Thời kỳ “Đức Giê-hô-va dấy lên các quan xét”
Anh chị có thể dễ dàng tìm thấy núi Tha-bô (F4) trên bản đồ, nằm ở phía tây nam Biển Ga-li-lê, trong thung lũng Gít-rê-ên. Hãy hình dung một đạo quân 10.000 người được triệu tập trên đỉnh núi. Đức Giê-hô-va dùng quan xét Ba-rác và nữ tiên tri Đê-bô-ra kêu gọi dân Y-sơ-ra-ên chiến đấu với vua Gia-bin của Ca-na-an, kẻ áp bức họ suốt 20 năm. Dưới sự chỉ huy của tướng Si-sê-ra, từ Ha-rô-sết-ha-gô-im 900 chiến xa của Gia-bin có gắn lưỡi hái bằng sắt kéo đến lòng suối Ki-sôn cạn khô, giữa Mê-ghi-đô và núi Tha-bô.
Theo sự hướng dẫn của quan xét Ba-rác, dân Y-sơ-ra-ên tràn xuống thung lũng để giao chiến cùng lực lượng của Si-sê-ra. Đức Giê-hô-va giúp họ chiến thắng bằng cách giáng một trận lũ quét. Các cỗ xe của Si-sê-ra bị sa lầy, khiến cả đạo quân Ca-na-an vô cùng hốt hoảng (Qu 4:1–5:31). Đó chỉ là một trong nhiều chiến thắng mà Đức Chúa Trời đã ban cho Y-sơ-ra-ên trong thời các quan xét.
Sau khi chinh phục Ca-na-an, các chi phái Y-sơ-ra-ên được chia đất. Hãy chú ý đến những nơi mà các chi phái không thuộc dòng Lê-vi đã định cư. Chi phái nhỏ Si-mê-ôn nhận được các thành nằm bên trong lãnh thổ Giu-đa. Sau khi Giô-suê qua đời, dân Y-sơ-ra-ên trở nên suy đồi về đạo đức và thiêng liêng. Họ “ở trong nỗi thống khổ”, bị kẻ thù hà hiếp. Vì lòng trắc ẩn, “Đức Giê-hô-va dấy lên các quan xét”, gồm 12 người can đảm và có đức tin mạnh mẽ, để giải cứu dân này nhiều lần trong ba thế kỷ.—Qu 2:15, 16, 19.
Quan xét Ghi-đê-ôn dùng 300 lính, dù chỉ có vũ khí thô sơ nhưng nhanh nhẹn, để đánh bại 135.000 chiến binh Ma-đi-an. Chiến trường nằm trong thung lũng giữa núi Ghinh-bô-a và Mô-rê. Sau chiến thắng mở đầu, Ghi-đê-ôn đuổi quân thù chạy sang hướng đông, vào sa mạc.—Qu 6:1–8:32.
Giép-thê, một người Ga-la-át thuộc chi phái Ma-na-se, đã giải cứu các thành Y-sơ-ra-ên ở phía đông sông Giô-đanh khỏi sự áp bức của dân Am-môn. Trong những cuộc chiến giành thắng lợi này, Giép-thê hẳn đã đi theo Đường Vua, là đường nối liền Ra-mốt-ga-la-át với vùng A-rô-e.—Qu 11:1–12:7.
Những chiến công của Sam-sôn trước dân Phi-li-tia xảy ra tại miền duyên hải quanh Ga-xa và Ách-ca-lôn. Ga-xa nằm trong vùng tươi tốt, nổi tiếng về nông nghiệp. Sam-sôn đã dùng 300 con cáo để đốt những cánh đồng lúa, vườn nho và ô-liu của dân Phi-li-tia.—Qu 15:4, 5.
Qua những lời tường thuật trong Kinh Thánh hoặc nguồn gốc chi phái của các quan xét, chúng ta thấy họ đã hoạt động tích cực trong khắp Đất Hứa. Dù các sự kiện ấy diễn ra ở đâu, Đức Giê-hô-va đều chăm sóc cho dân biết ăn năn của ngài trong những thời kỳ khó khăn.
[Bản đồ nơi trang 15]
(Để có thông tin đầy đủ, xin xem ấn phẩm)
Các chi phái và các quan xét
Các quan xét
1. Ốt-ni-ên (Chi phái của Ma-na-se)
2. Ê-hút (Chi phái của Giu-đa)
3. Sam-ga (Chi phái của Giu-đa)
4. Ba-rác (Chi phái của Nép-ta-li)
5. Ghi-đê-ôn (Chi phái của Y-sa-ca)
6. Thô-la (Chi phái của Ma-na-se)
7. Giai-rơ (Chi phái của Ma-na-se)
8. Giép-thê (Chi phái của Gát)
9. Díp-xan (Chi phái của A-se)
10. Ê-lôn (Chi phái của Xê-bu-lôn)
11. Áp-đôn (Chi phái của Ép-ra-im)
12. Sam-sôn (Chi phái của Giu-đa)
Ranh giới phần đất chia cho các chi phái(Xin xem ấn phẩm)
Thành của Ma-na-se
E4 Đô-rơ
E5 Mê-ghi-đô
E5 Tha-a-nác
F4 Ên-đô-rơ
F5 Bết-sê-an (Bết-san)
F5 Gíp-lê-am (Ga-tha-rim-môn)
Thành của Si-mê-ôn
C9 Sê-a-ru-chen (Sa-a-ra-im) (Si-lim)
C10 Bết-lê-ba-ốt (Bết-bi-rê)
D8 Ê-the (Tô-ken)
D9 Xiếc-lác
D9 A-in
D9 Hát-xa-su-sa?
D9 A-san
D9 Bê-e-sê-ba
D10 Hát-xa-su-anh
E9 Ê-tam
E9 Bết-ma-ca-bốt
E9 Bê-tu-ên (Kê-sinh?)
E9 Sê-ba? (Giê-sua)
E10 Ba-lát-bê-e (Ba-anh)
E10 Ê-xem
Thành trú ẩn thuộc chi phái Lê-vi
E8 Hếp-rôn
F3 Kê-đe
F6 Si-chem
H4 Gô-lan
H5 Ra-mốt-ga-la-át
H8 Bết-xe
Các đường chính
B10 Vi-a Ma-rít
G10 Đường Vua
Các chi phái Y-sơ-ra-ên
ĐAN (D7)
D7 Gióp-ba
E8 Xô-rê-a
GIU-ĐA (D9)
C8 Ách-ca-lôn
C9 Ga-xa
C9 Sê-a-ru-chen (Sa-a-ra-im) (Si-lim)
C10 Bết-lê-ba-ốt (Bết-bi-rê)
C12 Át-môn
C12 Ca-đe
D7 Giáp-nê-ên
D8 Ê-the (Tô-ken)
D9 Xiếc-lác
D9 A-in
D9 Hát-xa-su-sa?
D9 A-san
D9 Bê-e-sê-ba
D10 Hát-xa-su-anh
E8 Lê-chi
E8 Bết-lê-hem
E8 Hếp-rôn
E9 Ê-tam
E9 Bết-ma-ca-bốt
E9 Bê-tu-ên (Kê-sinh?)
E9 Sê-ba? (Giê-sua)
E10 Ba-lát-bê-e (Ba-anh)
E10 Ê-xem
F8 Giê-ru-sa-lem
A-SE (E3)
E2 Ty-rơ
E4 Ha-rô-sết-ha-gô-im
E4 Đô-rơ
F1 Si-đôn
MA-NA-SE (E5)
E6 Sa-mia (Sa-ma-ri)
E6 Phi-ra-thôn
F6 Si-chem
G5 A-bên-mê-hô-la
ÉP-RA-IM (E7)
E7 Thim-nát-sê-rách
F6 Tháp-bu-ách
F6 Si-lô
F7 Bê-tên (Lu-xơ)
NÉP-TA-LI (F3)
F2 Bết-a-nát
F3 Kê-đe
G3 Hát-xo
XÊ-BU-LÔN (F4)
E4 Bết-lê-hem
Y-SA-CA (F5)
E5 Mê-ghi-đô
E5 Kê-đe (Ki-si-ôn)
E5 Tha-a-nác
F4 Ên-đô-rơ
F5 Bết-si-ta
F5 Bết-sê-an (Bết-san)
F5 Gíp-lê-am (Ga-tha-rim-môn)
BÊN-GIA-MIN (F7)
F7 Ghinh-ganh
ĐAN (G2)
G2 Đan (La-ít)
MA-NA-SE (H3)
H4 Gô-lan
GÁT (I6)
G6 Su-cốt
G6 Phê-nu-ên
G6 Mích-ba
G7 Giô-bê-ha
H5 Ra-mốt-ga-la-át
H7 Ráp-ba
H7 A-bên-kê-ra-mim
RU-BÊN (H8)
G7 Hết-bôn
G9 A-rô-e
H7 Min-nít
H8 Bết-xe
[Những vùng khác]
I1 Đa-mách
[Các núi]
F4 Núi Tha-bô
F4 Mô-rê
F6 Núi Ê-banh
F5 Núi Ghinh-bô-a
F6 Núi Ga-ri-xim
[Các vùng biển]
C5 Địa Trung Hải (Biển Lớn)
F9 Biển Muối
G4 Biển Ga-li-lê
[Các sông và suối]
B11 Suối cạn Ai Cập
F6 Sông Giô-đanh
G6 Suối cạn Gia-bốc
G9 Suối cạn Ạt-nôn
G11 Suối cạn Xê-rê
[Hình nơi trang 14]
Núi Tha-bô, thuộc lãnh thổ Y-sa-ca, đứng sừng sững trong thung lũng Gít-rê-ên
[Hình nơi trang 14]
Nước lũ ngập tràn suối Ki-sôn, khiến các chiến xa của Si-sê-ra bị sa lầy