MIṊEELO YAṊU I SHUMISWA HANI?
Maḽeḓere Ane A Khou Shandula Vhutshilo Ha Vhathu
1 OCTOBER 2021
Tshiingamo tsha 1 June 1912 tsho amba uri: “Zwi vhonala u nga vhunzhi ha vhavhali vhashu vha a ḓivha vhathu vha sa vhoni. [Vhenevho vhathu vha sa vhoni] vha nga wana bugu dza u vhala nga mahala . . . . Dzenedzi khandiso dzo itwa nga nḓila ine muthu a sa vhoni a nga kona u dzi vhala.” Tshenetsho Tshiingamo tsho dovha tsha ri: “Vhunzhi ha vhathu vha sa vhoni vha a livhuwa vhukuma mulaedza une wa amba nga ha phaṱhutshedzo dzine dza ḓo ḓa shangoni.”
Musi eneo maipfi a tshi ṅwalwa, mashangoni manzhi ane ha ambiwa Tshiisimane ho vha hu tshi shumiswa braille dzo fhambanaho. Fhedzi na nga tshenetsho tshifhinga, Ṱhanzi dza Yehova vho vha vho no thoma u ita uri na vhathu vhane vha shumisa braille vha wane ngoho i re Bivhilini. Ri kha ḓi ita nga u ralo na ṋamusi! Zwino ri na khandiso dza braille dzi wanalaho nga nyambo dzi fhiraho 50. Dzenedzo khandiso dza braille dzi itiswa hani?
U Ṅwalulula Na U Ita Braille
Musi hu tshi bveledzwa khandiso dza braille, hu thoma nga u shandulwa maipfi o ṅwalwaho uri a vhe maḽeḓere a braille. Vho-Michael Millen vhane vha shuma kha muhasho wa Text Processing Services ngei Patterson kha ḽa New York, vho ri: “Tshifhingani tsho fhiraho ro shumisa software yo itwaho nga vhaṅwe u itela u ṅwalulula khandiso dza braille, fhedzi a ro ngo kona u shumisa yeneyo software kha nyambo dzoṱhe dzine ra dzi ṱoḓa. Zwino ri shumisa phurogireme ya Watchtower Translation System ine ya ita uri ri kone u ṅwalulula khandiso dza braille nga nyambo nnzhi dzine dza vha hone shangoni. Ndi fhulufhela uri a hu na iṅwe phurogireme i fanaho na yeneyi.”
Khandiso dza braille dzi dovha dza vha na ṱhaluso ya zwifanyiso zwi re kha khandiso. Sa tsumbo, tshifanyiso tshi re kha gwati ḽa bugu ya braille ya Ḓiphiṋeni Nga Vhutshilo Lwa Tshoṱhe! tsho ṱaluswa nga heyi nḓila: “Munna a tshi khou tshimbila nḓilani yo tangiwaho nga zwimela zwa u naka, zwikwara na dzithavha.” Jamshed ha vhoni nahone ndi mushumeli na muvulanḓila, o ri: “Dzenedzi ṱhaluso dza zwifanyiso ndi dza ndeme nga maanḓa kha nṋe.”
Musi ho no ṅwalululwa mafhungo a braille, a rumelwa ofisini dza davhi dzine dza ita khandiso dza braille. Hu shumiswa bammbiri ḽo khwathaho musi hu tshi itwa khandiso dza braille nahone ḽeneḽo bammbiri ḽi nga shumiswa lunzhi ḽi sa tshinyali. Nga murahu eneo mabammbiri a a kuvhanganywa a baindiwa nahone a rumelwa zwivhidzoni na dziṅwe khandiso kana a rumelwa poswoni arali yeneyo poswo i na yeneyo tshumelo. Musi zwi tshi konadzea, ofisi dza davhi dzi ita na ndugiselelo ya uri dzenedzo khandiso dzi rumelwe nga u ṱavhanya uri vhahashu vha sa vhoni kana vha sa koni u vhona zwavhuḓi vha wane dzenedzo khandiso dzine vha dzi shumisa miṱanganoni ya tshivhidzo.
U ita zwenezwi zwithu zwoṱhe zwi ṱoḓa tshifhinga na tshelede nnzhi. Tshifhinga tshine mitshini yashu ya u gandisa ya ngei Wallkill kha ḽa New York ya tshi fhedza hu tshi khou gandiswa Bivhili mbili fhedzi dza braille, tshi lingana na tshifhinga tshine tsha fhedzwa hu tshi khou gandiswa Bivhili dzo ḓoweleaho dza 50 000. Hu na volumu dza 25 kha Bivhili iṅwe na iṅwe ya Tshiisimane ya braille. Zwishumiswa zwine zwa ṱoḓea u itela u bveledza dzenedzo volumu zwi ḓura nga maanḓa u fhira zwishumiswa zwine zwa ṱoḓea u itela u bveledza Bivhili yo ḓoweleaho. Magwati fhedzi a volumu dza 25 a lingana tshelede i ṱoḓaho u vha R2 147.87!
Vhane vha thusa kha u bveledza khandiso dza braille vha ḓipfa hani nga mushumo wavho? Nadia ane a shuma ofisini ya davhi ḽa Afurika Tshipembe o ri: “Vhutshilo ha vhahashu vha sa vhoni kana vha sa koni u vhona zwavhuḓi a ho ngo leluwa. Nga zwenezwo, ndi zwi dzhia hu phaṱhutshedzo u ita zwithu zwine zwa vha thusa. Zwi tou vha khagala uri Yehova u a vha funa nga maanḓa.”
Gudani U Vhala Braille
Fhedzi hu pfi mini arali muthu a sa vhoni a sa koni u vhala braille? Miṅwahani i si gathi yo fhiraho, ro bvisa bugwana ine ya pfi Learn to Read Braille ine ya vha na maipfi a braille na o ḓoweleaho. Yo itwa uri i kone u shumiswa nga muthu ane a kona u vhona na a sa koni u vhona. Yeneyo bugwana i na tshithu tsha u ṅwalela maipfi a braille na tshishumiswa tshine tsha nga tshithu tsha u ṅwala tshine na nga ṅwala ngatsho maipfi nga ho livhaho kha Khomphyutha. Muthu ane a khou guda braille u shumisa zwenezwo zwishumiswa u itela u ḓiitela maḽeḓere a braille. U ita zwenezwo zwi thusa muthu ane a khou guda braille uri a kone u humbula nga ho leluwaho ḽeḓere ḽiṅwe na ḽiṅwe ḽa braille na u mu thusa uri a kone u ḓivha eneo maḽeḓere nga u tou a fara.
“Ndi Dzi Funa Nga Maanḓa’”
Vhahashu vha sa vhoni kana vha sa koni u vhona zwavhuḓi vho vhuyelwa hani nga dzenedzi khandiso? Vho-Ernst vhane vha dzula Haiti, vho vha vha tshi ya miṱanganoni ya tshivhidzo, fhedzi vho vha vhe si na khandiso na nthihi ya braille. Nga zwenezwo, vho vha vha tshi tea u rwela ngomani zwine vha ḓo zwi amba musi vhe na tshipiḓa kha nyambo dzine dza ṋewa vhagudiswa na zwine vha ḓo zwi fhindula musi hu tshi vhudziswa dzimbudziso. Vho ri: “Fhedzi zwino ndi nga imisa tshanḓa tshifhinga tshiṅwe na tshiṅwe nda fhindula. Ndi pfa ndi na vhuthihi na vhahashu. Yehova u ri khuthadza roṱhe nga nḓila i fanaho!”
Vho-Jan vha ngei Austria vhane vha vha muhulwane wa tshivhidzo, a vha koni u vhona zwavhuḓi nahone vha fara Pfunzo ya Tshiingamo na Pfunzo ya Bivhili ya Tshivhidzo. Vho ri: “Khandiso dzashu dza braille dzi khwine nga maanḓa kha dziṅwe khandiso dza braille dze nda vhuya nda dzi vhala. Sa tsumbo, zwo leluwa u wana nomboro ya siaṱari, ṱhaluso dzi re magumoni a siaṱari na ṱhaluso dza zwifanyiso.”
Vho-Seon-ok vhane vha dzula Korea Tshipembe, ndi muvulanḓila nahone a vha koni u vhona na u pfa. Tshifhingani tsho fhiraho musi vhe miṱanganoni ya tshivhidzo, vhaṅwe vho vha vha tshi tou vha fara zwanḓa vha vha ṱalutshedzela nga luambo lwa zwanḓa. Fhedzi zwino vha vho kona u vhala nga vhone vhaṋe khandiso dza braille dzo thewaho Bivhilini. Vho ri: “Dziṅwe khandiso dza braille dzi a konḓa u vhala ngauri a dzi na maṅwe maḽeḓere, mitaladzi ya hone a yo ngo tou vhewa zwavhuḓi kana bammbiri ḽa hone ndi ḽisekene. Fhedzi Ṱhanzi dza Yehova vha shumisa mabammbiri o khwaṱhaho, maḽeḓere a hone ndi mahulwane nahone zwi a nndelutshela u a vhala.” Vho dovha vha ri: “Tshifhingani tsho fhiraho ndo vha ndi tshi kona fhedzi u guda khandiso dzo thewaho Bivhilini ndi tshi thuswa nga vhaṅwe vhathu. Fhedzi zwino ndi a kona u guda nga nṋe muṋe. Zwi a ntakadza vhukuma uri ndi a kona u lugiselela miṱangano ya tshivhidzo na u shela mulenzhe nga vhuḓalo. Ndi vhala khandiso dzashu dzoṱhe dza braille. Ni nga amba uri ndi a dzi funesa nga maanḓa.”
U fana na dziṅwe khandiso dzashu dzine ra dzi gandisa, na khandiso dzashu dza braille dzi na maipfi a tevhelaho: “Heyi khandiso a i rengiswi. Ndi tshipiḓa tsha mushumo wa u gudisa Bivhili wa shango ḽoṱhe u tikedzwaho nga miṋeelo ya u ḓifunela.” Ri livhuwa u ṋeela ha vhoiwe ni tshi shumisa nḓila dzo sumbedzwaho kha donate.pr418.com. U ṋeela ha vhoiwe zwi tshi bva mbiluni zwi thusa vhathu vhoṱhe uri vha kone u wana khandiso dzo thewaho Bivhilini, u katela na vhathu vha sa vhoni na vha sa koni u vhona zwavhuḓi.