1, 2. Sa-mu-ên nói chuyện với dân Y-sơ-ra-ên trong bối cảnh nào? Tại sao ông phải thúc đẩy họ ăn năn?

Sa-mu-ên nhìn dân sự. Họ nhóm lại tại thành Ghinh-ganh theo lời triệu tập của nhà tiên tri trung thành và cũng là quan xét trong nhiều thập niên. Lúc ấy là mùa khô, khoảng tháng năm hay tháng sáu theo lịch hiện đại. Cánh đồng lúa mì đã chín vàng, sẵn sàng cho mùa gặt. Sự im lặng bao trùm lấy đám đông. Làm sao Sa-mu-ên có thể tác động đến lòng họ?

² Dân sự không hiểu tình thế nghiêm trọng đến mức nào. Họ đã đòi có một vua loài người cai trị. Họ không hiểu rằng họ đã tỏ ra vô cùng bất kính với Giê-hô-va Đức Chúa Trời và nhà tiên tri của ngài. Thật ra điều này có nghĩa là họ không xem Đức Giê-hô-va là Vua của họ! Làm thế nào Sa-mu-ên có thể thúc đẩy họ ăn năn?

3, 4. (a) Tại sao Sa-mu-ên nói về thời thơ ấu của ông? (b) Tại sao gương đức tin của Sa-mu-ên giúp ích cho chúng ta ngày nay?

³ Sa-mu-ên nói với đám đông: “Ta đã già, tóc bạc”. Mái tóc bạc làm tăng thêm uy tín cho lời nói của ông. Rồi ông tiếp: “Ta đã đi trước đầu các ngươi từ khi ta còn thơ-ấu cho đến ngày nay” (1 Sa 11:14, 15; 12:2). Dù đã lớn tuổi nhưng Sa-mu-ên không bao giờ quên thời thơ ấu. Ký ức tuổi thơ vẫn sống động trong ông. Những quyết định của ông vào thời đó đã mang lại cho ông một đời sống có đức tin và tận tụy phụng sự Đức Giê-hô-va.

⁴ Sa-mu-ên phải xây đắp và giữ vững đức tin dù hết lần này tới lần khác những người xung quanh thiếu đức tin và bất trung. Ngày nay, xây đắp đức tin cũng là một thách thức vì chúng ta sống giữa thế gian thiếu đức tin và bại hoại. (Đọc Lu-ca 18:8). Hãy xem  chúng ta có thể học được gì từ gương của Sa-mu-ên, bắt đầu từ tuổi thơ của ông.

5, 6. Tại sao tuổi thơ của Sa-mu-ên không như những đứa trẻ khác? Làm sao cha mẹ cậu biết chắc là con mình sẽ được chăm sóc?

⁵ Tuổi thơ của Sa-mu-ên không như những đứa trẻ khác. Không lâu sau khi dứt sữa, có lẽ khoảng ba tuổi hoặc hơn một chút, cậu bắt đầu phụng sự tại đền tạm thánh của Đức Giê-hô-va ở Si-lô, cách quê nhà Ra-ma hơn 30km. Cha mẹ cậu là Ên-ca-na và An-ne đã dâng con trai cho Đức Giê-hô-va, để cậu thi hành nhiệm vụ đặc biệt là làm người Na-xi-rê trọn đời *. Phải chăng điều này có nghĩa là Sa-mu-ên bị cha mẹ bỏ rơi?

⁶ Hoàn toàn không! Họ biết rằng con mình sẽ được chăm sóc tại Si-lô. Thầy tế lễ thượng phẩm Hê-li giám sát mọi việc liên quan đến Sa-mu-ên, vì cậu hầu việc kề cận ông. Ngoài ra cũng có một số phụ nữ được sắp đặt làm công việc liên quan đến đền tạm.—Xuất 38:8; Quan 11:34-40.

7, 8. (a) Hằng năm, cha mẹ Sa-mu-ên đã yêu thương khích lệ cậu ra sao? (b) Ngày nay, những bậc cha mẹ có thể học được gì từ cha mẹ Sa-mu-ên?

⁷ Hơn nữa, Ên-ca-na và An-ne không bao giờ quên đứa con đầu lòng yêu dấu đã được sinh ra nhờ Đức Chúa Trời nhậm lời cầu nguyện. An-ne đã cầu xin ngài ban cho bà một đứa con trai, và hứa sẽ dâng con ấy phụng sự trong công việc thánh trọn đời. Hằng năm, An-ne may cho con một áo dài mới không có tay, và mang đến đền tạm để Sa-mu-ên mặc khi làm nhiệm vụ. Dĩ nhiên cậu bé rất quý những lần được cha mẹ đến thăm. Cha mẹ dạy cậu rằng được phụng sự Đức Giê-hô-va tại nơi rất đặc biệt này là một đặc ân lớn. Chắc chắn cậu rất thích được họ yêu thương hướng dẫn và khích lệ như thế.

⁸ Ngày nay, những bậc cha mẹ có thể học được nhiều điều từ Ên-ca-na và An-ne. Trong nỗ lực nuôi dạy con cái, cha mẹ thường tập trung vào nhu cầu vật chất mà lờ đi nhu cầu tâm linh. Nhưng cha mẹ Sa-mu-ên đã đặt việc thiêng liêng lên hàng đầu, và điều đó tác động sâu sắc đến cuộc đời cậu bé sau này.—Đọc Châm-ngôn 22:6.

9, 10. (a) Hãy miêu tả đền tạm và cảm xúc của cậu bé Sa-mu-ên về nơi thánh. (Cũng xem chú thích). (b) Những trách nhiệm của Sa-mu-ên có thể là gì? Bạn nghĩ người trẻ ngày nay có thể noi gương Sa-mu-ên ra sao?

⁹ Chúng ta có thể hình dung cậu bé ngày càng lớn và khám  phá những ngọn đồi quanh Si-lô. Khi chăm chú nhìn xuống thành và thung lũng trải dài một bên, hẳn lòng cậu bé dâng trào niềm vui và hãnh diện khi thấy đền tạm của Đức Giê-hô-va. Đền tạm đó quả là một nơi thánh *. Được cất lên gần 400 năm trước đó dưới sự chỉ dẫn của Môi-se, đền tạm là trung tâm duy nhất cho sự thờ phượng thanh sạch của Đức Giê-hô-va trên khắp đất.

¹⁰ Cậu bé Sa-mu-ên ngày càng yêu mến đền tạm. Sau này, ông viết trong lời tường thuật: “Sa-mu-ên phục-sự trước mặt Đức Giê-hô-va. Người hãy còn thơ-ấu, thắt lưng một cái ê-phót bằng vải gai” (1 Sa 2:18). Cái áo dài đơn giản, không có tay, hẳn cho thấy là Sa-mu-ên phụ giúp thầy tế lễ tại đền tạm. Dù không thuộc lớp thầy tế lễ, Sa-mu-ên có nhiệm vụ mở cửa sân đền tạm vào buổi sáng và theo hầu việc người cao tuổi Hê-li. Tuy quý các đặc ân đó, nhưng với thời gian, cậu bé Sa-mu-ên trong sáng bị bối rối. Có chuyện sai quấy nghiêm trọng đang xảy ra tại nhà Đức Giê-hô-va.

11, 12. (a) Đâu là nguyên nhân dẫn đến mọi tội lỗi khác của Hóp-ni và Phi-nê-a? (b) Hóp-ni và Phi-nê-a có những hành vi gian ác và bại hoại nào trong đền tạm? (Cũng xem chú thích).

¹¹ Khi còn nhỏ, Sa-mu-ên đã chứng kiến sự gian ác và bại hoại. Hê-li có hai con trai là Hóp-ni và Phi-nê-a. Lời tường thuật của Sa-mu-ên cho biết: “Hai con trai của Hê-li là người gian-tà, chẳng nhận-biết Đức Giê-hô-va” (1 Sa 2:12). Hai ý được nêu trong câu Kinh Thánh trên đi song song với nhau. Hóp-ni và Phi-nê-a là “người gian-tà [“vô lại”, Các Giờ Kinh Phụng Vụ]” vì họ không kính trọng Đức Giê-hô-va. Họ không màng đến những tiêu chuẩn và đòi hỏi công chính của ngài. Tội này là nguyên nhân dẫn đến mọi tội lỗi khác của họ.

¹² Luật pháp Đức Chúa Trời quy định cụ thể nhiệm vụ của những thầy tế lễ và cách họ phải dâng vật tế lễ tại đền tạm. Có lý do chính đáng để làm thế! Những lễ vật đó tượng trưng cho sự sắp đặt của Đức Chúa Trời nhằm tha tội cho dân sự. Nhờ đó, họ được thanh sạch trước mắt ngài, đủ tư cách nhận ân phước và sự hướng dẫn của  ngài. Nhưng Hóp-ni và Phi-nê-a đã khiến những thầy tế lễ đồng sự xem thường lễ vật. *

13, 14. (a) Những người dân chân chất bị sự gian ác tại đền tạm ảnh hưởng ra sao? (b) Hê-li đã thất bại thế nào trong cả hai vai trò làm cha và làm thầy tế lễ thượng phẩm?

¹³ Hãy hình dung cậu bé Sa-mu-ên sửng sốt khi thấy sự lạm quyền thô bạo tiếp tục diễn ra mà không ai chỉnh đốn. Sa-mu-ên đã chứng kiến biết bao nhiêu người—gồm người nghèo, người thấp hèn, người bị áp bức—đến đền tạm thánh với hy vọng tìm được sự an ủi và nghị lực, nhưng lại ra về với nỗi thất vọng, tổn thương và nhục nhã. Cậu bé cảm thấy thế nào lúc biết Hóp-ni và Phi-nê-a cũng xem thường luật của Đức Giê-hô-va về luân lý đạo đức, khi họ có quan hệ với một số phụ nữ hầu việc tại đền tạm? (1 Sa 2:22). Có lẽ Sa-mu-ên trông mong Hê-li làm một điều gì đó.

¹⁴ Hê-li ở vị thế tốt nhất để xử lý vấn đề ngày càng nghiêm trọng. Là thầy tế lễ thượng phẩm, ông phải chịu trách nhiệm về những gì diễn ra tại đền tạm. Là người cha, ông có bổn phận sửa trị các con trai. Suy cho cùng, hai người này đang tự làm hại mình và rất nhiều người khác trong xứ. Thế nhưng, Hê-li đã thất bại trong cả hai vai trò, làm cha và làm thầy tế lễ thượng phẩm. Ông chỉ trách mắng hai con cách nhẹ nhàng, yếu ớt. (Đọc 1 Sa-mu-ên 2:23-25). Nhưng chúng phải bị nghiêm trị. Chúng đang phạm những tội đáng chết!

15. Đức Giê-hô-va truyền cho Hê-li thông điệp mạnh mẽ nào, và gia đình Hê-li phản ứng ra sao trước lời cảnh báo?

¹⁵ Tình trạng tệ hại đến mức Đức Giê-hô-va sai ‘người của ngài’, một nhà tiên tri vô danh, truyền cho Hê-li một thông điệp phán xét mạnh mẽ. Đức Giê-hô-va phán với Hê-li: “Ngươi kính-trọng các con trai ngươi hơn ta”. Đức Chúa Trời báo trước rằng các con trai gian ác của Hê-li sẽ chết cùng một ngày và gia đình ông sẽ chịu nhiều tai họa, thậm chí mất đặc ân phụng sự với tư cách thầy tế lễ. Lời cảnh báo mạnh mẽ này có làm gia đình ông thay đổi không? Lời tường thuật cho thấy không có sự thay đổi nào cả.—1 Sa 2:27–3:1.

16. (a) Những lời tường thuật nào cho thấy sự tiến bộ của cậu bé Sa-mu-ên? (b) Bạn thấy những lời tường thuật đó ấm lòng không? Hãy giải thích.

¹⁶ Tình trạng bại hoại này ảnh hưởng thế nào đến cậu bé  Sa-mu-ên? Trong lời tường thuật u ám này, đôi khi chúng ta thấy những tia sáng, là tin tốt về quá trình lớn lên và sự tiến bộ của Sa-mu-ên. Chẳng hạn, 1 Sa-mu-ên 2:18 cho biết Sa-mu-ên trung thành ‘phục-sự trước mặt Đức Giê-hô-va khi còn thơ ấu’. Ngay khi còn bé, Sa-mu-ên tập trung vào việc phụng sự Đức Chúa Trời. Câu 21 của chương này cho biết điều ấm lòng hơn: “Sa-mu-ên khôn lớn trước mặt Đức Giê-hô-va”. Càng lớn lên, mối quan hệ của Sa-mu-ên với Cha trên trời càng mật thiết. Mối quan hệ như thế là sự che chở chắc chắn nhất khỏi mọi sự bại hoại.

17, 18. (a) Khi chứng kiến sự bại hoại, tín đồ trẻ tuổi có thể noi gương Sa-mu-ên ra sao? (b) Điều gì cho thấy Sa-mu-ên đã chọn con đường đúng?

¹⁷ Thật dễ để Sa-mu-ên nghĩ rằng nếu thầy tế lễ thượng phẩm và các con trai ông có thể chiều theo tội lỗi thì cậu cũng có thể làm bất cứ gì mình muốn. Nhưng sự bại hoại của người khác, kể cả những người có quyền hành, không phải là cái cớ để phạm tội. Ngày nay, nhiều tín đồ đạo Đấng Ki-tô trẻ tuổi noi gương Sa-mu-ên và tiếp tục “khôn lớn trước mặt Đức Giê-hô-va”—ngay cả khi một số người xung quanh không nêu gương tốt.

¹⁸ Con đường Sa-mu-ên theo đã mang lại kết quả nào? Kinh Thánh ghi: “Sa-mu-ên cứ lớn lên, Đức Giê-hô-va và người ta đều lấy làm đẹp lòng người” (1 Sa 2:26). Vậy, Sa-mu-ên được yêu thích, ít nhất là đối với những người mà cậu xem trọng. Chính Đức Giê-hô-va cũng hài lòng về sự trung thành của cậu bé này. Tất nhiên Sa-mu-ên biết Đức Chúa Trời sẽ hành động để loại trừ mọi điều xấu xa đang xảy ra tại Si-lô, nhưng có lẽ cậu tự hỏi là khi nào. Một đêm nọ, điều cậu thắc mắc được giải đáp.

19, 20. (a) Hãy miêu tả sự việc xảy ra cho Sa-mu-ên tại đền tạm vào lúc gần sáng. (b) Sa-mu-ên cư xử với Hê-li ra sao? Làm sao Sa-mu-ên biết ai gọi cậu?

¹⁹ Trời gần sáng nhưng màn đêm chưa mất hẳn; ngọn đèn lớn trong lều vẫn cháy lập lòe. Trong sự tĩnh mịch, Sa-mu-ên nghe có tiếng gọi tên mình. Cậu bé tưởng là Hê-li, lúc bấy giờ đã già và mắt mờ. Sa-mu-ên ngồi dậy và “chạy đến gần” ông. Bạn hãy hình dung cậu bé vội vã chạy chân trần đến xem Hê-li cần gì. Cách Sa-mu-ên cư xử lễ độ và ân cần với Hê-li thật cảm động. Dù đã phạm tội, Hê-li vẫn là thầy tế lễ thượng phẩm của Đức Giê-hô-va.—1 Sa 3:2-5.

²⁰ Sa-mu-ên đánh thức Hê-li và nói: “Có tôi đây, vì ông có kêu tôi”. Nhưng Hê-li nói không phải ông gọi và bảo cậu bé đi ngủ tiếp. Sự việc này xảy ra hai lần nữa. Cuối cùng, Hê-li mới biết chuyện gì đang xảy ra. Cũng dễ hiểu tại sao lại như thế, vì thời đó hiếm khi Đức Giê-hô-va ban sự hiện thấy hoặc lời tiên tri cho dân ngài. Nhưng Hê-li biết đó là tiếng của Đức Giê-hô-va—giờ đây ngài nói với cậu bé này! Hê-li bảo Sa-mu-ên đi ngủ tiếp và chỉ cậu cách đáp lời. Sa-mu-ên vâng theo. Chẳng mấy chốc, cậu bé lại nghe tiếng gọi: “Hỡi Sa-mu-ên! Hỡi Sa-mu-ên!”. Cậu bé đáp: “Xin hãy phán, kẻ tôi-tớ Ngài đương nghe!”.—1 Sa 3:1, 5-10.

21. Ngày nay, chúng ta lắng nghe Đức Giê-hô-va bằng cách nào? Tại sao chúng ta nên làm thế?

²¹ Cuối cùng cũng có một tôi tớ ở Si-lô lắng nghe Đức Giê-hô-va. Sa-mu-ên luôn lắng nghe ngài trong suốt cuộc đời ông. Bạn có như vậy không? Chúng ta không phải chờ một tiếng nói siêu nhiên trong đêm. Ngày nay, theo một nghĩa nào đó, tiếng của Đức Giê-hô-va luôn ở bên chúng ta. Tiếng đó nằm trong Lời ngài, tức Kinh Thánh. Càng lắng nghe và hưởng ứng Lời Đức Chúa Trời, đức tin chúng ta càng lớn mạnh. Sa-mu-ên đã cảm nghiệm được điều này.

22, 23. (a) Thông điệp Đức Giê-hô-va truyền qua Sa-mu-ên được ứng nghiệm ra sao? (b) Tại sao danh tiếng của Sa-mu-ên cứ lớn dần?

²² Đêm ở Si-lô là sự kiện quan trọng trong đời của Sa-mu-ên, vì từ lúc ấy cậu bắt đầu biết Đức Giê-hô-va theo một nghĩa đặc biệt: Cậu trở thành nhà tiên tri và phát ngôn viên của Đức Chúa Trời. Lúc đầu, cậu bé Sa-mu-ên sợ truyền thông điệp của Đức Giê-hô-va cho Hê-li, vì đó là tuyên bố sau cùng cho biết lời tiên tri phán xét gia đình ông sắp ứng nghiệm. Nhưng Sa-mu-ên thu hết can đảm, và Hê-li khiêm nhường chấp nhận sự phán xét của Đức Chúa Trời. Không lâu sau, mọi lời Đức Giê-hô-va phán đã ứng nghiệm: dân Y-sơ-ra-ên tranh chiến với dân Phi-li-tin, Hóp-ni và Phi-nê-a bị giết trong cùng một ngày, rồi Hê-li chết khi nghe tin hòm giao ước thánh của Đức Giê-hô-va bị cướp.—1 Sa 3:10-18; 4:1-18.

 ²³ Còn danh tiếng của Sa-mu-ên cứ lớn dần, ông được biết đến là nhà tiên tri trung thành. Kinh Thánh cho biết rằng “Đức Giê-hô-va ở cùng người”, và ngài chẳng để một lời tiên tri nào của Sa-mu-ên không ứng nghiệm.—Đọc 1 Sa-mu-ên 3:19.

24. Với thời gian, dân Y-sơ-ra-ên đã quyết định điều gì? Tại sao đó là tội trọng?

²⁴ Dân Y-sơ-ra-ên có vâng theo sự hướng dẫn của Sa-mu-ên, trở nên một dân trung thành và gắn bó với Đức Chúa Trời không? Không! Với thời gian, họ quyết định là không muốn một nhà tiên tri đoán xét họ, mà đòi giống như những nước khác là có một vua loài người cai trị. Dưới sự hướng dẫn của Đức Giê-hô-va, Sa-mu-ên chiều theo đòi hỏi đó. Nhưng ông phải cho dân Y-sơ-ra-ên biết tội của họ nghiêm trọng đến mức nào. Họ đang bác bỏ, không phải một người phàm, mà chính Đức Giê-hô-va! Vì vậy, ông triệu tập dân sự đến Ghinh-ganh.

25, 26. Tại Ghinh-ganh, làm sao người cao tuổi Sa-mu-ên giúp dân sự nhận ra là họ đã phạm tội nghiêm trọng?

²⁵ Hãy quay trở lại thời điểm căng thẳng khi Sa-mu-ên nói với dân Y-sơ-ra-ên ở Ghinh-ganh. Tại đó, người cao tuổi Sa-mu-ên nhắc dân Y-sơ-ra-ên về sự trung kiên của ông. Rồi “Sa-mu-ên bèn cầu-khẩn Đức Giê-hô-va”, xin ngài làm sấm sét và mưa.—1 Sa 12:17, 18.

²⁶ Sấm sét và mưa ư? Vào mùa khô? Đúng là khó tin! Nếu dân sự có chút hoài nghi hoặc chế giễu nào thì những điều ấy cũng sẽ tan biến không lâu sau đó. Mây đen bỗng dưng phủ kín bầu trời. Gió nổi lên dạt cánh đồng lúa mì. Tiếng sấm vang rầm và đinh tai, rồi trời đổ mưa. Dân sự phản ứng ra sao? “Cả dân-sự lấy làm sợ Đức Giê-hô-va và Sa-mu-ên lắm”. Cuối cùng, họ nhận ra là họ đã phạm tội nghiêm trọng đến mức nào.—1 Sa 12:18, 19.

27. Đức Giê-hô-va đối xử với những người noi theo đức tin của Sa-mu-ên ra sao?

²⁷ Không phải Sa-mu-ên mà chính là Đức Chúa Trời đã tác động đến lòng phản nghịch của họ. Từ thời thơ ấu đến lúc tuổi già, Sa-mu-ên đã đặt đức tin nơi Đức Chúa Trời. Và ngài ban thưởng cho ông. Đến nay, Đức Giê-hô-va vẫn không thay đổi. Ngài vẫn hỗ trợ những ai noi theo đức tin của Sa-mu-ên.