Bivhili I Ri Mini Nga Ha Maria, Musidzana We A Vha Na Ṅwana A Sa Athu U Ita Zwa Vhudzekani?
Zwi ḓa hani uri musidzana a sa athu u itaho zwa vhudzekani a vhe na ṅwana?
Tshipikwa tsha uri musidzana a sa athu u itaho zwa vhudzekani a bebe ṅwana tsho vha tshi tshifhio?
Naa Maria ho ngo vhuya a ita zwa vhudzekani vhutshiloni hawe hoṱhe?
Naa u khethiwa ha Maria uri a bebe Yesu zwi sumbedza uri o vha e si na tshivhi?
Bivhili I A Fhindula
Bivhili i amba uri Maria mme a Yesu o vha na ndugelo yo khetheaho ya u beba Yesu musi a sa athu u ita zwa vhudzekani. Bivhili yo amba hu tshee nga phanḓa nga ha honovhu vhuṱolo buguni ya Yesaya nahone ya amba nga ha u ḓadzea haho kha Evangeli ya Mateo na ya Luka.
Yesaya o amba zwi tevhelaho kha vhuporofita vhu ambaho nga ha u bebwa ha Messia, o ri: “Vhonani, musidzana u ḓo vha muthu wa thovhela; u ḓo beba murwa.” (Yesaya 7:14) Musi Mateo muṅwali wa Evangeli, o hevhedzwa nga muya wa Mudzimu o ṱumanya vhuporofita ha Yesaya na uri Maria u ḓo vhifha muvhilini. Musi Mateo o no amba uri Maria o vha muthu wa thovhela nga lwa vhuṱolo, o dovha a ri: “Musidzana a u ḓo vhifha muvhilini a beba murwa, ane a ḓo pfi Immanuele,” zwine musi zwo ṱalutshedzelwa zwa amba uri, ‘Mudzimu U Na Riṋe.’”—Mateo 1:22, 23.
Luka muṅwali wa Evangeli na ene o ṅwala nga ha u vhifha muvhilini ha Maria nga lwa vhuṱolo. O ṅwala uri Mudzimu o ruma muruṅwa Gabriele “kha musidzana o fulufhedziswaho u vhingwa nga munna ane a pfi Yosefa wa nnḓu ya Davida, nahone onoyo musidzana o vha a tshi pfi Maria.” (Luka 1:26, 27) Maria o zwi khwaṱhisedza uri o vha a sa athu u ita zwa vhudzekani. Musi o no pfa uri u ḓo vha mme a Yesu, ane a ḓo vha Messia, Maria o vhudzisa a ri: “Izwo zwi ḓo itea hani, samusi ndi sa athu ita zwa vhudzekani?”—Luka 1:34.
Zwi ḓa hani uri musidzana a sa athu u itaho zwa vhudzekani a vhe na ṅwana?
Muya mukhethwa wa Mudzimu wo ita uri Maria a vhifhe muvhilini. (Mateo 1:18) Maria o vhudzwa uri: “Muya mukhethwa u ḓo ḓa kha iwe, na maanḓa a Wa-Ṱaḓulu-ṱaḓulu a ḓo ḓa kha iwe. Nga zwenezwo, ane a ḓo bebwa u ḓo vhidzwa mukhethwa, Murwa wa Mudzimu.” b (Luka 1:35) Nga lwa vhuṱolo, Mudzimu o fhirisela vhutshilo ha Murwa wawe mbumbeloni ya Maria uri a vhifhe muvhilini.
Tshipikwa tsha uri musidzana a sa athu u itaho zwa vhudzekani a bebe ṅwana tsho vha tshi tshifhio?
Yesu o vha e si na khotsi wa malofhani a re na tshivhi. Mudzimu nga dzawe o fhirisela vhutshilo ha Yesu mbumbeloni ya Maria. Nga zwenezwo, Yesu o vha a tshi ḓo vha na muvhili u si na tshivhi nahone a tshidza vhathu kha tshivhi na lufu. (Yohane 3:16; Vhaheberu 10:5) Musi e mbumbeloni ya Maria, zwi tou vha khagala uri muya mukhethwa wa Mudzimu wo tsireledza ṅwana ane a khou aluwa mbumbeloni uri a si vhe na tshivhi.—Luka 1:35.
Nga zwenezwo, Yesu o bebwa a si na tshivhi, a tshi fana na Adamu musi a sa athu u ita tshivhi. Bivhili i amba uri Yesu: “Ho ngo ita tshivhi.” (1 Petro 2:22) Sa muthu o fhelelaho, Yesu o kona u rengulula vhathu kha tshivhi na lufu.—1 Vhakorinta 15:21, 22; 1 Timotheo 2:5, 6.
Naa Maria ho ngo vhuya a ita zwa vhudzekani vhutshiloni hawe hoṱhe?
Bivhili a i ambi uri Maria ho ngo ita zwa vhudzekani vhutshiloni hawe hoṱhe. Nṱhani hazwo, i sumbedza uri Maria o vha na vhaṅwe vhana.—Mateo 12:46; Marko 6:3; Luka 2:7; Yohane 7:5.
Naa u khethiwa ha Maria uri a bebe Yesu zwi sumbedza uri o vha e si na tshivhi?
Hai. U ya nga New Catholic Encyclopedia, pfunzo ya U Bebwa ho Kunaho “i funza uri Musidzana Maria o bebiwa e si na TSHIVHI. Vhathu vhoṱhe vho mamela tshivhi . . . Fhedzi Maria nga TSHILIDZI tsho khetheaho, ho ngo vhuya a mamela tshivhi.” c
U fhambana na zwenezwo, Bivhilini a hu na he ha ṅwaliwa uri Maria o vha e si na tshivhi. (Psalme ya 51:5; Vharoma 5:12) Zwi re zwone ndi uri Maria o sumbedza uri o vha e na tshivhi musi a tshi ṋekedza tshiṱhavhelo tshe tsha vha tshi tshi fanela u itwa nga vhomme u ya nga Mulayo wa Mushe. (Levitiko 12:2-8; Luka 2:21-24) New Catholic Encyclopedia i ri: “Pfunzo ya U Bebwa ho Kunaho a yo ngo ṅwalwa nga ho livhaho Bivhilini . . . [Ndi] pfunzo ine ya funzwa nga Kereke.”
Ri Fanela U Dzhia Hani Maria?
Maria o vhea tsumbo yavhuḓi ya lutendo, u thetshelesa, u ḓiṱukufhadza na u funa Mudzimu nga mbilu yawe yoṱhe. Ndi muṅwe wa vhathu vha fulufhedzeaho vhane ra fanela u vha edzisa.—Vhaheberu 6:12.
Hu sa londwi tshipiḓa tshawe tsha ndeme tsha u vha mme a Yesu, Bivhili a i ambi uri ri fanela u gwadamela Maria kana u mu rabela. Yesu ho ngo ri mme awe vha huliswe nga nḓila yo khetheaho kana u vhudza vhatevheli vhawe uri vha ite nga u ralo. Zwi re zwone ndi uri Maria o bulwa kha bugu dza Evangeli na kha bugu ya Mishumo, ho ngo tsha bulwa kha bugu dza 22 dzo salaho dzine dza ḓivhiwa sa Thestamennde Ntswa.—Mishumo 1:14.
Bivhilini a hu na vhuṱanzi ha uri Maria o vha a tshi dzhielwa nṱha nga ho kalulaho kana u gwadamelwa nga Vhakriste vha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha. Nṱhani hazwo, Bivhili i funza uri Vhakriste vha gwadamele Mudzimu fhedzi.—Mateo 4:10.
a Ipfi ḽa Luheberu ḽo ṱalutshedzelwaho nga uri “musidzana” kha vhuporofita ha Yesaya ndi ʽal·mahʹ, ḽine ḽa nga ambela kha musidzana a sa athu itaho zwa vhudzekani kana o no zwi itaho. Naho zwo ralo, Mateo o hevhedzwa uri a shumise ipfi ḽa Lugerika ḽine ḽa ri par·theʹnos, ḽine ḽa amba “musidzana a sa athu itaho zwa vhudzekani.”
b Vhaṅwe vhathu vha hanedzana na u shumiswa ha mubulo “Murwa wa Mudzimu” ngauri vha tenda uri zwi amba uri Mudzimu o ita zwa vhudzekani na mufumakadzi. Fhedzi a zwi ho Bivhilini. Nṱhani hazwo, Bivhili i vhidza Yesu uri ndi “Murwa wa Mudzimu” na “tanzhe ḽa zwivhumbwa zwoṱhe,” nga nṱhani ha uri ndi ene wa u thoma nahone ndi ene fhedzi we a sikwa nga Mudzimu nga dzawe. (Vhakolosa 1:13-15) Bivhili i dovha ya vhidza muthu wa u thoma, Adamu, uri ndi “murwa wa Mudzimu.” (Luka 3:38) Zwenezwi ndi nga nṱhani ha uri Adamu o sikwa nga Mudzimu.
c Second Edition, Volume 7, siaṱari 331.