Tình trạng đạo đức ngày nay ra sao?

Vào một buổi sáng tháng 4 năm 1999, bầu không khí yên tĩnh trong thị xã Littleton, gần Denver, bang Colorado, Hoa Kỳ, đã tan vỡ. Hai thiếu niên mặc áo choàng đi mưa đen vào một trường trung học địa phương và bắt đầu xả súng bắn vào học sinh và các thầy cô giáo. Chúng cũng giật bom. Mười hai học sinh và một thầy giáo bị chết, hơn 20 người khác bị thương. Hai thủ phạm đã chấm dứt cuộc tàn sát bằng cách tự kết liễu đời mình. Chúng chỉ mới 17 và 18 tuổi và có lòng thù hằn sâu xa đối với vài nhóm người nhất định.

BUỒN thay, vụ trên không phải là hiện tượng lẻ tẻ. Báo chí, truyền thanh và truyền hình tường thuật những vụ tương tự diễn ra trên khắp thế giới. Theo Trung Tâm Thống Kê Giáo Dục Quốc Gia, có khoảng 11.000 báo cáo về bạo lực bằng vũ khí trong các trường học ở Hoa Kỳ trong năm 1997. Ở Hamburg, Đức, các báo  cáo về hành vi bạo lực tăng 10 phần trăm trong năm 1997, và 44 phần trăm số người tình nghi là thanh thiếu niên dưới 21 tuổi.

Nạn tham nhũng trong giới chính trị và giữa các viên chức chính phủ cũng thông thường. Vào năm 1998, một bản báo cáo của ủy viên Liên Minh Châu Âu (EU), Anita Gradin, cho biết rằng nạn tham nhũng ở EU trong năm 1997 gây thiệt hại ước chừng 1,4 tỉ đô la. Số tiền này bao gồm mọi thứ, từ việc hủy bỏ giấy phạt đậu xe cho đến việc gian lận để nhận tiền trợ cấp nông nghiệp hoặc các trợ cấp khác của EU. Việc rửa tiền và việc buôn lậu vũ khí và ma túy được phép diễn ra trên quy mô rộng lớn, và nhân viên của EU đã im lặng vì ăn hối lộ của các tổ chức tội ác. Toàn thể Ủy Ban EU đã từ chức vào năm 1999.

Tuy nhiên, không phải chỉ có những người ở tầng lớp cao nhất trong xã hội mới gian lận. Theo bản báo cáo của Ủy Ban EU về vấn đề công nhân bất hợp pháp, mức thu nhập của những thương nghiệp không đăng ký hợp pháp và không đóng thuế lên đến 16 phần trăm tổng sản lượng quốc gia của EU. Ở Nga, theo báo cáo thì có đến 50 phần trăm tổng sản lượng quốc gia là lợi tức phi pháp. Hơn nữa, ở Hoa Kỳ, Hiệp Hội Thanh Tra về Gian Lận nói rằng các công ty Mỹ mất hơn 400 tỉ đô la hàng năm vì công nhân ăn cắp tiền hay tài sản của công ty.

Những kẻ hám dục trẻ em dùng Internet để cố dụ dỗ trẻ em và trẻ vị thành niên vào những hoạt động tình dục bất hợp pháp. Người ta ngày càng lo lắng hơn về tài liệu khiêu dâm về trẻ em trên Internet, theo lời một phát ngôn viên ở Thụy Điển, đại diện tổ chức Cứu Trẻ Em. Ở Na Uy vào năm 1997, tổ chức này đã nhận được 1.883 lời mách bảo về các Web site trên Internet chuyên đăng tài liệu khiêu dâm về trẻ em. Năm sau, con số những lời mách bảo như thế tăng vọt lên đến gần 5.000. Phần nhiều tài liệu này được xuất bản ở những nước mà chính phủ hay giới thẩm quyền địa phương không thể kiểm soát được hoạt động nhơ nhuốc này.

Trong quá khứ tình trạng có tốt hơn không?

Nhiều người ghê tởm trước tình trạng đạo đức xấu xa trong thế giới ngày nay, họ có thể khao khát nghĩ đến tinh thần cộng đồng vào thời cha mẹ hay ông bà mình. Có lẽ họ đã nghe nói rằng cuộc sống vào thời đó yên tĩnh hơn nhiều và người ta thuộc mọi tầng lớp xã hội xem trọng tính lương thiện và các khía cạnh khác của đạo đức. Những người lớn tuổi hơn có thể nói về thời những người cần cù giúp đỡ lẫn nhau, khi các mối quan hệ gia đình bền vững, và giới trẻ cảm thấy yên tâm và đỡ đần cha mẹ trong công việc đồng áng hay trong các thủ công nghiệp.

Điều này dẫn đến các câu hỏi như: Có thật là trước đây người ta có tiêu chuẩn đạo đức cao hơn không? Hay chỉ đơn giản là lòng nuối tiếc quá khứ làm sai lệch ký ức chúng ta về những ngày đã qua? Chúng ta hãy xem lời giải đáp của các sử gia và các nhà phân tích xã hội.

[Khung nơi trang 3]

Định nghĩa đạo đức

Trong các bài này từ ngữ “đạo đức” được dùng để chỉ đến các nguyên tắc phải trái trong hành vi con người. Đạo đức bao gồm tính lương thiện, chân thật, các tiêu chuẩn hạnh kiểm cao trong vấn đề tình dục và các vấn đề khác.