1. (a) Mudzimu o ṋea Adamu mushumo ufhio? (b) U bva tsheetsho, vhathu vha Mudzimu vho shumisa hani tshifhiwa tsha luambo?

YEHOVA MUDZIMU o ṋea vhathu tshifhiwa tsha luambo. Tsimuni ya Edeni, Mudzimu o ṋea Adamu mushumo wa u ira tshipuka tshiṅwe na tshiṅwe dzina. (Genesis 2:19, 20) U bva tsheetsho, vhathu vha Mudzimu vho shumisa tshifhiwa tsha luambo u renda Yehova na u vhudza vhaṅwe nga hae. Zwifhingani zwa zwenezwino, vhathu vha Mudzimu vho shumisa tshenetshi tshifhiwa u ṱalutshedzela Bivhili u itela uri vhathu vhanzhi vha gude nga ha Yehova.

2. (a) Ndi maitele afhio e miraḓo ya Komiti ya Bivhili ya New World Translation ya a shumisa? (b) Ri ḓo guda mini kha ino thero?

² Hu na ṱhalutshedzelo nnzhi dza Bivhili, fhedzi dziṅwe dzo ṱalutshedzelwa nga nḓila yo teaho u fhira dziṅwe. U itela u ṱalutshedzela Bivhili nga nḓila yo teaho, Komiti ya Bivhili ya New World Translation yo dzhia phetho ya u tevhela maitele mararu a ndeme: (1) U hulisa dzina ḽa Mudzimu na u ḽi shumisa lunzhi-lunzhi kha Ipfi ḽawe sa zwe ḽa shumiswa kha maṅwalwa a kale. (Vhalani Mateo 6:9.) (2) U ṱalutshedzela ipfi nga ipfi maṅwalwa a kale hune zwa konadzea. Arali zwi  sa konadzei, hu ṱalutshedzelwa muhumbulo. (3) U shumisa luambo lune lwa vhalea na u pfesesea. * (Sedzani ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.) (Vhalani Nehemia 8:8, 12.) Eneo maitele mararu o tevhelwa nga vhaṱalutshedzeli vha New World Translation nga nyambo dzo fhamba-fhambanaho dzi fhiraho 130. Kha ino thero, ri ḓo guda nḓila ine eneo maitele a shuma ngayo kha New World Translation ya 2013 yo vusuluswaho na nḓila ye ya ṱalutshedzelwa ngayo kha dziṅwe nyambo.

3, 4. (a) Tetragrammaton ri i wana ngafhi? (b) Vhaṱalutshedzeli vhanzhi vha Bivhili vho ita mini nga dzina ḽa Mudzimu?

³ Dzina ḽa Mudzimu ḽi imelwa nga maḽeḓere maṋa a Luheberu ane a vhidzwa Tetragrammaton. Ri nga wana Tetragrammaton kha maṅwalwa manzhi a kale a Luheberu, a nga ho Mipombo ya Lwanzhe lwo Faho. Ri nga dovha ra i wana kha dziṅwe kopi dza Septuagint ya Lugerika. Dzenedzo kopi dzo ṅwalwa miṅwahani ya u thoma ya 200 musi Kristo a sa athu u ḓa kha ḽifhasi na nga miṅwaha ya 100 musi Kristo o no fa. Vhathu vhanzhi vha a takala musi vha tshi vhona nḓila ye dzina ḽa Mudzimu ḽa bvelela ngayo kha maṅwalwa a kale.

⁴ Vhukuma, dzina ḽa Mudzimu ḽi fanela u vha Bivhilini. Zwiṅwe hafhu, ṱhalutshedzelo nnzhi a dzi shumisi dzina ḽa Mudzimu. Sa tsumbo, nga murahu ha miṅwaha mivhili ho no bviswa New World Translation of the Christian Greek Scriptures, ho bviswa American Standard Version yo vusuluswaho. Ṱhalutshedzelo ya 1901 yo shumisa dzina ḽa Mudzimu, fhedzi ṱhalutshedzelo yo vusuluswaho nga 1952 a yo ngo ḽi shumisa. Ndi ngani? Vhaṱalutshedzeli vhayo vho vhona “zwi songo tea” u shumisa dzina ḽa Mudzimu. Ṱhalutshedzelo nnzhi dza Luisimane na dziṅwe nyambo dzo ita zwi fanaho.

5. Ndi ngani zwi zwa ndeme u shumisa dzina ḽa Mudzimu Bivhilini?

⁵ Naa zwi na ndavha uri vhaṱalutshedzeli vha dzhenisa dzina ḽa Mudzimu kana a vha ḽi dzhenisi? Ee, zwi na ndavha! Yehova Muṅwali wa Bivhili u ṱoḓa vhathu vha tshi ḓivha dzina ḽawe. Muṱalutshedzeli wavhuḓi u fanela u ḓivha zwine muṅwali a zwi ṱoḓa nahone zwenezwo zwi fanela u kwama phetho dzawe dza u ṱalutshedzela. Maṅwalo manzhi a sumbedza uri dzina ḽa Mudzimu ndi ḽa ndeme na uri ḽi fanela u huliswa. (Ekisodo 3:15; Psalme ya 83:18; 148:13; Yesaya 42:8; 43:10; Yohane 17:6, 26; Mishumo 15:14) Nahone Yehova o hevhedza vhaṅwali vha Bivhili uri vha ṅwale dzina ḽawe lunzhi-lunzhi kha maṅwalwa a kale. (Vhalani Hesekiele 38:23.) Musi vhaṱalutshedzeli vha tshi bvisa dzina ḽa Mudzimu, vha sumbedza u sa ṱhonifha Yehova.

6. Ndi ngani dzina ḽa Mudzimu ḽo engedzwa lwa rathi kha New World Translation yo vusuluswaho?

 ⁶ Ṋamusi, hu na vhuṱanzi ho engedzeaho ha uri ri fanela u shumisa dzina Yehova. Ṱhalutshedzelo ya 2013 ya New World Translation i shumisa dzina ḽa Mudzimu lwa 7 216. Zwine zwa amba uri tshenetshi tshivhalo tshi fhira tsha ṱhalutshedzelo ya kale lwa rathi. Ho engedzwa ḽeneḽo dzina luṱanu ngauri dzina ḽa Mudzimu ḽo wanala kha Mipombo ya Lwanzhe lwo Faho yo bviswaho zwenezwino. * (Sedzani ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.) Eneo madzina maṱanu a wanala kha 1 Samuele 2:25; 6:3; 10:26; 23:14, 16. Ḽa vhurathi ḽi re kha Vhahaṱuli 19:18, ḽo dzheniswa nga nṱhani ha ngudo yo engedzeaho ya maṅwalwa a Bivhili a kale o teaho.

7, 8. Dzina Yehova ḽi amba mini?

⁷ Vhakriste vha ngoho vha vhona zwi zwa ndeme u pfesesa zwine dzina ḽa Mudzimu ḽa amba zwone. Dzina ḽawe ḽi amba “U Ita Uri Zwi Vhe Hone.” * (Sedzani ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.) Tshifhingani tsho fhiraho, khandiso dzashu dzo ṱalutshedza zwine dzina ḽa Mudzimu ḽa amba zwone nga u shumisa Ekisodo 3:14 (kha NW), ine ya ri: “Ndi Ḓo Vha Zwine Nda Nanga U Vha Zwone.” Ṱhalutshedzelo ya 1984 yo ṱalutshedza uri Yehova u ita zwine a ṱoḓa u vha zwone u itela u ḓadzisa mafulufhedziso awe. * (Sedzani ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.) Naho zwo ralo, ṱhalutshedzelo ya 2013 yo ṱalutshedza uri: “Naho dzina Yehova ḽi tshi katela wonoyo muhumbulo, a ḽi ambeli fhedzi kha u ita zwine a ṱoḓa u vha zwone. Ḽi dovha ḽa katela zwine a ṱoḓa zwi tshi itea kha tsiko yawe na u ḓadzea ha ndivho yawe.”

⁸ Yehova u ita uri tsiko yawe i vhe zwine a ṱoḓa i tshi vha zwone. Sa tsumbo, Mudzimu o ita uri Noaxe a vhe mufhaṱi wa gungwa, Betsaliele a vhe makone kha u vhaḓa, Gideoni a vhe muhali muhulwane nahone Paulo a vhe murumiwa. Dzina ḽa Mudzimu ḽi na zwine ḽa amba zwone zwa vhukuma kha vhathu vhawe, nahone ndi ngazwo Komiti ya Bivhili ya New World Translation yo dzhenisa dzina ḽa Mudzimu kha yeneyi ṱhalutshedzelo.

9. Ndi ngani ṱhalutshedzelo ya Bivhili ya dziṅwe nyambo i ya ndeme?

⁹ Ṱhalutshedzelo nnzhi dza Bivhili dzi bvisa dzina ḽa Mudzimu. Nṱhani hazwo, dzo shumisa dzina zwaḽo “Murena” kana dzina ḽa mudzimu wa hune vha dzula hone. Hezwi ndi zwiṅwe zwa zwiitisi zwa ndeme zwe zwa ita uri Tshigwada tshi Langaho tshi vhone zwi zwa ndeme vhukuma uri vhathu vha nyambo dzoṱhe vha vhe na Bivhili ine ya hulisa dzina ḽa Mudzimu. (Vhalani Maleaxi 3:16.) U swika zwino dzina Yehova ḽi khou huliswa kha Bivhili ya New World Translation nga nyambo dzi fhiraho 130.

10, 11. Ndi vhufhio vhuṅwe vhuleme he ha vha hone musi hu tshi ṱalutshedzelwa New World Translation nga dziṅwe nyambo?

¹⁰ Ho vha na vhuleme musi hu tshi ṱalutshedzelwa New World Translation ya Luisimane nga dziṅwe nyambo. Sa tsumbo,  ṱhalutshedzelo ya Luisimane yo shumisa ipfi ḽa Luheberu “Sheol” kha Muhuweleli 9:10 na kha dziṅwe ndimana. Wonoyu mubulo wo vha wo ḓowelea na kha dziṅwe Bivhili dza Luisimane. Naho zwo ralo, ḽeneḽi ipfi a ḽo shumiswa kha nyambo nnzhi ngauri vhunzhi ha vhavhali vha dzenedzo nyambo vho vha vha sa ḓivhi ipfi “Sheol” ḽa Luheberu. Ḽo vha ḽi si ho kha ṱhalusamaipfi dzavho nahone vhaṅwe vho humbula u nga ḽo vha ḽi dzina ḽa fhethu. Nga nṱhani ha zwenezwo zwiitisi, vhaṱalutshedzeli vho tendelwa uri vha ṱalutshedzele ḽeneḽo ipfi “Sheol” ḽa Luheberu na ipfi ḽa Lugerika “Hades” ḽine ḽa amba “Vhiḓa.” Yeneyi ndi ṱhalutshedzelo yo teaho nahone i ita uri mafhungo a pfale.

¹¹ Maipfi a Luheberu na Lugerika ane a ri “soul” o vha a tshi konḓa u ṱalutshedzela nga dziṅwe nyambo. Kha dzenedzo nyambo, ipfi “soul” kanzhi ḽo vha ḽi tshi ambela kha tshipuku kana tshiṅwe tshithu tshine tsha bva kha muthu musi a tshi fa. U itela u iledza honoho vhuleme, vhaṱalutshedzeli vho tendelwa u ṱalutshedzela ipfi “soul” u ya nga vhubvo ha mafhungo. Ṱhalutshedzo dzo fhamba-fhambanaho dza ipfi “soul” dzi nga wanala kha appendix ya New World Translation of the Holy Scriptures—With References. Mafhungo a thusaho a maipfi a Luheberu na Lugerika o ṅwalwa kha ṱhaluso i re magumoni a siaṱari ya Bivhili yo vusuluswaho u itela uri zwi leluwe u vhala na u pfesesa mafhungo a Bivhili.

12. Ndi dzifhio dziṅwe tshanduko dze dza itwa kha ṱhalutshedzelo ya 2013?

¹² Mbudziso dzi bvaho ha vhaṱalutshedzeli dzo dzumbulula u sa pfesesea ha  maṅwe mafhungo a Bivhili. Nga zwenezwo, nga September 2007, Tshigwada tshi Langaho tsho tenda uri hu vusuluswe ṱhalutshedzelo ya Luisimane. Komiti yo ṱhogomela mbudziso nnzhi dzi bvaho ha vhaṱalutshedzeli vha Bivhili musi vha tshi khou i vusulusa. Mibulo ya Luisimane ya kale yo bviswa ha dzheniswa ya musalauno, zwe zwa ita uri mafhungo a leluwe u a vhala na u a pfesesa ngeno muhumbulo u songo shanduka. Ṱhalutshedzelo yo no itwaho zwenezwino nga dziṅwe nyambo yo dovha ya thusa u khwinisa maipfi a Luisimane.—Mirero 27:17.

13. Vhanzhi vha ḓipfa hani nga ha ṱhalutshedzelo ya 2013 yo vusuluswaho?

¹³ Vhanzhi vha ḓipfa hani nga ha New World Translation ya Luisimane yo vusuluswaho? Ofisi khulwane ya Ṱhanzi dza Yehova ya ngei Brooklyn, kha ḽa New York, yo wana marifhi manzhi a vhahashu vha tshi khou livhuha. Vhanzhi vha ḓipfa nga nḓila ye muṅwe wahashu wa tshisadzi a ḓipfa ngayo musi a tshi ṅwala uri: “Bivhili ndi mbulungelo ya lupfumo yo ḓalaho dzhuwele dza mutengo wa nṱha. U vhala maipfi a Yehova zwavhuḓi nga u shumisa ṱhalutshedzelo ya 2013 yo vusuluswaho, zwi nga vhambedzwa na u ṱolisisa dzhuwele iṅwe na iṅwe, u tama matombo ayo a penyaho, u kuna hayo, muvhala na lunako lwayo. Maṅwalo o ṅwalwaho nga luambo lwo leluwaho o nthusa uri ndi vhe khonani ya khwine ya Yehova, ane a nga khotsi o nkuvhatedzaho musi a tshi mmbalela maipfi awe avhuḓi.”

14, 15. Vhathu vha ḓipfa hani nga ha New World Translation ya dziṅwe nyambo?

¹⁴ Vhathu vhane vha amba dziṅwe nyambo nga nnḓa ha Luisimane na vhone vha a livhuha u vha na New World Translation. Muṅwe mukalaha wa ngei Sofia kha ḽa Bulgaria, o amba zwi tevhelaho nga ha ṱhalutshedzelo ya Lubulgaria: “Ndo no vhala Bivhili lwa miṅwaha minzhi, fhedzi a thi athu u vhuya nda vhala ṱhalutshedzelo yo leluwaho u i pfesesa na ine ya kwama mbilu.” Nga hu fanaho, wahashu wa tshisadzini wa Mualbania o ṅwala uri: “Ipfi ḽa Mudzimu ḽi vhalea zwavhuḓi nga  Lualbania! Ndi ndugelo yavhuḓi lungafhani u pfa Yehova a tshi amba na riṋe nga luambo lwashu!”

¹⁵ Kha mashango manzhi, Bivhili dzi a ḓura kana u konḓa vhukuma u wanala. U wana Bivhili ndi phaṱutshedzo khulwane vhukuma! Muvhigo wa ngei Rwanda wo ri: “Lwa tshifhinga tshilapfu, vhathu vhanzhi vhe vhahashu vha vha vha tshi khou guda navho a vho ngo ita mvelaphanḓa ngauri vho vha vhe si na Bivhili. Vho vha vha sa swikeleli u renga Bivhili ya kerekeni ya hune vha dzula hone. Nahone kanzhi vho vha vha sa pfesesi zwavhuḓi dziṅwe ndimana, zwe zwa ita uri vha si kone u ita mvelaphanḓa.” Musi New World Translation i tshi wanala nga luambo lwavho, muṅwe muṱa wa Rwanda une wa vha na vhana vhaṋa vha re miṅwahani ya vhufumi, wo ri: “Ri livhuha vhukuma Yehova na mulanda a fulufhedzeaho na wa vhuṱali uri vho ri ṋea yeneyi Bivhili. Ri vhashai nahone a ri na tshelede ya u rengela muraḓo muṅwe na muṅwe wa muṱa Bivhili. Fhedzi zwino muṅwe na muṅwe washu u na Bivhili. U itela u sumbedza u livhuha Yehova, ri vhala Bivhili sa muṱa ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe.”

16, 17. (a) Ndi mini zwine Yehova a zwi ṱoḓa kha vhathu vhawe? (b) Ri fanela u ḓiimisela u ita mini?

¹⁶ New World Translation yo vusuluswaho i ḓo wanala nga nyambo dzo engedzeaho tshifhingani tshi ḓaho. Sathane u lingedza u thivhela wonoyu mushumo, fhedzi ri a zwi ḓivha uri Yehova u ṱoḓa vhathu vhawe vhoṱhe vha tshi thetshelesa musi a tshi amba navho nga luambo lu pfalaho na lu pfeseseaho. (Vhalani Yesaya 30:21.) Hu si kale, “shango ḽoṱhe ḽi ḓo ḓala u ḓivha Yehova, vhunga maḓi a tshi adzamedza lwanzhe.”—Yesaya 11:9.

¹⁷ U nga ri ri nga ḓiimisela u shumisa tshifhiwa tshiṅwe na tshiṅwe tshi bvaho ha Yehova, u katela na yeneyi ṱhalutshedzelo i hulisaho dzina ḽawe. Mutendeleni a tshi amba na inwi ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe a tshi shumisa Ipfi ḽawe. U a kona u thetshelesa nga vhuronwane thabelo dzashu dzoṱhe. Honohu u davhidzana hu ḓo ri thusa u ḓivha Yehova nga ho engedzeaho nahone ri ḓo mu funa nga ho engedzeaho.—Yohane 17:3.