1. Lutendo ndi lwa ndeme lungafhani? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

NAA no no vhuya na ḓivhudzisa uri, ‘Naa Yehova u ḓo ntshidza tshifhingani tsha maṱungu mahulu?’ Muapostola Paulo o amba uri iṅwe pfaneleo ya ndeme vhukuma ine ra i ṱoḓa u itela u tshidzwa ndi lutendo. O ri: “U nga si kone u takadza Mudzimu arali u si na lutendo.” (Vhaheberu 11:6) Zwenezwo zwi nga vhonala zwo leluwa, fhedzi ngoho ndi ya uri “a si vhoṱhe vhane vha vha na lutendo.” (2 Vhathesalonika 3:2) Eneo maṅwalo mavhili a ri thusa u pfesesa uri ndi zwa ndeme lungafhani u khwaṱhisa lutendo lwashu.

2, 3. (a) Lutendo lwashu ndi lwa ndeme lungafhani? (b) Zwino ri ḓo ṱolisisa mini?

² Muapostola Petro o amba nga ha u “lingwa” ha lutendo. (Vhalani 1 Petro 1:7.) Maṱungu mahulu a tsini vhukuma, nahone ri ṱoḓa u vha “na lutendo, lune lwa ḓo ita uri ri tshile.” (Vhaheberu 10:39) Nga zwenezwo, ri fanela u shuma vhukuma u itela u khwaṱhisa lutendo lwashu. Ri ṱoḓa u vha kha vhane vha ḓo lambedzwa musi Yesu Kristo, Khosi yashu, i tshi dzumbululwa. Nga zwenezwo, u fana na munna we a humbela Yesu lutendo lwo engedzeaho, na riṋe ri nga ri: “Nthuse henefho hune lwa khou ṱahela hone!” (Marko 9:24) Kana u fana  na vhaapostola, ri nga dovha ra ri: “Ri ṋee lutendo lwo engedzeaho.”—Luka 17:5.

³ Kha ino thero ri ḓo ṱolisisa mbuno dzi tevhelaho: nḓila ine ra nga fhaṱa ngayo lutendo lwashu, nḓila ine ra nga sumbedza ngayo uri lutendo lwashu lwo khwaṱha na uri ri nga vha hani na vhungoho ha uri Mudzimu u ḓo ri fhindula musi ri tshi humbela lutendo lwo engedzeaho.

4. Ndi tsumbo dza vhafhio dzine dza nga ri ṱuṱuwedza u khwaṱhisa lutendo lwashu?

⁴ Yehova o ri ṋea tsumbo nnzhi dza lutendo Bivhilini ngauri lutendo ndi lwa ndeme vhukuma. Dzo “ṅwalelwa u ri funza.” (Vharoma 15:4) Tsumbo ya Abrahamu, Sara, Isaka, Yakobo, Mushe, Rahaba, Gidioni, Baraka na vhaṅwe vhanzhi dzi nga ri ṱuṱuwedza u khwaṱhisa lutendo lwashu. (Vhaheberu 11:32-35) U engedza kha tsumbo dza tshifhingani tsho fhiraho, ri dovha ra vha na tsumbo dzavhuḓi dza lutendo dza vhahashu ṋamusi. * (Sedzani ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.)

5. Elia o sumbedza hani uri u na lutendo lwo khwaṱhaho kha Yehova, nahone ri fanela u ḓivhudzisa mini?

⁵ Iṅwe tsumbo i bvaho Bivhilini ndi ya muporofita Elia. Samusi ni tshi khou elekanya nga ha tsumbo yawe, ṱhogomelani zwiitea zwiṱanu zwe a sumbedza u fulufhedzea vhukuma kha Yehova. (1) Musi Elia a tshi vhudza Khosi Ahaba uri Yehova u ḓo ḓisa gomelelo, o mu vhudza nga tshivhindi a ri: “Nga vhutshilo ha Yehova Mudzimu wa Isiraele ane nṋe nda ima phanḓa hawe, nga miṅwaha uno a hu nga vhi na mvula na ṅwando.” (1 Dzikhosi 17:1) (2) Elia o vha a tshi tenda uri Yehova u ḓo ṋea ene na vhaṅwe zwine vha zwi ṱoḓa tshifhingani tsha gomelelo. (1 Dzikhosi 17:4, 5, 13, 14) (3) Elia o dovha a vha na vhungoho ha uri Yehova a nga vusa murwa wa tshilikadzi. (1 Dzikhosi 17:21) (4) O vha a sa timatimi uri mulilo wa Yehova u ḓo fhisa tshiṱhavhelo tshawe Thavhani ya Karamele. (1 Dzikhosi 18:24, 37) (5) Naho mvula yo vha i sa athu u na, Elia o amba na Ahaba nga mafulufulu a ri: “Gonya U yo’ ḽa, U yo’ nwa, ngauri hu khou pfala mubvumo wa mvula.” (1 Dzikhosi 18:41) Nga zwenezwo, musi ro no ṱhogomela dzenedzo tshenzhelo, ri nga ḓivhudzisa uri, ‘Naa lutendo lwanga lwo khwaṱha u fana na lwa Elia?’

6. Ndi mini zwine zwa ṱoḓea kha Yehova, u itela u fhaṱa lutendo lwashu?

⁶ Samusi ri sa koni u fhaṱa lutendo lwashu nga riṋe vhane, ri fanela u humbela Mudzimu muya mukhethwa. Ndi ngani? Ngauri lutendo ndi tshipiḓa tsha zwiaṋwiwa nga muya mukhethwa. (Vhagalata 5:22) Musi ri tshi tevhela nyeletshedzo ya Yesu ya u humbela muya mukhethwa wo engedzeaho ri vha ri tshi khou sumbedza u ṱalifha. Yesu o fulufhedzisa uri Yehova u ḓo “ṋea muya mukhethwa vhane vha mu humbela.”—Luka 11:13.

7. Ṱalusani nḓila ine ra nga dzula ri tshi khwaṱhisa ngayo lutendo lwashu.

 ⁷ Musi ri tshi vha na lutendo lwo khwaṱhaho kha Mudzimu, ri fanela u lu khwaṱhisa. Ri nga vhambedza lutendo na mulilo. Musi ri tshi vhasa mulilo, mudugudugu u nga vha na vhuhali vhukuma. Naho zwo ralo, arali ra sa khuṱhedza mulilo, u ḓo dzima ha sala maxale. Fhedzi arali ra dzula ri tshi khuṱhedza mulilo u ḓo dzula u tshi duga. Zwi fana na lutendo lwashu. Arali ra bvela phanḓa ri tshi vhala na u guda Ipfi ḽa Mudzimu ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe, u funa hashu Bivhili na Yehova zwi ḓo engedzea. Nga zwenezwo, ri ḓo ṱahulela na u khwaṱhisa lutendo lwashu.

8. Ndi zwifhio zwine zwa nga ni thusa u fhaṱa na u ṱahulela lutendo lwaṋu?

⁸ A no ngo fanela u fushea fhedzi nga zwithu zwe na zwi guda musi ni sa athu u lovhedzwa. (Vhaheberu 6:1, 2) Sa tsumbo, u guda vhuporofita ho no ḓadzeaho vhu re Bivhilini zwi ḓo ni thusa u fhaṱa na u ṱahulela lutendo lwaṋu. Ni nga dovha na shumisa Ipfi ḽa Mudzimu u vhona arali lutendo lwaṋu lwo khwaṱha zwa vhukuma.—Vhalani Yakobo 1:25; 2:24, 26.

9, 10. Lutendo lwashu lu khwaṱhiswa hani nga (a) khonani dzavhuḓi? (b) miṱangano ya tshivhidzo? (c) u huwelela?

⁹ Muapostola Paulo o amba uri Vhakriste vha nga ‘ṱuṱuwedzana lutendoni.’ (Vharoma 1:12) Zwenezwi zwi amba mini? Musi ri tshi fhedza tshifhinga ri na vhahashu, ri nga khwaṱhisana lutendoni. Zwihuluhulu zwenezwi ndi ngoho musi ri tshi fhedza tshifhinga na vhe lutendo lwavho lwa “lingwa.” (Yakobo 1:3) Khonani mmbi dzi tshinya lutendo lwashu, fhedzi khonani dzavhuḓi dzi a lu fhaṱa. (1 Vhakorinta 15:33) Ndi ngazwo ri tshi eletshedzwa uri ri ye miṱanganoni tshifhinga tshoṱhe. Henefho ri nga dzula ri tshi ‘ṱuṱuwedzana.’ (Vhalani Vhaheberu 10:24, 25.) Zwiṅwe hafhu, ngudo dzine ra dzi guda miṱanganoni dzi a ri khwaṱhisa. Bivhili i ri “muthu u tenda musi o no pfa.” (Vharoma 10:17) Nga zwenezwo, ḓivhudziseni uri, ‘Naa ndi ya miṱanganoni ya Vhukriste tshifhinga tshoṱhe?’

¹⁰ Ri dovha ra khwaṱhisa lutendo lwashu musi ri tshi huwelela na u gudisa vhaṅwe mafhungo maḓifha a Bivhili. U fana na Vhakriste vha tshifhingani tsha kale, ri guda u fulufhela Yehova na u amba nga tshivhindi kha vhuimo vhuṅwe na vhuṅwe.—Mishumo 4:17-20; 13:46.

11. Ndi ngani Kalebe na Yoshua vho vha na lutendo lwo khwaṱhaho, nahone ri nga fana hani navho?

¹¹ Lutendo lwashu kha Yehova lu a engedzea musi ri tshi vhona nḓila ine a ri thusa ngayo na nḓila ine a fhindula ngayo thabelo dzashu. Ndi zwe zwa itea kha Kalebe na Yoshua. Vho vha na lutendo kha Yehova musi vha tshi ṱola Shango ḽo Fulufhedziswaho. Nga u ya ha tshifhinga, lutendo lwavho lwo khwaṱha tshifhinga tshoṱhe musi vha tshi vhona nḓila ye Yehova a vha thusa ngayo. Yoshua o amba na Vhaisiraele nga mafulufulu a ri: “Zwe Yehova Mudzimu waṋu a ita a tshi vuledza oṱhe Mafhungo avhuḓi e a ni amba ngao’; ha ngo sia na ḽithihi.” Nga murahu o ri: “Zwino  ofhani-ha Yehova ni shumele Ene ngangoho na nga u fulufhedzea.” Nga zwenezwo, o dovha a ri: “A vha nṋe na vha muṱani wanga ri shumela Yehova.” (Yoshua 23:14; 24:14, 15) Musi ri tshi fulufhedzea kha Yehova na u vhona nḓila ine a ri thusa ngayo sa muthu nga eṱhe, lutendo lwashu lu ḓo khwaṱha nga ho engedzeaho.—Psalme ya 34:8.

12. Ri sumbedza hani uri ri na lutendo lwo khwaṱhaho?

¹² Ri sumbedza hani uri ri na lutendo lwo khwaṱhaho? Mufunziwa Yakobo o ri: “Ndi ḓo u sumbedza lutendo lwanga nga mishumo yanga.” (Yakobo 2:18) Zwiito zwashu zwi sumbedza uri ri na lutendo lwo khwaṱhaho. Kha ri vhone uri nga nḓila-ḓe.

13. Ri sumbedza hani lutendo lwashu musi ri tshi huwelela?

¹³ U huwelela ndi nḓila yavhuḓi vhukuma ya u sumbedza lutendo lwashu. Ndi ngani? Ngauri musi ri tshi huwelela, ri sumbedza uri ri a tenda uri vhufhelo vhu tsini na uri a vhu “nga lengi.” (Habakuku 2:3, Bivhili Khethwa.) U itela u ḓivha arali lutendo lwashu lwo khwaṱha, ri nga ḓivhudzisa uri: ‘U huwelela ndi zwa ndeme lungafhani kha nṋe? Naa ndi khou ita zwoṱhe zwine nda kona u itela u vhudza vhaṅwe nga ha Mudzimu? Naa ndi a ṱoḓa nḓila dza u ita zwo engedzeaho tshumeloni yanga kha Yehova?’ (2 Vhakorinta 13:5) Kha ri sumbedze u vha na lutendo lwo khwaṱhaho nga u ‘ḓivhadza khagala nga ha u tshidzwa,’ zwine zwa amba u huwelela mafhungo maḓifha.—Vhalani Vharoma 10:10.

14, 15. (a) Ri nga sumbedza hani u vha na lutendo vhutshiloni hashu ha ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe? (b) Anetshelani tshenzhelo ine ya sumbedza lutendo lwo khwaṱhaho.

¹⁴ Ri dovha ra sumbedza lutendo lwashu kha Yehova musi ri tshi konḓelela khaedu  dza vhutshilo ha ḽino shango. Musi ri tshi lwala, u kulea nungo, u tsikeledzea, u shengela kana ra vha na vhuṅwe vhuleme, ri fanela u vha na lutendo lwa uri Yehova na Yesu vha ḓo “ri thusa nga tshifhinga tsho teaho.” (Vhaheberu 4:16) Ri sumbedza u vha na lutendo kha Yehova musi ri tshi mu humbela thuso. Yesu o amba uri ri nga humbela Yehova uri a ri ṋee “zwiḽiwa zwashu u ya nga zwine ra zwi shaya.” (Luka 11:3) Mafhungo a Bivhili a sumbedza uri Yehova a nga ri ṋea zwiṅwe na zwiṅwe zwine ra zwi shaya. Sa tsumbo, tshifhingani tsha gomelelo ḽihulu ngei Isiraele, Yehova o ṋea Elia zwiḽiwa na maḓi. Bivhili i amba uri “mahunguvhu a ita a tshi mu ḓisela vhuswa na ṋama nga matsheloni; na nga madekwana a ḓisa vhuswa na ṋama; a nwa [kha] wonoyo mulambo.” (1 Dzikhosi 17:3-6) Ri na lutendo lwa uri Yehova a nga ri ṋea zwine ra zwi shaya.

¹⁵ Ri na vhungoho ha uri musi ri tshi shumisa maitele a Bivhili, ri ḓo kona u ṱhogomela zwishaiwa zwa muṱa washu. Wahashu o vhingwaho ane a pfi Rebecca a dzulaho ngei Asia, o ṱalutshedza nḓila ye ene na muṱa wawe vha shumisa ngayo maitele a re kha Mateo 6:33 na Mirero 10:4. O amba uri munna wawe o pfa u nga mushumo wawe u khou vhea vhushaka hawe na Yehova khomboni. Nga zwenezwo, munna wawe a mbo ḓi litsha mushumo. Fhedzi vho vha vhe na vhana vhaṋa vhane vha  fanela u vha ṱunḓela, nga zwenezwo, vha thoma u rengisa zwiḽiwa. Ngauri vho vha vha tshi shuma nga nungo dzoṱhe vho vha vha tshi ita tshelede yo eḓanaho u itela u ṱhogomela zwishaiwa zwa muṱa. O ri: “Ro pfa uri Yehova ho ngo vhuya a ri laṱa. A ro ngo vhuya ra lalela luvhondo.” Naa no no vhuya na vha na tshenzhelo i fanaho ye ya khwaṱhisa lutendo lwaṋu?

16. Hu ḓo itea mini arali ri tshi fulufhedzea kha Mudzimu?

¹⁶ Ri songo vhuya ra timatima uri Yehova u ḓo ri thusa arali ra tevhela vhulivhisi hawe. Paulo o redza maipfi a Habakuku musi a tshi ri: “O lugaho u ḓo tshila zwi tshi itiswa nga lutendo.” (Vhagalata 3:11; Habakuku 2:4) Ndi ngazwo ri tshi fanela u vha na lutendo lwo khwaṱhaho kha Yehova ane a ḓo ri thusa zwa vhukuma. Paulo o ri humbudza uri “Mudzimu a tshi shumisa maanḓa ane a shuma kha riṋe, a nga ita zwihulwane zwi fhiraho zwoṱhe zwine ra nga zwi humbela kana u zwi elekanya.” (Vhaefesa 3:20) Vhashumeli vha Yehova vha ita zwoṱhe zwine vha nga kona u itela u ita zwine Mudzimu a zwi funa, fhedzi vha a zwi ḓivha uri vha na mikano. Ri a livhuha vhukuma uri Mudzimu u na riṋe na uri u khou fhaṱutshedza vhuḓidini hashu.

17. (a) Yesu o fhindula hani vhaapostola? (b) Ndi ngani ri tshi nga lavhelela uri Yehova u ḓo fhindula khumbelo yashu ya lutendo lwo engedzeaho?

¹⁷ U ya nga zwe ra zwi ṱolisisa, ri nga ḓipfa nga nḓila ye vhaapostola vha ḓipfa ngayo musi vha tshi amba na Yesu, uri: “Ri ṋee lutendo lwo engedzeaho.” (Luka 17:5) Yesu o fhindula vhaapostola vhawe nga nḓila yo khetheaho nga ṅwaha wa Pentekoste ya 33, musi vha tshi wana muya mukhethwa nahone vho kona u pfesesa nga ho dzikaho ndivho ya Mudzimu. Zwenezwi zwo khwaṱhisa lutendo lwavho. Ho vha na mvelelo dzifhio? Vho thoma fulo ḽihulwane ḽa u huwelela nga tshenetsho tshifhinga. (Vhakolosa 1:23) Naa ri nga lavhelela uri khumbelo yashu ya lutendo lwo engedzeaho i fhindulwe? Yehova o ri fulufhedzisa uri khumbelo yashu i nga fhindulwa musi ri tshi ‘humbela zwi tshimbidzanaho na zwine a zwi funa.’—1 Yohane 5:14.

18. Yehova u fhaṱutshedza vhane vha fhaṱa lutendo lwavho?

¹⁸ Musi ri tshi fulufhela Yehova nga ho fhelelaho, u ḓo ri takalela. U ḓo fhindula khumbelo yashu ya lutendo lwo engedzeaho, lutendo lwashu lu ḓo khwaṱha nahone ri ḓo ‘dzhiiwa ri tshi fanelea Muvhusoni wa Mudzimu.’—2 Vhathesalonika 1:3, 5.