Tai nạn xe hơi—Bạn có được an toàn không?

“Thành tích lái xe của tôi tốt, vì thế tôi không cần lo đến việc bị đụng xe”. “Tai nạn chỉ xảy ra đối với những người lái trẻ và bất cẩn mà thôi”. Nhiều người nghĩ họ sẽ không bao giờ bị đụng xe. Bạn có nghĩ như thế không? Có phải bạn sẽ không bao giờ bị đụng xe không?

CÁC thống kê cho rằng nếu bạn sống trong một nước phát triển, rất có thể bạn sẽ bị thương ít nhất một lần trong đời do tai nạn giao thông. Đối với nhiều người, đó thật là những tai nạn chết người. Hiện nay, trên khắp thế giới, mỗi năm có hơn nửa triệu trường hợp tử vong do tai nạn giao thông gây ra. Có lẽ nhiều người trong số những người đã chết trong năm vừa qua tưởng rằng chuyện đó chẳng bao giờ xảy ra cho họ. Bạn có thể làm gì để giảm mối nguy hiểm cho chính mình? Bí quyết là việc đề phòng. Hãy xem xét làm thế nào bạn có thể đề phòng tai nạn do việc ngủ gật và do ảnh hưởng của tuổi già.

Người lái ngủ gật

Một số chuyên gia nói rằng một người lái ngủ gật có thể nguy hiểm như người lái say rượu. Những báo cáo cho biết rằng ngày càng có nhiều tai nạn do việc ngủ gật gây ra. Mới đây, Fleet Maintenance & Safety Report nói rằng chỉ trong một năm, cứ 12 người lái xe ở Na Uy thì có một người ngủ gật trong khi lái. Theo báo The Star ở Johannesburg, Nam Phi, một phần ba những vụ đụng xe trong nước là do người lái xe trong lúc mệt mỏi gây ra. Những báo cáo từ các xứ khác tiết lộ rằng sự mệt mỏi đang tác động trên những người lái xe ở khắp nơi. Tại sao có nhiều người ngủ gật khi lái xe đến thế?

Lối sống đầu tắt mặt tối ngày nay góp phần vào vấn đề này. Tạp chí Newsweek mới đây báo cáo rằng người Mỹ có thể “ngủ ít hơn một giờ rưỡi mỗi đêm, so với giấc ngủ của [những người Mỹ sống] vào đầu thế kỷ 20—và rất có thể là vấn đề sẽ càng tệ hại hơn”. Tại sao? Tạp chí trích lời của Terry Young, chuyên viên nghiên cứu về giấc ngủ: “Người ta xem giấc ngủ như một tiện ích mà họ có thể bỏ qua. Việc ngủ rất ít được xem như một dấu hiệu của sự cần mẫn và thăng tiến”.

Người ta bảo rằng một người bình thường mỗi đêm cần ngủ từ sáu tiếng rưỡi đến chín tiếng. Khi thiếu ngủ, người ta “mắc nợ” cơ thể. Một báo cáo của Tổ Chức AAA về An Toàn Giao Thông nói: “Thậm chí chỉ ngủ ít hơn 30 hoặc 40 phút mỗi đêm trong những ngày làm việc, thì cho đến cuối tuần món nợ này gộp lại thành ba bốn giờ, đủ để gia tăng nguy cơ ngủ gật giữa ban ngày một cách đáng kể”.

Đôi khi, có đêm bạn ngủ không được ngon. Chứng mất ngủ, chăm sóc con bị bệnh, hoặc những yếu tố khác ngoài ý muốn có thể cướp mất giấc ngủ của bạn. Hôm sau có thể bạn sẽ cảm thấy buồn ngủ khi lái xe. Bạn phải làm gì nếu điều này xảy ra?

Những biện pháp thông thường như uống cà-phê, mở cửa sổ xe, nhai kẹo cao su, hoặc ăn thức  gì cay cay có thể không giúp bạn tỉnh táo nổi. Không một điều nào trong những điều được gọi là biện pháp này giải quyết được vấn đề thật sự. Điều bạn cần là giấc ngủ. Vì thế, tại sao không thử chợp mắt một lát? Tạp chí The New York Times đề nghị: “Giấc ngủ ngắn để cơ thể tỉnh táo lại trong ngày làm việc không nên dài quá 30 phút, nếu ngủ quá mức đó cơ thể rơi vào giấc ngủ say, khó tỉnh dậy”. Chợp mắt một chút có thể làm bạn đến nơi trễ, nhưng nó giúp bạn thọ thêm.

Lối sống của bạn có thể dễ dàng khiến bạn trở thành người dễ ngủ gật khi lái xe. Bạn có truy cập Internet hàng giờ liên tiếp, hoặc bạn có thức khuya xem truyền hình không? Bạn có đến những cuộc họp mặt vui chơi kéo dài cho tới khuya không? Đừng để cho những thói quen đó cướp mất giấc ngủ của bạn. Vua khôn ngoan Sa-lô-môn đã có lần nhấn mạnh giá trị của việc dù chỉ “nghỉ ngơi một chút”.—Truyền-đạo 4:6, NW.

Giàu kinh nghiệm nhưng lớn tuổi hơn

Những người lái xe lớn tuổi thường là những người giàu kinh nghiệm nhất trên đường. Hơn nữa, họ ít liều lĩnh hơn và biết giới hạn của mình. Tuy nhiên, những người lái xe lớn tuổi không tránh khỏi nguy cơ bị đụng xe. Trên thực tế, họ có thể dễ gặp những tai nạn như thế khi về già. Tạp chí Hoa Kỳ Car & Travel cho biết: “Những người trên 70 tuổi chiếm 9 phần trăm dân số, nhưng số tử vong vì tai nạn giao thông thì chiếm tới 13 phần trăm”. Điều đáng tiếc là số tai nạn đụng xe liên quan đến những người lái xe lớn tuổi ngày càng tăng.

Hãy xem xét những nhận xét của Myrtle, một bà cụ 80 tuổi. * Cụ đã bắt đầu lái xe cách đây hơn 60 năm và chưa bao giờ bị đụng xe. Tuy nhiên, giống như nhiều người khác, cụ cảm nhận gánh nặng của tuổi già chồng chất—những tác động có thể khiến cụ dễ bị tai nạn hơn. Gần đây cụ nói với Tỉnh Thức!: “Khi bạn càng già đi, mọi thứ trong cuộc sống [kể cả việc lái xe] đều trở thành thử thách”.

Cụ đã làm gì để giảm bớt mối nguy cơ bị đụng xe? Cụ Myrtle nói: “Qua nhiều năm tôi điều chỉnh nhiều việc để thích nghi với tuổi của tôi”. Chẳng hạn, cụ giảm bớt thời gian lái xe, nhất là vào ban đêm. Sự thay đổi nhỏ này giúp cụ giữ được thành tích an toàn mà không phải bỏ việc lái xe.

Dù có thể khó thừa nhận đến đâu, tuổi già vẫn ảnh hưởng bất lợi cho mọi người. (Truyền-đạo 12:1-7) Nhiều vấn đề sức khỏe phát sinh, chúng ta phản xạ chậm hơn, tầm nhìn của chúng ta kém đi—tất cả những điều này có thể khiến việc lái xe trở nên khó an toàn. Tuy nhiên, không hẳn chỉ vì tuổi cao mà một người phải mất quyền lái xe. Điều đáng kể là khả năng điều khiển xe của người lái. Việc nhìn nhận những thay đổi về khả năng thể chất và thích nghi đúng mức trong thói quen của chúng ta có thể trau dồi khả năng lái xe của chúng ta.

Bạn có thể không nhận biết điều đó, nhưng thị lực của bạn thay đổi. Khi già đi, thị lực của bạn thu hẹp và võng mạc cần nhiều ánh sáng hơn. Một tập san với tựa đề The Older and Wiser Driver nói: “Một người lái xe ở tuổi 60 cần độ ánh sáng gấp ba lần để nhìn so với một thiếu niên, và cần gấp đôi thời gian để thích nghi với sự thay đổi từ sáng sang tối”. Những thay đổi này của mắt chúng ta có thể khiến cho việc lái xe ban đêm trở thành khó khăn.

Ông Henry 72 tuổi có thành tích lái xe an toàn hơn 50 năm nay. Khi năm tháng trôi qua, ông bắt đầu nhận thấy rằng ánh đèn xe hơi trong ban đêm khiến ông lóa mắt, khó lái xe. Sau khi  khám mắt, ông biết mình cần kính mới được thiết kế nhằm làm dịu bớt ánh đèn pha ban đêm. Ông Henry nói: “Lái xe ban đêm không còn khó nữa”. Đối với ông, sự thay đổi nho nhỏ này có tác động rất lớn trong việc lái xe. Đối với những người khác, như cụ Myrtle, giải pháp có thể là phải ngưng lái xe ban đêm.

Tuổi cao cũng ảnh hưởng đến thời gian phản xạ của một người. Trí óc của người lớn tuổi có thể khôn ngoan hơn và cẩn thận hơn những người trẻ. Tuy nhiên, càng lớn tuổi thì càng cần nhiều thời gian hơn để xử lý thông tin và phản xạ. Điều này khiến cho việc lái xe lại càng khó khăn hơn, vì mật độ giao thông và đường sá luôn luôn thay đổi và cần phải nhanh chóng cân nhắc những sự thay đổi này để phản xạ kịp thời.

Tạp chí Car & Travel cho biết rằng “nguyên nhân thông thường nhất gây ra những vụ đụng xe chết người trong vòng những người lớn tuổi lái xe là vượt đèn đỏ”. Tại sao? Bản báo cáo này tiếp: “Vấn đề... hình như liên quan đến các tình huống mà một người lái xe lớn tuổi phải cân nhắc sự thay đổi thông tin từ cánh phải và cánh trái trước khi chạy vào giao lộ”.

Làm sao bạn có thể bù lại những phản xạ bớt nhạy hơn? Hãy tỏ ra thận trọng khi đến gần giao lộ. Tập thói quen kiểm tra gấp đôi trước khi chạy vào giao lộ. Hãy đặc biệt cẩn thận khi rẽ sang hướng khác. Đổi hướng đi tại các giao lộ có thể gây tai nạn chết người, nhất là nếu bạn cắt ngang các tuyến đường có xe đang chạy ngược chiều.

Ở Hoa Kỳ, 40 phần trăm tai nạn tại các giao lộ gây tử vong cho những người lái trên 75 tuổi liên quan đến việc rẽ trái. Tổ Chức AAA về An Toàn Giao Thông đề nghị với những người lái xe trong nước đó là: “Đôi khi các bạn có thể rẽ phải ba lần để tránh phải rẽ trái một lần”. Bạn có thể thích nghi nguyên tắc đó với hoàn cảnh địa phương. Tính toán trước một chút như vậy có thể giúp bạn tránh được những giao lộ nguy hiểm và khó vượt qua.

Một quyết định cần xem xét

Điều gì có thể giúp bạn đánh giá khả năng lái xe của bạn? Có lẽ bạn có thể nhờ một người bạn có uy tín hoặc người nhà cùng đi với mình để đánh giá kỹ năng của bạn. Sau đó, cẩn thận lắng nghe bất cứ nhận xét nào họ nêu ra. Bạn cũng có thể theo một khóa huấn luyện lái xe an toàn. Nhiều hiệp hội lái xe mở những khóa dành riêng cho những người lái xe lớn tuổi. Việc suýt bị tai nạn hai hoặc nhiều lần có thể là dấu hiệu cảnh báo rằng kỹ năng lái xe của bạn không còn bén nhạy như xưa nữa.

Thực tế mà nói, đến một lúc nào đó việc ngưng lái xe là điều tốt nhất cho bạn. Đây có thể là một quyết định đau lòng phải đối phó. Cụ Myrtle, đã đề cập ở trên, biết rằng một ngày gần đây cụ sẽ phải ngưng lái xe. Khi ngày đó đến gần, cụ đã bắt đầu quá giang xe của người khác thường xuyên hơn. Cụ cảm thấy thế nào về việc để cho người khác lái xe thay mình? Cụ nói: “Ngồi trên xe mà khỏi phải bị căng thẳng vì việc lái xe thật là thú vị”.

Bạn có thể cảm thấy như vậy sau khi xem xét vấn đề cẩn thận. Việc đi mua sắm, chạy vặt, đến những nơi hẹn và đi nhóm họp có thể còn thích thú hơn nếu có một người bên cạnh. Có lẽ nhờ một người dùng xe của mình chở mình đi. Đi theo cách đó có thể an toàn hơn và thích thú hơn là tự lái xe một mình. Dùng phương tiện di chuyển công cộng, nếu có, có thể là một cách thực tế khác. Hãy nhớ rằng giá trị của bạn không tùy thuộc vào khả năng lái xe của bạn. Những đức tính tốt đẹp của bạn là điều khiến bạn thực sự có giá trị đối với gia đình và bạn bè—và với Đức Chúa Trời.—Châm-ngôn 12:2; Rô-ma 14:18.

Dù bạn lớn tuổi hay trẻ, giàu kinh nghiệm lái xe hoặc mới tập lái, bạn đều không được miễn khỏi những nguy hiểm do tai nạn xe hơi. Hãy nhận thức trách nhiệm nghiêm trọng của việc lái xe. Hãy cảnh giác đề phòng để giảm bớt nguy cơ bị đụng xe. Khi làm thế, bạn có thể che chở chính mình và những người khác qua nhiều chuyến đi sắp tới.

[Chú thích]

[Hình nơi trang 12]

Hãy bảo đảm sao cho cơ thể bạn được “tiếp tế nhiên liệu” bằng một giấc ngủ ngon

[Hình nơi trang 13]

Một giấc ngủ ngắn có thể làm bạn trễ một chút, nhưng nó có thể cứu được mạng sống

[Hình nơi trang 13]

Những người lái xe lớn tuổi có kinh nghiệm hơn nhưng phải đối phó với những thách thức đặc biệt

[Hình nơi trang 14]

Có nhiều lợi điểm khi đi với một bạn đồng hành