhia phetho dza vhuṱali malugana na mutakalo?

⁸ Mirero 14:15 i ri: “Tsilu ḽi tenda zwoṱhe zwiambiwa; muthanyi u sedza ṋayo dzawe.” Ṋamusi, hu nga vha hu si na dzilafho ḽi ḓivheaho ḽa maṅwe malwadze. Nga zwenezwo, ri fanela u vha na vhulondi nga ha dzilafho ḽine ḽa vhonala ḽi tshi nga ḽi nga fhodza, fhedzi hu si na vhuṱanzi ha uri ḽi a fhodza. Paulo o ṅwala a ri: “Itani uri u humbulela haṋu hu ḓivhiwe nga vhathu vhoṱhe.” (Vhafilipi 4:5) U humbulela zwi ḓo ri thusa u dzula ro livhisa ṱhogomelo kha u gwadamela Yehova nṱhani ha u livhisa ṱhogomelo kha mafhungo a mutakalo. Arali mutakalo washu wa vha tshithu tsha ndeme vhukuma vhutshiloni hashu, ri nga vha na tseḓa. (Vhafilipi 2:4) Ri a zwi ḓivha uri a ri nga vhi na mutakalo wo fhelelaho kha ano maitele. Nga zwenezwo, itani vhungoho ha uri u shumela Yehova zwi vhe tshithu tsha ndeme vhukuma vhutshilo haṋu.—Vhalani Vhafilipi 1:10.

9. Vharoma 14:13, 19 i kwama hani phetho dzashu nga ha mutakalo, nahone vhuthihi hashu vhu nga vha hani khomboni?

 ⁹ Mukriste ane a humbulela a nga si lingedze u kombetshedza vhaṅwe uri vha ite zwine a vhona zwi khwine. Kha ḽiṅwe shango, vhavhingani vho vha vha tshi ṱuṱuwedza vhaṅwe uri vha nwe philisi dza mutakalo na miṅwe mifuda ya zwiḽiwa. Vho ṱuṱuwedza vhaṅwe vhahashu uri vha ite nga u ralo, fhedzi vhaṅwe vho khetha u sa zwi ita. Musi philisi na mifuda ya zwiḽiwa zwi songo vha na masiandoitwa avhuḓi, zwo sinyusa vhahashu vhanzhi. Vhavhingani vho vha vhe na ndugelo ya u ḓikhethela arali vha tshi ṱoḓa u lingedza dzenedzo philisi na mifuda ya zwiḽiwa. Naho zwo ralo, naa zwo vha zwo tea u vhea vhuthihi ha tshivhidzo khomboni nga nṱhani ha mutakalo? Roma ḽa kale, vhaṅwe Vhakriste vho vha vhe na mahumbulele a sa fani nga ha zwiṅwe zwiḽiwa na vhuṱambo. Paulo o vha ṋea nyeletshedzo ifhio? O ri: “Muṅwe muthu u dzhia ḽiṅwe ḓuvha ḽi ḽa ndeme u fhira ḽiṅwe; muṅwe muthu u dzhia maḓuvha oṱhe a tshi fana; muṅwe na muṅwe kha tende kha zwe a dzula o phetha zwone.” Kha ri ṱhogomele uri ri si khukhulise vhaṅwe.—Vhalani Vharoma 14:5, 13, 15, 19, 20.

10. Ndi ngani ri tshi fanela u ṱhonifha phetho dza vhaṅwe dza muthu nga eṱhe? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

¹⁰ Nga zwiṅwe zwifhinga, ri nga kha ḓi sa pfesesa uri ndi ngani muṅwe muthu tshivhidzoni a tshi dzhia dziṅwe phetho kha mafhungo a muthu nga eṱhe. Ri fanela u ita mini? A ro ngo fanela u ṱavhanya u mu haṱula kana u mu kombetshedza uri a shandule mavhonele awe. Khamusi u ṱoḓa u gudisa luvalo lwawe nga ho engedzeaho, kana khamusi u a ṱavhanya u khukhulisea. (1 Vhakorinta 8:11, 12) Kana khamusi luvalo lwashu a lwo ngo gudiswa nga ho fhelelaho. Musi zwi tshi ḓa kha mafhungo a mutakalo na dziṅwe thaidzo, muṅwe na muṅwe washu u fanela u ḓidzhiela phetho na u ṱanganedza vhuḓifhinduleli.

11, 12. Bivhili i ri thusa hani u khetha vhuḓimvumvusi hashu?

¹¹ Yehova o ri sika nga nḓila ine ra kona u ḓiphina nga vhuḓimvumvusi na u vhuyelwa ngaho. Salomo o ṅwala uri “u sea hu na tshifhinga tshaho” na “u tshina hu na tshifhinga tshaho.” (Muhuweleli 3:4) Naho zwo ralo, a si vhuḓimvumvusi hoṱhe vhune ha vhuyedza kana u homolosa. Ri fanela u dovha ra iledza u fhedza tshifhinga tshinzhi kha u ḓimvumvusa. Luvalo lwashu lu nga ri thusa hani u ḓiphina na u vhuyelwa kha vhuḓimvumvusi vhune Yehova a vhu takalela?

¹² Bivhili i a ri sevha kha “mishumo ya ṋama.” Yeneyi mishumo i katela “vhupombwe, vhuyaḓa, u ḓifara nga nḓila i shonisaho, u rabela midzimu ya zwifanyiso, vhungome, vhuswina, dzinndwa, vivho, u sinyuwa, u vhangisana, dziphambano, u vhumba zwigwada, vhutshivha, vhudakwa, zwimima zwi sa langei, na zwithu zwi fanaho na zwenezwi.” Paulo o ṅwala uri “vhane  vha ita zwenezwo zwithu a vha nga ḽi ifa ḽa Muvhuso wa Mudzimu.” (Vhagalata 5:19-21) Nga zwenezwo, ri nga ḓivhudzisa uri: ‘Naa luvalo lwanga lu a nthusa u iledza mitambo ine ya vha na dzinndwa, muṱaṱisano, vhutshavha kana vhuvemu? Naa luvalo lwanga lu a nkaidza musi ndi tshi lingea u ṱalela filimu dzine dza sumbedza zwifanyiso zwi karusaho maḓipfele a zwa vhudzekani kana zwine zwa ṱuṱuwedza u ḓifara luvhi, vhudakwa kana vhungome?’

13. Nyeletshedzo i re kha 1 Timotheo 4:8 na Mirero 13:20 i ri thusa hani malugana na vhuḓimvumvusi?

¹³ Maitele a Bivhili a nga ri thusa u gudisa luvalo lwashu malugana na vhuḓimvumvusi. Sa tsumbo, Bivhili i amba uri “u ḓowedza muvhili hu vhuyedza zwiṱuku.” (1 Timotheo 4:8) Vhathu vhanzhi vha vhona u nga u ita nyonyoloso tshifhinga tshoṱhe zwi a homolosa nahone ndi zwavhuḓi kha mutakalo washu. Naho zwo ralo, hu pfi mini arali ri tshi ṱoḓa u ita nyonyoloso na tshigwada? Naa zwi na ndavha uri ri ita nyonyoloso na nnyi? Mirero 13:20 i ri vhudza uri: “Mu-endelana-na-vhaṱali u a ṱalifha-vho; mu-konana-na-tsilu u ḓo tambula-vho.” Vhukuma, ndi zwa ndeme u shumisa Bivhili yashu u gudisa luvalo lwashu musi ri tshi khetha vhuḓimvumvusi.

14. Muṅwe muṱa wo shumisa hani Vharoma 14:2-4?

¹⁴ Christian na Daniela vha na vhananyana vhavhili vha re miṅwahani ya vhufumi. Christian uri: “Kha Vhurabeli hashu ha Muṱa ha nga madekwana, ro haseledza nga ha u ḓimvumvusa. Ro tendelana uri dziṅwe nḓila dza u ḓimvumvusa dzi a ṱanganedzea ngeno dziṅwe dzi sa ṱanganedzei. Ndi vhafhio vhane vha nga dzhiiwa sa khonani dzavhuḓi? Muṅwe wa vhananyana vhashu o vha a tshi vhilaela uri nga tshifhinga tsha u awela, vhaṅwe vhaswa vha Dziṱhanzi vho vha vha tshi ḓifara nga nḓila ye a vha a tshi vhona i songo tea. Nahone o pfa e na mutsiko wa u ḓifara nga nḓila i fanaho. Ro lingedza u sumbedza uri muṅwe na muṅwe washu u na luvalo, nahone ri fanela u livhiswa ngalwo musi ri tshi khetha zwine ra zwi ita na vhane ra zwi ita navho.”—Vhalani Vharoma 14:2-4.

15. Mateo 6:33 i nga ri thusa hani musi ri tshi khou dzudzanya vhuḓimvumvusi?

 ¹⁵ Ni fhedza tshifhinga tshingafhani kha u ḓimvumvusa? Naa ni vhea miṱangano, tshumelo na ngudo ya Bivhili u thoma vhutshiloni haṋu kana naa u ḓimvumvusa hu ḓa u thoma? Ndi mini zwine zwa vha zwa ndeme kha inwi? Yesu o ri: “Dzulani ni tshi ṱoḓa Muvhuso wa Mudzimu na u luga hawe u thoma, zwiṅwe zwithu zwoṱhe ni ḓo engedzwa ngazwo.” (Mateo 6:33) Musi ni tshi khou khetha nḓila ine na ḓo fhedza ngayo tshifhinga tshaṋu, naa luvalo lwaṋu lu a ni humbudza nyeletshedzo ya Yesu?

16. Luvalo lwashu lu ri ṱuṱuwedza hani u huwelela?

¹⁶ Luvalo lwo gudiswaho a lu ri kaidzi fhedzi kha u ita zwithu zwo khakheaho, fhedzi lu dovha lwa ri ṱuṱuwedza u ita zwithu zwavhuḓi. Zwiṅwe zwa zwenezwi ndi u huwelela nnḓu nga nnḓu na kha vhane ra ṱangana navho lu songo dzudzanywaho. Ndi zwe Paulo a zwi ita. O ṅwala a ri: “Ndo ṋewa vhuḓifhinduleli. Khombo kha nṋe arali ndi sa ḓivhadzi mafhungo maḓifha!” (1 Vhakorinta 9:16) Samusi ri tshi edzisa Paulo, ri ḓo vha na luvalo lwavhuḓi, ri tshi ḓivha uri ri khou ita zwithu zwo lugaho. Nahone musi ri tshi huwelela mafhungo maḓifha kha vhaṅwe, ri ita uri luvalo lwavho lu shume. Paulo o ri: “Ro ita uri ngoho i vhonale nga u ḓithemendela phanḓa ha Mudzimu ri tsumbo yavhuḓi kha luvalo lwa muthu muṅwe na muṅwe.”—2 Vhakorinta 4:2.

17. Muswa o shumisa hani luvalo lwawe lwo gudiswaho nga Bivhili?

¹⁷ Musi Jacqueline e na miṅwaha ya 16, o guda ḓivhavhutshilo tshikoloni. Naho zwo ralo, vhagudiswa vho vha vha tshi khou guda nga ha pfunzo ya uri zwithu zwo sokou bvelela. Jacqueline o ri: “Luvalo lwanga lwo vha lu sa ntendeli u ṱanganela nga vhuḓalo kha khaseledzo kilasini sa zwine nda anzela u zwi ita. A tho ngo kona u tikedza pfunzo ya uri zwithu zwo sokou bvelela. Ndo ya kha mudededzi nahone nda ṱalutshedza vhuimo hanga. Ndo mangadzwa nga uri o vha e na vhuthu nahone a nṋea tshibuli tsha u amba na kilasi yoṱhe nga mafhungo a tsiko.” Jacqueline o ḓipfa o fushea nga u ḓivha uri o thetshelesa na u tevhela luvalo lwawe lwo gudiswaho nga Bivhili. Naa luvalo lwaṋu lu ni ṱuṱuwedza u ita zwo lugaho?

18. Ndi ngani ri tshi ṱoḓa u vha na luvalo lwavhuḓi na lu fulufhedzeaho?

¹⁸ Tshipikwa tshashu ndi u tshila u tendelana na maitele na zwilinganyo zwa Yehova. Nahone luvalo lwashu lu nga ri thusa u swikelela tshenetsho tshipikwa. Musi tshifhinga tshoṱhe ri tshi guda Ipfi ḽa Mudzimu, u elekanya nga haḽo na u shumisa zwine ra zwi guda, ri vha ri tshi khou gudisa luvalo lwashu. Nga zwenezwo, tshenetshi tshifhiwa tshavhuḓi tshi ḓo vha vhulivhisi vhu fulufhedzeaho vhutshiloni hashu ha Vhukriste!