1, 2. (a) Vhabebi vhane vha vha na vhana vhane vha kha ḓi vha vhaswa, vha vhilaela nga ha mini? (b) Vhana vha nga vhuyelwa hani kha miṅwaha yavho ya vhufumi?

TSHIFHINGA tshi takadzaho kha vhabebi ndi musi vhana vhavho vha tshi lovhedzwa. Vhana vhaṋa vha Berenice vho lovhedzwa vhoṱhe vha sa athu u swika kha miṅwaha ya 14. O ri: “Zwo ri takadza vhukuma. Ro livhuha vhukuma uri vhana vhashu vha ṱoḓa u shumela Yehova. Fhedzi ro vha ri tshi zwi ḓivha uri samusi vhana vhashu vhe vhaswa vha ḓo sedzana na vhuleme vhunzhi.” Na inwi zwenezwi zwi nga ni vhilaedzisa arali murwa kana ṅwananyana waṋu e muswa kana e tsini na u vha miṅwahani ya vhufumi.

² Muḓivhi wa zwa muhumbulo wa vhana o amba uri miṅwaha ya vhufumi i nga konḓela vhabebi na vhana, fhedzi vhabebi a vho ngo fanela u humbula uri vhaswa vhavho vha a penga kana vha na vhuhana. Nṱhani hazwo, o amba uri vhaswa vho ṱalifha, vha na maḓipfele o dzikaho nahone vha ṱoḓa u fhedza tshifhinga na khonani dzavho. Nga zwenezwo, musi vhana vhaṋu vha tshi kha ḓi vha vhaswa, vha nga vha na vhushaka ha tsini na Yehova u fana na zwe Yesu a zwi ita musi a tshee  muswa. (Vhalani Luka 2:52.) Vha nga dovha vha khwinisa vhukoni havho ha u huwelela na u vha na lutamo luhulwane lwa u ita zwo engedzeaho tshumeloni ya Mudzimu. Nahone vha nga ḓidzhiela phetho, dzi ngaho u ḓiṋekedzela kha Yehova na u mu thetshelesa. Fhedzi ni nga ita mini sa mubebi u itela uri muswa waṋu a shumele Yehova? Ni nga guda kha nḓila ye Yesu a gudisa ngayo vhafunziwa vhawe nga lufuno, u ḓiṱukufhadza na u pfesesa.

3. Vhaapostola vho zwi ḓivha hani uri Yesu o vha e khonani yavho?

³ Yesu o vha e si Muṋe wa vhaapostola vhawe fhedzi. O vha a tshi dovha a vha khonani yavho. (Vhalani Yohane 15:15.) Zwifhingani zwa Bivhili, muṋe o vha a sa anzeli u amba na vhalanda vhawe nga ha zwine a zwi humbula na nḓila ine a ḓipfa ngayo. Fhedzi Yesu ho ngo fara vhaapostola vhawe sa vhalanda. O vha a tshi vha funa na u fhedza tshifhinga navho. O vha a tshi takalela u vha vhudza zwine a zwi humbula na nḓila ine a ḓipfa ngayo, nahone o thetshelesa nga vhuronwane musi vha tshi amba zwine vha zwi humbula na nḓila ine vha ḓipfa ngayo. (Marko 6:30-32) Honohu u davhidzana ha Yesu na vhaapostola vhawe, ho ita uri vha vhe khonani dza tsini vhukuma nahone zwa lugisela vhaapostola mushumo we vha vha vha tshi ḓo u ita tshifhingani tshi ḓaho.

4. Vhabebi ni nga vha hani khonani dza vhana vhaṋu? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

⁴ Naho ni tshi kona u livhisa vhana vhaṋu, ni nga dovha na vha khonani yavho. Khonani dzi ṱwa dzoṱhe. Khamusi ni nga fhedza tshifhinga tshiṱuku ni tshi khou shuma kana u ita zwiṅwe zwithu u itela uri ni kone u fhedza tshifhinga tsho engedzeaho na vhana vhaṋu. Zwenezwi ndi zwithu zwine na fanela u rabela na u humbula nga ho dzikaho nga hazwo. Khonani dzi dovha dza takalela zwithu zwi fanaho. Nga zwenezwo, ḓivhani zwine muswa waṋu a zwi takalela, zwithu zwi nga ho muzika, mimuvi kana mitambo. Lingedzani u takalela zwine a zwi takalela. Ilaria ane a dzula Italy o ri: “Vhabebi vhanga vho vha na dzangalelo kha muzika une nda u thetshelesa. Zwi re zwone ndi uri nṋe na khotsi anga ro vha ri tshi tou vha madele-mapfani, nahone ndo vha ndi tshi ḓipfa ndo vhofholowa u amba navho nga ha mafhungo a konḓaho.” U vha khonani ya vhana vhaṋu na u vha thusa u vha khonani dza Yehova, zwi nga si ite uri ni xelelwe nga maanḓa aṋu sa mubebi. (Psalme ya 25:14) Vhana vhaṋu vha ḓo vhona uri ni a vha funa na u vha ṱhonifha nahone zwi ḓo vha lelutshela u amba na inwi nga ha tshiṅwe na tshiṅwe.

5. Vhafunziwa vha Yesu vho vha vha tshi ḓo vha hani na vhutshilo vhu takadzaho kha u ita mushumo wa Yehova?

⁵ Yesu o vha a tshi zwi ḓivha uri arali vhafunziwa vhawe vha fhisetshela u shumela Yehova na u dzula vho farakanea kha u huwelela mafhungo maḓifha, vha ḓo takala vhukuma. Nga zwenezwo, o vha ṱuṱuwedza uri vha shume vhukuma kha mushumo wa u huwelela nahone o vha fulufhedzisa uri u ḓo vha thusa.—Mateo 28:19, 20.

6, 7. Ni sumbedza hani uri ni funa vhana vhaṋu musi ni tshi vha gudisa u shumela Yehova tshifhinga tshoṱhe?

⁶ Ni ṱoḓa vhana vhaṋu vha tshi dzula vhe tsini na Yehova. Nahone Yehova u ṱoḓa ni tshi vha gudisa na u vha kaidza. O ni ṋea maanḓa a u ita nga u ralo. (Vhaefesa 6:4) Nga zwenezwo, ni fanela u ita vhungoho  ha uri ni gudisa vhana vhaṋu tshifhinga tshoṱhe. Humbulani nga ha zwi tevhelaho: Ni ita vhungoho ha uri vhana vhaṋu vha dzhena tshikolo ngauri ni a zwi ḓivha uri pfunzo yavho ndi ya ndeme nahone ni ṱoḓa vha tshi ḓiphina nga u guda zwithu zwiswa. Nga nḓila i fanaho, ni ita vhungoho ha uri vha ya miṱanganoni, maguvhanganoni na kha vhurabeli ha muṱa. Naho zwo ralo, pfunzo ine vha i wana kha Yehova i nga vha tshidza. Nga zwenezwo, vha thuseni uri vha ḓiphine nga u guda nga ha Yehova na u ṱhogomela uri a nga vha funza u ṱalifha. (Mirero 24:14) Dovhani ni gudise vhana vhaṋu u ya vhuḓinḓani ha tsimu tshifhinga tshoṱhe. Edzisani tsumbo ya Yesu nga u vha thusa u ḓiphina nga u funza vhaṅwe Ipfi ḽa Mudzimu.

⁷ U shumela Yehova tshifhinga tshoṱhe nga u guda, u ya miṱanganoni na vhuḓinḓani ha tsimu zwi thusa hani muswa? Erin ane a dzula Afurika Tshipembe, o ri: “Kanzhi riṋe vhana ri a gungula musi ri tshi fanela u guda Bivhili, u ya miṱanganoni na vhuḓinḓani ha tsimu. Nga zwiṅwe zwifhinga, ri khakhisa ngudo ya muṱa nga khole u itela uri ri si tsha guda. Fhedzi vhabebi vhashu a vho ngo laṱela thaula.” Erin u livhuha vhabebi vhawe ngauri vho mu thusa u ṱhogomela nḓila ine zwenezwi zwa vha zwa ndeme ngayo. Zwino, musi a tshi kundelwa u ya miṱanganoni kana vhuḓinḓani ha tsimu, u ḓiimisela uri a dovhe a humele kha maitele awe nga u ṱavhanya.

8. (a) Yesu o sumbedza hani uri u a ḓiṱukufhadza? (b) U ḓiṱukufhadza ha Yesu ho thusa hani vhafunziwa vhawe?

⁸ Naho Yesu o vha o fhelela, o vha a tshi ḓiṱukufhadza nahone o vhudza vhafunziwa vhawe uri u ṱoḓa thuso ya Yehova. (Vhalani Yohane 5:19.) Naa zwenezwi zwo ita uri vhafunziwa vha si tsha ṱhonifha Yesu? Hai. Musi vha tshi vhona uri u ḓitika nga Yehova tshifhinga tshoṱhe, vho mu fulufhela nga ho engedzeaho. Nga murahu, vho edzisa tsumbo yawe ya u ḓiṱukufhadza.—Mishumo 3:12, 13, 16.

9. Ni nga thusa hani muswa waṋu musi ni tshi tenda vhukhakhi haṋu na u humbela pfarelo?

⁹ U fhambana na Yesu, a ro ngo fhelela nahone ri a khakha. Nga zwenezwo, ḓiṱukufhadzeni. Ṱhogomelani uri hu na zwithu zwinzhi zwine na sa kone u zwi ita nahone ni tende vhukhakhi haṋu. (1 Yohane 1:8) Nga zwenezwo, muswa waṋu u ḓo guda u tenda vhukhakhi hawe nahone u ḓo ni ṱhonifha nga ho engedzeaho. Fhedzi ndi nnyi ane na fanela u mu ṱhonifhesa? Naa ni ḓo ṱhonifha mutholi ane a tenda vhukhakhi hawe kana ane a si vhuye a humbela pfarelo? Rosemary ane a vha na vhana vhararu, o amba uri ene na munna wawe vho vha vho ḓiimisela u tenda vhukhakhi havho. O ri: “Zwenezwo zwo ita uri vhana vhashu vha pfe vho vhofholowa u amba na riṋe musi vhe na thaidzo.” O dovha a ri: “Ro gudisa vhana vhashu hune vha nga wana hone thandululo dza khwine dza thaidzo dzavho. Musi vha tshi ṱoḓa thuso, tshifhinga tshoṱhe ri vha sumbedza khandiso dzo thewaho Bivhilini nahone ra rabela roṱhe.”

10. Yesu o ḓiṱukufhadza hani na musi a tshi vhudza vhafunziwa vhawe zwine vha fanela u zwi ita?

 ¹⁰ Yesu o vha e na maanḓa a u vhudza vhafunziwa vhawe zwine vha fanela u zwi ita. Fhedzi ngauri o vha a tshi ḓiṱukufhadza, o vha a tshi dzula a tshi vha ṱalutshedza uri ndi ngani vha tshi fanela u zwi ita. Sa tsumbo, ho ngo sokou vha vhudza uri vha ṱoḓe Muvhuso na u luga ha Mudzimu u thoma. O dovha a ri: “Zwiṅwe zwithu zwoṱhe ni ḓo engedzwa ngazwo.” Musi Yesu a tshi vha vhudza uri vha litshe u haṱula, o ri: “Na inwi ni sa ḓo haṱulwa, nḓila ine na haṱula ngayo, na inwi ni ḓo haṱulwa ngayo.”—Mateo 6:31–7:2.

11. Ni nga thusa hani muswa waṋu nga u ṱalutshedza uri ndi ngani no vhea mulayo kana u dzhia phetho?

¹¹ Wanani tshifhinga tsho teaho tsha u ṱalutshedza muswa waṋu uri ndi ngani no vhea mulayo kana u dzhia phetho. Musi a tshi pfesesa tshiitisi, khamusi u ḓo ni thetshelesa. Barry ane a vha na vhana vhaṋa, o ri: “U ṋea vhaswa vhaṋu zwiitisi zwi vha thusa uri vha ni fulufhele.” Vhaswa vha ḓo vhona uri a no ngo vhea mulayo kana u dzhia phetho nga nṱhani ha uri ni na maanḓa a u ita nga u ralo, fhedzi no i dzhia nga nṱhani ha uri ni na tshiitisi tshavhuḓi. Dovhani ni humbule uri vhaswa vhaṋu a vha tsha vha vhana. Vha khou guda nḓila ya u humbula, nahone vha ṱoḓa u ḓidzhiela phetho. (Vharoma 12:1) Barry o ri: “Vhaswa vha fanela u guda u dzhia phetho dzo thewaho kha tshiitisi tshi pfalaho hu si yo thewaho kha maḓipfele.” (Psalme ya 119:34) Nga zwenezwo, ḓiṱukufhadzeni nahone ni ṱalutshedze muswa waṋu tshiitisi tsha u dzhia phetho. Nga yeneyo nḓila, u guda u ḓidzhiela phetho nahone u ḓo ḓivha uri ni a mu ṱhonifha na uri ni a ṱhogomela uri u khou aluwa.

12. Ngauri Yesu o vha a tshi pfesesa, o thusa hani Petro?

¹² Yesu o vha a tshi pfesesa nahone o pfesesa uri ndi thuso ifhio ine vhafunziwa vhawe vha i ṱoḓa. Sa tsumbo, musi Yesu a tshi vhudza vhafunziwa vhawe uri u ḓo vhulahwa, Petro o vhudza Yesu uri a ḓiṱhogomele. Yesu o vha a tshi zwi ḓivha uri Petro u a mu funa, fhedzi o vha a tshi dovha a ḓivha uri mahumbulele a Petro o vha o khakhea. Yesu o mu thusa hani na vhaṅwe vhafunziwa? Tsha u thoma, o khakhulula Petro. Nga zwenezwo, Yesu o ṱalutshedza zwine zwa ḓo itea kha vhane vha iledza u ita zwine Yehova a zwi funa musi zwi tshi konḓa u zwi ita. Yesu o dovha a amba uri Yehova u ḓo lambedza vhathu vha si na tseḓa. (Mateo 16:21-27) Petro o zwi pfesesa.—1 Petro 2:20, 21.

13, 14. (a) Ndi mini zwine zwa nga sumbedza uri muswa waṋu u ṱoḓa u khwaṱhisa lutendo lwawe? (b) Ni nga ḓivha hani uri ndi thuso ifhio ine muswa waṋu a i ṱoḓa?

¹³ Rabelani Yehova u itela uri ni wane nḓivho ya u kona u pfesesa uri vhaswa vhaṋu vha ṱoḓa thuso ifhio. (Psalme ya 32:8) Khamusi ni ṱhogomela uri muswa waṋu ho ngo takala u fana na maṅwe maḓuvha kana u amba zwithu zwi si zwavhuḓi nga ha vhahashu. Khamusi ni vhona u nga hu na zwiṅwe zwithu zwine a khou ni dzumbela zwone. Ni songo ṱavhanya u humbula uri muswa waṋu a nga vha a tshi khou ita zwithu zwo khakheaho tshiphirini. * (Sedzani ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.) Fhedzi ni songo dzhia thaidzo sa madze kana u humbula uri i ḓo sokou  tandululea. Zwi nga vha zwi tshi ṱoḓa uri ni mu thuse u khwaṱhisa lutendo lwawe.   

¹⁴ U itela u ḓivha nḓila ine na nga thusa ngayo muswa waṋu, vhudzisani mbudziso nga vhulenda na ṱhonifho. Zwenezwi zwi fana na u ka maḓi tshisimani. Arali na ka nga u ṱavhanya a ni nga wani maḓi manzhi. Nga nḓila i fanaho, arali ni tshi fhela mbilu musi ni tshi vhudzisa kana u lingedza u kombetshedza muswa waṋu u amba, a ni nga ḓo ḓivha zwine a zwi humbula na nḓila ine a ḓipfa ngayo. (Vhalani Mirero 20:5.) Ilaria u humbula uri musi a tshi kha ḓi vha muswa, o vha a tshi ṱoḓa u fhedza tshifhinga na vhane a dzhena navho kilasini ngeno a tshi zwi ḓivha uri zwo khakhea. Vhabebi vhawe vho ṱhogomela uri hu na zwe zwa vha zwi tshi khou mu vhilaedzisa. Ilaria o ri: “Maṅwe madekwana, vhabebi vhanga vho amba uri vho ṱhogomela uri ndo ṱungufhala nahone vho mmbudzisa zwe zwa vha zwi tshi khou ndina. Ndo ṱhukhula tshililo, nda ṱalutshedza thaidzo yanga nahone nda humbela thuso. Vho nkuvhatedza, vha mmbudza uri vha a pfesesa nahone vha fulufhedzisa u nthusa.” Nga u ṱavhanya, vhabebi vha Ilaria vho thoma u mu thusa u vhumba vhukonani havhuḓi tshivhidzoni.

15. Ndi ifhio iṅwe nḓila ye Yesu a sumbedza ngayo uri u a pfesesa?

¹⁵ Yesu o dovha a pfesesa musi a tshi ṱhogomela pfaneleo dzavhuḓi kha vhafunziwa vhawe. Sa tsumbo, musi Nathanaele a tshi pfa uri Yesu u bva Nazareta o ri: “Naa Nazareta hu nga bva tshithu tshavhuḓi?” (Yohane 1:46) Arali no vha ni henefho, naa no vha ni tshi ḓo humbula uri Nathanaele o vha e na mavhonele a si avhuḓi kana luvhengelambiluni kana o vha e si na lutendo? Yesu ho ngo humbula nga u ralo. Nṱhani hazwo, o vha a tshi pfesesa nahone a tshi ḓivha uri Nathanaele o vha a tshi fulufhedzea, nga zwenezwo o ri: “Muisiraele ane khae ha si vhe na vhufhura.” (Yohane 1:47) Yesu o vha a tshi kona u vhona zwi re mbiluni nahone o shumisa honoho vhukoni u itela u sedza pfaneleo dzavhuḓi kha vhathu.

16. Ni nga ṱuṱuwedza hani muswa waṋu u khwinisa pfaneleo dzawe?

 ¹⁶ Naho ni sa koni u vhona zwi re mbiluni u fana na Yesu, ni nga kona u pfesesa. Yehova a nga ni thusa u sedza pfaneleo dzavhuḓi dza muswa waṋu. Naho arali muswa waṋu a ni shonisa, ni songo vhuya na amba uri ndi muthu muvhi kana mudzia-khakhathi. Ni songo vhuya na humbula zwenezwo nga hae. Nṱhani hazwo, mu vhudzeni uri ni a kona u vhona pfaneleo dzawe dzavhuḓi na uri ni na vhungoho ha uri u ṱoḓa u ita zwo teaho. Ṱhogomelani vhuḓidini hawe ha u khwinisa nahone ni mu khoḓe. Mu thuseni u shumela kha pfaneleo dzawe dzavhuḓi nga u mu ṋea vhuḓifhinduleli ho engedzeaho musi zwi tshi konadzea. Yesu o ita zwenezwo kha vhafunziwa vhawe. Nga murahu ha ṅwaha na hafu o no ṱangana na Nathanaele (ane a dovha a vhidzwa Baratholomeo), Yesu o mu ṋea vhuḓifhinduleli ha ndeme. O ita Nathanaele muapostola nahone Nathanaele a ita mushumo we Yesu a mu ṋea wone nga u fulufhedzea. (Luka 6:13, 14; Mishumo 1:13, 14) Nṱhani ha u ita uri muswa waṋu a pfe u nga ha khou ita zwo eḓanaho, mu khoḓeni nahone ni mu ṱuṱuwedze. Itani uri a ḓipfe uri a nga takadza inwi na Yehova, na uri a nga shumisa vhukoni hawe u itela u shumela Yehova.

17, 18. Arali na dzula ni tshi gudisa muswa waṋu u shumela Yehova, hu nga vha na mvelelo dzifhio?

¹⁷ Ni nga ḓipfa nga nḓila i fanaho na ya muapostola Paulo. O vhilaela vhukuma nga vhe vha vha vha tshi nga vhana khae. Vhenevho ndi vhe a vha thusa u guda nga ha Yehova nahone o vha a tshi vha funa vhukuma. Nga zwenezwo, zwo mu pfisa vhuṱungu u humbula uri vhaṅwe vhavho vha nga kha ḓi sa bvela phanḓa na u shumela Yehova. (1 Vhakorinta 4:15; 2 Vhakorinta 2:4) Victor we a alusa vhana vhararu o ri: “Miṅwaha ya vhufumi yo vha i songo leluwa. Naho zwo ralo, zwifhinga zwavhuḓi zwo vha zwi tshi fhira vhuleme he ra sedzana naho. Nga thuso ya Yehova, ro ḓiphina nga u vha na vhushaka ha tsini na vhana vhashu.”

¹⁸ Vhabebi, ni shuma vhukuma u itela u gudisa vhana vhaṋu ngauri ni a vha funa nga maanḓa. Ni songo laṱela thaula. Edzani u humbula dakalo ḽine na ḓo vha naḽo musi vhana vhaṋu vha tshi dzhia phetho ya u shumela Mudzimu na u bvela phanḓa vha tshi mu shumela nga u fulufhedzea.—3 Yohane 4.