Lufu ndi swina ḽi ofhisaho. Ri lwisana nalwo nga maanḓa ashu oṱhe. Ri nga lingedza u sa lu ṱanganedza musi ri tshi felwa nga muthu ane ra mu funa. Kana musi ri tshe vhaswa, ri nga kha ḓi humbula uri ḽeneḽo swina ḽi nga si ḓe kha riṋe—zwine zwa vha zwithu zwine ra zwi tenda lwa tshifhinga tshilapfu.

Nga nnḓa ha Vhofarao vha kale, vhathu vhanzhi vho vha vha tshi humbula nga ha u sa fa. Vho fhedza tshifhinga tshinzhi tsha vhutshilo havho—u katela na vhutshilo ha vhashumi vhanzhi—vha tshi lingedza u kunda lufu. Dziphiramidi dze vha dzi fhaṱa dzi sumbedza uri vho kundelwa.

Vhavhusi vha ngei Tshaina na vhone vho lingedza zwithu zwoṱhe uri vha si fe, fhedzi vho shumisa nḓila yo fhambanaho—ine ya vha mishonga ine vha humbula u nga i ḓo vha ita uri vha si fe. Muvhusi Qin Shi Huang o kombetshedza vhavanganyi vha dzikhemiki uri vha mu ṱoḓele mushonga une wa ḓo mu ita uri a si fe. Fhedzi mivango yavho minzhi yo vha i tshi katela mercury i re na khombo nahone khamusi miṅwe ya yeneyi mishonga i nga vha yo mu vhulaha.

Ḓanani ḽa vhu-16 ḽa miṅwaha C.E., muendelamashango ane a pfi Juan Ponce de León wa ngei Spain o tshimbila nga tshikepe lwanzheni lwa Caribbean a tshi khou ṱoḓa tshisima tsha vhuswa. Musi a tshi khou isa phanḓa na ṱhoḓisiso, o tumbula fhethu hune ha pfi Florida ngei U.S.A., fhedzi a mbo ḓi fa nga murahu ha miṅwaha i si gathi o no lwa na Vhadzulapo vha Amerika. Tshisima tsha vhuswa a tsho ngo wanala.

Vhofarao, vhavhusi na vhaendelamashango vhoṱhe vho vha vha tshi ṱoḓa u kunda lufu. Naho ri nga si ṱanganedze nḓila dze vha dzi shumisa, ndi nnyi kha riṋe ane a nga nyadza zwipikwa zwavho? Vhudzivhani ha mbilu dzashu, roṱhe ri ṱoḓa u dzula ri tshi tshila.

Ndi ngani ri sa ṱoḓi u fa? Bivhili i a ṱalutshedza. Malugana na Musiki washu, Yehova Mudzimu, * i ri: “Zwoṱhe o zwi ita zwa naka nga tshifhinga tshazwo; O vhea vhutshilo vhu sa fheli mbiluni dzavho.” (Muhuweleli  3:11, NW) Ri nga takalela u ḓiphina lwa tshoṱhe nga lunako lwa ḽifhasi, hu si lwa miṅwaha ya 80 kana i nga ho yeneyo. (Psalme ya 90:10) Zwenezwo ndi zwine ra zwi ṱoḓa.

Ndi ngani Mudzimu o vhea “vhutshilo vhu sa fheli” mbiluni dzashu? Naa o zwi ita u itela uri pfisa vhuṱungu? Hai. Kha ḽiṅwe sia, Mudzimu u a ri fulufhedzisa uri hu ḓo vha na gundo ḽa lufu. Bivhili i dzula i tshi amba nga ha u fheliswa ha lufu na fulufhedziso ḽa Mudzimu ḽa vhutshilo vhu sa fheli.—Sedzani Bogisi ḽi tshimbidzanaho,  “U Kunda Lufu!”

Yesu Kristo o ri: “Uri vha wane vhutshilo vhu sa fheli, vha fanela uri vha ḓivhe iwe Mudzimu wa ngoho u woṱhe, vha ḓivhe na Yesu Kristo we wa mu ruma.” (Yohane 17:3) Nga zwenezwo, fulufhelo ḽa u kunda lufu ḽi tshe hone. Naho zwo ralo, Yesu o khwaṱhisedza uri ndi Mudzimu fhedzi ane a ḓo kunda nndwa yashu.