5 Khi thấy đoàn dân đông, Chúa Giê-su đi lên sườn núi; sau khi ngài ngồi xuống thì các môn đồ đến gần. 2 Rồi ngài bắt đầu dạy họ:

3 “Hạnh phúc cho những người ý thức về nhu cầu tâm linh của mình, vì Nước Trời thuộc về họ.

4 Hạnh phúc cho những người than khóc, vì sẽ được an ủi.

5 Hạnh phúc cho những người ôn hòa, a vì sẽ được thừa hưởng trái đất.

6 Hạnh phúc cho những người đói khát sự công chính, vì sẽ được no đủ. b

7 Hạnh phúc cho những người có lòng thương xót, vì sẽ được thương xót.

8 Hạnh phúc cho những người có lòng trong sạch, vì sẽ thấy Đức Chúa Trời.

9 Hạnh phúc cho những người tạo sự hòa thuận, c vì sẽ được gọi là con Đức Chúa Trời.

10 Hạnh phúc cho những người bị ngược đãi vì sự công chính, bởi Nước Trời thuộc về họ.

11 Hạnh phúc cho anh em khi bị người ta mắng nhiếc, ngược đãi và vu cho đủ điều ác vì đã theo tôi. 12 Hãy hân hoan và vui mừng hớn hở, vì anh em có phần thưởng rất lớn ở trên trời; các nhà tiên tri thời xưa cũng từng bị ngược đãi như vậy.

13 Anh em là muối của đất, nhưng nếu muối mất mặn thì làm sao mặn lại được? Nó chẳng dùng được vào việc gì nữa, ngoại trừ quăng ra ngoài cho người ta giẫm lên.

14 Anh em là ánh sáng của thế gian. Một thành tọa lạc trên núi thì ai cũng thấy. 15 Người ta không thắp đèn rồi lấy thúng đậy lại, nhưng đặt trên chân đèn để nó soi sáng mọi người trong nhà. 16 Cũng vậy, hãy chiếu ánh sáng của anh em trước mặt người ta, hầu cho họ thấy việc tốt lành của anh em và tôn vinh Cha trên trời.

17 Chớ nghĩ rằng tôi đến để hủy bỏ Luật pháp hay sách của các nhà tiên tri. Tôi đến không phải để hủy bỏ mà để làm ứng nghiệm. 18 Quả thật tôi nói với anh em, cho dù trời đất có qua đi nhưng một chữ nhỏ nhất hay một nét chữ trong Luật pháp cũng không thể nào qua đi trước khi mọi điều được ứng nghiệm. 19 Vậy, hễ ai phạm một điều nhỏ nhất trong các điều răn và dạy người khác làm như thế, thì sẽ không xứng đáng vào Nước Trời. Còn ai giữ và dạy những điều răn ấy thì sẽ xứng đáng vào Nước Trời. 20 Tôi cho anh em biết, nếu sự công chính của anh em không trổi hơn sự công chính của các thầy kinh luật và người Pha-ri-si thì anh em không thể vào được Nước Trời.

  21 Anh em từng nghe lời truyền dạy cho người xưa rằng: ‘Ngươi không được giết người, hễ ai phạm tội giết người thì sẽ bị tòa án xét xử’. 22 Nhưng tôi cho anh em biết, hễ ai cứ căm giận anh em mình thì sẽ bị tòa án xét xử, ai chửi mắng anh em mình thì sẽ bị đưa ra Tòa Tối Cao, ai rủa  anh em mình là: ‘Đồ vô lại ngu xuẩn!’ thì đáng bị trừng phạt bởi Ghê-hen-na d đầy lửa.

23 Nếu anh em mang lễ vật đến bàn thờ và tại đó chợt nhớ một người anh em có điều gì bất bình với mình, 24 thì hãy để lễ vật nơi bàn thờ mà đi làm hòa với người đó trước, rồi mới trở lại dâng lễ vật.

25 Nếu bị ai kiện, hãy nhanh chóng dàn xếp vấn đề với người đó khi trên đường đến tòa, để anh em không bị người đó giao cho quan tòa xét xử rồi bị quan tòa sai cảnh vệ giam vào tù. 26 Tôi nói thật với anh em, chắc chắn anh em sẽ không ra khỏi đó cho đến khi trả hết đồng xu cuối cùng.

27 Anh em từng nghe lời truyền dạy rằng: 28 ‘Ngươi không được phạm tội ngoại tình’. Nhưng tôi cho anh em biết, hễ ai cứ nhìn một phụ nữ và sinh lòng ham muốn thì trong lòng đã phạm tội ngoại tình với người ấy. 29 Nếu mắt bên phải khiến anh em vấp ngã, hãy móc ra và ném đi, vì thà mất một bộ phận còn hơn là cả thân thể bị quăng vào Ghê-hen-na. e 30 Cũng vậy, nếu tay phải khiến anh em vấp ngã, hãy chặt và ném đi, vì thà mất một bộ phận còn hơn là cả thân thể bị quăng vào Ghê-hen-na. f

31 Cũng có lời truyền dạy rằng: ‘Hễ ai ly dị vợ thì hãy cho vợ tờ ly dị’. 32 Nhưng tôi cho anh em biết, ai ly dị vợ không phải vì tội gian dâm g thì khiến vợ rơi vào hoàn cảnh có thể phạm tội ngoại tình, và ai cưới người nữ bị ly dị như thế thì cũng phạm tội ngoại tình.

33 Anh em cũng nghe lời truyền dạy cho người xưa rằng: ‘Các ngươi không được bội lời thề, mà phải giữ lời hứa nguyện với Đức Giê-hô-va’. 34 Nhưng tôi nói với anh em: Đừng thề chi hết, đừng chỉ trời mà thề vì đó là ngai của Đức Chúa Trời; 35 đừng chỉ đất mà thề vì đó là bệ chân ngài; cũng đừng chỉ Giê-ru-sa-lem mà thề vì đó là thành của Vua vĩ đại. 36 Đừng chỉ đầu mà thề, vì anh em không thể làm một sợi tóc mình thành trắng hay đen được. 37 Vậy khi anh em nói: ‘Có’ thì phải là có, nói: ‘Không’ thì phải là không, còn những gì nằm ngoài hai điều đó đều từ Kẻ Ác mà ra.

38 Anh em từng nghe lời truyền dạy rằng: ‘Mắt đền mắt, răng đền răng’. 39 Nhưng tôi nói với anh em: Đừng chống cự người ác, nếu bị ai tát má bên phải thì hãy đưa luôn má bên trái cho họ. 40 Nếu ai muốn đưa anh em ra tòa để lấy áo trong của anh em thì hãy đưa luôn cả áo ngoài cho họ. 41 Nếu người có quyền hành bắt anh em đi phục vụ họ một dặm, hãy đi với họ hai dặm. 42 Ai xin hãy cho, ai muốn mượn h thì đừng từ chối.

43 Anh em từng nghe lời truyền dạy rằng: ‘Ngươi phải yêu người lân cận nhưng hãy ghét kẻ thù mình’. 44 Tuy nhiên, tôi nói với anh em: Hãy luôn yêu kẻ thù và cầu nguyện cho những  người ngược đãi mình, 45 hầu anh em trở nên con của Cha trên trời, vì ngài làm mặt trời mọc lên soi sáng người ác lẫn người hiền và làm mưa cho người công chính lẫn người không công chính. 46 Vì nếu chỉ yêu những người yêu mình thì anh em được phần thưởng gì? Chẳng phải những người thu thuế cũng làm như vậy sao? 47 Nếu chỉ chào hỏi anh em mình thì có gì lạ đâu? Chẳng phải dân ngoại cũng làm như thế sao? 48 Vậy, anh em phải hoàn hảo, i như Cha của anh em ở trên trời là hoàn hảo.

6 Hãy cẩn thận, đừng làm những việc công chính trước mặt người khác cốt để họ thấy, vì nếu làm thế, anh em sẽ không được Cha trên trời ban thưởng. 2 Vậy, khi anh em bố thí cho người nghèo, đừng đánh trống thổi kèn như những kẻ đạo đức giả thường làm nơi nhà hội và trên đường phố để được người ta khen. Quả thật tôi nói với anh em, những kẻ đó đã nhận đủ phần thưởng của mình rồi. 3 Còn anh em, khi bố thí cho người nghèo, đừng cho tay trái biết tay phải làm gì, 4 hầu giữ kín việc làm của mình. Rồi Cha trên trời, là đấng nhìn từ nơi kín đáo, sẽ thưởng cho anh em.

5 Cũng vậy, khi cầu nguyện, anh em chớ làm như những kẻ đạo đức giả, vì họ thích đứng cầu nguyện trong nhà hội và tại các góc đường chính để người ta thấy. Quả thật tôi nói với anh em, họ đã nhận đủ phần thưởng của mình rồi. 6 Nhưng khi anh em cầu nguyện, hãy vào phòng riêng đóng cửa lại và cầu nguyện với Cha trên trời. Rồi ngài, là đấng nhìn một cách kín đáo, sẽ thưởng cho anh em. 7 Khi cầu nguyện, anh em đừng lặp đi lặp lại như dân ngoại thường làm, vì họ tưởng rằng hễ nói nhiều thì sẽ được nhậm. 8 Vậy, đừng bắt chước họ, vì Cha của anh em biết anh em cần gì trước khi cầu xin ngài.

9 Anh em phải cầu nguyện như vầy:

‘Lạy Cha chúng con ở trên trời, xin cho danh Cha được nên thánh. j 10 Xin Nước Cha được đến, ý Cha được thực hiện ở dưới đất cũng như trên trời. 11 Xin cho chúng con hôm nay có thức ăn đủ ngày, 12 và tha tội chúng con, như chúng con đã tha cho người có lỗi với chúng con. 13 Xin đừng để chúng con sa vào cám dỗ, nhưng cứu chúng con khỏi Kẻ Ác’.

14 Nếu anh em tha lỗi cho người ta thì Cha trên trời cũng sẽ tha thứ cho anh em; 15 còn nếu anh em không tha lỗi cho người ta thì Cha trên trời cũng sẽ không tha lỗi cho anh em.

16 Khi anh em kiêng ăn, đừng k ra vẻ buồn rầu như những kẻ đạo đức giả, vì họ nhăn nhó mặt mày l để người ta thấy họ đang kiêng ăn. Quả thật tôi nói với anh em, họ đã nhận đủ phần thưởng của mình rồi. 17 Còn anh em, khi kiêng ăn thì hãy xức dầu lên đầu và rửa mặt, 18 hầu cho không ai biết anh em kiêng ăn, ngoại trừ Cha của anh em trên trời. Rồi ngài, là đấng nhìn một cách kín đáo, sẽ thưởng cho anh em.

19 Đừng tích trữ của báu ở trên đất nữa, là nơi có sâu bọ, rỉ sét làm hư hại và kẻ trộm có thể vào lấy; 20 nhưng hãy tích trữ của báu ở trên trời, là nơi không có sâu bọ, rỉ sét làm hư hại và kẻ trộm không thể vào lấy. 21 Vì của báu anh em ở đâu thì lòng anh em cũng ở đó.

22 Mắt là đèn của thân thể. Vậy, nếu  mắt anh em tập trung vào một mục tiêu, cả thân thể sẽ sáng. a 23 Nhưng nếu mắt anh em đố kỵ, b cả thân thể sẽ tối tăm. Nếu sự sáng trong anh em thật ra là sự tối tăm thì sự tối tăm ấy dày đặc biết chừng nào!

24 Không ai có thể làm tôi hai chủ, vì sẽ ghét chủ này mà yêu chủ kia hoặc sẽ gắn bó với chủ này mà khinh thường chủ kia. Anh em không thể vừa làm tôi Đức Chúa Trời lại vừa làm tôi Tiền Của.

25 Vì vậy tôi bảo anh em: Đừng c lo lắng về sự sống là sẽ ăn gì, uống gì; cũng đừng lo lắng về thân thể là sẽ mặc gì. Chẳng phải sự sống quý hơn thức ăn và thân thể quý hơn áo mặc sao? 26 Hãy quan sát kỹ loài chim trời, chúng không gieo, gặt hoặc thâu trữ vào kho mà Cha trên trời vẫn nuôi chúng. Chẳng phải anh em còn quý hơn chúng hay sao? 27 Có ai trong anh em lo lắng mà làm cho đời mình dài thêm một khắc không? 28 Còn về áo mặc, sao anh em lại lo lắng? Hãy học từ hoa huệ ngoài đồng, xem chúng lớn lên thế nào; chúng không làm lụng vất vả cũng không xe chỉ kéo sợi; 29 nhưng tôi nói với anh em, ngay cả vua Sa-lô-môn dù cao sang đến đâu cũng không mặc đẹp bằng một trong những bông hoa đó. 30 Nếu cây cỏ ngoài đồng, là loài nay còn sống mai bị ném vào lò, mà được Đức Chúa Trời cho mặc đẹp như thế, huống chi là anh em, hỡi những người ít đức tin? 31 Vậy, chớ bao giờ lo lắng mà nói: ‘Chúng ta sẽ ăn gì, uống gì, mặc gì?’. 32 Vì mọi điều đó là những điều dân ngoại mải lo tìm kiếm. Cha trên trời của anh em biết anh em cần mọi thứ ấy.

33 Vậy hãy luôn tìm kiếm Nước Trời và sự công chính của ngài trước hết, rồi anh em sẽ được mọi thứ ấy. 34 Chớ bao giờ lo lắng về ngày mai, vì ngày mai có điều lo lắng của ngày mai. Ngày nào có đủ nỗi khổ của ngày đó.

7 Đừng xét đoán người khác nữa, để anh em không bị xét đoán; 2 vì anh em xét đoán người ta thể nào thì sẽ bị xét đoán thể ấy, và anh em đong cho người ta mực nào thì họ sẽ đong lại cho anh em mực ấy. 3 Vậy, sao lại nhìn cọng rơm trong mắt anh em mình mà không để ý đến cây đà trong mắt mình? 4 Hoặc sao có thể nói với anh em mình rằng: ‘Hãy để tôi lấy cọng rơm ra khỏi mắt anh’, nhưng kìa, có cả một cây đà trong mắt mình? 5 Hỡi kẻ đạo đức giả! Hãy lấy cây đà ra khỏi mắt mình trước, rồi mới thấy rõ cách để lấy cọng rơm ra khỏi mắt anh em mình.

6 Đừng cho chó vật thánh; cũng đừng quăng ngọc trai cho heo, e rằng chúng sẽ giẫm lên và quay lại cắn xé anh em.

7 Cứ xin thì sẽ được, cứ tìm thì sẽ thấy, cứ gõ cửa thì sẽ được mở cho; 8 vì ai xin thì sẽ được, ai tìm thì sẽ thấy, ai gõ cửa thì sẽ được mở cho. 9 Trong anh em, có ai khi con mình xin bánh mà lại cho đá, 10 hay xin cá mà lại cho rắn không? 11 Vậy, nếu anh em là người có tội mà còn biết cho con cái mình vật tốt thì huống chi Cha anh em trên trời, ngài lại càng muốn ban điều tốt lành cho những người cầu xin ngài!

12 Mọi điều anh em muốn người ta làm cho mình thì anh em cũng phải làm cho họ. Đó là cốt lõi của Luật pháp và sách của các nhà tiên tri.

13 Hãy vào cổng hẹp, vì cổng rộng và đường thênh thang dẫn đến sự  hủy diệt và có nhiều người đi vào đó; 14 còn cổng hẹp và đường chật thì dẫn đến sự sống và chỉ ít người tìm được.

15 Hãy coi chừng những kẻ tiên tri giả, là những kẻ đội lốt cừu đến với anh em nhưng bên trong là loài lang sói háu mồi. 16 Nhờ trái d của họ mà anh em sẽ nhận biết họ. Có khi nào người ta hái trái nho hay trái vả nơi bụi gai không? 17 Cũng vậy, cây tốt thì ra trái tốt, còn cây xấu thì ra trái xấu. 18 Cây tốt không thể ra trái xấu, mà cây xấu cũng không thể ra trái tốt. 19 Hễ cây nào không ra trái tốt thì bị đốn và quăng vào lửa. 20 Thật thế, nhờ trái của họ mà anh em sẽ nhận biết họ.

21 Không phải người nào nói với tôi: ‘Lạy Chúa, lạy Chúa’ đều sẽ được vào Nước Trời, nhưng chỉ ai làm theo ý muốn của Cha tôi ở trên trời mà thôi. 22 Trong ngày đó, nhiều người sẽ nói với tôi: ‘Lạy Chúa, lạy Chúa, chẳng phải chúng tôi đã nhân danh ngài mà nói tiên tri, nhân danh ngài mà đuổi quỷ và nhân danh ngài mà làm nhiều việc phi thường sao?’. 23 Nhưng tôi sẽ tuyên bố với họ: ‘Ta chẳng hề biết các ngươi! Hỡi những kẻ làm điều ác, hãy đi cho khuất mắt ta!’.

24 Vậy, ai nghe những lời này của tôi và làm theo thì giống như một người khôn ngoan xây nhà trên nền đá. 25 Khi có mưa to gió lớn và nước lũ tràn đến thì nhà không sập vì đã được xây trên nền đá. 26 Còn ai nghe những lời này mà không làm theo thì giống như một người dại xây nhà trên cát. 27 Khi có mưa to gió lớn và nước lũ tràn đến thì nhà sụp đổ tan tành”.

28 Chúa Giê-su nói xong những lời ấy thì đoàn dân kinh ngạc về cách giảng dạy của ngài, 29 vì ngài dạy như một người có uy quyền chứ không như các thầy kinh luật.