Zwipiringululi Zwa Mbilaelo Dzo Ḓoweleaho

BIVHILI a i ambi uri hu nga si vhe na vhuleme mbinganoni. Muapostola Paulo o hevhedzwa nga Mudzimu uri a ṅwale uri vhavhingani vha ḓo sedzana na “mbilaelo ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe.” (1 Vha-Korinta 7:28, Today’s English Version) Fhedzi vhavhingani vha nga kona u fhungudza mbilaelo dzine dza nga vha hone nahone vha dzula vho takala. Ṱhogomelani mbilaelo dzo ḓoweleaho dzi tevhelaho dza rathi dzine vhanna na vhafumakadzi vha lila ngadzo nahone ni vhone nḓila ine u shumisa maitele a Bivhili zwa nga thusa ngayo.

1

MBILAELO:

“Nṋe na mufarisi wanga a ri tsha ṱwa roṱhe.”

MAITELE A BIVHILI:

“Ni nanganye zwo fhambanaho.”—VHA-FILIPI 1:10.

Mbingano yaṋu ndi tshiṅwe tsha zwithu zwa ndeme vhukuma vhutshiloni haṋu. I fanela u ḓa u thoma. Nga zwenezwo, ṱolisisani arali vhuleme vhu sa khou bveledzwa nga mbekanyo yaṋu. Ni songo tendela mishumo ya ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe i tshi ni thivhela u ṱwa na mufarisi waṋu. Ndi ngoho uri mushumo wa u ḓitshidza na vhuṅwe vhuimo vhu sa iledzei zwi nga ni thivhela lwa tshifhinganyana uri ni sa kone u ṱwa na mufarisi waṋu. Fhedzi tshifhinga tshine na tshi fhedza ni tshi khou ita zwithu zwine na nga kona u zwi langa—zwi ngaho  u ḓidzingadza kana u ṱwa na dzikhonani—ni nga kona u tshi fhungudza nahone ni fanela u tshi fhungudza.

Naho zwo ralo, vhaṅwe vhavhingani vha nga shuma awara dzo engedzeaho kana vha fhedza tshifhinga vha tshi khou ḓidzingadza u itela uri vha sa kone u ṱwa na vhafarisi vhavho. A si uri vhavhingani vho raloho a vha na tshifhinga tsha u ṱwa na vhafarisi vhavho. Vha vha vha tshi khou shavha thaidzo. Arali inwi kana mufarisi waṋu ni tshi ita zwenezwo, ni fanela u ṱhogomela thaidzo dza vhoiwe nahone ni dzi piringulule. U ṱwa na mufarisi waṋu ndi zwone zwine zwa ḓo ita uri ni vhe “ṋama nthihi” nga ho fhelelaho.—Genesi 2:24.

Nḓila ye vhaṅwe vha shumisa ngayo yeneyi nyeletshedzo: Andrew * na Tanji, vhavhingani vha ngei Australia, vho no fhedza miṅwaha ya fumi vho vhingana. Andrew u ri: “Ndo guda uri u fhedza tshifhinga tshinzhi mushumoni na musi ndi na vhaṅwe vhathu zwi nga vhea mbingano khomboni. Nga zwenezwo, nṋe na mufumakadzi wanga ri ḓiṋea tshifhinga tsha u amba na u vhudzana nḓila ine ra ḓipfa ngayo.”

Dave na Jane, vhane vha dzula United States, vho no fhedza miṅwaha ya 22 vho vhingana, vha fhedza hafu ya awara madekwana maṅwe na maṅwe vha tshi khou haseledza nga zwe zwa itea ḽeneḽo ḓuvha na zwithu zwine zwa vha mihumbuloni yavho. Jane u ri: “Tshenetsho ndi tshifhinga tsha ndeme lune a ri tendeli u thithiswa nga tshithu naho tshi tshifhio.”

2

MBILAELO:

“A thi tsha wana zwine nda zwi ṱoḓa kha heyi mbingano.”

MAITELE A BIVHILI:

“Hu so ngo vha na ané a ḓi-ṱoḓela zwawe ene muṋe, muthu nga a vhavhalele muṅwe.”—1 VHA-KORINTA 10:24.

Muthu ane a vhilaedziswa nga maanḓa nga zwine a vhuyelwa ngazwo mbinganoni a nga si vhuye a takala ngangoho, naho arali a vhinga kana u vhingwa lunzhi-lunzhi. Mbingano i a bvelela musi mufarisi muṅwe na muṅwe a tshi ḓidina vhukuma u itela u ṋea nṱhani ha u ṋewa. Yesu o ri: “Mashudu a muṋei a fhira a muṋeiwa.”—Mishumo 20:35.

Nḓila ye vhaṅwe vha shumisa ngayo yeneyi nyeletshedzo: Maria na Martin, vhane vha dzula ngei Mexico, vho no fhedza miṅwaha ya 39 vho  vhingana. Fhedzi nga zwiṅwe zwifhinga vho vha vha tshi vha na vhuleme. Vha humbula tshiṅwe tshifhinga musi vha tshi vha na vhuleme. Maria u ri: “Tshiṅwe tshifhinga musi yo ṱanganedzana, ndo sema Martin nga nḓila i sumbedzaho lunyadzo. A sinyuwa zwihulu. Ndo lingedza u mu ṱalutshedza uri ndo kanya nge nda amba ndi songo humbula, ngauri ndo vha ndo sinyuwa. Fhedzi zwa sokou sea zwi tshi ṱanama.” Martin u ri: “Musi ri ngomu kha yeneyo tsemano, ndo mbo ḓi humbula uri ri nga si tsha kona u dzula roṱhe, ndi khwine ndi litshe u lingedza u ita uri mbingano i bvelele.”

Martin o vha a tshi ṱoḓa u ṱhonifhiwa. Maria o vha a tshi ṱoḓa u pfeseswa. Vhuvhili havho vho vha vha sa khou wana zwine vha zwi ṱoḓa mbinganoni yavho.

Vho kona hani u piringulula vhuleme havho? Martin u ri: “Ndo ḓiṋea tshifhinga uri ndi dzike nahone vhuvhili hashu ra ita phetho ya u shumisa nyeletshedzo ya vhuṱali ya Bivhili ya u ṱhonifhana na u sumbedzana vhulenda. Musi miṅwaha i tshi khou ḓi ṱanḓulukana, ro zwi ṱhogomela uri hu sa londwi vhuleme hoṱhe vhune ra nga vha naho, ri nga vhu kunda arali ra rabela Mudzimu uri a ri thuse nahone ra shumisa nyeletshedzo i wanalaho Bivhilini.”—Yesaya 48:17, 18; Vha-Efesa 4:31, 32.

3

MBILAELO:

“Mufarisi wanga ha hwali vhuḓifhinduleli hawe.”

MAITELE A BIVHILI:

“Asizwo-ha, muthu washu u ḓo tou ḓi-fhindulela nga eṱhe Mudzimuni.”—VHA-ROMA 14:12.

A zwi timatimisi uri mbingano i nga si bvelele arali muṅwe wa vhavhingani a kokodzela thungo. Fhedzi vhuimo vhu nga ṋaṋa arali vhavhingani vha litshelela zwithu, vha tshi pomokana.

Arali na dzulela u humbula nga ha zwine mufarisi waṋu a fanela u zwi ita, ni ḓo dzula ni tshi ḽa mbilu. Zwi ḓo tou ralo zwihuluhulu arali na litsha u hwala vhuḓifhinduleli haṋu nga ṅwambo wa uri mufarisi waṋu u litshelela vhuḓifhinduleli hawe. Kha ḽiṅwe sia, arali na lwela u vha munna wavhuḓi kana musadzi wavhuḓi, zwi vhonala uri mbingano yaṋu i ḓo bvelela. (1 Petro 3:1-3) Zwa ndeme vhukuma ndi uri ni sumbedza Mudzimu uri ni hulisa yeneyi ndugiselelo ya mbingano nahone zwenezwo zwi ḓo mu takadza vhukuma.—1 Petro 2:19.

Nḓila ye vhaṅwe vha shumisa ngayo yeneyi nyeletshedzo: Kim na munna wawe, vhane vha dzula ngei Korea vho no fhedza miṅwaha ya 38 vho vhingana. Kim u ri: “Nga zwiṅwe zwifhinga munna wanga u sokou dinalea a si tsha amba na nṋe nahone a thi ḓivhi uri u vha a tshi khou zwi itela mini. Zwenezwo zwi ita uri ndi vhone uri ha tsha mpfuna. Nga zwiṅwe zwifhinga ndi ḓivhudza uri, ‘Ndi ngani a tshi ṱoḓa uri ndi lingedze u mu pfesesa, ngeno ene a sa ṱoḓi u mpfesesa?’”

Kim o vha a tshi nga livhisa ṱhogomelo kha nḓila i si yavhuḓi ine munna wawe a mu fara ngayo na kha zwine a sa khou zwi ita. Fhedzi ho ngo ita nga u ralo. Kim u ri: “Nṱhani ha uri ndi dzule ndo ṱungufhala, ndo guda uri ndi khwine uri ndi dzhie vhukando u itela u lingedza uri hu dzule hu na mulalo. Ri fheleledza ro kona u dzika na u amba nga mulalo.”—Yakobo 3:18.

 4

MBILAELO:

“Mufumakadzi wanga ha ḓiṱukufhadzi.”

MAITELE A BIVHILI:

“Ṱhóho ya munna ufhio na ufhio ndi Kristo.”—1 VHA-KORINTA 11:3.

Munna ane a vhona u nga mufumakadzi wawe ha mu ṱhonifhi u fanela u thoma a ṱolisisa arali ene a tshi ḓiṱukufhadza kha Yesu Kristo, ane a vha Ṱhoho yawe. Munna a nga sumbedza u ḓiṱukufhadza nga u tevhela tsumbo ya Yesu.

Muapostola Paulo o ṅwala a ri: “Inwi vhanna funani vhasadzi vhaṋu, vhunga na Kristo ó funa tshivhidzo, a ḓi-kumedzela tshone.” (Vha-Efesa 5:25) Yesu ho ngo ‘vhusa’ vhafunziwa vhawe nga nḓila i konḓaho. (Marko 10:42-44) O ṋea vhatevheli vhawe vhulivhisi vhu pfalaho nahone a vha khakhulula musi zwi tshi ṱoḓea. Fhedzi ho ngo vhuya a vha hamba. O vha e na vhulenda nahone a tshi humbulela vhushayanungo havho. (Mateo 11:29, 30; Marko 6:30, 31; 14:37, 38) Tshifhinga tshoṱhe o vha a tshi rangisa phanḓa madzangalelo avho.—Mateo 20:25-28.

Munna u fanela u ḓivhudzisa mbudziso i tevhelaho, ‘Naa nḓila ine nda dzhia ngayo vhuṱoho na vhafumakadzi nga u tou angaredza i ṱuṱuwedzwa nga maanḓa nga mvelele ya hune nda dzula hone nṱhani ha nyeletshedzo na tsumbo dzi wanalaho Bivhilini?’ Sa tsumbo, ni dzhia hani mufumakadzi ane a sa tendelane na zwine zwa ambiwa nga munna wawe, fhedzi a bula mavhonele awe nga u ḓiṱukufhadza? Bivhilini, Sara mufumakadzi wa Abrahamu ndi tsumbo ya mufumakadzi ane a ḓiṱukufhadza. (1 Petro 3:1, 6) O bula maḓipfele awe musi zwi tshi ṱoḓea, zwenezwo o zwi ita musi Abrahamu a tshi kundwa u vhona vhuimo he ha vha vhu tshi ḓo vha na khombo muṱani wavho.—Genesi 16:5; 21:9-12.

Zwi tou vha khagala uri nḓila ye Abrahamu a vha a tshi fara ngayo Sara yo ita uri a sa ofhe u bula maḓipfele awe. O vha e si na tshiṱuhu. Nga hu fanaho, munna ane a tevhela nyeletshedzo ya Bivhili a nga si tsikeledze mufumakadzi wawe, a mu kombetshedza uri a tendelane nae kha tshiṅwe na tshiṅwe. Mufumakadzi wawe u ḓo mu ṱhonifha arali a mu fara nga vhulenda.

Nḓila ye vhaṅwe vha shumisa ngayo yeneyi nyeletshedzo: James, ane a dzula ngei England o no fhedzaho miṅwaha ya malo o vhinga u ri: “Ndi khou guda uri musi ndi tshi ita phetho dza ndeme ndi thome ndi ambe na mufumakadzi wanga. Ndi lingedza u sa ḓihumbulela. Nṱhani hazwo, ndi lingedza u rangisa madzangalelo awe phanḓa.”

George ane a dzula ngei United States u na miṅwaha ya 59 o vhinga. U ri: “Ndi fara zwavhuḓi mufarisi wanga nahone ndi mu dzhia e muthu a re na vhuṱali na vhukoni, a thi mu dzhii sa muthu wa vhuimo ha fhasi.”—Mirero 31:10.

 5

MBILAELO:

“Munna wanga ha rangi phanḓa.”

MAITELE A BIVHILI:

“Vhuṱali ha musadzi vhu a ḓi-fhaṱela nnḓu; zwanḓa zwa wa tsilu zwi a i thutha.”—MIRERO 14:1.

Arali munna waṋu a tshi koloṅwa u dzhia phetho kana u ranga phanḓa kha zwithu zwa muṱani, hu na zwithu zwiraru zwine na nga zwi ita. (1) Ni nga dzulela u mu sumbedza vhukhakhi hawe kana (2) ni nga ḓiita ṱhoho ya muṱa kana (3) ni nga mu khoḓa nga mbilu yoṱhe nga ṅwambo wa vhuḓidini vhune a vhu ita. Arali na khetha iṅwe ya mbuno mbili dzo bulwaho u thoma ni ḓo thutha nnḓu yaṋu nga zwanḓa. Arali na khetha mbuno ya vhuraru ni ḓo kona u fhaṱa mbingano yaṋu kana u i khwaṱhisa.

Vhanna vhanzhi vha dzhia u ṱhonifhiwa hu ha ndeme u fhira u funiwa. Nga zwenezwo, arali na ita uri munna waṋu a zwi vhone uri ni a mu ṱhonifha—nahone na mu vhudza uri vhuḓidini vhune a vhu ita u itela u ranga phanḓa muṱa vhu khou shuma nahone ni a vhu livhuha—zwi vhonala uri u ḓo khwinisa. Ndi ngoho uri nga zwiṅwe zwifhinga a ni nga ḓo tendelana na munna waṋu kha zwiṅwe zwithu. Ni ḓo tea u haseledza nga ha zwenezwo zwithu ni vhavhili. (Mirero 18:13) Fhedzi maipfi ane na ḓo a shumisa na nḓila ine na ḓo amba ngayo zwi nga thutha kana u fhaṱa mbingano yaṋu. (Mirero 21:9; 27:15) Arali na amba nga u ḓiṱukufhadza zwi vhonala uri ni ḓo wana zwine na zwi ṱoḓa—munna a sa timatimi u ranga phanḓa.

Nḓila ye vhaṅwe vha shumisa ngayo yeneyi nyeletshedzo: Michele, ane a dzula ngei United States o no fhedzaho miṅwaha ya 30 o vhingwa u ri: “Mme anga vho vha vhe na mbofholowo ya u ḓiitela phetho nga ṅwambo wa uri ndi vhone vhe vhoṱhe vhe vha alusa nṋe na vharathu vhanga vhavhili. Ndo vha ndi tshi anzela u vha edzisa. Nga zwenezwo, misi yoṱhe ndo vha ndi tshi fanela u ita vhuḓidini uri ndi ḓiṱukufhadze. Sa tsumbo, ndo guda u thoma nda amba na munna wanga nṱhani ha u sokou ita phetho dzanga ndi ndoṱhe.”

Rachel, ane a dzula ngei Australia, o no fhedzaho miṅwaha ya 21 o vhingwa, na ene o ṱuṱuwedzwa nga nḓila ye a aluswa ngayo. U ri: “Mme anga vho vha vha sa vhuyi vha ḓiṱukufhadza kha khotsi anga. Vho vha vha tshi dzulela u semana nahone vha sa ṱhonifhani. Musi ndi tshi kha ḓi tou bva u vhingwa, ndo vha ndi tshi edzisa tsumbo ya mme anga. Naho zwo ralo, musi miṅwaha i tshi khou ḓi bvela phanḓa, ndo guda uri ndi zwa ndeme u shumisa nyeletshedzo ya Bivhili ine ya amba nga ha u ṱhonifha. Zwino nṋe na Mark ri a ḓiphina mbinganoni yashu.”

6

MBILAELO:

“A thi tsha kona u konḓelela mikhwa i dinaho ya mufarisi wanga.”

MAITELE A BIVHILI:

“Ni nge no takulanaho, ni khathutshelane arali muṅwe e na tshiné a sola muṅwe.”—VHA-KOLOSA 3:13.

Musi ni sa athu vhingana, zwi vhonala uri no vha ni tshi vhona pfaneleo dzavhuḓi fhedzi kha muthu ane zwino a vha mufarisi waṋu lwe na vha  ni sa vhoni vhukhakhi hawe na luthihi. Naa na zwino ni nga ita zwi fanaho? A zwi timatimisi uri mufarisi waṋu a nga kha ḓi vha a tshi ita zwithu zwine zwa ni sinyusa. Naho zwo ralo, ḓivhudziseni uri, ‘Ndi dzifhio pfaneleo dza mufarisi wanga dzine nda fanela u livhisa ṱhogomelo yanga khadzo—pfaneleo dzavhuḓi kana mmbi?’

Yesu o shumisa tshifanyiso tsho teaho vhukuma u itela u sumbedza uri a ro ngo tea u livhisa ṱhogomelo kha vhukhakhi vhune ra vhu vhona kha vhaṅwe. O vhudzisa a ri: “Ndi mini-ha U tshi sedza lufhanza lu re iṱoni ḽa murathu wau, ngeno danda ḽi re iṱoni ḽau Ú sa ḽi sedzi?” (Mateo 7:3) Lufhanza hu nga kha ḓi vha hu tshipiḓa tshiṱuku. Ngeno danda hu tshi nga kha ḓi vha hu thanda ine ya shumiselwa u rwela ṱhanga. O vha a tshi khou ombedzela mini? “Ranga u ṱomola danda iṱoni ḽau; ndi hone U tshi ḓo vhona zwavhuḓi, wa kona u ṱomola lufhanza iṱoni ḽa murathu wau.”—Mateo 7:5.

Yesu o shumisa tshenetshi tshifanyiso u itela u ṋea tsevho ya ndeme. O ri: “Ni songo haṱula, uri na inwi ni sa ḓo haṱulwa-vho. Ngauri khaṱhulo iné na haṱula ngayo’, na inwi ni ḓo haṱulwa ngayo’.” (Mateo 7:1, 2) Arali ni tshi ṱoḓa uri Mudzimu a ni hangwele vhukhakhi haṋu—danda ḽine ḽa vha iṱoni ḽaṋu—zwi ḓo vha zwavhuḓi uri na inwi ni hangwele mufarisi waṋu vhukhakhi hawe.—Mateo 6:14, 15.

Nḓila ye vhaṅwe vha shumisa ngayo yeneyi nyeletshedzo: Jenny, ane a dzula ngei England, o no fhedzaho miṅwaha ya ṱahe o vhingwa nga Simon, u ri: “Tshithu tshine tsha anzela u nnyita uri ndi sinyutshele munna wanga ndi uri ha iti zwithu hu tshee na tshifhinga. Tshithu tshine tsha mmangadza ndi uri musi ri sa athu vhingana, o vha a tshi ita zwithu nga tshifhinga. Naho zwo ralo, zwino ndi a zwi vhona uri na nṋe ndi na vhukhakhi, ndi funa nga maanḓa u langa. Nṋe na Simon ri khou guda u sa livhisa ṱhogomelo kha vhukhakhi ha muṅwe.”

Curt, we a vhinga Michele, o bulwaho u thomani o ri: “Arali na dzulela u sedza vhukhakhi vhu dinaho vhune ha itwa nga mufarisi waṋu, ni ḓo vhona u nga honoho vhukhakhi vhu khou engedzea. Ndi livhisa ṱhogomelo kha pfaneleo dze dza ita uri ndi fune Michele.”

Tshiphiri Tsha U Ita Uri Mbingano I Bvelele

Dzenedzi tsumbo dzi si gathi dzi sumbedza uri hu ḓo vha na khaedu mbinganoni, fhedzi dzi nga tandululwa. Ndi tshifhio tshiphiri tshine tsha ita uri mbingano i bvelele? Funani Mudzimu nahone ni ḓiimisele u shumisa nyeletshedzo ya Ipfi ḽawe, Bivhili.

Alex na Itohan, vhane vha dzula ngei Nigeria vho no fhedzaho miṅwaha i fhiraho 20 vho vhingana vho guda tshenetsho tshiphiri. Alex u ri: “Ndo no zwi ṱhogomela uri vhuleme vhuṅwe na vhuṅwe ha mbingano vhu nga piringululwa arali vhavhingani vha shumisa maitele a Bivhili.” Mufumakadzi wawe u ri: “Ndo zwi vhona uri ndi zwa ndeme u rabela roṱhe misi yoṱhe na u shumisa maitele a Bivhili a u funana u bva mbiluni na u sa fhelelana mbilu. Zwino a ri tshe na vhuleme vhunzhi u fana na musi ri tshi kha ḓi tou bva u vhingana.”

Naa ni nga ṱoḓa u guda zwo engedzeaho nga ha nḓila ine nyeletshedzo i bvaho Ipfini ḽa Mudzimu ya nga vhuyedza ngayo muṱa waṋu? Arali zwo ralo, humbelani Ṱhanzi dza Yehova uri vha haseledze na inwi ndima ya 14 ya bugu Bivhili I Funza Mini Zwa Vhukuma? *

[Ṱhaluso dzi re magumoni a siaṱari]

[Tshifanyiso kha siaṱari 4]

Naa ri a ḓiṋea tshifhinga tsha u ṱwa roṱhe?

[Tshifanyiso kha siaṱari 5]

Naa ndi lingedza u ṋea u fhira nḓila ine nda ṋewa ngayo?

[Tshifanyiso kha siaṱari 6]

Naa ndi a dzhia vhukando u itela u lugisa khanedzano?

[Tshifanyiso kha siaṱari 7]

Naa ndi ambedzana na mufarisi wanga ndi sa athu ita phetho?

[Tshifanyiso kha siaṱari 9]

Naa ndi livhisa ṱhogomelo kha pfaneleo dzavhuḓi dza mufarisi wanga?