1, 2. Ndi ngani Yesu o vha a tshi funa Marita, fhedzi ndi vhukhakhi vhufhio he a vhu ita vhu sumbedzaho uri o vha a songo fhelela?

MUSI ni tshi humbula nga ha Marita khaladzi a Lazaro, ni vhona u nga o vha e muthu-ḓe? Bivhili i sumbedza uri Marita o vha e khonani ya tsini ya Yesu nahone o vha a tshi mu funa. Vhukuma, o vha e si ene mufumakadzi e eṱhe we a vha a tshi funwa na u ṱhonifhiwa nga Yesu. Sa tsumbo, Maria murathu wa Marita na ene o vha e khonani ya tsini ya Yesu. Nahone Yesu o vha a tshi funa mme awe Maria. (Yohane 11:5; 19:25-27) Nga zwenezwo, ndi ngani Yesu o funa Marita?

² Yesu o funa Marita ngauri o vha e na vhuthu, e na mafunda nahone e mushumi wa biko. Fhedzi zwa ndeme vhukuma, Yesu o mu funa ngauri o vha e na lutendo lwo khwaṱhaho. O tenda zwoṱhe zwe Yesu a zwi funza nahone o vha a sa timatimi uri o vha e Messia o fulufhedziswaho. (Yohane 11:21-27) Naho zwo ralo, Marita o vha a songo fhelela. O ita vhukhakhi u fana na riṋe roṱhe. Sa tsumbo, ḽiṅwe ḓuvha musi Yesu o vha dalela, Marita o vha o sinyutshela murathu wawe Maria nahone a vhudza  Yesu uri u fanela u mu kaidza. Marita o ri: “Murena, naa u vhona zwi zwone Maria a tshi nndaṱedza nda sala ndi tshi khou shuma ndi ndoṱhe? Amba nae uri a ḓe a nthuse.” (Vhalani Luka 10:38-42.) Ndi ngani Marita o amba zwenezwo nahone ri guda mini kha phindulo ya Yesu?

3, 4. Ndi mini zwe Maria a zwi ita zwo takadzaho Yesu, nahone Marita o guda mini? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

³ Yesu o livhuha uri Marita na Maria vho mu ramba hayani havho nahone o vha a tshi ṱoḓa u shumisa tshenetsho tshifhinga u vha funza ngoho ya ndeme. Maria o ṱavhanya a dzula tsini nae, “a tshi khou thetshelesa zwine a khou amba.” O vha a tshi ṱoḓa u guda zwoṱhe zwine a nga kona kha Mufunzi Muhulu. Na Marita o vha a tshi nga khetha u thetshelesa Yesu. Nahone o vha a tshi nga mu khoḓa nge a litsha zwoṱhe zwe a vha a tshi khou zwi ita u itela u mu thetshelesa.

⁴ Fhedzi Marita o vha o thithiswa. O vha o farakanea nga u lugiselela Yesu zwiḽiwa zwo khetheaho na u ita zwiṅwe zwithu zwinzhi u itela uri Yesu a ḓipfe e hayani. Musi a tshi vhona uri Maria ha khou mu thusa, o dinalea nahone a gungula kha Yesu. Yesu o vha a tshi zwi ḓivha uri Marita o vha a tshi khou lingedza u ita zwi fhiraho mpimo, nga zwenezwo, o amba nga vhulenda a ri: “Marita, Marita, u khou vhilaedziswa na u ḓidina nga zwithu zwinzhi.” O dovha a amba uri na zwiḽiwa zwiṱuku zwi ḓo vha zwo eḓana. Nga zwenezwo, Yesu o khoḓa Maria nge a mu thetshelesa nga vhuronwane. O ri: “Maria o nanga zwithu zwavhuḓi, nahone ha nga dzhielwi zwone.” Maria a nga vha o hangwa uri o ḽa mini ḽeneḽo ḓuvha, fhedzi a zwi timatimisi uri ho ngo vhuya a hangwa zwithu zwe a zwi guda kha Yesu na nḓila ye a mu khoḓa ngayo. Nga murahu ha miṅwaha i fhiraho 60, muapostola Yohane o ṅwala uri: “Yesu o vha a tshi funa Marita [na] Maria.” (Yohane 11:5) Eneo maipfi a sumbedza uri Marita o tenda u kaidzwa nga Yesu nahone a shumela Yehova nga u fulufhedzea vhutshilo hawe hoṱhe.

5. Ndi ngani zwi tshi konḓa vhukuma ṋamusi u dzula wo livhisa ṱhogomelo kha zwine zwa vha zwa ndeme vhukuma, nahone ndi mbudziso ifhio ine ra ḓo i fhindula?

⁵ Ri ṱhogomela uri ṋamusi hu na zwithu zwinzhi zwine zwa nga ri thithisa kha u shumela Yehova u fhira zwe zwa vha zwi hone zwifhingani zwa Bivhili. Tshiingamo tsha ḽa 15 September, 1958, tsho sevha vhahashu uri vha songo tendela thekinolodzhi i tshi vha thithisa kha u shumela Yehova. Na nga tshenetsho tshifhinga, zwi vhonala uri ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe ho vha hu na zwithu zwiswa. Zwithu zwi ngaho magazini dzine dza vha na mabammbiri a penyaho, radio, mimuvi na thelevishini zwo vha zwithu zwo ḓoweleaho. Tshiingamo tsho amba uri musi ri tsini na vhufhelo ha ano maitele “hu ḓo vha na zwithithisi zwinzhi.” Ṋamusi hu na zwithu zwinzhi zwine zwa nga ri thithisa u fhira naho hu lini. Ri nga ita mini u itela uri ri fane na Maria na u dzula ro livhisa ṱhogomelo kha u shumela Yehova?

6. Vhathu vha Yehova vho shumisa hani thekinolodzhi?

⁶ Vhathu vha Yehova vho shumisa thekinolodzhi u itela u huwelela mafhungo maḓifha. Sa tsumbo, nga murahu na tshifhingani tsha nndwa ya shango ya u thoma, vho sumbedza “Photo-Drama of Creation.”  Vho huwelela kha vhathu vhanzhi mashangoni manzhi vha tshi shumisa dzi-slide na dzifilimu pfufhi dzi re na mivhala na mibvumo. Magumo a “Photo-Drama” o ṱalusa tshifhinga tsha mulalo tshine Yesu Kristo a ḓo vhusa ḽifhasi. Nga murahu, vhathu vha Yehova vho shumisa radio u itela u phaḓaladza mulaedza wa Muvhuso kha vhathu vhanzhi u mona na shango. Ṋamusi ri shumisa dzikhomphyutha na Inthanethe u itela u swikelela vhathu hune vha vha hone na fhethu hu re kule.

7. (a) Ndi ngani zwi khombo u shumisa shango nga vhuḓalo? (b) Ri fanela u ṱhogomela mini? (Sedzani ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.)

⁷ Bivhili i ri sevha uri ri songo shumisa shango nga vhuḓalo. Zwenezwi zwi katela u fhedza tshifhinga tshinzhi kha zwithu zwa shango. (Vhalani 1 Vhakorinta 7:29-31.) Zwiṅwe zwa zwenezwi zwithu a zwo ngo khakhea, fhedzi zwi nga ri fhedzela tshifhinga tshashu. Sa tsumbo, ri nga vha ri tshi ḓiphina nga u ḓimvumvusa, u vhala dzibugu, u ṱalela thelevishini, u dalela fhethu havhuḓi, u renga na u ṱoḓa u ḓivha nga ha zwishumiswa zwa thekinolodzhi zwa tshizwino-zwino kana zwi no ḓura. Vhanzhi vha takalela u rumelana milaedza na e-mail nga Inthanethe kana u dzula vha tshi sedza mafhungo kana mvelelo dza mitambo. Fhedzi vhaṅwe vha vha na dzema ḽa u ita zwenezwi zwithu. * (Sedzani ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.) (Muhuweleli 3:1, 6) Arali ra shumisa vhunzhi ha tshifhinga tshashu kha zwithu zwi si zwa ndeme, ri nga kha ḓi sa livhisa ṱhogomelo nga ho fhelelaho kha zwithu zwa ndeme vhukuma zwine zwa vha u gwadamela Yehova.—Vhalani Vhaefesa 5:15-17.

8. Ndi ngani zwi zwa ndeme u sa funa zwithu zwa shango?

⁸ Sathane u ita zwoṱhe zwine a nga kona u itela u ri kungela kha zwithu zwa shango ḽawe na u ri thithisa kha u shumela Yehova. Sathane o ita zwenezwi ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha nahone u kha ḓi ita nga u ralo na ṋamusi. (2 Timotheo 4:10) Nga  zwenezwo, ri fanela u dzula ri tshi ṱolisisa nḓila ine ra ḓipfa ngayo nga ha zwithu zwa shango nahone ra ita tshanduko musi zwi tshi ṱoḓea. Bivhili i ri vhudza uri a ro ngo fanela u funa zwithu zwa shango. Nṱhani hazwo, ri fanela u dzula ri tshi khwaṱhisa lufuno lune ra vha nalwo kha Yehova. Arali ra ita nga u ralo, zwi ḓo ri lelutshela u thetshelesa Yehova na u dzula ri tsini nae.—1 Yohane 2:15-17.

9. Yesu o funza vhafunziwa vhawe uri vha livhise ṱhogomelo kha mini, nahone o vha vhetshela hani tsumbo?

⁹ Samusi Yesu o funza Marita nga vhulenda uri a sa thithiswe nga zwithu zwinzhi, o funza na vhafunziwa vhawe ngudo i fanaho. O vha ṱuṱuwedza uri vha dzule vho livhisa ṱhogomelo kha u shumela Yehova na Muvhuso wawe. (Vhalani Mateo 6:22, 33.) Yesu o vha vhetshela tsumbo yavhuḓi. O vha e si na zwithu zwinzhi nahone o vha e si na nnḓu kana tsimu.—Luka 9:58; 19:33-35.

10. Yesu o ri vhetshela tsumbo ifhio yavhuḓi?

¹⁰ Yesu ho ngo tendela tshithu na tshithihi tshi tshi mu thithisa kha mushumo wa u huwelela. Sa tsumbo, musi a tshi tou thoma u huwelela, gogo ḽa ngei Kapernaume ḽo vha ḽi tshi ṱoḓa Yesu a tshi fhedza tshifhinga tshinzhi muḓini waḽo. O ita mini? O dzula o livhisa ṱhogomelo kha mushumo wawe. O ri: “Ndi fanela uri ndi ye na kha miṅwe miḓi u itela uri ndi ḓivhadze mafhungo maḓifha a Muvhuso wa Mudzimu, ngauri ndo rumiwa u ita zwenezwo.” (Luka 4:42-44) Yesu o tshimbila lwendo lulapfu u itela u huwelela mafhungo maḓifha na u funza vhathu vhanzhi nga hune a nga kona ngaho. O vha o fhelela, fhedzi o vha a tshi neta nahone a tshi fanela u awela ngauri o vha e mushumi wa biko.—Luka 8:23; Yohane 4:6.

11. Yesu o ita mini musi muṅwe munna a tshi mu vhudza thaidzo dzawe? Ndi ngudo ifhio ye Yesu a i gudisa vhafunziwa vhawe?

¹¹ Musi Yesu a tshi khou funza vhafunziwa vhawe ngudo ya ndeme, muṅwe munna o mu dzhena haṋwani, a ri: “Mufunzi, vhudza mukomana wanga uri a nkovhele ifa.” Yesu ho ngo lingedza u tandulula thaidzo dza onoyo munna. Musi a tshi funza vhafunziwa vhawe, ho ngo thithisea. Zwi re zwone ndi uri o shumisa tshenetsho tshibuli u itela u vha funza uri arali vha livhisa ṱhogomelo kha u vha na zwithu zwinzhi vha ḓo thithisea kha u shumela Mudzimu.—Luka 12:13-15.

12, 13. (a) Ndi mini zwe Yesu a zwi ita zwe zwa takadza vhaṅwe Vhagerika ngei Yerusalema? (b) Yesu o aravha hani musi Filipo a tshi mu humbela uri a ṱangane na vhenevho vhathu?

¹² Yesu o sedzana na zwithu zwi tsikeledzaho vhukuma maḓuvhani a u fhedza musi e kha ḽifhasi. (Mateo 26:38; Yohane 12:27) O vha a tshi zwi ḓivha uri u ḓo tambudzwa vhukuma nahone a fa. O vha tshi dovha a zwi ḓivha uri u na mushumo munzhi une a fanela u u ita musi a sa athu u fa. Sa tsumbo, nga Swondaha ya ḽa 9 Nisan, Yesu o dzhena Yerusalema o ṋamela donngi. Gogo ḽo mu ṱanganedza sa Khosi yaḽo. (Luka 19:38) Nga ḓuvha ḽi tevhelaho,  nga tshivhindi Yesu o pandela vhanna vha re na vhupangwa thembeleni vhe vha vha vha tshi khou rengisa zwithu nga mutengo wa nṱha na u fhura vhathu.—Luka 19:45, 46.

¹³ Vhaṅwe Vhagerika vhe vha vha vho ya Yerusalema u pembelela Paseka vho vhona zwe Yesu a zwi ita nahone vha takala. Nga zwenezwo, vho vhudzisa muapostola Filipo arali vha tshi nga ṱangana na Yesu. Fhedzi Yesu o vha a sa khou lingedza u wana vhathu vhane vha nga mu tikedza na u mu lamulela kha maswina awe. O vha a tshi ḓivha zwe zwa vha zwi zwa ndeme vhukuma. O dzula a tshi livhisa ṱhogomelo kha zwine Yehova a zwi funa u itela uri a ṋekedze vhutshilo hawe sa tshiṱhavhelo. Nga zwenezwo, o humbudza vhafunziwa vhawe uri u ḓo fa hu si kale na uri vhoṱhe vhane vha mu tevhela na vhone vha fanela u ḓiimisela u ṋekedzela vhutshilo havho. O ri: “A funaho vhutshilo hawe u ḓo vhu lozwa, fhedzi ane a vhenga vhutshilo hawe kha ḽino shango u ḓo vhu tsireledza nahone a wana vhutshilo vhu sa fheli.” Fhedzi Yesu o dovha a fulufhedzisa uri “Khotsi u ḓo . . . hulisa” vhatevheli vha Yesu nahone a vha ṋea vhutshilo vhu sa fheli. Filipo o vha a tshi nga vhudza Vhagerika wonoyo mulaedza u ṱuṱuwedzaho.—Yohane 12:20-26.

14. Naho Yesu o vhea mushumo wa u huwelela u thoma vhutshiloni hawe, o ita vhungoho ha u ita mini?

¹⁴ Musi Yesu e kha ḽifhasi, mushumo wawe wa ndeme wo vha u wa u huwelela mafhungo maḓifha. Naho o livhisa vhutshilo hawe kha u huwelela, o vha a sa dzuli a tshi humbula nga ha mushumo. Sa tsumbo, o ya kha muṅwe munyanya wa mbingano he a shandula maḓi a vha waini yavhuḓi. (Yohane 2:2, 6-10) O dovha a ya a ḽa zwiḽiwa hayani ha khonani dzawe na vhaṅwe vhe vha vha vha tshi takalela mafhungo maḓifha. (Luka 5:29; Yohane 12:2) Zwa ndeme vhukuma, kanzhi Yesu o vha a tshi ḓiṋea tshifhinga tsha u rabela, u elekanya na u awela.—Mateo 14:23; Marko 1:35; 6:31, 32.

15. Muapostola Paulo o amba uri Vhakriste vha fanela u ita mini, nahone o vha vhetshela hani tsumbo yavhuḓi?

¹⁵ Muapostola Paulo o amba uri Vhakriste vha fana na vhagidimi vha re kha mbambe ndapfu nahone u itela u ṱhaphudza mbambe yavho, vha fanela u ṱutshela tshiṅwe na tshiṅwe tshine tsha nga vha ongolosa kana u vha thivhela u ṱhaphudza mbambe yavho. (Vhalani Vhaheberu 12:1.) Paulo o vha e tsumbo yavhuḓi. O vha a tshi nga vha o pfuma na u vha na bvumo sa murangaphanḓa wa vhurereli ha Vhayuda, fhedzi o ṱutshela buḓo ḽawe u itela u livhisa ṱhogomelo kha “zwithu zwa ndeme vhukuma.” O shuma vhukuma kha mushumo wa u huwelela nahone o ya fhethu hunzhi u katela Siria, Asia Minor, Makedonia na Yudea. Paulo o livhisa ṱhogomelo kha malamba awe a vhutshilo vhu sa fheli ngei ṱaḓulu. O ri: “Ndi hangwa zwithu zwi re murahu nda hovhelela zwi re phanḓa, ndi khou bvela phanḓa uri ndi swikelele tshipikwa tsha u wana malamba.” (Vhafilipi 1:10; 3:8, 13, 14) Paulo o vha a songo vhinga  nahone zwenezwo zwo mu thusa uri a “shumele Mudzimu nga mbilu yoṱhe [a] sa thithisei.”—1 Vhakorinta 7:32-35.

16, 17. Hu sa londwi uri ri mbinganoni kana hai, ri nga tevhela hani tsumbo ya Paulo? Mark na Claire vho zwi ita hani zwenezwi?

¹⁶ U fana na Paulo, vhaṅwe vhashumeli vha Yehova ṋamusi vha khetha u sa vhinga kana u vhingwa u itela uri vha ite zwo engedzeaho tshumeloni ya Yehova. (Mateo 19:11, 12) Kanzhi vhathu vha siho mbinganoni vha vha na vhuḓifhinduleli vhuṱuku ha muṱa u fhira vhathu vha re mbinganoni. Fhedzi hu sa londwi uri ri mbinganoni kana hai, roṱhe ri nga ‘laṱa mihwalo yoṱhe’ ine ya nga ri thithisa kha u shumela Yehova. Ri fanela u shandula mikhwa yashu u itela uri ri iledze u tambisa tshifhinga nahone ri ḓo kona u ita zwo engedzeaho tshumeloni ya Yehova.

¹⁷ Sa tsumbo, Mark na Claire vhe vha alutshela Wales, vho thoma u vula nḓila musi vha tshi ṱhaphudza tshikolo. Musi vho no vhingana vho bvela phanḓa vha tshi vula nḓila. Fhedzi vho vha vha tshi ṱoḓa u ita zwo engedzeaho. Mark o ri: “Ro kona u leludza vhutshilo hashu nga ho engedzeaho nga u rengisa nnḓu yashu ya kamara tharu na u litsha mushumo washu wa tshifhinganyana u itela uri ri kone u thoma mushumo wa u fhaṱa kha maṅwe mashango.” Lwa miṅwaha ya 20 yo fhiraho, vho ya kha zwipiḓa zwinzhi zwa Afurika u itela u thusa u fhaṱa Holo dza Muvhuso. Nga zwiṅwe zwifhinga, vho vha vhe na tshelede ṱhukhu, fhedzi Yehova o dzula a tshi vha tikedza. Claire o ri: “Zwi a ri fusha vhukuma u fhedza ḓuvha ḽoṱhe ri tshi khou shumela Yehova. Ro vha na khonani nnzhi nahone a ro ngo shaya tshithu. Zwiṱukuṱuku zwe ra zwi litsha, a zwi vhambedzwi na dakalo ḽe ra ḽi wana nga u shumela Yehova lwa tshifhinga tsho ḓalaho.” Vhashumeli vhanzhi vha tshifhinga tsho ḓalaho, vha ḓipfa nga yeneyo nḓila. *—Sedzani ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.

18. Ndi mbudziso dzifhio dzine ra nga ḓivhudzisa dzone?

¹⁸ Naa ni vhona u nga ni nga fhisea nga ho engedzeaho tshumeloni ya Yehova? Naa hu na zwithu zwine zwa khou ni thithisa kha u ita zwithu zwa ndeme vhukuma? Arali zwo ralo, ni nga ita mini? Khamusi ni nga khwinisa nḓila ine na vhala kana na guda ngayo Bivhili. Thero i tevhelaho i ḓo ṱalutshedza nḓila ine na nga zwi ita ngayo.